گزارش/
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ درباره اردوی راهیان‌نور قطعا حرف‌های کلیشه‌ای و تکراری زیادی از سوی رسانه‌ها منتشر می‌شود اما اطلاع از روند شکل‌گیری این سفر که طی سال‌های اخیر جمعیتی میلیونی به خود دیده است، می‌تواند نقش مردم را در ارتباط جامعه با مقوله دفاع مقدس نشان دهد. جالب است بدانید سابقه راهیان‌نور به همان سال‌های ابتدایی جنگ بازمی‌گردد. پس از آزادسازی اولین سرزمین‌های اشغالی در شمال خوزستان در سال 1361، عده‌ای از جبهه‌های جنگ بازدید کردند که البته بیشتر مسافران، خانواده‌های شهدا به شمار می‌رفتند. بعدها این سفر در قالب کاروان‌های کوچک در همان دوران جنگ شکل گرفت، نوشته‌های دسته اول جنگ از سوی هنرمندان و نویسندگان از دل همین کاروان‌ها بیرون آمد. بعد از پایان دوران دفاع مقدس کاروان‌های مردمی افزایش پیدا کرد و شکل تازه‌ای از ساماندهی این کاروان‌ها شکل گرفت، این روند تا سال 1376 ادامه پیدا کرد تا اینکه در همان سال بسیج دانشجویی با اعزام کاروان‌های دانشجویی فضای دیگری را برای مناطق برجای مانده از جنگ ایجاد کرد. حضور رهبر معظم انقلاب در سال 78 و 81 و تشکیل ستاد هماهنگی راهیان‌نور در نیمه دهه 80 ساماندهی حضور قشرهای مختلف مردم را بهبود بخشید. استقبال دانشجویان و قشرهای مختلف مردم به حدی پیش رفت که در ابتدای دهه 90 اردوهای راهیان‌نور در قالب محتوای آموزشی وارد مدارس کشور شد و دانشگاه‌ها نیز هر سال برنامه‌های متنوعی به مناسبت نوروز با اعزام دانشجویان به مناطق دفاع مقدس که آمارها نشان از جمعیتی 200هزار نفری دارد، رقم زده‌اند.
برنامه دانشگاه آزاد در اعزام دانشجویان
حسین نصیرزاده، فرمانده مرکز مقاومت بسیج کارکنان و مدیرکل امور شاهد و ایثارگران دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگویی با «فرهیختگان» در آماری درباره برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی در اردوی نوروزی راهیان‌نور این دانشگاه گفت: «استقبال بالایی از سوی کارکنان برای این دوره از اردوی راهیان نور شده است که در کل نزدیک به 1500 نفر از خانواده دانشگاه آزاد شرکت می‌کنند.»
او ادامه داد: «امسال محل استقرارمان در خرمشهر خواهد بود و کارها صورت گرفته و مطابق سال‌های گذشته قرار است همه به صورت یکجا از مناطق عملیاتی بازدید کنند.»
نصیرزاده درباره زمان اعزام این کارکنان نیز گفت: «زمان اعزام از 6 تا 11 فروردین خواهد بود. اما در کنار اعزام کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی، دانشجویان این دانشگاه وضعیت دیگری دارند، طبق پیش‌بینی‌ها در اردوی راهیان نور امسال نزدیک به 50هزار دانشجوی این دانشگاه به مناطق عملیاتی اعزام خواهند شد. استان‌های فارس، تهران، آذربایجان‌شرقی، اصفهان و خراسان رضوی بیشترین اعزام دانشجو را به این مناطق دارند. تاریخ اعزام‌ها از بازه بهمن تا اواخر فروردین خواهد بود و روایتگری به‌روز با توجه به مسائل اجتماعی و ارتباط آن با دوران دفاع مقدس از تفاوت‌های اعزام‌های دانشجویی با دیگر اعزام‌ها خواهد بود.»
اعزام دریایی دسترسی تازه به مناطق عملیاتی
یکی از مواردی که طی سال‌های گذشته با حواشی زیادی نیز روبه‌رو بوده، نحوه اعزام به مناطق عملیاتی بوده، جالب است بدانید این اعزام‌ها تنها با اتوبوس و قطار نبوده و مدتی است به صورت آزمایشی به وسیله کشتی نیز این جابه‌جایی‌ها انجام می‌شود. مسئول اردوهای راهیان نور قرارگاه نور بسیج دانشجویی در گفت‌وگوی با «فرهیختگان» می‌گوید: «وسیله حمل و نقل در استان خوزستان و اعزام دانشجویان به یادمان‌ها اتوبوس است، اما اعزام دانشجویان از استانها به صورت مختلف با هواپیما، قطار و اتوبوس است که سال گذشته هم به همین صورت بود.» استان‌های تهران و البرز اکثریت اعزام‌شان با قطار است، ممکن است، در استان‌هایی که ظرفیت ریلی دارند در اعزام‌ها محدودیتی نداریم که حتما ریلی یا اتوبوسی باشد، با توجه به بحث بودجه و هماهنگی‌هایی که دانشگاه انجام می‌دهد، اعزام‌ها متفاوت است.»
او درباره اعزام‌های دریایی نیز گفت: «برنامه راهیان‌نور دریایی آغاز شده که مقصد هم استان‌های بوشهر و هرمزگان هستند، البته راهیان نور دریایی هنوز جا نیفتاده است و ما برنامه‌ریزی منظم و منسجمی نداریم، هرچند آیین‌نامه‌هایش تدوین شده، ولی اعزام‌هایمان جسته گریخته است یعنی سال گذشته دانشگاه شهید بهشتی یک گروه راهیان‌نور دریایی داشت، امسال درخواست راهیان نور دریایی از طرف دو سه استان مطرح شده است.»
تهران در صدر اعزام دانشجویان
تعداد دقیق آمارهای افراد اعزام شده به مناطق عملیاتی یکی‌دیگر از مسائلی است که می‌تواند برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای را برای ارگان‌های فرهنگی ایجاد کند، البته در این میان تاکنون سازمان‌های برگزارکننده آمار دقیق و تفکیکی در رسانه‌ها منتشر نکرده‌اند اما طبق آمارهای فعلی و مقایسه آن با دوره‌های گذشته، آمارها خبر از یک رشد چشمگیر حتی تا دو برابر بین دانشجویان می‌دهد.
به گفته مسئول اردوهای راهیان نور قرارگاه نور بسیج دانشجویی به «فرهیختگان»، در نوروز امسال نزدیک به 204هزار دانشجو از مناطق عملیاتی بازدید خواهند کرد، این درحالی است که این آمار در سال گذشته نزدیک به 100هزار دانشجو بوده است، که این موضوع قطعا می‌تواند ظرفیت عظیمی را در اختیار ارگان‌های فرهنگی قرار دهد. از سوی دیگر تهران بیشتر سهم اعزام‌ها را برعهده دارد.
علی بهرامی، مسئول دبیرخانه قرارگاه ملی راهیان‌نور شهید علم‌الهدی در گفت‌وگویی با «فرهیختگان» می‌گوید: «بیشترین اعزام دانشجویان مربوط به استان تهران است که آن هم به دلیل کثرت دانشگاه‌ها و جمعیت بالای دانشگاه‌ها در این استان است. سال گذشته 12هزار نفر اعزام دانشجو را در این استان داشتیم و پیش‌بینی برای سال 96 اعزام 20 هزار دانشجوی استان تهرانی است.»
اختصاص سهمیه‌ها به هر دانشگاه چگونه است؟
یکی از سوالاتی که شاید برای خیلی از دانشجویان ایجاد شود، تعیین شاخص سهمیه‌ها به هر دانشگاه برای ظرفیت اعزام است. افشاری، مسئول اردوهای راهیان نور قرارگاه نور بسیج دانشجویی در این باره گفت: «براساس مصوبه‌ای که از سوی وزارت علوم و وزارت بهداشت ابلاغ شده است، هدف‌گذاری امسال اعزام پنج‌درصد از دانشجویان هر دانشگاه اعم از دانشگاه‌های دولتی، پیام‌نور، آزاد اسلامی و علمی - کاربردی است، به طور دیگر اگر دانشگاهی 100 دانشجو دارد، پنج دانشجوی این واحد به راهیان نور اعزام می‌شوند.»
او ادامه داد: «هدف نهایی‌مان این است که تا سال 1404، 10درصد از میزان کل دانشجویان کشور به مناطق عملیاتی اعزام شوند که البته برای تحقق این مهم نیازمند حمایت‌های دولت و مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها هستیم؛ چراکه ما ردیف بودجه اختصاصی برای راهیان نور دانشجویی در وزارت علوم و وزارت بهداشت نداریم.»
حسین جعفری، معاون اردویی بسیج دانشجویی استان تهران درباره اعزام‌ها از تهران در گفت‌وگویی می‌گوید: «اعزام‌های دانشجویان در دانشگاه‌های استان تهران به راهیان نور به دو شکل متمرکز و مستقل برگزار می‌شود و سیاست ما این است که دانشگاه‌ها این سفر را به طور مستقل برگزار کنند؛ با این حال اگر دانشگاهی توان و نیروی لازم برای این کار را نداشته باشد، به کمک ما سفر راهیان نور دانشجویی در این دانشگاه‌ها به صورت متمرکز برگزار می‌شود. قرار است 14 کاروان راهیان نور به صورت متمرکز و مستقل تا پایان اسفند ماه به مناطق عملیاتی اعزام شوند که درمجموع دوهزار دانشجو را شامل می‌شود. اعزام‌ها از اول اسفند آغاز شده و تا 25 اسفند ماه ادامه خواهد داشت و مدت حضور کاروان‌ها در این مناطق سه روز است و دو روز نیز برای رفت و برگشت دانشجویان در نظر گرفته شده است.»
سرزمین لاله‌ها
شاید کسانی که برای اولین‌بار تصمیم دارند به مناطق عملیاتی سفر کنند اطلاع از وضعیت مناطق عملیاتی یکی از نکاتی باشد که سوالات زیادی را در ذهن هرکس به وجود می‌آورد، به طورکلی مناطق عملیاتی یا یادمانی جنگ تحمیلی به نقاطی اطلاق شده که در آن چندین عملیات مهم انجام شده و به تبع آن رشادت‌های بسیاری در آن مکان صورت پذیرفته است. این مناطق بنا به گستردگی پهنه به سه محور تقسیم شده است که عبارتند از: مناطق عملیاتی شمالغرب کشور شامل: سنندج، دالانی، دزلی، مریوان، بانه، سردشت و پیرانشهر. مناطق عملیاتی غرب کشور شامل: پاوه، ارتفاعات بازی‌دراز، سومار، تنگه مرصاد، قصرشیرین، پادگان ابوذر، قوچ سلطان و بانه. مناطق عملیاتی جنوب کشور شامل: شلمچه، طلائیه، فکه، پادگان دوکوهه، فتح‌المبین، اروندکنار، هویزه، مسجد جامع خرمشهر، چذابه و دهلاویه.
فعالیت‌های فرهنگی در اردوهای راهیان نور جنوب کشور
- سخنرانی و روایتگری اساتید و نخبگان عرصه فرهنگی کشور
- روایتگری فرماندهان و امیران ارتش و سپاه و نیز روایتگری راویان برجسته همراه کاروان‌ها در یادمان‌ها
- اجرای رزم شبانه
- اجرای مراسم قرعه‌کشی کربلا بین زائرین مناطق عملیاتی جنوب کشور
- دراین اردوها علاوه بر بازدید از تمامی یادمان‌های دفاع مقدس برنامه بازدید از دستاوردهای انقلاب اسلامی مانند بازدید از بزرگ‌ترین سد خاکی خاورمیانه (سدکرخه) و نیز بازدید از پالایشگاه نفت و ... در نظر گرفته شده است.
سهم دانشجویان از هزینه‌ها
شاید یکی از سوالات افراد علاقه‌مند برای حضور در این مناطق میزان هزینه‌هاست؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه یک دوره حضور در مناطق عملیاتی بسیار پایین‌تر از مسافرت به یک شهر نزدیک زندگی است.
محمد افشاری، مسئول اردوهای راهیان‌نور قرارگاه نور بسیج دانشجویی در گفت‌وگویی با «فرهیختگان» در این‌باره می‌گوید: «طبق آیین‌نامه ابلاغی 50درصد هزینه برعهده دانشگاه، 30 درصد مجموعه سپاه و بسیج و 20 درصد را نیز خود دانشجو پرداخت خواهد کرد.» البته ستاد راهیان‌نور نیز هزینه‌های این دوره را برای ثبت‌نام به سه دسته تقسیم کرده که در جدول زیر آمده است:
آمار برخی استانها در اعزام دانشجویان به اردوی راهیان‌نور
منبع: فرهیختگان
ارسال نظرات