اثرگذاری ملی هدف شناسایی نخبگان است/ تناسب میان عرضه و تقاضا در فضای علمی و عملی کشور وجود ندارد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو به نقل از شبکه چهار سیما، برنامه «رو در رو» سه شنبه ۲ مرداد ۱۳۹۷ با موضوع ظرفیت سازی برای جذب و بکارگیری نخبگان با حضور عبدالرضا مصری، نماینده مجلس، محمد مهدی نوری نژاد معاون سابق وزارت علوم همچنین محمد ناطق مدرس دانشگاه و محمدرضا سعیدی دکترای مدیریت کسب و کار‌های بین المللی و کار آفرینی ازسوئد به روی آنتن رفت.

ناطق در مورد ساز و کار فعلی شناسایی نخبگان در کشور و اشکال در این تشخیص گفت: هدف مشخصی که در شناسایی نخبگان دنبال می‌شود اثرگذاری ملی است و در این مهم غفلت شده و آیتم هایی، چون رتبه در کنکور ملاک انتخاب بوده در حالیکه باید فعالیت اثر بخش را ملاک نخبگی دانست و از آن افراد حمایت کرد.

این مدرس دانشگاه برچسب نخبگی را باعث ایجاد موقعیتی برای افراد نخبه دانست و افزود: این موقعیت باعث ایجاد توقعی در فرد و جامعه می‌شود.

مهدی نژاد، معاون سابق وزارت علوم در مورد آمار ۱۴ هزار نخبه در کشور و برنامه ریزی برای آن‌ها نسبت به استفاده از ظرفیت و توانایی این نخبگان، اظهار کرد: وضعیت اشتغال و کار آفرینی نخبگان دانشگاهی نیاز به چاره اندیشی دارد و ۱۲.۱ درصد بیکار کشور عمدتاً نخبگان دانشگاهی هستند و از سال ۸۶ موضوع فعالیت‌های دانش بنیان مطرح شد با این امید که آینده روشنی را برای نخبگان دانشگاهی ترسیم کنیم و امروز شاهد وجود ۴۴ پارک علم و فناوری در کشور هستیم و حدود ۶۰ هزار نفر در شرکت‌های دانش بنیان فعال هستند.

وی ادامه داد: در حال حاضر ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار دانشجو داریم و این فرصت شغلی در حوزه دانش بنیان برای دانشجویان بسیار کم است و ظرفیت فعلی اشتغال فارغ التحصیلان یک سال را هم پوشش نمی‌دهد.

معاون سابق وزارت علوم با یادآوری اقتصاد مقاومتی تصریح کرد: ما نتوانستیم تناسب میان عرضه و تقاضا در فضای علمی و عملی کشور ایجاد کنیم.

ناطق نیر در مورد خلاء‌های ساختاری جذب نخبگان در کشور گفت: با تعریفی که ابتدا بیان کردم موضوع اثر بخشی را ملاک قرار دهیم می‌توانیم ساختار را بر اساس ارزش ایجاد شده در نظر گرفت و در سازمان‌های دولتی بحث جذب نخبگان آمار چندانی ندارد و در سازمان‌های دولتی انگیزه و ارزش جذب نخبه چندان اهمیتی ندارد و امکان نگهداری نخبگان در یک سازمان دولتی وجود ندارد و اگر هم وارد شود رشد لازم اتفاق نمی‌افتد.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: بخش خصوصی ارزش جذب نخبگان را درک نکرده، اما بسیار استقبال می‌کند از حضور نخبگان در مجموعه خودشان.

فرهنگ بازار در محصولات دانش بنیان اصلاح شود

مهدی نژاد در بحث بازار و فاصله ایده تا محصول در حوزه فعالیت‌های اقتصادی کشور گفت: در دنیا به این صورت است که از مجموع ایده‌ها یک ایده به محصول منجر می‌شود و مابقی سنگ بنای طرح‌های دیگر می‌شوند در کشور ما نیز به همین صورت است و البته در حوزه بازار با مشکلات عدیده‌ای رو به رو هستند و در بخش تولید و اثبات و پرورش ایده زیر ساخت‌های خوبی در کشور داریم و بزرگترین معضل توسعه اقتصاد دانش بنیان در شرایط فعلی بازار است.

وی به پیچیدگی‌های بازار اشاره کرد و افزود: باید فرهنگ بازار اصلاح شود و مکانیزم آن در کشور حل شود.

اکوسیستم نخبگی مدیریت شود

سعیدی با ارتباط تلفنی در مورد اقتصاد دانش بنیان در داخل کشور در مقایسه با سایر کشور‌ها تأکید کرد: اگر می‌خواهیم اقتصاد دانش بنیان خوبی داشته باشیم باید زیست بوم دانش بنیان را بر اساس نیاز فعالان به درستی فراهم کرد و مهمترین آن مالکیت معنوی ایده است که باید به رسمیت شناخته شود و نهاد‌های تأمین کننده مالی و نهاد‌های دانش باید حمایت گر باشند و خود نظام نوآوری باید در این اکوسیستم اجزایی داشته باشد که نتیجه آن کارآفرینی باشد و در این صورت تخصیص منابع کارآمد خواهد بود و باید مدیریت این اکوسیستم به نحو احسن انجام شود.

این استاد کارآفرینی در دانشگاه به شناسایی فرصت‌ها در مورد نخبگان اظهار کرد: با وجود نخبگان خوب به درستی از آن استفاده نکردیم و آیا دانشجویان و نخبگان مهارت ایجاد یک استارت آپ را در دانشگاه می‌آموزد؟ البته باید اکوسیستم به این نحو برنامه ریزی شود و مهارت‌های لازم را به نخبگان بیاموزد.

۳ هزار میلیاد به صندوق نوآوری اختصاص یافت

مصری نماینده مجلس در مورد موقعیت بنیاد ملی نخبگان به مظلومیت این نهاد اشاره کرد و ادامه داد: از زمانیکه مقام معظم رهبری بر توجه به نخبگی تأکید داشتند این بنیاد ایجاد شد و یک مرکز برای نخبگان ایجاد شد، اما تعریف‌های لازم در تعریف با دستگاه‌های اجرایی دچار نقص هستیم و پیوند‌هایی که بر اساس قانون با چهار بخش باید برقرار کند مطابق مصوبه مجس دارای بودجه و اهرم مالی شد و سه هزار میلیاد تومان برای صندوق نوآوری و شکوفایی از صندوق توسعه ملی پیش بنی کردیم با تسهیلات بدون سود و با سختگیری کمتر در وثیقه مربوط به سایر تسهیلات ارائه شده تا شرایط روان و سهل‌تر شود.

کشور‌های موفق پژوهش را به نخبگان می‌سپارند

مصری بخش هایی، چون نهاد‌های عمومی و دولتی، بخش خصوصی و بخش تعاونی را محور عمل نخبگان و ایده آن‌ها مطرح کرد و گفت: در تبدیل ایده به عمل لازم است که ایده به بخشی از دولت و یا مجموعه خصوصی ارتباط بگیرد و در ارتباط با بدنه دولت نخبگی از بین می‌رود همچنان که اگر هم نخبگان دنیا هم در موقعیت یک اداره قرار بگیرند به نوعی دست بسته می‌شوند در حالیکه کشور‌های موفق در بخش خصوصی با نخبگان به صورت پروژه‌ای قرار داد می‌بندند و کار‌های تحقیقاتی مفید انجام می‌دهند و در کشور ما چنین موضوعی وجود ندارد.

شرایط اقتصادی دشوار کار استارت آپ‌ها را سخت کرده

ناطق مهمترین دغدغه نخبگان کشور را در ایفای نقش در جامعه و اقتصاد کشور را با تکیه بر اقتصاد دانش بنیان، سرمایه گذاری خطرپذیر دانست و گفت: مجموعه برآیند‌های این نوع از سرمایه گذاری نشان داده که این کسب و کار‌ها موفق بوده اند و دولت از استارت آپ‌ها حمایت نکرده و شرکت‌های دانش بنیان با نخبگان به عنوان تأمین کننده مالی امکان پذیریش این ریسک را نداشتند و در شرایط سخت اقتصادی موقعیت دشواری برای تمام کسب و کار‌ها ایجاد می‌شود.

مهدی نژاد به قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان اشاره کرد و افزود: روح این قانون در سال ۱۳۸۹ مشمول نخبگان هم می‌شود و صندوق نوآوری و شکوفایی قرار نبود جز حمایت نقش دیگری ایفاء کند و قرار نبود با منطق بازار کار کند در حالیکه مقرر بود تا پایان برنامه پنجم توسعه ۶۰ هزار شرکت دانش بنیان تأسیس شود و در این اقتصاد شکل گرفته ارزش افزوده آن سودآور خواهد بود.

وی ادامه داد: صندوق نوآوری مقرر بود از کارگزاران استفاده کند و حدود ۴۶۰۰ مورد درخواست به صندوق توسعه برای حمایت ارائه شده است و فرصت زمانی از دست رفته است و دانشجویان نخبه با شور و شوق نیازمند تضمین بازار بودند و برای ادامه حیات حمایت جدی نیاز داشتند و مشخص نیست که چه میزان اعتبار به آن‌ها تخصیص یافته است و باید این قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان را به درستی اجرا کنیم.

مصری در موضوع تجاری سازی ایده‌ها و فاصله اجرا تا ایده اظهار کرد: در دنیا همه ایده‌ها در مسیر اجرا قرار نمی‌گیرند و مکانیزم‌های بسیاری هست که این ایده‌ها بررسی شود و ایده در مرحله خرید نیز به صورت چند مرحله‌ای خریداری می‌شود و در چند نوبت بر اساس مطلوبیت مورد اقبال قرار می‌گیرد و حتی در نوعی دیگر سفارش ایده و اختراع می‌دهند بر اساس نیاز خود و شرکت و فعالیت‌های مربوطه در حالیکه برخی تصور می‌کنند باید از هر ایده‌ای حمایت کرد و صندوق نوآوری از هم ایده‌ها حمایت کنند و در دنیا بخش خصوصی ایده‌ها را بررسی کند.

وی تصریح کرد: اختیار تصویب تسهیلات در اختیار صندوق نوآوری نیست و باید نخبگی و شرکت‌های دانش بنیان تأیید شود و ضوابطی در این رابطه است و، اما ریسک ۱۰۰ درصدی بر عهده صندوق نیست تا ۸۰ درصد ریسک را پوشش می‌دهند و باید ضمانت ۱۰ درصدی از سوی شرکت‌ها آورده شود و در حال حاضر صندوق خود را شکوفا کرده و نه نخبگان را و امیدواریم که این مهم محقق شود.

همچنین در این برنامه با پخش مستند گزارشی از نخبگان و نیاز‌های آن‌ها فضای فعلی و بستر مورد نیاز ترسیم شد.

برنامه «رو در رو» کاری از گروه سیاسی شبکه چهار سیما هر هفته دوشنبه‌ها ساعت ۲۱ پخش می‌شد که با تغییر در زمانبندی کنداکتور به روز‌های سه شنبه ساعت ۱۹ منتقل شده، تهیه کننده این برنامه را سید مهدی حسینی از پیشکسوتان عرصه رسانه و اطلاع رسانی بر عهده دارد.