یکسان نبودن ادبیات صنعت و دانشگاه، مشکل اکوسیستم فعلی / کارگزاران تسهیل‌گران تعامل صنایع با دانشگاهیان باشند

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ صبح امروز ۲۰ آبان ۹۹ چهاردهمین نشست مدیران ارتباط با جامعه و صنعت دانشگاه ها، پژوهشگاه و مراکز آموزش عالی کشور در محل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به صورت مجازی برگزار شد. در ابتدای این نشست محمد رحمتی معاون توسعه و فناوری و مطالعات سینمایی راه حل‌ها و پیشنهاد‌هایی برای افزایش همکاری دانشجویان ارایه داد و گفت: مکاتباتی با دانشگاه‌ها انجام شده که اولویت‌های پژوهشی را جمع آوری کنند.

در ادامه مصطفی امینی کارشناس حوزه علم و فناوری موسسه ایتان الگوی پیشنهادی خود را مطرح کرد و گفت: پیشنهاد ایجاد کارگزار‌های فناوری و نوآوری دانشگاه‌ها از یک سال پیش در مرکز هماهنگی‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری مطرح شد. برای پی بردن به ریشه مسائل ارتباط صنعت و دانشگاه را با تمام بازیگران این اکوسیستم یعنی دانشگاه‌ها، صنایع بخش خصوصی و دفاتر ارتباط با جامعه مطرح کردیم. این طرح پس از یک سال بحث و بررسی چالش‌های اصلی ارتباط صنعت و دانشگاه را احصا کرد.

وی افزود: برای ارزیابی چالش‌های موجود جلساتی با کارگزاران بخش خصوصی کل کشور برگزار کردیم. گزارش‌هایی در مرکز تحقق پیشرفت ارائه شد. بعد از بررسی راهکار‌های مختلف ارتباط، راهکار موجود پیشنهاد شد. یکی از راهکار‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرد نظام کارگزاری یا بروکری برای ارتباط صنعت و دانشگاه بود که از نمونه‌های موفق بین‌المللی الهام گرفته شده است.

امینی بیان کرد: در حال حاضر برای تسهیل ارتباط زیرساخت‌هایی را ایجاد کردیم که هر کدام نقش خوبی برای تسهیل ارتباط ایجاد می‌کنند. از جمله ادارات ارتباط، صندوق‌های حوزه فناوری و نوآوری، پارک‌های علم و فناوری که انکوباتورها، مراکز رشد و شتاب دهنده‌ها در ذیل پارک‌ها قرار می‌گیرند، هر کدام نقش خوبی داشته‌اند. وضعیت فعلی این ارتباط به این شکل است که یک تقاضا از صنعت از کانال معاونت پژوهش و یا دفاتر ارتباط وارد دانشگاه می‌شود و در بین مراکز، اساتید و شرکت‌های اسپین‌آفی دانشگاه‌ها تقسیم می‌شود و بعد از آن راهکاری که برای آن تقاضا کشف و به عقد قرارداد منجر می‌شود این موضوع پایان می‌یابد.

وی با بیان اینکه سه مشکل اکوسیستم فعلی، نبود ادبیات یکسان بین صنعت و دانشگاه ، کم اطلاعی و بی اطلاعی از وجود یکدیگرو عدم وجود نظام انگیزشی است، افزود: نگاه صنعت به مراکز R&D نگاه زودبازده است و دانشگاه‌ها هم در سطح تحقیقات ابتدایی می‌توانند مسائل را حل کنند. خود دانشگاه‌ها هم مشکلاتی دارند که اکوسیستم فعلی نمی‌تواند پاسخگوی آن‌ها باشد. مشکلاتی از قبیل به هم رسانی صنعت و دانشگاه، مشکلات حوزه قرارداد نویسی، شکستن و ریز‌کردن تقاضا‌هایی که از صنعت می‌آید، ارزش‌گذاری فناوری، ملاک‌های ارزش‌گذاری توانمندی‌ها، تامین مالی برای پروژه، حضور یک داور در صورت اختلاف بین صنعت و دانشگاه.

امینی اظهار داشت: این موارد باعث شده که صنعت نتواند از پتانسیل دانشگاه استفاده کند. اتفاقات مثبتی برای حل مشکل رقم خورده، مثل سامانه ساتع و تاپ که از طرف وزارت علوم و صمت پیگیری شده است، ولی پویایی لازم را ندارند. اینکه در نظام فعلی یک کارمند بتواند علاوه بر مسئولیت‌هایی که برعهده دارد تقاضا‌های صنعتی را کشف کند انتظار زیادی است.

وی ادامه داد: با توجه به همه این مسائل باعث شد ایده‌ای که به طور جدی در دنیا پیگیری می‌شود، تحت نظام بروکری پیشنهاد دهیم. ماهیت موضوع این است که یک شرکت خصوصی به خاطر منافع شخصی خودش بتواند تقاضا‌های بالقوه صنعت را کشف کند و در مرحله بعد با دانشگاه (شرکت‌های دانشگاهی، اساتید، فارغ التحصیلان و دانشجویان) وارد ارتباط شود و مجری متعهد و مناسب را کشف کند. ایده‌ها را به هم برساند و از محل قرارداد منعقد شده بین این دو حق الزحمه خود را بگیرد.

این کارشناس علم و فناوری تاکید کرد: استاد و فناور داخل دانشگاه نباید دغدغه‌هایی از جمله بازاریابی داشته باشد یا صنعت نباید دغدغه ترجمه شدن نیاز‌های خودش به دانشگاه را داشته باشد. کارگزار به عنوان تسهیل‌گر ادبیات این دو را به هم نزدیک می‌کند. به دلیل اینکه برای او منفعت دارد و به این شکل نظام انگیزشی را در فضای خصوصی افزایش دادیم.

وی در بیان تجربه‌های موفق گفت: کارگزار در ذیل دفاتر ارتباط و دانشگاه می‌تواند قرار بگیرد و تحت نظارت دانشگاه‌ها فعالیت کند. در حال حاضر چند تجربه موفق این تعامل را داریم. به عنوان مثال با دانشگاه صنعتی شریف، شهید بهشتی و دانشگاه تهران وارد صحبت شدیم. علاوه بر پذیرش این طرح در طراحی دقیق‌تر این الگو به ما کمک کردند و حالا پا را فراتر گذاشتیم و کارگزارانی را در سطح دانشگاه معرفی کردیم که در مرحله عقد قرارداد هستند. موضوعات مشخصی از طرف دانشگاه شناسایی شده مثلا موضوع محوری دانشگاه شریف، فولادی_معدنی بوده. در دانشگاه تهران هم به همین شکل است.

امینی در تایید این طرح گفت: تجربه‌های موفق بین المللی تایید کننده این مسئله است که این الگو قابلیت ترویج سازی دارد. ما کارگزار را محدود به‌هم‌رسانی صنعت و دانشگاه نکردیم. در قدم اول به‌هم‌رسانی صورت می‌گیرد. در قدم‌های بعدی با توجه به نیاز‌های دانشگاه و صنعت مشاوره‌های بعدی را ارائه می‌دهند؛ مثل شکستن پروژه‌ها، چون پروژه‌های صنعت قابلیت پیگیری در سطح دانشگاهی را ندارند.

 

وی در بیان مزیت‌های این طرح گفت: از دیگر خدمات این کارگزاری‌ها می‌توان به کمک به فرایند صدور تضامین برای پروژه‌ها، کمک به تامین مالی از صندوق‌ها، کمک به حوزه داوری اختلافات احتمالی، کمک به حوزه قرارداد نویسی، مشاوره به دانشگاه برای مالکیت فکری، حضور در مراکز شتاب دهی دانشگاه‌ها برای اینکه پروژه‌های واقعی برای گروه‌های استارت آپی به عنوان کار تعریف شود را نام برد.

در ادامه‌ نشست حکیمیان معاون پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به اهداف و دستاورد‌های پژوهشگاه اشاره کرد و گفت: دو وظیفه سنگین پژوهشگاه بومی‌سازی علوم موجود و انطباق با فرهنگ اسلامی است. هدف پژوهشگاه در ارتباط صنعت و دانشگاه نیز پاسخگویی به نظام و نهاد‌های حاکمیتی کشور، آزادسازی ظرفیت یافته‌های پژوهشی علوم انسانی، اسلامی در پاسخگویی به نیاز‌های اجتماعی کشور، تحقق مسئولیت اجتماعی پژوهشگاه تعریف شده که در ارتباط با جامعه این سه هدف به دو راهبرد منجر شدند یکی پژوهش برمبنای تقاضای جامعه هدف و دیگری پژوهش برمبنای مطالعه و نیازسنجی جامعه هدف.

در ادامه محمد سعید سیف به ارائه عملکرد دفتر ارتباط با صنعت و دانشگاه وزارت علوم، تحقیقات، فناوری پرداخت و گفت: یکی از اقدامات اصلی ما طرح تحول بوده که در ۴۴ اقدام پیش بینی شده و در سال گذشته توسط وزیر علوم به ما ابلاغ شد. امیدواریم این طرح در دانشگاه‌ها و مراکز با شدت و همت بیشتری دنبال شود.

غلامحسین رحیمی معاون پژوهشی و فناوری وزارت علوم گفت: حوزه ارتباط صنعت و دانشگاه همواره رو به گسترش است و از لحاظ کمی و کیفی باید ارتقا پیدا کند. دانش آموختگان باید محدود باشند، اما ارتباط با صنعت نامحدود است.

وی تاکید کرد: در دو سال اخیر اقدامات مناسبی انجام شده است که باید کامل‌تر و گسترده‌تر شود. براساس آمار سالانه ۷۷ دوره در هر دانشگاه برگزار می‌شود. باید تعداد این دوره‌ها افزایش یافته و مهارت افزایی آن‌ها بررسی شود. این مقوله نیازمند بررسی دانشگاه و نظرسنجی دانشجویان است. این دوره‌ها باید در یافتن شغل دانشجویان تاثیرگذار باشند.

رحیمی افزود: مدیران اجرایی ما دانشگاه‌ها هستند، اما نظارت بر عملکرد برعهده وزارتخانه است. ۱۲۰ دانشگاه وابسته به وزارت علوم فعالیت می‌کنند و از سوی دیگر دانشگاه‌های آزاد، پیام نور، علمی کاربردی و ... فعال هستند که این دانشگاه‌ها نیز باید دوره‌های مهارتی را برگزار کنند. این در حالی است که این دوره‌ها در ۴۰ دانشگاه سراسری برگزار می‌شود.

به گفته وی، بیش از ۸۴۰۰ قرارداد وجود دارد که باید گسترش یافته و بررسی شود که این قرارداد‌ها در پیوند جامعه و صنعت تاثیرگذار باشد همچنین نباید دانشگاه‌ها به دلیل پرداخت مالیات متحمل خسارت شوند باید به شکل ملی این دانشگاه فعال شوند.

رحیمی بیان کرد: دانشگاه تصمیم می‌گیرد چه بخشی از بودجه در زمینه تحقیقات هزینه شود بسیاری از تحقیقات در دانشگاه و صنعت در بیرون از دانشگاه محقق شده است هم چنین ستاد‌های فناوری و بنیاد نخبگان نیز می‌توان بودجه‌ای را در نظر گرفت و لزوما باید در دانشگاه‌ها شالوده این ارتباطات را از طریق انجام پژوهش‌های صنعتی انجام داد. در زمینه پذیرش دانشجو و اختصاص دانشجو در زمینه تحصیلات تکمیلی بر میزان قرارداد دانشگاه با صنعت وابسته هستیم.