بحران و دانشگاه! بحران خوابگاه گریبان‌گیر دانشجویان غیربومی

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»؛ بحران خوابگاه؛ عبارتی دوکلمه‌ای که این روزها بیش از همیشه به گوش دانشجویان می‌رسد و مسئولان دانشگاه‌های مختلف با انگشت اشاره سعی می‌کنند دانشجویان را به جایی بیرون از خوابگاه‌ها هدایت کنند. مسئولان رفاهی دانشگاه‌های مختلف علی الخصوص دانشگاه‌های بزرگ، ابتدا با تعطیلی خوابگاه‌های متأهلی زنگ خطر را برای باقی دانشجویان به صدا درآوردند. صدای زنگ خطر آنقدر هشداردهنده بود که در چند دانشگاه اعتراضاتی صورت گرفت. اعتراضاتی که حق زیستن در خوابگاه را مطالبه می کرد.

از سال‌ها پیش به دلیل توزیع نامناسب علم در بخش‌های مختلف کشور، تجمیع اساتید ماهر در برخی دانشگاه های خاص، عدم توازن در وجود امکانات کارگاهی و آزمایشگاهی و مواردی از این دست باعث شد تا دانشجویان دست به مهاجرت بزنند. مهاجرتی که نه تنها همواره مذموم نیست بلکه در برخی موارد می تواند قابل قبول و قابل دفاع هم باشد. جذب دانشجویان نخبه در قطب‌های دانشگاهی مؤید این نکته است. حاکمیت نیز برای رفاه دانشجویانی که قرار است در اندیشه‌ورزی سهیم شوند وارد عمل شد. ساخت، اجاره و واگذاری خوابگاه‌های مختلف به آموزش عالی بخشی از دغدغه «مهاجران علمی» را رفع کرد.

با این وجود در سال‌های اخیر، خصوصی‌سازی که قرار بود اقتصاد را مردمی کرده و با افزایش امکانات، خدمات مطلوب‌تری ارائه دهد، چهره‌ی سهمگین خود را به مردم می‌نماید. خصوصی‌سازی با تعدیل و بیکاری و تعطیلی در عرصه صنعت گره خورده است. در خوابگاه‌های دانشگاه نیز خصوصی‌سازی با تعطیلی و کاهش ظرفیت‌ها همراه بوده است و بدون افزایش امکانات -با بهانه غیردولتی شدن- هزینه‌ها افزایش یافته است. دانشجویان در این میان بازنده اصلی بودند و به قول معروف «هم چوب را خوردند، هم پیاز را» و البته هم پول را دادند.

افزایش 20 درصدی هزینه‌های خوابگاه جز فشار مضاعف به دانشجویان و خانواده‌های آنان، تاثیری بر بهبود خدمات خوابگاهی نداشته است. اگرچه افزایش هزینه ها می‌بایست خدمات ارائه شده را دگرگون کند اما نه خدمات تغییر یافته است و نه شیوه‌ی برنامه ریزی های مسئولان برای حفظ امنیت و سلامت خوابگاه. علاوه بر مسائل مختلف اخلاقی که در برخی خوابگاه ها با عدم مراقبت های لازم در حال افزایش است، مشکلات دیگری نیز در خوابگاه ها به وجود آمده که باعث نگرانی خانواده هاست. پیش از این نیز مسئولان سازمان ملی جوانان هشدارهایی مبنی بر گسترش مصرف قلیان، سیگار و موادمخدر در بین دانشجویان داده بودند. اخیرا یکی از دانشجویان در تماس با خبرگزاری دانشجو اعلام کرد در خوابگاه های دانشگاهی مواد مخدر به صورت آزادانه توزیع می‌شود. خرید و فروش موادمخدر، جابه جایی قلیان و گستاخی مصرف‌کنندگان در سایه بی‌توجهی مسئولان ادامه دارد.

مهدی از دانشجویان یکی از دانشگاه های غرب کشور می گوید: خرید و فروش مواد مخدر هر روز بیشتر می شود و کسی هم به این روال توجهی ندارد. مهدی مسئولان را مقصر می داند که با وجود این که وظیفه رسیدگی دارند اما برای رفع مشکلات پا پیش نمی گذارند.

در این میان «رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم» با بیان این که دو نهاد مختلف، «بر خوابگاه‌های خودگردان» نظارت می کنند، اما تغییر گسترده ای در ساماندهی آنها مشاهده نشده است. وظیفه «دانشگاه‌هایی که بیشترین تعداد دانشجو را در آن خوابگاه» دارند و «صندوق رفاه دانشجویان» شاید تنها سرکشی های ماهانه و وضع قوانین ورود و خروج نیست! کم شدن خوابگاه هایی که متعلق به دانشگاه است و واگذاری آنها به افراد غیرمتخصص که احتمالا توانسته اند مزایده را برنده شوند، بر «مصائب خوابگاهی‌ها» افزوده است.

علاوه بر شهریه هایی که گاه و بیگاه زیاد می شوند، امکاناتی که تغییر نمی یابند، جا به جایی های گاه و بی گاهی که دانشجویان را تهدید می کند، به گفته رییس کوی دانشگاه تهران «قطع آب و برق و گاز کوی» نیز در دستور کار قرار گرفته است. اگرچه حمزه لو معتقد است که «الان این مشکل برطرف شده» اما رسانه ای کردن این قصه و داستان های شبیه به این، احتمالا برای آماده ساختن افکار عمومی جهت افزایش هزینه‌هاست.

دانشجویان ارشد نیز که درگیر نوشتن پروپوزال یا مقاله علمی هستند و نیاز به خوابگاه دارند تا بتوانند در طول تابستان ارتباط مستمر با اساتید و کتابخانه ها را حفظ کنند، درخواست هایشان با وجود خالی بودن اتاق ها مورد موافقت قرار نمی گیرد. دانشجویان یکی از دانشگاه های جامع حاشیه ی تهران ضمن تماس با خبرگزاری مسائل خود را درمیان گذاشتند. در این میان مشکلات دانشجویان خواجه نصیر و دانشگاه شاهد نیازمند رسیدگی است.

یکی از دانشجویان ارشد جامعه شناسی، ضمن تماس با ما به آیین نامه های داخلی دانشگاه‌شان اشاره و از بی توجهی مسئولان شکایت کرده است. وی با توجه به خالی بودن و به قول معروف (باد خوردن) بسیاری از اتاق های خوابگاه، رد درخواست خوابگاهش را غیرمنطقی می داند. این دانشجو با توجه به تایید استاد راهنما، مدیر گروه و کارشناس های مربوطه جهت اقامت در خوابگاه، رد کردن درخواستش را غیرمعقول و غیرموجه می خواند.

«بحران خوابگاه» مناسب ترین کلمه ای است که می توان با آن حال و روز دانشجویان مهاجر را توصیف کرد. دانشجویانی که به امید آینده ای بهتر به سمت دانشگاه های مرکز و قطب حرکت کرده اند و حالا با انگشت اشاره ی مسئولان مواجه شده اند که آن ها را به سمت در خروجی هدایت می کنند. انگار فقط بومی ها حق تحصیل با امکانات بالا را دارند.