نقدی بر حوزه نشر ارشاد
به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»، هنجار شکنی‌های مختلف توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي همگان را منتقد جدي اين وزارتخانه در سالي كه مزين به نام فرهنگ است، می‌نماید. وضعيت اسفبار تئاتر و مشكلات عمده‌ی آن، نبود نظارت كافي بر محصولات موسيقي ( اعم از توليدات موسيقي، پخش موسيقي اعضاي رسمي سازمان منافقين (۱) تا تك خواني زنان)، مخالفت با چاپ كتب انقلابي و سيره ي زندگي شهدا همچون كتاب شهيد آيت، موافقت با كتب نويسندگان معاند و حضور در مراسمات نه چندان حافظ شأن انقلاب اسلامي بخشي از كارنامه غير قابل دفاع وزارت ارشاد در چند ماه اخير است. اما در اين نوشتار به بررسي حوزه نشر می‌پردازیم تا مشكلات اين حوزه را بررسي نماييم .
الف) ناشرين مورد اعتماد يا لابي نشر
اخيراً آئين نامه اي با عنوان «واگذاری ممیزی به ناشران داوطلب و قانون‌مدار»(۲) از سوي وزارت ارشاد ابلاغ گردیده است . در اين آئين نامه كه قرار است واگذاري مميزي را به ناشران داوطلب و قانون مدار پرداخته شود چند موضوع قابل بررسي است :
۱. در كشور ما و به دليل بروكراسي فرسوده‌ی اداري، نبود قدرت نظارتي قوي و جناح گرايي فرهنگي – اجرايي، اعطاي مجوز هميشه با ابهامات فراواني همراه گرديده است. تا جايي كه دلال گرايي و ايجاد لابي هاي قدرت و ثروت مانع از اجراي دقيق اين راهبرد شده است. لذا اجراي چنین آئین نامه اي علاوه بر آنكه داراي مشكلات فراوان اجرایی است نيازمند نهاد سازي نظارتي جديدي بر اجراي دقيق واگذاری‌هاست تا ضمن حفظ عدالت در اجراي قانون، موانع رشد و شكل گيري ناشرين جديد در اين عرصه نيز حفظ گردد.
۲. حال با پذيرش آنكه قانون مدار بودن ناشرين به همراه داوطلبي آنان ملاكي بر اعطاي مجوز است، دليلي بر درستي كامل آنان در راستاي آئين نامه‌ی واگذاري نيست . به تعبير ديگر وجود بستر هاي مختلف نوشتاري و جامع بودن آنان می‌تواند بدون اطلاع ناشر به حوزه هاي تخصصي، خروجی‌هایی را به جامعه عرضه كند كه در اختيار ناشر نبوده است. از جمله محكوميت امنيتي نويسنده و منع او از حقوق شهروندي و يا آنكه نويسنده چه موضعي نسبت به آرمان‌های انقلاب اسلامي در غرب و ديگر جاها داشته است.
لذا اين اشكال نيز به اين بخش از آئين نامه وارد است كه علاوه بر وجود نهاد سازي نظارتي بر چگونگي اعطاي واگذاری‌ها، نهاد سازي مشابهي بر خروجي نشر را نيز می‌طلبد كه افكار عمومي و اعتقادات جامعه اسلامي را بر نتاباند.
۳. وجود سیاست‌های مختلف و نه مشخص و كاربردي در وزارت ارشاد به تبع آن دولت‌های مختلف چه از دولتمردان اصلاحات گرفته تا دولتمردان عدالت و توسعه، چه از دولتمردان مشاركتي تا دولتمردان تدبير و اميد به عين مشاهده می‌گردد.
۴. اين سياسي کاری‌های هرز گاهی مشكلات فراواني را در زمینه‌ی فرهنگي ايجاد كرده تا جايي كه مطبوعات كشور در وهله اي از زمان پايگاه دشمن شده بودند و تريبوني براي اظهار نظر معاندين و معارضين كشور. بر همین اساس وجود سياسي كاري در مقوله‌ی فرهنگ به طور حتم در دولت تدبير و اميد نيز ديده می‌شود و خروج قشر تحصيل كرده و معتقد به نظام اسلامي در دانشگاه‌ها و دیگر مراكز اداري كشور بخشي از آن است.
خروجي كه ضربه‌ی بزرگي به پيشرفت كشور خواهد زد. بر همين اساس چنين اقداماتي به طور حتم ضربات جبران ناپذيري به اجرايي شدن آئين نامه‌ی مربوطه خواهد زد و واگذاری‌ها شائبه‌ی سياسي به خود خواهد گرفت. در واقع مخالفين و منتقدین سياسي دولت يازدهم یقیناً در واگذاری‌ها جايي نخواهند داشت و به آنان چنين امتيازي داده نخواهد شد.
ب) مميزي امري مردمي يا حاكميتي
هدايتگري جامعه و نظارت اسلام بر شئون مردم يكي از مهم‌ترین مسائل اجتماعي مورد بحث در وظايف حاكميت است. جامع نگري امام راحل در اين زمينه آنچنان فراگير است كه ايشان تربيت و هدايتگري جامعه‌ی اسلامي و نبي مكرم (ص) را حتي در تنهاترین لحظات انسان مورد توجه قرار می‌داد و می‌فرمود :
« اینکه ما میگوییم و شما هم اشاره به آن کردید که هیچ رژیمی مثل حکومت اسلامی نمیتواند انسان را و ملت‌های انسانی را آن طور که باید اداره کند و تربیت ... انبیا به شما کار دارند توی صندوق خانهات هم که هستی به تو کار دارند. هیچکس نیست، لکن حکم خدا هست دنبال شما. آن‌ها میخواهند یک انسانی تربیت کنند که خلوتش و جَلوتش فرقی نداشته باشد. همان طوری که خیانت نمیکند در جلوت و در پیش مردم، برای اینکه از مردم ملاحظه میکند، انبیا میخواهند انسانی درست کنند که پیش مردمش و غیاب مردمش دیگر فرقی نباشد، هر دویش آدم باشد، وقتی آدم شد، چه در خلوت آدم است، چه در بین مردم هم آدم است. »(۳)
به بيان ديگر امام راحل اين نوع تربيت را از شئون حاكم اسلامي می‌دانست و چنين تربيتي را يقيناً به افكار عمومي مردم كه در معرض شبهات شرق و غرب، اغوا گري شيطان بزرگ و.... است واگذار نمی‌کرد . در واقع تربيت اصيل اسلامي و ديني يكي از نكاتي است كه بايد وزارت ارشاد به آن توجه نمايد و نبايد با سياسي کاری‌های غير مفيد بدنه‌ی اجتماعي جامعه را به خطر بیندازد. بر همین اساس بهترين كار اقدامات درست و دقيق در زمینه‌ی نشر، نه سياسي كاري بلكه پرداختن به مشكلات اصلي حوزه‌ی نشر همچون نبود کاغذ، قيمت گزاف كتاب، نبود مراكز فروش، نبود مراكز برنامه ريزي اقتصادي براي حوزه‌ی نشر و... است.
اما آنچه كه بايد در پايان به آن اشاره كرد عدم توجه وزير محترم ارشاد به موضع اصلي فرهنگي است. سؤالی كه بايد ايشان به صورت مشخص به آن پاسخ دهد و بيان كند چه اقداماتي در افزايش سود دهي حوزه‌ی نشر داشته است و چگونه براي آن برنامه ريزي كرده است؟ چه ميزان توجه ايشان به همگاني كردن موضوع کتاب‌خوانی و توجه مردم به امر كتاب صورت پذيرفته است و چه ميزان بودجه به فرهنگ سازي موضوع كتاب تخصيص داده است؟ سؤالاتی كه یقیناً در عملكرد وزير ارشاد بايد به آن توجه می‌شد كه متأسفانه همچون مسائل ديگر حوزه‌ی نشر مورد تغافل قرار گرفته است .
۱) http://www.farhangnews.ir/content/۸۷۷۱۱
۲) http://www.mehrnews.com/detail/News/۲۳۴۵۴۸۱
۳) صحيفه امام خميني (ره) : ۱۳/ ۰۴ /۱۳۵۸
منبع: فرهنگ نیوز
ارسال نظرات