به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، جهان در هزاره سوم علاوه بر مواجهه با "بحران نابودی محیط زیست ، بحران تهدید اتمی و بحران فقر" با بحران مواد مخدر دست و پنجه نرم می کند.

سازمان ملل متحد در سال 2010 میلادی، تعداد مصرف کننده مواد مخدر اعتیاد آور را در جهان 220 میلیون اعلام کرده و خبر داده است که از این میزان بیش از 160 میلیون نفر (افزون بر 70 درصد) مصرف کننده حشیش و فرآورده گیاه شاهدانه هندی (کانابیس) هستند.

اگرچه در سال های اخیر مواد مخدر بی شماری به شمار مواد مخدر موجود در جهان اضافه شده است اما براساس آخرین آمار سازمان ملل متحد بیشترین میزان مصرف مواد مخدر به حشیش و ماری جوانا با 177.063 میلیون مصرف کنند و تریاک با 33.04 میلیون مصرف کننده در جهان تعلق دارد.

از این میزان مصرف کننده مواد مخدر جهان اما ایران نیز بی نصیب نبوده است. براساس آماری که معاون دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر داده است یک میلیون و 325 هزار نفر در رده سنی 15 تا 64 سال معادل 2.65 درصد جمعیت کل کشور را معتادان تشکیل داده اند به طوری که 90.7 درصد افراد آلوده مذکر، 53 درصد شاغل و 63 درصد متاهل هستند.

این آمار در حالی است که وزیر کشور در پاسخ به نگرانی ها در خصوص افزایش معتادان در کشور خرداد ماه سال جاری گفت: با وجود این که در حدود یک میلیون و 350 هزار نفر معتاد به مواد مخدر در کشور وجود دارد ولی با توجه به آمار دیگر کشورها تعداد معتادان در ایران پایینتر از سرانه جهانی است . ولی با توجه به آمار دیگر کشورها تعداد معتادان در ایران پایینتر از سرانه جهانی است .

اعتیاد به مواد مخدر به هر روی حتی اگر در کشور ما آماری پایین تر از میانگین جهانی باشد اما با خود تبعات و آسیب های اجتماعی فراوانی از طلاق تا دزدی و کارتن خوابی را در ایران به همراه دارد.

به هر حال در سال‌های اخیر تغییر الگوی مصرف موادمخدر، کاهش سن اعتیاد، اعتیاد زنان و چند مصرفی فرد معتاد در استعمال موادمخدر، شکل هشدار دهنده‌ای به خود گرفته است. این وضعیت هشدار دهنده باعث شده است که هر روز اخباری در حوزه اعتیاد منتشر شود که نگرانی ها را دو چندان کند.

تغییر الگوی مواد مخدر در ایران اما یکی از پر اهمیت ترین این موارد است. براساس آمارهایی که مسئولان از فراوانی مواد مخدر می دهند 22 نوع مواد مخدر در ایران وجود دارد اما سازمام ملل تریاک را پر مصرف ترین این مواد مخدر در ایران اعلام مرده است. براساس این آمار در ایران بیشتر مصرف کنندگان مواد مخدر تریاک را ترجیح می دهند در حالی که الگوی مصرف به سمت مخدرهای صنعتی به دلیل ارزانی در حال چرخش است.

اما تریاک از کجا به ایران می آید؟ این سوالی است که به راحتی می توان به آن پاسخ گفت. براساس آماری که علیرضا جزینی قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر چندی پیش اعلام کرده است که70 درصد کشفیات مواد مخدر در مرزهای کشور است. مرزهایی که به کشور همسایه افغانستان نزدیک است. افغانستان، سالانه هفت هزار تن تریاک در سطح 210 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی تولید می‌کند. با این وجود اما علیرضا جزینی در ادامه سخنانش گفته است: مصرف مواد مخدر سنتی در بین معتادان رو به کاهش است و مصرف مواد مخدر صنعتی به ویژه شیشه در بین جوانان رو به افزایش دارد. همین امر اما تهدید جدیدی است که در معضل مواد مخدر ایران با آن روبرو است.

با وجود این آمار و نگرانی ها اما 29 آبان ماه وزیر کشور آمار تکان دهنده دیگری از وضعیت اعتیاد و معتادان در ایران داد. وی گردش مالی مواد مخدر در کشور را سالی سه میلیارد دلار معادل 10 هزار میلیارد تومان اعلام کرد و آن را عاملی توصیف کرد که اساس اقتصاد کشور را به لرزه در آورده است.

با وجود این که تجارت و قاچاق مواد مخدر در دنیا وجود دارد اما براساس گزارشی که سازمان ملل منتشر کرده است کشورهای در حال توسعه مورد هدف قاچاقیان مواد مخدر قرار گرفته اند. بنابر گزارش های سازمان ملل به گسترش اعتیاد در میان کشورهای در حال توسعه اشاره شده است و از این کشورها به عنوان مناطق در معرض خطر جدی اعتیاد یاد شده است.

براساس همین گزارش، در حالی که کشورهای پیشرفته با امکانات فراوان خود در زمینه کنترل عرضه و درمان و بازتوانی معتادان تلاش می کنند تا اعتیاد را مهار کنند و از آسیب های آن بکاهند، کشورهای در حال توسعه به عنوان بازارهای جدید مورد توجه کارتل های بزرگ مواد قرار گرفته اند.

بسیاری از کارشناسان، تجارت مواد اعتیاد آور را سومین تجارت پر سود دنیا پس از نفت و اسلحه ارزیابی می کنند و بعید می دانند که مهره های اصلی چنین تجارت پرسودی به راحتی تسلیم برنامه های محدود کنترل مواد در سراسر جهان شوند.

با این حال با وجود آنکه سازمان ملل قاچاق مواد مخدر را از جرایم سازمان یافته تلقی کرده است و کمیته های ویژه ای را برای مبارزه با آن تشکیل داده است اما با این حال همچنان در حال‌حاضر تولید، مصرف و قاچاق مواد مخدر در سطح جهان به حدی رسیده که حجم تجارت و گردش مالی آن بیش از یک و نیم تریلیون دلار برآورد می‌شود.

اما هزینه های موادمخدر برای کشور، 29درصد درآمد ملی و کمی بیش از سه چهارم درآمدهای نفتی را تشکیل می دهد و به بیان دیگر حدود سه چهارم درآمد نفت و گاز کشور توسط مصرف کنندگان و قاچاقچیان موادمخدر هزینه می شود.

بنابر آماری که در سال 83 داده شده است موادمخدر بالغ بر 99472 میلیارد ریال شامل هزینه های خرید و مصرف مواد ، کاهش بهره وری و مشارکت اجتماعی مصرف کنندگان و قاچاقچیان، هزینه های دولت در زمینه کاهش تقاضا و مقابله با عرضه ، هزینه آسیب های اجتماعی و ... به اقتصاد ایران ضربه زد. سهم خسارت‌های مواد مخدر با اقتصاد ملی ایران نشانگر نسبت هزینه مواد مخدر به درآمد ملی، 29 درصد، هزینه مواد مخدر به تولید ناخالص داخلی،26/2 درصد، هزینه مواد مخدر به مجموع صادرات کشور، 33 درصد، هزینه مواد مخدر به ارزش سهام معامله شده در بورس، 149 درصد، هزینه مواد مخدر به سرمایه‌گذاری در صنعت و معدن، 344 درصد، هزینه مواد مخدر به هزینه‌های مصرف خصوصی، 20 درصد، هزینه مواد مخدر به هزینه‌های مصرف دولتی، 72 درصد، هزینه مواد مخدر به درآمد نفت، 77/5 درصد، هزینه مواد مخدر به مالیات شرکت‌های دولتی 487 درصد و هزینه مواد مخدر به درآمد مالیاتی کشور 153 درصد است.
 

در هزاره سوم بحران موادمخدر در کنار سه بحران اصلی جهان یعنی "بحران نابودی محیط زیست ، بحران تهدید اتمی و بحران فقر" به عنوان مسئله روز درآمده است. مقوله موادمخدر بسته به اینکه از چه زاویه اقتصادی بدان نگریسته شود، متفاوت است . تجارت غیرقانونی موادمخدر با 1500 تا 2000 میلیارد دلار گردش مالی در سال و حدود 600میلیارد دلار سود سالانه ، بعد از تجارت هایی نظیر نفت و اسلحه ، از تجارت های بزرگ دنیا محسوب می شود. بر طبق آمار ارائه شده در کنفرانس 1994سازمان ملل در مورد جنایت سازمان یافته جهانی، تجارت جهانی موادمخدر سالانه بالغ بر 500 میلیارد دلار است ، یعنی بیش از تجارت جهانی نفت . جالب توجه آنکه، دولت آمریکا به تنهایی در سال 2002بالغ بر 700میلیون دلار به کشورهای آمریکای لاتین برای مبارزه با موادمخدر پرداخت کرده است و در همان سال مجموع دریافتی های ایران از تمامی سازمان ها و کشورها به زحمت به رقم 10میلیون دلار می رسد.

با این حال اما هنوز جمع هزینه هایی که برای جمع آوری معتادان، درمان و برگشت معتادان به جامعه و ساخت کلینیک های ترک اعتیاد و همچنین برای مقابله با اعتیاد و قاچاق مواد در مرزها و دستگیری ساغیان مواد در کشور پرداخت می شود نیز قابل ملاحظه است.

در این میان اما اینها تنها هزینه هایی نیستند که به تبع افزایش مصرف مواد مخدر پرداخت می شود. با پایین آمدن سن مصرف کنندگان مواد، افزایش شمار زنان معتاد و همچنین افزایش مصرف روان گردان در کشور آسیب های اجتماعی دیگر از جمله افزایش شمار بیماری های عفونی، افزایش بیماری ایدز در میان معتادان به ویژه زنان، افزایش طلاق، شمار کودکان مبتلا به ایدز، فقر و بیکاری و هزاران آسیب اجتماعی دیگر را در کشور شاهد خواهیم بود که رفع این معضلات هزینه گزافی را نیازمند است.

در صورتی که با چنین پولی هم می توان اقتصاد کشور را بهبود بخشید که به تبع آن اشتغال زایی و رفاه عمومی را شاهد خواهیم بود و هم آسیب های اجتماعی کمتری را در جامعه خواهیم داشت. اما افرادی به دلیل سود کلان و منفعت طلبی شخصی سود جمعی را دیگران سلب کرده اند. حال باید دید که دولت یازدهم با این چالش پیش رو چه می کند؟

منبع: شفاف