به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، قسمت دیگری از برنامه گفت‌وگو محور جهان‌آرا با موضوع «بازخوانی اولین جلسه خبرگان رهبری پس از رحلت امام (ره)» شنبه شب ۲۳ دی ماه سال ۱۳۹۶ روی آنتن این شبکه رفت.
دست‌اندرکاران «جهان‌آرا» بر آن شدند با توجه به اهمیت موضوع به بهانه انتشار ویدئو‌های تقطیع‌شده و خاصی در فضای مجازی با دعوت از یکی از اعضای حاضر در جلسه اول خبرگان رهبری پس از ارتحال امام (ره) ـ. که از ابتدای انقلاب تا امروز عضو این مجلس هستند ـ. به این قسمت از برنامه واقعیت آنچه را که در آن جلسه گذشت شفاف و دقیق جویا شوند تا از این معبر شبهات و سئوالاتی را که در آن ویدئوی کذایی ایجاد شده است برطرف سازند و پاسخ دهند.
مهمان این برنامه آیت‌الله محسن مجتهد شبستری عضو مجلس اول خبرگان و وحید یامین‌پور مجری کارشناس این برنامه بود.
آیت‌الله مجتهد شبستری در مقدمه و پیش از پاسخ به این سئوال که «چه شد پس از رحلت امام (ره) مرحوم آیت‌الله حسینعلی منتظری از سمت قائم‌مقامی برکنار شد؟» گفت: مسئله قائم‌مقامی برای مجلس خبرگان پیش آمد. تا قبل از برکناری ایشان، روابط جناب آقای منتظری با حضرت امام (ره) بسیار حسنه و مواضعشان برای نظام قابل قبول بود، اما از روزی که رفت و آمد‌هایی به منزل ایشان دیده شد قضیه فرق کرد.
وی افزود: چند باری که به منزل آیت‌الله منتظری رفتم دیدم افرادی نوعاً از ملی ـ. مذهبی‌ها و کسانی در آنجا حضور دارند که چندان با امام (ره) و ولایت فقیه رابطه خوبی نداشتند. این‌ها که در حقیقت عقول منفصل بودند افکار آیت‌الله منتظری را از مسیر مستقیم منحرف کردند.
عضو مجلس خبرگان بیان کرد: امام (ره) طی نامه‌ای در تاریخ ششم فروردین سال ۱۳۶۸ به آیت‌الله منتظری با قائم‌مقامی ایشان اظهار مخالفت کردند و خواستند ایشان از این مقام برکنار شود. خود مرحوم آیت‌الله وقتی دید امام تمایلی ندارد استعفانامه‌ای نوشت و امام (ره) هم استعفانامه ایشان را پذیرفت.
مجتهد شبستری: مرحوم آیت‌الله منتظری با وجود نامه امام (ره) به ایشان و استعفانامه خود ایشان با رأی مجلس خبرگان رهبری از سمت قائم‌مقامی عزل شد
وی در خصوص موجه بودن وجه قانونی قضیه خاطرنشان کرد: این موضوع در مجلس خبرگان هم مطرح شد و این مجلس هم با رأی قاطعی نظر امام (ره) را تأیید کردند و مرحوم آیت‌الله منتظری با وجود نامه امام (ره) به ایشان و استعفانامه خود ایشان با رأی مجلس خبرگان رهبری از سمت قائم‌مقامی عزل شد؛ بنابراین ایشان هم از طرف امام (ره) و هم از جانب مجلس خبرگان معزول شد و دیگر موضوع قائم‌مقامی، اختلافات، ابراز نظراتی خلاف نظر امام (ره) و مداخله در یک‌سری مسائل منتفی شد.
دقایقی از جلسه اول خبرگان رهبری در خصوص عزل قائم‌مقامی آیت‌الله منتظری در این قسمت از برنامه پخش شد.
عضو جلسه اول خبرگان رهبری پیرامون حذف شرط مرجعیت در انتخاب رهبر مطرح کرد: در قانون اساسی مصوبه آبان ماه سال ۱۳۵۸ آمده بود وظیفه خبرگان این است که از بین مراجع رهبر یا شورای رهبری را انتخاب کنند، اما هم امام راحل (ره) و هم بیشتر بزرگان به این نتیجه رسیدند که شاید با مشکل روبرو شویم.
وی در ادامه گفت: در بازنگری قانون اساسی که در تیر ماه سال ۱۳۶۸ به تصویب رسید دو مسئله مرجعیت رهبر و شورایی بودن حذف شدند و بنا شد رهبر منحصر به فرد (فردی) باشد. در قانون اساسی فعلی ما در اصل‌های ۵ و ۱۱۰ به شرایط رهبر اشاره شده و آمده است رهبر از بین فق‌های واجد شرایط و برجسته انتخاب شود. در آن جلسه هم این موضوع مطرح شد.
مجتهد شبستری: در حیات امام (ره) نظر ایشان هم حذف مرجعیت از شرایط رهبری بود
آیت‌الله مجتهد شبستری تصریح کرد: موقعی که جلسه اول خبرگان پس از ارتحال امام (ره) تشکیل شد هنوز قانون اساسی بازنگری شده به رفراندوم گذاشته نشده، اما در کمیسیون رهبری شورای بازنگری قانون اساسی حذف مرجعیت از شرایط رهبری تصویب شده بود. در حیات امام (ره) نظر ایشان هم حذف مرجعیت از شرایط رهبری بود.
وی در خصوص مفهوم مرجعیت توضیح داد: منظور از مرجعیت، مرجعیت بالفعل و کسی است که رساله و مقلدین فراوان دارد، در حالی که هر فقیهی مرجعیت بالقوه دارد. فق‌هایی که به درجه فقاهت و اجتهاد می‌رسند شأنیت این را دارند که در آینده مقلدینی داشته باشند.
عضو مجلس خبرگان در ادامه یادآور شد: بنابراین مرجعیت بالفعل حذف و بنا شد یکی از فق‌های واجد شرایط عهده‌دار مسئولیت رهبری شود. این موضوع هم در کمیسیون رهبری شورای بازنگری قانون اساسی و هم در مجلس خبرگان رهبری مطرح شد و به این نتیجه رسیدند.
نظر و اصرار امام (ره) در نامه به آیت‌الله مشکینی حذف شرط مرجعیت و ذکر این نکته است که مجتهد عادل مورد تأیید خبرگان سراسر کشور کفایت می‌کند
در ادامه برنامه بخش‌هایی از جلسه اول خبرگان رهبری که در آن آیت‌الله امینی عضو هیئت رئیسه خبرگان در ۱۴ خرداد سال ۱۳۶۸، نامه امام (ره) به آیت‌الله مشکینی را قرائت کرد پخش شد. در آن نامه نظر و اصرار امام به حذف شرط مرجعیت از شرایط رهبری بود و آمده است: «مجتهد عادل مورد تأیید خبرگان سراسر کشور کفایت می‌کند».
هاشمی رفسنجانی: آیت‌الله خامنه‌ای از مجتهدین حاضر در مجلس خبرگان رهبری ـ. که هیچ‌کس تردیدی در اجتهادشان ندارد ـ. اگر سر نبود پایین هم نبود
پخش دقایقی از خطبه‌های نماز جمعه تهران به امامت مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در ۱۹ خرداد سال ۱۳۶۸ از دیگر قسمت‌های جهان‌آرا بود. از نکات بارز این بخش از سخنرانی عدم تردید در اجتهاد رهبر منتخب خبرگان رهبری است و به شئون علمی، فقاهتی و اجتهادی آیت‌الله خامنه‌ای صحه گذاشته شده است.
همچنین مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی صراحتاً گفت: آیت‌الله خامنه‌ای از مجتهدین حاضر در مجلس خبرگان رهبری ـ. که هیچ‌کس تردیدی در اجتهادشان ندارد ـ. اگر سر نبود پایین هم نبود.
مجتهد شبستری: راجع به علمیت و فقاهت آیت‌الله خامنه‌ای جای تردیدی نیست
آیت‌الله مجتهد شبستری در جواب این پرسش که «شما به عنوان فقیه آیت‌الله خامنه‌ای را از نظر علمی چگونه ارزیابی می‌کنید؟» توضیح داد: راجع به علمیت و فقاهت ایشان جای تردیدی نیست. بزرگان در مورد ایشان اظهار نظر و فقاهت و اجتهاد ایشان را تأیید کرده‌اند.
وی در خصوص مرجعیت ایشان اضافه کرد: موقعی که صحبت از حذف مرجعیت از شرایط رهبری شد ایشان جزو مراجع نبود، بلکه بعد از فوت آیت‌الله‌العظمی اراکی جامعه مدرسین و جامعه روحانیت مبارز تهران و بسیاری از علما ایشان را جزو مراجع جایزالتقلید شمردند. الان هم در کنار سایر مراجع عظام تقلید مقلدانشان اگر بیشتر از سایر مراجع نباشد کمتر نیست؛ بنابراین ایشان مرجعیت بالفعل را هم دارند.
عضو مجلس خبرگان خاطرنشان ساخت: الان حدود هزار نفر از طلاب و فضلای تهران پای درس خارج ایشان حاضر می‌شوند و بنا به شهادت جمعی از فضلا در مسائل فقاهتی تبحر فوق‌العاده‌ای دارند. ایشان همان مجتهد مطلقی هستند که قدرت استنباط تمام فروع فقهی را از مدارک اصلی دارد و در عین حال مجتهد جامع‌الشرایط، مرجع بالفعل اکثریت مردم و رهبر کشور هستند.
امام (ره): اصلاً شرط مرجعیت را در قانون نیاورید
در ادامه برنامه دقایقی از صحبت‌های آیت‌الله امینی از دیدار با امام (ره) و حصول اطمینان از حذف مرجعیت از شرایط رهبری پخش شد. در آن ویدئو از زبان آیت‌الله امینی نقل شد که امام (ره) صراحتاً فرمودند: «اصلاً این شرط را در قانون نیاورید».
آیت‌الله مجتهد شبستری در خصوص رفراندوم بازنگری قانون اساسی گفت: ده سال پس از تصویب قانون اساسی در آن بازنگری شد و لازم دیدند ۴۰، ۵۰ اصل یا سرفصل و تغییراتی را در آن اعمال کنند که شورای بازنگری بیست و چند نفره‌ای عهده‌دار این امر شدند. موقع ارتحال حضرت امام (ره) تغییرات در کمیسیون رهبری شورای بازنگری قانون اساسی انجام گرفته، اما هنوز همه‌پرسی انجام نشده بود که در ششم مرداد ماه سال ۱۳۶۸ رفراندوم انجام شد.
مجتهد شبستری: بعد از رفراندوم در جلسه فوق‌العاده خبرگان آیت‌الله خامنه‌ای با رأی بیشتر از جلسه اول و اکثریت قاطع رهبر دائمی شد
وی پیرامون علت به کار رفتن کلمه «موقت» در صحبت‌های مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شرح داد: در جلسه اول خبرگان رهبری رهبر تعیین شد، اما قید موقت برای این بود تا رفراندوم انجام بگیرد. پس از برگزاری رفراندوم و تصویب نهایی بازنگری قانون اساسی مجلس خبرگان جلسه فوق‌العاده‌ای گذاشت که خوشبختانه با رأی اکثریت قاطع و بیشتر از جلسه اول مجدداً آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری انتخاب و موقت بودن منتفی و رهبر دائمی شد.
عضو جلسه اول خبرگان رهبری در خصوص اقدام پس از رأی نیاوردن رفراندوم بیان کرد: مجلس خبرگان باید در مورد شرط مرجعیت و شورایی یا رهبری بودن رهبر که دو تفاوت عمده قانون اساسی مصوبه آبان سال ۱۳۵۸ و قانون اساسی بازنگری شده، بود تجدیدنظر می‌کرد.
وی در خصوص شورایی و فردی بودن رهبری در جلسه اول خبرگان رهبری گفت: طبق معمول در باره شورایی بودن رهبری مخالفین و موافقین صحبت کردند. قبل از ظهر و نصف آن روز صرف این مسئله شد. بحث داغی بود. نهایتاً شورایی بودن رأی نیاورد و رأی نهایی‌شان بر فردی بودن رهبری بود. خودم از ابتدا طرفدار فردی بودن رهبری بودم.
آیت‌الله مجتهد شبستری در پاسخ به این سئوال که «در صورت شورایی بودن رهبری چه کسانی در مظان انتخاب برای شورای رهبری بودند؟» اظهار کرد: با بعضی‌ها صحبت کردم و به پنج نفر اشاره می‌کردند. البته نمی‌شود به ضرس قاطع گفت: نظر همه افرادی که قائل به شورایی بودن رهبری بودند همین بود. آن پنج نفر آیت‌الله مشکینی، آیت‌الله خامنه‌ای، آقای حاج احمد آقا ـ. به عنوان فرزند امام (ره)، آقای هاشمی رفسنجانی و آقای موسوی اردبیلی بودند.
مجتهد شبستری: علت تمایل مجلس خبرگان به رهبری فردی قانع‌کننده بودن ادله موافقانش بود
آیت‌الله مجتهد شبستری علت تمایل مجلس خبرگان به رهبری فردی را قانع‌کننده بودن ادله موافقانش دانست.
وی در ادامه یادآوری کرد: با استناد به آیه ۲۲ سوره انبیا اگر رهبری بیش از یک نفر باشد احتمال دارد در یک‌سری مسائل اختلاف‌نظر‌هایی پیش بیاید و این کشمکش‌ها ادامه یابند. ضمن اینکه در شورای عالی قضایی که اوایل تشکیل شده بود نتایج روشنی دیده نمی‌شد. آقایانی که قائل بودند شورایی بودن صلاح نیست ادله زیادی را اقامه کردند و بالاخره این ادله چربید.
مجتهد شبستری: همین که امام (ره) فرمودند: شورایی بودن حذف شود قرینه‌ای بود بر اینکه نظر مساعدی به شورایی بودن نداشتند
عضو جلسه اول خبرگان رهبری در خصوص نظر امام در این باره تصریح کرد: همین که امام (ره) فرمودند: شورایی بودن حذف شود قرینه‌ای بود بر اینکه نظر مساعدی به شورایی بودن نداشتند.
وی پیرامون مصداق رهبری فردی به پیشنهاد‌های ارائه شده اشاره کرد: بعضی‌ها اسم آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی را به میان آوردند و برخی‌ها صحبت استنابه را می‌کردند که یکی از مراجع بالفعل مثل آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی، ولی فقیه باشد و به یکی از افراد جوان‌تر و فعال‌تر آن مجلس نیابت بدهد تا او امور مملکت را اداره کند، اما معلوم نبود نتیجه مطلوبی بدهد.
عضو مجلس خبرگان در ادامه افزود: آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی و دیگر مراجع وقت از نظر اعلمیت، افقهیت، زهد و تقوا مسلّم بودند، اما برای رهبری مدیریت، مدبریت، شجاعت و توان اداره امور مملکت لازم بود.
وی به چراغ سبز‌هایی از سوی امام (ره) در انتخاب مصداق رهبری پرداخت و گفت: شنیده بودم امام (ره) در دو سه مورد راجع به آیت‌الله خامنه‌ای اظهارنظر فرمودند: و ایشان را شایسته رهبری دانستند. یکی موقعی که آیت‌الله منتظری از قائم‌مقامی عزل شد، جناب هاشمی رفسنجانی و جمعی از بزرگان خدمت امام (ره) رفتند با عزل آیت‌الله منتظری از قائم‌مقامی در آینده برای رهبری مشکل خواهیم داشت. امام فرموده بودند با بودن آسید علی آقای خامنه‌ای مشکلی نخواهید داشت.
مجتهد شبستری: امام فرمودند: آسید علی خامنه‌ای شایستگی رهبری را دارند
آیت‌الله مجتهد شبستری مورد دیگر را این‌گونه توضیح داد: وقتی مقام معظم رهبری رئیس‌جمهور وقت بودند و در کنفرانس بزرگی در کره سخنرانی می‌کردند امام و حاج احمد آقا در ایران از تلویزیون مراسم را می‌دیدند و حاج احمد آقا رو به امام گفتند جناب آقای خامنه‌ای خوب مجلس را قبضه کرده است و خوب سخنرانی می‌کند. در آنجا امام می‌فرمایند آسید علی خامنه‌ای شایستگی رهبری را دارند.
وی مورد سومی را هم برشمرد و در خصوص عملکردش در جلسه اول مجلس خبرگان شرح داد: در اثنای بحث شورایی و فردی بودن یادداشتی نوشتم و به هیئت رئیسه مجلس خبرگان رساندم که بحث کفایت مذاکرات را پیش بکشید و به مصداق برسیم، چون مسئله شورایی بودن رهبری خیلی طولانی شده بود. ضمن اینکه خطاب به آقای رفسنجانی نوشته بودم شنیده‌ایم شما از توصیه‌های امام (ره) در مورد جناب آقای خامنه‌ای مطلع هستید. آقای طاهری خرم‌آبادی یکی از منشی‌ها بعد از صحبت با آقای هاشمی رفسنجانی به من کتباً مرقوم داشتند آقای هاشمی رفسنجانی می‌گویند صبر کنید شورایی تمام شود بعداً به مصداق که رسیدیم این بحث مطرح شود.
عضو جلسه اول خبرگان رهبری در ادامه اضافه کرد: وقتی رهبری فردی رأی آورد دیدم باز بحث‌های دیگری مطرح می‌شود؛ بنابراین بلند شدم و گفتم جناب آقای رفسنجانی یادداشتی داده بودم و الان وقتش هست شهادت را بدهید. مثل اینکه امام (ره) در باره رهبری آینده مطالبی را فرموده‌اند. جناب آقای رفسنجانی رو به اعضای مجلس خبرگان اشاره کردند این توصیه‌ها را بگویم یا نگویم؟ اکثریت آقایان گفتند اگر الان نخواهید گفت: پس کی خواهید گفت؛ لذا آقای رفسنجانی موارد و توصیه‌های امام (ره) را ذکر کردند.
مجتهد شبستری: اگر توصیه‌های امام (ره) هم نبود به فردی جز آیت‌الله خامنه‌ای نمی‌توانستیم برسیم، چون شایسته‌ترین بود
وی تأکید کرد: لازم می‌دانم همین جا نکته‌ای را اضافه کنم چنانچه توصیه‌های امام (ره) هم نبود ما به فردی جز آیت‌الله خامنه‌ای نمی‌توانستیم برسیم، چون اصلح و شایسته‌ترین فرد ایشان بود. توصیه‌های امام (ره) در سرعت عمل و کثرت آرا تأثیر داشت. به قول آیت‌الله احمدی میانجی ملائکه‌الله خبرگان را در آن ساعت هدایت کرد تا رهبر شایسته را انتخاب کنند.
در ادامه برنامه قسمت‌هایی از مراسم رأی‌گیری شورایی و فردی بودن رهبری، ذکر خاطره‌ای که آیت‌الله مجتهد شبستری بدان اشاره کردند از زبان مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و واکنش رهبر معظم انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای به تصمیم مجلس خبرگان پخش شد.
آیت‌الله مجتهد شبستری در خصوص واکنش مقام معظم رهبری به تصمیم نهایی مجلس خبرگان گفت: از نظر پیشوایان دینی و اولیاءالله پست‌ها و مقام‌ها چندان مطلوب نیستند. علت دیگر عکس‌العمل ایشان تواضع و شکست نفسی‌شان است. اولیای دین خود را در مقابل عظمت پروردگار بسیار کوچک می‌دانستند، مخصوصاً در شرایطی که امام (ره) از دنیا رفته و قرار است رهبری جایگزین ایشان شود، مقام معظم رهبری برای تفخیم شأن امام (ره) حاضر نبودند به عنوان شاگرد ایشان به‌جای استادشان بنشینند. اصلاً سیره بزرگان و مراجع طوری بود که حاضر نبودند مسئولیت بالایی را بپذیرند.
وی تأکید کرد: البته پس از اینکه مسئله تمام شد ایشان هم در جلسه‌ای در جمع ائمه جمعه و هم در جمع فضلای قم ـ. که برای بیعت با ایشان آمده بودند ـ. با این مضمون فرمودند: حاضر نبودم این مسئولیت را بپذیرم، ولی حالا که مجلس خبرگان این مسئولیت را به من تفویض کرد آن را با اقتدار به انجام می‌رسانم و مصداق آیه ۱۲ سوره مریم «خُذِ الْکِتَابَ بقُوَّه» خواهم بود.
عضو مجلس خبرگان ابراز امیدواری کرد: الان که سه دهه از زعامت ایشان می‌گذرد هر روز شاهد معنایی هستیم که الحمدلله ایشان با اقتدار و صلابت کامل و مدیریت و مدبریت لازم این مسئولیت را پیش می‌برند و خدا را شاکریم چنین موهبتی نصیب ملت ایران شده است. ایشان الان، ولی امر مسلمین جهان اسلام است و جهان اسلام به داشتن چنین، ولی امر و رهبری افتخار می‌کند.
مجتهد شبستری: برداشت‌های عجیب و غریب عده‌ای از تواضع و برافروختگی آیت‌الله خامنه‌ای در استنکاف این مسئولیت نشانه کوته‌فکری است
وی برداشت‌های عجیب و غریب عده‌ای از تواضع و برافروختگی ایشان را در استنکاف این مسئولیت نشانه کوته‌فکری دانست.
پخش دقایقی از صحبت‌های آیت‌الله مؤمن یکی از فق‌های برجسته حاضر در جلسه اول مجلس خبرگان که به علت شک در فقاهت آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری ایشان رأی نداده بود، از دیگر قسمت‌های برنامه بود.
ایشان پس از دیدار با آیت‌الله خامنه‌ای بعد از انتخاب به رهبری و ارزیابی فقاهت مقام معظم رهبری به علمیت ایشان اذعان کردند و از ایشان خواستند جلسات فقهی با حضور بعضی از علمای غیر مسئول برگزار کنند تا آن‌ها در مباحث علمی مطرح شده دریابند آیت‌الله خامنه‌ای در اجتهاد نسبت به همه مباحث فقهی آگاهی کامل دارند.
آیت‌الله مجتهد شبستری در پایان صحبت‌هایش خصوص مواجهه مراجع و علمای بزرگ با رهبری آیت‌الله خامنه‌ای گفت: تا جایی که اطلاع دارم همه مراجع بزرگوار نظیر آیت‌الله بهاءالدینی و اغلب مراجع گذشته و فعلی و فضلا به ایشان تبریک گفتند و اظهار علاقه کردند و روابط حسنه داشتند. آیت‌الله شاهرودی، آیت‌الله مؤمن و سایر بزرگان، فضلا و مراجع راجع به رهبری، اجتهاد و مرجعیت ایشان بحث و تردیدی ندارند.
یادگار امام: ما به فتوای امام (ره) شما را، ولی خودمان می‌دانیم
پایان‌بخش برنامه دقایقی از صحبت‌های یادگار امام (ره) با مقام معظم رهبری یک روز پس از انتخاب به رهبری بود.
در آن دیدار آسید احمد آقا خمینی بیان کرد: ما صمیمانه در خدمت شما هستیم و عاشقانه حاضریم هر کاری داشته باشید انجام بدهیم. ما به فتوای امام (ره) شما را، ولی خودمان می‌دانیم و لحظه‌ای از تأیید و تکریم و سایر چیز‌هایی که وظیفه‌مان هست در مورد شما انجام دهیم کوتاهی نخواهیم کرد. خدا ان‌شاءالله شما را برای ما نگه بدارد.
دست‌اندرکاران «جهان‌آرا» بر آن شدند با توجه به اهمیت موضوع به بهانه انتشار ویدئو‌های تقطیع‌شده و خاصی در فضای مجازی با دعوت از یکی از اعضای حاضر در جلسه اول خبرگان رهبری پس از ارتحال امام (ره) ـ. که از ابتدای انقلاب تا امروز عضو این مجلس هستند ـ. به این قسمت از برنامه واقعیت آنچه را که در آن جلسه گذشت شفاف و دقیق جویا شوند تا از این معبر شبهات و سئوالاتی را که در آن ویدئوی کذایی ایجاد شده است برطرف سازند و پاسخ دهند.
مهمان این برنامه آیت‌الله محسن مجتهد شبستری عضو مجلس اول خبرگان و وحید یامین‌پور مجری کارشناس این برنامه بود.
آیت‌الله مجتهد شبستری در مقدمه و پیش از پاسخ به این سئوال که «چه شد پس از رحلت امام (ره) مرحوم آیت‌الله حسینعلی منتظری از سمت قائم‌مقامی برکنار شد؟» گفت: مسئله قائم‌مقامی برای مجلس خبرگان پیش آمد. تا قبل از برکناری ایشان، روابط جناب آقای منتظری با حضرت امام (ره) بسیار حسنه و مواضعشان برای نظام قابل قبول بود، اما از روزی که رفت و آمد‌هایی به منزل ایشان دیده شد قضیه فرق کرد.
وی افزود: چند باری که به منزل آیت‌الله منتظری رفتم دیدم افرادی نوعاً از ملی ـ. مذهبی‌ها و کسانی در آنجا حضور دارند که چندان با امام (ره) و ولایت فقیه رابطه خوبی نداشتند. این‌ها که در حقیقت عقول منفصل بودند افکار آیت‌الله منتظری را از مسیر مستقیم منحرف کردند.
عضو مجلس خبرگان بیان کرد: امام (ره) طی نامه‌ای در تاریخ ششم فروردین سال ۱۳۶۸ به آیت‌الله منتظری با قائم‌مقامی ایشان اظهار مخالفت کردند و خواستند ایشان از این مقام برکنار شود. خود مرحوم آیت‌الله وقتی دید امام تمایلی ندارد استعفانامه‌ای نوشت و امام (ره) هم استعفانامه ایشان را پذیرفت.
مجتهد شبستری: مرحوم آیت‌الله منتظری با وجود نامه امام (ره) به ایشان و استعفانامه خود ایشان با رأی مجلس خبرگان رهبری از سمت قائم‌مقامی عزل شد
وی در خصوص موجه بودن وجه قانونی قضیه خاطرنشان کرد: این موضوع در مجلس خبرگان هم مطرح شد و این مجلس هم با رأی قاطعی نظر امام (ره) را تأیید کردند و مرحوم آیت‌الله منتظری با وجود نامه امام (ره) به ایشان و استعفانامه خود ایشان با رأی مجلس خبرگان رهبری از سمت قائم‌مقامی عزل شد؛ بنابراین ایشان هم از طرف امام (ره) و هم از جانب مجلس خبرگان معزول شد و دیگر موضوع قائم‌مقامی، اختلافات، ابراز نظراتی خلاف نظر امام (ره) و مداخله در یک‌سری مسائل منتفی شد.
دقایقی از جلسه اول خبرگان رهبری در خصوص عزل قائم‌مقامی آیت‌الله منتظری در این قسمت از برنامه پخش شد.
عضو جلسه اول خبرگان رهبری پیرامون حذف شرط مرجعیت در انتخاب رهبر مطرح کرد: در قانون اساسی مصوبه آبان ماه سال ۱۳۵۸ آمده بود وظیفه خبرگان این است که از بین مراجع رهبر یا شورای رهبری را انتخاب کنند، اما هم امام راحل (ره) و هم بیشتر بزرگان به این نتیجه رسیدند که شاید با مشکل روبرو شویم.
وی در ادامه گفت: در بازنگری قانون اساسی که در تیر ماه سال ۱۳۶۸ به تصویب رسید دو مسئله مرجعیت رهبر و شورایی بودن حذف شدند و بنا شد رهبر منحصر به فرد (فردی) باشد. در قانون اساسی فعلی ما در اصل‌های ۵ و ۱۱۰ به شرایط رهبر اشاره شده و آمده است رهبر از بین فق‌های واجد شرایط و برجسته انتخاب شود. در آن جلسه هم این موضوع مطرح شد.
مجتهد شبستری: در حیات امام (ره) نظر ایشان هم حذف مرجعیت از شرایط رهبری بود
آیت‌الله مجتهد شبستری تصریح کرد: موقعی که جلسه اول خبرگان پس از ارتحال امام (ره) تشکیل شد هنوز قانون اساسی بازنگری شده به رفراندوم گذاشته نشده، اما در کمیسیون رهبری شورای بازنگری قانون اساسی حذف مرجعیت از شرایط رهبری تصویب شده بود. در حیات امام (ره) نظر ایشان هم حذف مرجعیت از شرایط رهبری بود.
وی در خصوص مفهوم مرجعیت توضیح داد: منظور از مرجعیت، مرجعیت بالفعل و کسی است که رساله و مقلدین فراوان دارد، در حالی که هر فقیهی مرجعیت بالقوه دارد. فق‌هایی که به درجه فقاهت و اجتهاد می‌رسند شأنیت این را دارند که در آینده مقلدینی داشته باشند.
عضو مجلس خبرگان در ادامه یادآور شد: بنابراین مرجعیت بالفعل حذف و بنا شد یکی از فق‌های واجد شرایط عهده‌دار مسئولیت رهبری شود. این موضوع هم در کمیسیون رهبری شورای بازنگری قانون اساسی و هم در مجلس خبرگان رهبری مطرح شد و به این نتیجه رسیدند.
نظر و اصرار امام (ره) در نامه به آیت‌الله مشکینی حذف شرط مرجعیت و ذکر این نکته است که مجتهد عادل مورد تأیید خبرگان سراسر کشور کفایت می‌کند
در ادامه برنامه بخش‌هایی از جلسه اول خبرگان رهبری که در آن آیت‌الله امینی عضو هیئت رئیسه خبرگان در ۱۴ خرداد سال ۱۳۶۸، نامه امام (ره) به آیت‌الله مشکینی را قرائت کرد پخش شد. در آن نامه نظر و اصرار امام به حذف شرط مرجعیت از شرایط رهبری بود و آمده است: «مجتهد عادل مورد تأیید خبرگان سراسر کشور کفایت می‌کند».
هاشمی رفسنجانی: آیت‌الله خامنه‌ای از مجتهدین حاضر در مجلس خبرگان رهبری ـ. که هیچ‌کس تردیدی در اجتهادشان ندارد ـ. اگر سر نبود پایین هم نبود
پخش دقایقی از خطبه‌های نماز جمعه تهران به امامت مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در ۱۹ خرداد سال ۱۳۶۸ از دیگر قسمت‌های جهان‌آرا بود. از نکات بارز این بخش از سخنرانی عدم تردید در اجتهاد رهبر منتخب خبرگان رهبری است و به شئون علمی، فقاهتی و اجتهادی آیت‌الله خامنه‌ای صحه گذاشته شده است.
همچنین مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی صراحتاً گفت: آیت‌الله خامنه‌ای از مجتهدین حاضر در مجلس خبرگان رهبری ـ. که هیچ‌کس تردیدی در اجتهادشان ندارد ـ. اگر سر نبود پایین هم نبود.
مجتهد شبستری: راجع به علمیت و فقاهت آیت‌الله خامنه‌ای جای تردیدی نیست
آیت‌الله مجتهد شبستری در جواب این پرسش که «شما به عنوان فقیه آیت‌الله خامنه‌ای را از نظر علمی چگونه ارزیابی می‌کنید؟» توضیح داد: راجع به علمیت و فقاهت ایشان جای تردیدی نیست. بزرگان در مورد ایشان اظهار نظر و فقاهت و اجتهاد ایشان را تأیید کرده‌اند.
وی در خصوص مرجعیت ایشان اضافه کرد: موقعی که صحبت از حذف مرجعیت از شرایط رهبری شد ایشان جزو مراجع نبود، بلکه بعد از فوت آیت‌الله‌العظمی اراکی جامعه مدرسین و جامعه روحانیت مبارز تهران و بسیاری از علما ایشان را جزو مراجع جایزالتقلید شمردند. الان هم در کنار سایر مراجع عظام تقلید مقلدانشان اگر بیشتر از سایر مراجع نباشد کمتر نیست؛ بنابراین ایشان مرجعیت بالفعل را هم دارند.
عضو مجلس خبرگان خاطرنشان ساخت: الان حدود هزار نفر از طلاب و فضلای تهران پای درس خارج ایشان حاضر می‌شوند و بنا به شهادت جمعی از فضلا در مسائل فقاهتی تبحر فوق‌العاده‌ای دارند. ایشان همان مجتهد مطلقی هستند که قدرت استنباط تمام فروع فقهی را از مدارک اصلی دارد و در عین حال مجتهد جامع‌الشرایط، مرجع بالفعل اکثریت مردم و رهبر کشور هستند.
امام (ره): اصلاً شرط مرجعیت را در قانون نیاورید
در ادامه برنامه دقایقی از صحبت‌های آیت‌الله امینی از دیدار با امام (ره) و حصول اطمینان از حذف مرجعیت از شرایط رهبری پخش شد. در آن ویدئو از زبان آیت‌الله امینی نقل شد که امام (ره) صراحتاً فرمودند: «اصلاً این شرط را در قانون نیاورید».
آیت‌الله مجتهد شبستری در خصوص رفراندوم بازنگری قانون اساسی گفت: ده سال پس از تصویب قانون اساسی در آن بازنگری شد و لازم دیدند ۴۰، ۵۰ اصل یا سرفصل و تغییراتی را در آن اعمال کنند که شورای بازنگری بیست و چند نفره‌ای عهده‌دار این امر شدند. موقع ارتحال حضرت امام (ره) تغییرات در کمیسیون رهبری شورای بازنگری قانون اساسی انجام گرفته، اما هنوز همه‌پرسی انجام نشده بود که در ششم مرداد ماه سال ۱۳۶۸ رفراندوم انجام شد.
مجتهد شبستری: بعد از رفراندوم در جلسه فوق‌العاده خبرگان آیت‌الله خامنه‌ای با رأی بیشتر از جلسه اول و اکثریت قاطع رهبر دائمی شد
وی پیرامون علت به کار رفتن کلمه «موقت» در صحبت‌های مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شرح داد: در جلسه اول خبرگان رهبری رهبر تعیین شد، اما قید موقت برای این بود تا رفراندوم انجام بگیرد. پس از برگزاری رفراندوم و تصویب نهایی بازنگری قانون اساسی مجلس خبرگان جلسه فوق‌العاده‌ای گذاشت که خوشبختانه با رأی اکثریت قاطع و بیشتر از جلسه اول مجدداً آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری انتخاب و موقت بودن منتفی و رهبر دائمی شد.
عضو جلسه اول خبرگان رهبری در خصوص اقدام پس از رأی نیاوردن رفراندوم بیان کرد: مجلس خبرگان باید در مورد شرط مرجعیت و شورایی یا رهبری بودن رهبر که دو تفاوت عمده قانون اساسی مصوبه آبان سال ۱۳۵۸ و قانون اساسی بازنگری شده، بود تجدیدنظر می‌کرد.
وی در خصوص شورایی و فردی بودن رهبری در جلسه اول خبرگان رهبری گفت: طبق معمول در باره شورایی بودن رهبری مخالفین و موافقین صحبت کردند. قبل از ظهر و نصف آن روز صرف این مسئله شد. بحث داغی بود. نهایتاً شورایی بودن رأی نیاورد و رأی نهایی‌شان بر فردی بودن رهبری بود. خودم از ابتدا طرفدار فردی بودن رهبری بودم.
آیت‌الله مجتهد شبستری در پاسخ به این سئوال که «در صورت شورایی بودن رهبری چه کسانی در مظان انتخاب برای شورای رهبری بودند؟» اظهار کرد: با بعضی‌ها صحبت کردم و به پنج نفر اشاره می‌کردند. البته نمی‌شود به ضرس قاطع گفت: نظر همه افرادی که قائل به شورایی بودن رهبری بودند همین بود. آن پنج نفر آیت‌الله مشکینی، آیت‌الله خامنه‌ای، آقای حاج احمد آقا ـ. به عنوان فرزند امام (ره)، آقای هاشمی رفسنجانی و آقای موسوی اردبیلی بودند.
مجتهد شبستری: علت تمایل مجلس خبرگان به رهبری فردی قانع‌کننده بودن ادله موافقانش بود
آیت‌الله مجتهد شبستری علت تمایل مجلس خبرگان به رهبری فردی را قانع‌کننده بودن ادله موافقانش دانست.
وی در ادامه یادآوری کرد: با استناد به آیه ۲۲ سوره انبیا اگر رهبری بیش از یک نفر باشد احتمال دارد در یک‌سری مسائل اختلاف‌نظر‌هایی پیش بیاید و این کشمکش‌ها ادامه یابند. ضمن اینکه در شورای عالی قضایی که اوایل تشکیل شده بود نتایج روشنی دیده نمی‌شد. آقایانی که قائل بودند شورایی بودن صلاح نیست ادله زیادی را اقامه کردند و بالاخره این ادله چربید.
مجتهد شبستری: همین که امام (ره) فرمودند: شورایی بودن حذف شود قرینه‌ای بود بر اینکه نظر مساعدی به شورایی بودن نداشتند
عضو جلسه اول خبرگان رهبری در خصوص نظر امام در این باره تصریح کرد: همین که امام (ره) فرمودند: شورایی بودن حذف شود قرینه‌ای بود بر اینکه نظر مساعدی به شورایی بودن نداشتند.
وی پیرامون مصداق رهبری فردی به پیشنهاد‌های ارائه شده اشاره کرد: بعضی‌ها اسم آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی را به میان آوردند و برخی‌ها صحبت استنابه را می‌کردند که یکی از مراجع بالفعل مثل آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی، ولی فقیه باشد و به یکی از افراد جوان‌تر و فعال‌تر آن مجلس نیابت بدهد تا او امور مملکت را اداره کند، اما معلوم نبود نتیجه مطلوبی بدهد.
عضو مجلس خبرگان در ادامه افزود: آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی و دیگر مراجع وقت از نظر اعلمیت، افقهیت، زهد و تقوا مسلّم بودند، اما برای رهبری مدیریت، مدبریت، شجاعت و توان اداره امور مملکت لازم بود.
وی به چراغ سبز‌هایی از سوی امام (ره) در انتخاب مصداق رهبری پرداخت و گفت: شنیده بودم امام (ره) در دو سه مورد راجع به آیت‌الله خامنه‌ای اظهارنظر فرمودند: و ایشان را شایسته رهبری دانستند. یکی موقعی که آیت‌الله منتظری از قائم‌مقامی عزل شد، جناب هاشمی رفسنجانی و جمعی از بزرگان خدمت امام (ره) رفتند با عزل آیت‌الله منتظری از قائم‌مقامی در آینده برای رهبری مشکل خواهیم داشت. امام فرموده بودند با بودن آسید علی آقای خامنه‌ای مشکلی نخواهید داشت.
مجتهد شبستری: امام فرمودند: آسید علی خامنه‌ای شایستگی رهبری را دارند
آیت‌الله مجتهد شبستری مورد دیگر را این‌گونه توضیح داد: وقتی مقام معظم رهبری رئیس‌جمهور وقت بودند و در کنفرانس بزرگی در کره سخنرانی می‌کردند امام و حاج احمد آقا در ایران از تلویزیون مراسم را می‌دیدند و حاج احمد آقا رو به امام گفتند جناب آقای خامنه‌ای خوب مجلس را قبضه کرده است و خوب سخنرانی می‌کند. در آنجا امام می‌فرمایند آسید علی خامنه‌ای شایستگی رهبری را دارند.
وی مورد سومی را هم برشمرد و در خصوص عملکردش در جلسه اول مجلس خبرگان شرح داد: در اثنای بحث شورایی و فردی بودن یادداشتی نوشتم و به هیئت رئیسه مجلس خبرگان رساندم که بحث کفایت مذاکرات را پیش بکشید و به مصداق برسیم، چون مسئله شورایی بودن رهبری خیلی طولانی شده بود. ضمن اینکه خطاب به آقای رفسنجانی نوشته بودم شنیده‌ایم شما از توصیه‌های امام (ره) در مورد جناب آقای خامنه‌ای مطلع هستید. آقای طاهری خرم‌آبادی یکی از منشی‌ها بعد از صحبت با آقای هاشمی رفسنجانی به من کتباً مرقوم داشتند آقای هاشمی رفسنجانی می‌گویند صبر کنید شورایی تمام شود بعداً به مصداق که رسیدیم این بحث مطرح شود.
عضو جلسه اول خبرگان رهبری در ادامه اضافه کرد: وقتی رهبری فردی رأی آورد دیدم باز بحث‌های دیگری مطرح می‌شود؛ بنابراین بلند شدم و گفتم جناب آقای رفسنجانی یادداشتی داده بودم و الان وقتش هست شهادت را بدهید. مثل اینکه امام (ره) در باره رهبری آینده مطالبی را فرموده‌اند. جناب آقای رفسنجانی رو به اعضای مجلس خبرگان اشاره کردند این توصیه‌ها را بگویم یا نگویم؟ اکثریت آقایان گفتند اگر الان نخواهید گفت: پس کی خواهید گفت؛ لذا آقای رفسنجانی موارد و توصیه‌های امام (ره) را ذکر کردند.
مجتهد شبستری: اگر توصیه‌های امام (ره) هم نبود به فردی جز آیت‌الله خامنه‌ای نمی‌توانستیم برسیم، چون شایسته‌ترین بود
وی تأکید کرد: لازم می‌دانم همین جا نکته‌ای را اضافه کنم چنانچه توصیه‌های امام (ره) هم نبود ما به فردی جز آیت‌الله خامنه‌ای نمی‌توانستیم برسیم، چون اصلح و شایسته‌ترین فرد ایشان بود. توصیه‌های امام (ره) در سرعت عمل و کثرت آرا تأثیر داشت. به قول آیت‌الله احمدی میانجی ملائکه‌الله خبرگان را در آن ساعت هدایت کرد تا رهبر شایسته را انتخاب کنند.
در ادامه برنامه قسمت‌هایی از مراسم رأی‌گیری شورایی و فردی بودن رهبری، ذکر خاطره‌ای که آیت‌الله مجتهد شبستری بدان اشاره کردند از زبان مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و واکنش رهبر معظم انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای به تصمیم مجلس خبرگان پخش شد.
آیت‌الله مجتهد شبستری در خصوص واکنش مقام معظم رهبری به تصمیم نهایی مجلس خبرگان گفت: از نظر پیشوایان دینی و اولیاءالله پست‌ها و مقام‌ها چندان مطلوب نیستند. علت دیگر عکس‌العمل ایشان تواضع و شکست نفسی‌شان است. اولیای دین خود را در مقابل عظمت پروردگار بسیار کوچک می‌دانستند، مخصوصاً در شرایطی که امام (ره) از دنیا رفته و قرار است رهبری جایگزین ایشان شود، مقام معظم رهبری برای تفخیم شأن امام (ره) حاضر نبودند به عنوان شاگرد ایشان به‌جای استادشان بنشینند. اصلاً سیره بزرگان و مراجع طوری بود که حاضر نبودند مسئولیت بالایی را بپذیرند.
وی تأکید کرد: البته پس از اینکه مسئله تمام شد ایشان هم در جلسه‌ای در جمع ائمه جمعه و هم در جمع فضلای قم ـ. که برای بیعت با ایشان آمده بودند ـ. با این مضمون فرمودند: حاضر نبودم این مسئولیت را بپذیرم، ولی حالا که مجلس خبرگان این مسئولیت را به من تفویض کرد آن را با اقتدار به انجام می‌رسانم و مصداق آیه ۱۲ سوره مریم «خُذِ الْکِتَابَ بقُوَّه» خواهم بود.
عضو مجلس خبرگان ابراز امیدواری کرد: الان که سه دهه از زعامت ایشان می‌گذرد هر روز شاهد معنایی هستیم که الحمدلله ایشان با اقتدار و صلابت کامل و مدیریت و مدبریت لازم این مسئولیت را پیش می‌برند و خدا را شاکریم چنین موهبتی نصیب ملت ایران شده است. ایشان الان، ولی امر مسلمین جهان اسلام است و جهان اسلام به داشتن چنین، ولی امر و رهبری افتخار می‌کند.
مجتهد شبستری: برداشت‌های عجیب و غریب عده‌ای از تواضع و برافروختگی آیت‌الله خامنه‌ای در استنکاف این مسئولیت نشانه کوته‌فکری است
وی برداشت‌های عجیب و غریب عده‌ای از تواضع و برافروختگی ایشان را در استنکاف این مسئولیت نشانه کوته‌فکری دانست.
پخش دقایقی از صحبت‌های آیت‌الله مؤمن یکی از فق‌های برجسته حاضر در جلسه اول مجلس خبرگان که به علت شک در فقاهت آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری ایشان رأی نداده بود، از دیگر قسمت‌های برنامه بود.
ایشان پس از دیدار با آیت‌الله خامنه‌ای بعد از انتخاب به رهبری و ارزیابی فقاهت مقام معظم رهبری به علمیت ایشان اذعان کردند و از ایشان خواستند جلسات فقهی با حضور بعضی از علمای غیر مسئول برگزار کنند تا آن‌ها در مباحث علمی مطرح شده دریابند آیت‌الله خامنه‌ای در اجتهاد نسبت به همه مباحث فقهی آگاهی کامل دارند.
آیت‌الله مجتهد شبستری در پایان صحبت‌هایش خصوص مواجهه مراجع و علمای بزرگ با رهبری آیت‌الله خامنه‌ای گفت: تا جایی که اطلاع دارم همه مراجع بزرگوار نظیر آیت‌الله بهاءالدینی و اغلب مراجع گذشته و فعلی و فضلا به ایشان تبریک گفتند و اظهار علاقه کردند و روابط حسنه داشتند. آیت‌الله شاهرودی، آیت‌الله مؤمن و سایر بزرگان، فضلا و مراجع راجع به رهبری، اجتهاد و مرجعیت ایشان بحث و تردیدی ندارند.
یادگار امام: ما به فتوای امام (ره) شما را، ولی خودمان می‌دانیم
پایان‌بخش برنامه دقایقی از صحبت‌های یادگار امام (ره) با مقام معظم رهبری یک روز پس از انتخاب به رهبری بود.
در آن دیدار آسید احمد آقا خمینی بیان کرد: ما صمیمانه در خدمت شما هستیم و عاشقانه حاضریم هر کاری داشته باشید انجام بدهیم. ما به فتوای امام (ره) شما را، ولی خودمان می‌دانیم و لحظه‌ای از تأیید و تکریم و سایر چیز‌هایی که وظیفه‌مان هست در مورد شما انجام دهیم کوتاهی نخواهیم کرد. خدا ان‌شاءالله شما را برای ما نگه بدارد.
ارسال نظرات