گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مبین لطفی‌زاده؛ این اوراق عملاً فروش نفت به دارندۀ این اوراق با موعد سررسید مشخص و البته با تضمین قیمت و سود مشخص است. مثلاً در موعد سررسید اگر شما صد هزار تومان از این اوراق را خریده باشید و قیمت نفت شما به زیر صد هزار تومان بیاید و دولت سود سالیانۀ ده درصد را برای این اوراق تعیین کرده باشد، دولت موظف است در سررسید سه ساله به شما معادل ۱۳۵ هزار تومان برگرداند (در صورتی که قیمت نفت خریداری شدۀ شما کمتر از صد هزار تومان است)؛ و اگر قیمت نفت خریداری شدۀ شما بالاتر از ۱۳۵ هزار تومان بود، مابقی سود هم متعلق به شماست.
تاریخچۀ این اوراق در ایران:
در سال ۹۱ و در دولت دهم قرار بود تأمین مالی ده میلیارد دلاری از قِبل این اوراق برای این دولت به دست بیاید و در مرحلۀ اول این طرح قرار بود ۵ میلیون بشکه نفت که معادل ۵۰۰ میلیون دلار تأمین مالی برای دولت بود در بورس عرضه شود.
این اوراق قرار بود هم به صورت دلاری باشد و هم به صورت ریالی و سر رسید آن هم سه ساله باشد. سود تضمینی اوراق ریالی ۸۰ درصد و سود تضمینی اوراق دلاری ۳۰ درصد در نظر گرفته شده بود و در پایان این سه سال، این اوراق با قیمت تضمین شده توسط دولت خریداری می‌شد.
اما این طرح به علت نبود زیرساخت‌های کافی در بورس و مخالفت‌های جدی در بدنۀ حاکمیت به سرانجام نرسید و حال دوباره زمزمه‌های اجرای این طرح به گوش می‌رسد.
مزایای طرح:
یکی از مزایای طرح، تأمین مالی و جبران کسری بودجه‌ای است که دولت به خاطر ناتوانی در فروش نفت و موارد دیگر دچار آن شده است. برای مثال طبق گفته ی محمدباقر نوبخت در روز های گذشته از سال ۹۹ تنها ۶ درصد از درآمد مدنظر نفتی برآورده شده است و این نشان از کسری بودجۀ شدید دولت دارد و طبق برنامه ای که دولت دارد می‌خواهد با عرضۀ ۲۲۰ میلیون بشکه در یک سال آینده معادل ۶۰۰ هزار بشکه در روز را به بورس عرضه کند. یعنی با دلار ۲۲ هزار تومان و نفت ۴۴ دلار می‌تواند نزدیک ۱۹۰ هزار میلیارد تومان تأمین مالی داشته باشد و به نوعی کسری بودجه ی خود را جبران کند. حُسن دیگر این طرح کنترل نقدینگی وحشتناکی است که در سال‌های گذشته در کشور خلق شده است و دولت باید برای این حجم از نقدینگی چاره ای بیندیشد وگرنه ارزش پول ملی بیش از پیش کاهش می‌یابد.
معایب طرح:
صادرات نفت دولت ایران در این مدت به زیر ۲۰۰ هزار بشکه در روز سقوط کرده است و عملاً این طرح یعنی پیش‌خور کردن فروش نفت سه سال آینده ی کشور! با فرض اینکه اوضاع تحریم به همین شکل باشد، این امر باعث یک بدهی وحشتناک برای دولت بعد می‌شود که می‌تواند ضربۀ جبران‌ناپذیری به دولت بعد وارد کند.
در ضمن این ایده باعث سوق داده شدن کشور در سال‌های آینده به سمت مذاکره با آمریکا و اروپا برای رفع تحریم‌ها و فروش نفت بیشتر برای پرداخت سررسید های مردم می‌شود؛ و این خلاف مواضع صریح رهبری مبنی براز بین رفتن نقش دلار در مبادلات ارزی کشور و کاهش وابستگی اقتصاد به فروش نفت می‌باشد.
در پایان این گونه به نظر می‌رسد که این طرح عملاً دولت بعد را بر سر دوراهی خلق پول و افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی و یا مذاکرۀ با غرب برای فروش نفت قرار می‌دهد.
مبین لطفی‌زاده - مسئول واحد سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه امیرکبیر
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.