گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ پس از گسترش شبکه های اجتماعی و کارکردهای مختلف و رنگارنگشان، بسیاری از آنها از سوی کمیته تعیین مصادیق مجرمانه، حاوی مطالب و مضامین مجرمانه تلقی شد و همین امر سبب گشت تا بسیاری از شبکه های اجتماعی در ایران فیلتر شود.

بحث بر سر این که آیا عضویت در شبکه های اجتماعی به خودی خود جرم است یا نه، یک بحث حقوقی است. حقوقدانان معتقدند که در قانون نص صریحی مبتنی بر این که حضور در شبکه های اجتماعی جرم تلقی می شود، وجود ندارد.

در همین رابطه عضو کمیسیون حقوقی قضایی مجلس هم می گوید: صرف عضویت در شبکه‌های اجتماعی جرم محسوب نمی‌شود و به نوع فعالیت شبکه و فرد وابسته است.

غضنفرآبادی نماینده مردم بم در مجلس با بیان این که فعالیت در شبکه‌های اجتماعی در قانون جرایم یارانه‌ای مشخص است، ادامه می دهد: شبکه‌های اجتماعی که برخلاف ارزشهای اسلام، انقلاب و اخلاقیات فعالیت کنند، فعالیت آنها غیرقانونی بوده و همکاری و عضویت در آن نیز جرم محسوب می‌شود.

اما در این رابطه در طول مدت فیلتر بودن برخی شبکه های اجتماعی محبوب، افراد و مسئولین زیادی اظهارنظر کرده اند. بیشتر این افراد هم بر فیلتر بودن و استفاده از فیس بوک تاکید دارند چرا که اعضای شبکه اجتماعی محبوب فیس بوک از فراوانی بیشتری برخوردارند و طبیعتا سوال ها در این مورد بیشتر است.

طبق فتوای مقام معظم رهبری، حضور در شبکه های اجتماعی چنین حکمی دارد: خلف از قوانین و مقررات نظام اسلامى جایز نیست. رعایت قوانین و مقررات نظام اسلامى واجب و تخلف از آن جایز نیست.»

توضیح اینکه با توجه به آنکه فیس‌بوک بستری جرم‌خیز است، افراد برای عضویت در این شبکه باید هوشیار باشند که خواسته یا ناخواسته وارد محورهای مصداق جرم نشوند.

مسئولین پلیس فتا نیز معتقدند که بر اساس قانون جرایم رایانه‌ای موضوعی به اسم مجازات افراد به دلیل عضویت در فیسبوک وجود ندارد و حتی اگر افراد از طریق فیسبوک اطلاعاتشان مورد سوء استفاده قرار گیرد و به دادسرای جرایم یارانه‌ای مراجعه کنند، شکایت آنان مورد پیگیری قرار می‌گیرد اما هیچ‌گاه با این افراد به عنوان متهم برخورد نمی‌شود و بر این اساس عضویت در فیسبوک جرم نیست مگر آن که افراد بخواهند از این فضا سوءاستفاده کنند.بیشترین جرایمی که درفیس بوک رخ می دهدسوءاستفادهازاطلاعات شخصی افراداست.

دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی هم در این باره می گوید: عضویت در این شبکه‌ها به‌طور طبیعی جرم نیست اما دور زدن سامانه فیلترینگ کشور طبق قانون جرم محسوب می‌شود

استفاده از فیلترشکن و vpn جرم است

استفاده از نرم‌افزارهای موسوم به فیلترشکن در دسته جرائم رایانه‌ای قرار دارد که می‌تواند مجازات زندان هم داشته باشد.

بر اساس فهرست تعیین شده از سوی کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، انتشار فیلترشکن‌ها و آموزش روش‌های عبور از سامانه‌های فیلترینگ، برابر بند ج ماده 25 قانون جرائم رایانه‌ای جرم است و با متخلفانی که در این زمینه در فضای مجازی فعالیت می‌کنند به عنوان یک مجرم برخورد می‌شود و استفاده از آن‌ها، حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات را به همراه خواهد داشت.

مضرات استفاده از فیلترشکن ها

بسیاری از کاربران اینترنت داخل کشور برای گذشتن از سد فیلترینگ به سراغ نرم‌افزارهای فیلترشکن، سایت‌های پروکسی و همچنین VPN رفته و این رجوع کاربران به استفاده به این روش‌های عبور از فیلترینگ، باعث رشد فزاینده فروش اکانت‌های نرم‌افزارهای فیلترشکن و VPN شده است.

ضمن این که با جستجوی کوتاه در اینترنت، با سایت‌های داخلی ارائه دهنده اشتراک VPN روبه‌رو خواهیم شد که آزادانه و بدون هیچ ترسی، شماره حساب اعلام کرده و اقدام به فروش غیر قانونی اشتراک VPN می‌‌کنند.

گذشته از خرید و فروش غیر قانونی اشتراک VPN و فیلترشکن در دنیای اینترنت که مانند هر فن‌آوری جدید با چالش و ضایعاتی همراه است، مدیران و مسئولان اینترنت در کشورهای گوناگون با روش‌های گوناگونی با آن برخورد می‌کنند که از آن جمله، می‌توان به فیلترینگ و یا نابودی منبع مروج مطالب خلاف منافع کشورها اشاره کرد که این امر، در بیشتر کشورها در حال اجرا بوده و کاری رایج و ضروری است.

یکی از مهمترین عوارض استفاده از فیلتر شکن و وی پی ان این است که کاربر با استفاده از VPN و همچنین نرم‌افزار فیلترشکن با اتصال به یک سرور در خارج از کشور (عمدتا در انگلیس و آمریکا) متصل شده و همین امر موجب اختصاص یک IP خارجی به رایانه کاربر داخلی می‌شود که در ادامه این کار، همه داده‌ها و اطلاعات از رایانه کاربر به سرور خارجی انتقال پیدا کرده و از آنجا وارد دنیای مجازی اینترنت می‌شود و به این وسیله از فیلترینگ داخلی کشور عبور می‌کند.

اما این عبور از فیلتر با تهدیدهایی روبه‌رو می‌شود؛ به این ترتیب که کاربر نمی‌داند، بیشتر و اغلب سرورهایی که اشتراک VPN را در اختیار کاربران قرار می‌دهند، نه تنها تمامی اطلاعات رد و بدل شده را بررسی و کنترل می‌کنند، بلکه به همین وسیله با پورت‌های باز رایانه کاربر به اطلاعات درون رایانه وی دسترسی پیدا کرده و امکان کپی‌برداری و یا دیدن اطلاعات داخلی رایانه کاربر برای سرورهای خارجی میسر می‌شود.

این در حالی است که اگر کاربر برای مثال در شبکه محل کارش، این نوع ارتباط را برقرار کند، سرور می‌تواند از طریق رایانه کاربر به اطلاعات شبکه داخلی آن اداره نیز دسترسی پیدا کند و نیز با نرم‌افزارهای پیشرفته بدون آگاهی کاربر، اطلاعات موجود در رایانه یا شبکه داخلی کاربر را برای خود کپی کند. همین مسئله در نرم‌افزارهای فیلترشکن مانند «فری‌گیت» و «اولترا سورف» نیز در حال انجام است.

کاربران اینترنت باید بدانند که استفاده از چنین نرم‌افزارها و روش‌هایی، مانند این است که همه محتویات رایانه خود را از تصویر و فیلم شخصی گرفته تا اطلاعات مهم شخصی و کاری، آپلود کرده و در اختیار عموم قرار دهیم.

همچنین به نظر می رسد که دستگاه‌های ذیربط نیز باید با بررسی و نظارت دقیق‌تر با ارائه دهندگان غیر مجاز VPN و نرم‌افزار فیلترشکن برخورد کنند.