گروه علمي «خبرگزاري دانشجو»؛ ابو موسی جابربن حیان، دانشمند، کیمیاگر و فیلسوف شیعه ایرانی در سال ۱۰۰ هجری شمسی معادل با ۷۲۱ میلادی در توس زاده شد.
از آن جا كه بسیاری از روش‌ها (مانند تقطیر) و انواع ابزارهای اساسی شیمی مانند قرع و عنبیق از آن جابر حيان است، وي را «پدر علم شیمی» نامیده‌اند.
جابر يك شيميدان شيعه ايراني است
برخي جابر را ایرانی و برخی نیز او را عرب می‌دانند، ولي با این همه بيشتر پژوهشگران بر این باورند که زادگاه وي شهر توس در خراسان ایران بوده است.
وي در شهر توس از توابع خراسان زاده شد، مدت کوتاهی پس از تولدش، پدر او که یک داروساز شناخته شده و پیرو مذهب شیعه بود، به دلیل نقشی که در براندازی حکومت اموی داشت، دستگیر شد و به قتل رسید.
جابر به نوشته‌های باقی مانده از پدرش علاقه مند شد و به ادامه حرفه او پرداخت.
او با شوق و علاقه به یادگیری علوم دیگر نیز می‌پرداخت و همین مسئله سبب هجرت او از ایران به عراق شد.
كسب علم از محضر امام صادق(ع)، جابر را به شيميداني فيلسوف تبديل كرد
جابر هم شیعه، هم فیلسوف و هم کیمیاگر (شیمیدان) بوده است، نام امام جعفر صادق علیه‌السلام فراوان در کتاب های جابر آمده؛ زیرا وی از شاگردان امام جعفر صادق علیه‌السلام بوده است.
البته ارتباط جابر با امام جعفر صادق علیه‌السلام باید کوتاه مدت بوده باشد؛ زیرا شهادت امام جعفرصادق علیه‌السلام در سال 765 میلادی یعنی حدود بیست سال پس از ولادت جابر، اتفاق افتاده است.
او در سیاست، شیعه، در بحث و استدلال فیلسوف و در علم و دانش، شیمیدان بود و بالاتر از همه اینها او یک صوفی بود، آنچنان که پسوند صوفی را همچون جزئی از نام خود پیوسته به همراه داشت و به نام جابربن حیان صوفی خوانده می‌شد.
جابر براي كيميا گري از طبيعت نيز درس مي گرفت
جابر اعتقاد داشت همچنان که طبیعت می‌تواند اشیا را به یکدیگر تبدیل کند، مانند تبدیل خاک و آب به گیاه و تبدیل گیاه به موم و عسل بوسیله زنبور عسل و تبدیل قلع به نقره در زیر زمین و غيره کیمیاگر نیز می‌تواند با تقلید از طبیعت و استفاده از تجربه‌ها و آزمایش ها همان کار طبیعت را در مدت زمانی کوتاهتر انجام دهد، اما کیمیاگر برای اینکه بتواند یک شی را به شی دیگر تبدیل کند، بوسیله‌ای نیازمند است که اصطلاحا آن را اکسیر می‌نامند.
اکسیر در علم کیمیا، به منزله دارو در علم پزشکی است. جابر اکسیر را که از آن در کارهای کیمیایی خود استفاده می‌کرد، از انواع موجودات سه گانه (فلزات، حیوانات و گیاهان) بدست می‌آورد.
نو آوري در دستاوردهاي جابر چشمگير بود
نوآوری انواع گوناگونی از وسایل آزمایشگاهی، از جمله عنبیق به اسم جابربن حيان ثبت شده‌است. کشف مواد شیمیایی متعددی همچون هیدروکلریک اسید، نیتریک اسید، تیزاب (مخلوطی از دو اسید یاد شده که از جمله اندک موادی است که طلا را در خود حل می‌کند)، سیتریک اسید (جوهر لیمو) و استیک اسید (جوهر سرکه)، همچنین معرفی فرایندهای تبلور و تقطیر که هر دو سنگ بنای شیمی امروزی بشمار می‌آیند، از جمله یافته‌های اوست.
او همچنین یافته‌های دیگری درباره روش‌های استخراج و خالص سازی طلا، جلوگیری از زنگ زدن آهن، حکاکی روی طلا، رنگرزی و نم ناپذیر کردن پارچه‌ها و تجزیه مواد شیمیایی ارائه داد. از جمله اختراع‌های دیگر وي قلم نوری است که جوهر آن در تاریکی نیز نور می‌دهد.
بذر دسته بندی امروزی عنصرها به فلز و نافلز را می‌توان در دست نوشته‌های وی یافت.
«کتاب السبعین» و «کتاب المیزان» شالوده کیمیای اسلامی
جابر بن حيان مولفی پرکار و پرتلاش نيز بود و تالیفات بسیار زیادی به او نسبت دادند که تقریبا شامل همه علومی است که به مسلمانان منتقل شده، ولی باید اعتراف کرد که اینهمه آثار، نمی تواند کار یک نفر باشد بلکه به مکتبی تعلق دارد که بنام مکتب حابری شناخته شده است.
2 کتاب او بنام «کتاب السبعین» و «کتاب المیزان» شالوده کیمیای اسلامی است.
شمار تالیفات مجموعه جابری از کتب و رسالات را تا 500 مجلد گفته و مجموع این رسایل که نزدیک به 1000 صفحه است عبارتند از: اسرارالکیمیا، علم الهمیه، اصول الکیمیا، الخمیس، السموم، الرحمه، تصیحات کتب افلاطون، الخمائر، النور، رساله الایضاح، التجرید، اسطقس ثالث، الواحدالکبیر، الشعیر، الواحدالصغیر و دهها کتب و رساله دیگر.
بسیاری از کتب منسوب به جابر، اصل عربی در دست نیست و فقط ترجمه های لاتینی آن موجود است.
سرانجام جابربن حیان، در سال 194 (ه.ش) معادل با ۸۱۵ میلادی در شهر کوفه عراق چشم از جهان فروبست.
تعداد نظرات: ۱
ناشناس
۱۸:۵۸ - ۱۳۹۹/۰۶/۲۵
پاسخ
اصلا واضح و دقیق نیست من زدم هدف اما چیزای دیگه میاد
ارسال نظرات