کشف راز و رمز‌های یک سیاره زیبا، اما بوگندو

 به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، ساینس الرت نوشت: سرانجام ستاره‌شناسان دریافتند که ابر‌های اورانوس از چه تشکیل می‌شوند و دلیل بوی بدی که از این سیاره متصاعد می‌شود، چیست.

 

برای نخستین بار، وجود سولفید هیدروژن - گازی که بوی آن مانند بوی تخم‌مرغ فاسد است - به وضوح تشخیص داده شد. به رغم پژوهش‌هایی که در طول چند دهه گذشته انجام شد، تشخیص ترکیب ابر‌های اورانوس، بسیار دشوار بود. می‌دانیم که در جو، گاز متان وجود دارد و متان، دلیل آبی بودن اورانوس است (گاز متان بدون بوست) و همچنین می‌دانیم که وجود گاز‌های هیدروژن و هلیوم در آنجا، به خاطر اکتشافات کاوشگر «وویجر ۲» (Voyager ۲) است که در گذشته به پرواز درآمد.

 

اما تشخیص غلظت ترکیبات دیگر مانند آب، آمونیاک و سولفید هیدروژن، کمی دشوارتر بوده، زیرا این سیاره، با ما فاصله زیادی دارد و امکان تشخیص آن با تلسکوپ معمولی، بسیار ضعیف است. به ویژه اینکه با وجود دسته‌ای ابر، اغلب این گاز شکل دهنده ابر، زیر ناحیه‌ای که می‌توانیم ببینیم مخفی شده و تنها کمی از آن در قسمت بالای ابر‌ها دیده می‌شود. بدین ترتیب، تشخیص آن، بسیار دشوار است.

 

اما تجهیزات و روش‌ها همیشه در حال بهبود هستند. یک گروه پژوهشی متشکل از ستاره‌شناسان، برای مشاهده دقیق اورانوس، راه جدیدی برای استفاده از تلسکوپ «جمنای» (Gemini) یافته‌اند. این گروه پژوهشی که «پاتریک ایروین» (Patrick Irwin)، فیزیکدان سیاره‌ای «دانشگاه آکسفورد» (University of Oxford) انگلستان، سرپرستی آن را بر عهده‌دارد، از این تلسکوپ هشت متری برای تحلیل طیف‌بینی دقیق ابر‌ها استفاده کرد. آنها، نور خورشید را از ناحیه‌ای درست بالای لایه ابری قابل دیدن، منعکس کردند و مطمئن شدند که بدون تردید در آنجا، سولفید هیدروژن وجود دارد.

 

ایروین گفت: در حالی که شناسایی خطوطی که سعی در تشخیص آن‌ها داشتیم، دشوار بود، به خاطر حساسیت تلسکوپ، موفق شدیم آن‌ها را شناسایی کنیم. اگرچه می‌دانستیم که می‌توانیم این خطوط را تشخیص دهیم، تصمیم گرفتیم آن‌ها را با تلسکوپ جمنای بررسی کنیم. همچنین این پژوهش، اورانوس را از دیگر سیاره‌های گازی درون منظومه شمسی یعنی مشتری و زحل که در جو آنها، آمونیاک زیادی وجود دارد، اما در قسمت بالای ابرهایشان، سولفید هیدروژن نیست، مشخص کرد.

 

علاوه‌بر این، سرنخ‌هایی درباره سیاره نپتون که از نظر ترکیب‌بندی به اورانوس شباهت دارد، ارائه داد. «لی فلچر»، دانشمندان سیاره‌شناسی «دانشگاه لیسستر» (University of Leicester) انگلستان گفت: در طول شکل‌گیری منظومه شمسی، تعادل میان نیتروژن و سولفور (و آمونیاک سولفید هیدروژن تازه کشف شده در اورانوس)، با دما و مکان شکل‌گیری سیارات، مشخص شد.

 

این موضوع نشان می‌دهد که امکان دارد زحل و مشتری، جدا از سیارات یخی اورانوس و نپتون و همه این سیارات نیز جدا از سیارات سنگی عطارد، ونوس، زمین و مریخ شکل گرفته باشند. شاید نسل آینده تلسکوپ‌های زمینی و فضایی مانند «تلسکوپ بزرگ ماژلان» (Giant Magellan Telescope) و «تلسکوپ فضایی جیمز وب» (James Webb Space Telescope) بتوانند جزئیات بیشتری را در این باره نشان دهند.

 

در هر حال، یک کاوشگر فضایی برای بررسی دقیق‌تر اورانوس فرستاده خواهد شد. اگرچه حتی در صورت اثبات نهایی ماموریت، این کاوشگر، حداقل چند سال بعد پرتاب می‌شود، ناسا، پژوهشی در مورد آن انجام داده است. این پژوهش در مجله «Nature Astronomy» به چاپ رسیده است.

 

منبع: کیهان