«اکتبر» (مهر ماه) قرار است، طی پروسه‌ای که غربی‌ها دیکته کرده‌اند، پایبندی ایران به برجام از سوی ترامپ تایید یا رد شود. آمریکا وظیفه بررسی مسئله پایبندی ایران به متن توافق هسته‌ای با کشورهای گروه ۵+۱ را بر عهده دارد و طبق این قانون، هر ۹۰ روز یک بار باید به کنگره گزارش دهد. طبق این پروسه، آمریکایی‌ها هر سه ماه یک بار با نیم‌نگاهی به گزارش آژانس و صد البته با تشخیص خود! تصمیم می‌گیرند که پایبندی ایران به برجام را تایید یا رد کنند! ساز و کار درست مثل متن برجام، دقیق نوشته شده است اما اینکه این ساز و کار به نفع چه کسی اینقدر دقیق نوشته شده، سؤال مهمی است که پاسخ آن کاملا روشن است!
دولت آقای روحانی اما طبق گزارش‌های رسمی آژانس، همواره فراتر از تعهداتش عمل کرده و آمریکایی‌ها هم تاکنون به این امر اعتراف کرده‌اند. سوای اینکه، این تاییدات تاکنون آورده اقتصادی هم برای ما داشته یا صرفا، به عاملی برای زنجیره‌ای‌ها جهت راه انداختن تبلیغات و فریب افکار عمومی تبدیل شده است، سؤالی که همواره مطرح بوده این است که در این بین، «چه کسانی باید پایبندی طرف مقابل را به انجام تعهداتشان تایید یا رد کنند؟» اگر پاسخ «ستاد پیگیری برجام» است که، بماند...!
برخی رسانه‌های غربی نوشته‌اند، در ماه اکتبر به رغم تایید پایبندی ایران به تعهداتش از سوی آژانس، ترامپ احتمالا پایبندی ایران به برجام را تایید نخواهد کرد! بله درست فهمیدید، با وجود تایید اجرای کامل تعهدات از سوی ایران، ترامپ ممکن است این بار ترجیح دهد اعلام کند، ایران به تعهداتش عمل نکرده است.
مسئله زمانی حادتر می‌شود که یادآوری کنیم، نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل هم، چند روز قبل از انتشار این گونه اخبار آن را رد نکرد و حتی در ادامه این را هم اضافه کرد که، عدم تایید پایبندی ایران به تعهداتش از سوی آمریکا، به معنای خروج واشنگتن از این توافق نخواهد بود! این جمله یعنی، ایران تحت «هر شرایطی» باید همچنان به اجرای این توافق پایبند باشد حتی اگر آمریکا به آن پایبند نباشد.
اظهارات خانم «هیلی» به همین‌جا ختم نشد. وی در ادامه تصریح کرد، حتی اجرای کامل برجام از سوی ایران به معنای پایبندی تهران به آن نخواهد بود! معنای این جمله هم به زبان ساده این می‌شود که، آمریکا می‌تواند علاوه بر تحریم‌های پسابرجامی که به بهانه‌های مختلف علیه ایران وضع کرده، از این پس، راه تحریم‌های هسته‌ای را هم به طور علنی باز کند. به عبارت خیلی ساده‌تر، اعمال تحریم‌های هسته‌ای و غیر هسته‌ای مجاز می‌شود اما ایران باید به برجام، به صورت یک طرفه متعهد باقی بماند!
طبیعی است جمهوری اسلامی ایران به این وضع خسارت‌آفرین، تحقیرآمیز و خطرناک پایان دهد. شاید باورکردنی نباشد اما، برخی مسئولان دولتی با وجود این شرایط می‌گویند، همچنان قصد دارند به برجام پایبند بمانند! وقتی پرسیده می‌شود چرا؟ می‌گویند، چون ترامپ می‌خواهد ما از آن خارج شویم لذا، از آن خارج نخواهیم شد!
آقای صالحی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی حتی به تازگی و در گفت‌وگو با اشپیگل گفته، اگر آمریکا از برجام خارج شود، ایران با کشورهای اروپایی به اجرای آن ادامه خواهند داد. این جمله شاید، تازه‌ترین جمله عجیب و قابل توجهی باشد که دراین‌باره اعلام می‌شود. این اظهارات علاوه بر اینکه نشان می‌دهد دولت، خروج آمریکا از برجام را محتمل می‌داند، حاوی نکته بسیار مهم دیگری هم هست. اینکه، دولت محترم حالا حاضر شده «بدون» کشوری که آن را «کدخدا» و «همه‌کاره» می‌داند و «با» کشورهای آلمان، انگلیس و فرانسه که آنها را «آقا اجازه» کدخدا می‌داند ادامه دهد:
«ما برای دور کردن کشور از جنگ و شورای امنیت و برای به دست آوردن فرصت
برای تکمیل فناوری هسته‌ای راه مذاکره با آژانس و اروپا را برگزیدیم. هنر
این است که ما تهدید را به آسیب و آسیب را به فرصت تبدیل کنیم از این رو
مذاکره با آمریکا امکان‌پذیر و شدنی است اما سخت است هرچند بنده معتقدم
مذاکره با آمریکا راحت‌تر از مذاکره با اروپاست چرا که اروپایی‌ها به دنبال
آقا اجازه از آمریکا هستند... آمریکایی‌ها کدخدای ده هستند، با کدخدا بستن
راحت‌تر است و...( دوشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۲، در جمع دانشجویان دانشگاه
صنعتی شریف)
در این مدت چه اتفاقاتی افتاده که آمریکای همه‌کاره شده هیچ‌کاره و اروپا
هم دیگر «آقا اجازه» آمریکا نیست آن هم به خاطر ایران؟! سؤال‌های مهم دیگری
هستند که به نظر می‌رسد دولت باید به آن پاسخ دهد. اما دولت چرا تحت هر
شرایطی و پس از اعمال هرگونه تحریم تازه‌ای حتی در سطح «مادر تحریم‌ها»
اعلام می‌کند به برجام پایبند است؟
واقعیت این است که دولت یازدهم تمام وقت و انرژی خود را صرف برجام کرده است، برجامی که جز«خسارت محض»، «تقریبا هیچ» دستاوردی برای کشور نداشته است. شاید راز «پایبندی به هر قیمت» دولت به برجام، همین نکته باشد. برجام خلاصه تمام دولت یازدهم است؛ بنابراین زیر سؤال بردن آن یعنی زیر سؤال رفتن تمام دولت یازدهم!
شاید هم، مسائل دیگری در برجام هست که کسی جز دولت و ۵ کشور دیگر مذاکره‌کننده از آن خبر ندارند! دولت تا این لحظه حاضر نشده متن رسمی و فارسی از برجام منتشر کند! گاهی مواضعی که دو طرف راجع به برجام می‌گیرند، آنقدر تناقض دارد که گویی، با دو متن روبرو هستیم!
تمام چشم امید دولت حالا به سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه دوخته شده است. کشورهایی که همین دولتمردان زمانی نه چندان دور آنها را، هیچ‌کاره می‌دانستند. حالا اگر کدخدا به هر دلیلی «رسما» زیر برجام بزند، آیا این «آقا اجازه‌ها»، به آن پایبند خواهند ماند؟
پاسخ این سؤال هم روشن است؛ خیر. اما نقض برجام از سوی این کشورها چگونه خواهد بود؟ این سه کشور اروپایی هرگز نخواهند گفت برجام را قبول ندارند چرا که برجام برای غرب، یک گنج استراتژیک است. غرب با رصد کردن مواضع برخی دولتمردان کشورمان، به این نتیجه رسیده که با استفاده از این برجام می‌شود، توان موشکی ایران، مقاومت و بازوی قدرتمند ایران در منطقه را هم گرفت.
آنچه این روزها از «مکمل برجام» می‌گویند، دقیقا ناظر بر همین نکته است. آنها برجامی را که توان موشکی‌مان را تضعیف و مقاومت را در منطقه زمین نزده باشد را، کامل نمی‌دانند. حتی آمریکایی‌ها هم هیچ‌گاه رسما زیر برجام نخواهند زد. این کشورها درست مثل همین ایامی که گذشت، با اعمال تحریم‌های تازه و درخواست‌های ناشدنی مثل بازدید از مراکز نظامی و غیر نظامی، به پروسه طولانی و خسارت‌آفرین برجام ادامه خواهند داد و از ایران هم خواهند خواست به برجام آنقدر پایبند بماند که تمام مولفه‌های قدرتش را از دست بدهد:
«برجام توافق خوبی است. ایرانی‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود مذاکره کرده و محدودیت‌هایی را بر آن اعمال کردند. آنها می‌گفتند فقط درصورتی این کار را خواهند کرد که در ابتدا همه تحریم‌ها لغو شود اما به جای آن ما برعکس عمل کردیم و تحریم‌ها علیه ایران را تشدید کردیم... اکنون وقت آن است که فشارهای خود را علیه فعالیت‌های سپاه قدس در منطقه و شبه نظامیان حامی ایران متمرکز سازیم و نشان دهیم که فعالیت‌های آنان برای ایران هزینه‌ساز خواهد بود... متاسفانه [سردار] قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در فعالیت‌های خود در سراسر منطقه موفق بوده.
حضور ایران در سوریه و عراق تقویت شده است و توانسته موشک‌ها و مشاوران حزب‌الله را به حوثی‌های یمن برساند... در این زمان ما نیاز داریم که متحدان اروپایی را متقاعد سازیم تا در افزایش هزینه علیه ایرانی‌ها با ما همراه شوند نه اینکه با کنار کشیدن از برجام آنها را از خود دور سازیم... » (مقاله دنیس راس مشاور ارشد اوباما و روسای‌جمهور پیشین آمریکا در نیویورک دیلی‌نیوز/دیروز)
کمتر از دو ماه دیگر مادر تحریم‌ها از راه می‌رسند. تحریم‌هایی که جز یکی دو نماینده کنگره آمریکا، همه بلااستثناء، به آن رای داده‌اند و فدریکا موگرینی، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات هسته‌ای هم آن را نقض برجام نمی‌داند! تحریم‌های بی‌سابقه اقتصادی در راهند و دولت همچنان در حال بزک کردن برجام!