آیا حذف یارانه ثروتمندان به سود اقشار ضعیف است؟/ یارانه در هیچ کشوری به صورت یکسان پرداخت نمی‌شود

به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، بحث یارانه همواره یکی از موضوعات مهم اقتصادی کشور در سالهای اخیر بوده به طوری که با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها از نیمه دوم سال 82 همواره این موضوع مطرح بودکه چه دهک‌هایی باید یارانه دریافت کنند و چه دهک‌هایی نیاز به دریافت یارانه نقدی ندارند.

در برنامه مناظره این هفته که با موضوع پرداخت یارانه نقدی روز گذشته (جمعه 3 آبان ماه) در شبکه اول سیما برگزار شد کارشناسان و نماینده سخنگوی دولت به ارائه راهکارها و مواضع خود در خصوص پرداخت نقدی یارانه‌ها پرداختند.

جمشید پژویان در این رابطه تصریح کرد: تصور نمی‌کنم کسی معتقد به پرداخت یارانه نقدی به ثروتمندان باشد. در این رابطه متأسفانه دو مورد باید در نظر گرفته شود یکی آنکه در بحث پرداخت یارانه چه کسانی باید حذف شوند و دوم آنکه یارانه به چه کسانی باید داده شود و این گروه نباید از لیست پرداخت یارانه حذف شوند.

در این برنامه حسین راهور کارشناس مسائل اقتصادی با بیان آنکه اگر دولت نهم و دهم اقدام به پرداخت یارانه نقدی به همه اقشار نمی کردند در شرایط کنونی اقشار ثروتمند توقع دریافت یارانه نقدی را نداشتند، تصریح کرد: یکی از ظلم هایی که در این رابطه به مردم شد این بود که پول حاصل از فروش نفت به صورت پول نان  وگوشت و ....تبدیل شد.

راهور ادامه داد: در رابطه با بحث شناسایی دهک ها به صورت تقریبی روش هایی وجود دارد. دوم آنکه روش شناسایی گروه های پایین بسیار ساده تر از روش شناسایی دهک های بالای جامعه است. بطوری که 40 درصد مردم جزو 4 دهک پایین با 15 درصد مصرف و سه دهک میانی با 20 درصد مصرف جزو هفت دهک نیازمند به دریافت یارانه هستند. 
 
به هیچ عنوان بحث کسری منابع مطرح نیست

جعفر قادری نماینده مردم شیراز در مجلس به عنوان سومین شرکت کننده در مناظره تصریح کرد: در رابطه با بحث هدفمندی یارانه ها به ویژه پرداخت یارانه نقدی در کنار بحث کسری منابع مالی موضوع فرصت ها نیز مطرح است زیرا دولت فرصت های زیادی را در این رابطه از دست داده و برای 126 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده برای پرداخت نقدی یارانه ها این روند غیرممکن است.

جعفر قادری ادامه داد: اگر دولت بخواهد همین روند فعلی پرداخت یارانه نقدی ادامه دهد به طور حتم با مشکلات جدی برخورد خواهد کرد.مشکلاتی که یکی از مهمترین مواردآن کسری منابع مالی است.

محمدحسین قدیری ابیانه کارشناس مسائل اقتصادی و دارای دکتری مدیریت استراتژیک با بیان آنکه بودجه و منابع طبیعی کاملا متعلق به مردم است گفت: یارانه دو نوع یکی یارانه نقدی و دیگری یارانه مخفی است. در رابطه پرداخت یارانه به ثروتمندان باید بگویم که قبل از پرداخت یارانه نقدی 7 میلیون ثروتمند موجود میزان دریافتی مخفی شان 30 برابر سایر اقشار بوده که بعد از اجرای طرح هدفمندی به ویژه ارائه سهمیه بنزین 60 لیتری به قیمت هر لیتر 400 تومان در هر ماه میزان دریافتی یارانه مخفی آنها به طور چشم گیری افزایش یافته است.

دولت دنبال اصلاح پرداخت یارانه نقدی است

احمد میدری نماینده سخنگوی دولت عنوان کرد: دولت هنوز به جمع بندی مشخصی در رابطه با حذف برخی از دهک ها نرسیده ضمن آنکه در هیچ کشوری همانند ایران یارانه به صورت یکسان پرداخت نشده است.

وی ادامه داد: در کشورهای پیشرفته 8 درصد منابع مالی آنها براساس بانک های اطلاعاتی به گروه های شناسایی شده پرداخت می شود. 

وی افزود: در ایران طبق آمار 34 هزار نفر پزشک متخصص  وجود دارد که هیچگونه کد شناسایی در این رابطه موجود نیست. در کنار این موضوع از مجموع 4 میلیون و 200 هزار معدی مالیاتی 800 هزارنفر آنها دارای کد غیرمجاز هستند.
 
در ادامه برنامه قدیری ابیانه تصریح کرد: روزانه معادل یک تن طلا به صورت بنزین در باک خودروها ریخته می شود در حالی که ظرف مدت یک سال اخیر قیمت نفت سفید و گازوئیل بیشتر از بنزین بوده است. ضمن آنکه هر 5 روز و نیم بالغ بر 160 هزار تومان یارانه به اقشار ثروتمند داده می شود که باید این رقم حذف شود.

راهور تأکید کرد: دولت نهم ودهم با اجرای این کار باعث افزایش قیمت ارز و سایر محصولات شد، ضمن آنکه این کار دور باطلی بر روی بحث قاچاق ایجاد نکرد و باعث افزایش پدیده قاچاق سوخت در کشور شد.

پژویان با بیان آنکه کاهش ارزش ریال هیچ ربطی به یارانه ها ندارد در پاسخ به راهور گفت: بحث مربوط به کاهش ارزش ریال موضوع افزایش نرخ دلار و تشدید تحریم ها برمی گردد. در رابطه با بحث هدفمندی یارانه ها این موضوع را باید در نظر داشته باشیم که اولا اصلاح قیمت حامل های انرژی بهترین راهکار بوده دوم آنکه متأسفانه در ایران نرخ حامل های انرژی ثابت نگه داشته شده که این به ضرر اقتصاد است.

جعفر قادری عنوان کرد: این افزایش هزینه های تولید به صورت یکباره باعث شد که منابع نقدیندگی به سمت بازار سکه و طلا و ارز حرکت کند.

تورم درسال اول هدفمندی بین 11 تا 12 درصد بود

جمشید پژویان تأثیرمنفی افزایش نرخ تورم از طریق اجرای هدفمندی یارانه ها را اینگونه عنوان کرد: تورم درسال اول اجرای قانون هدفمندی فقط 11 تا 12 درصد آن مربوط به هدفمندی یارانه ها است.

راهور با بیان اینکه به هیچ عنوان دریافت هزینه از افراد ضعیف و پرداخت آن به ثروتمندمان به هیچ عنوان منطقی نیست گفت: باید یارانه پرداختی به ثروتمندان هرچه سریعتر حذف شود. 

جعفر قادری نماینده مجلس تصریح کرد: قرار بود براساس قانون پرداخت های نقدی به مرور به پرداخت های کالایی تبدیل شود که متأسفانه این کار انجام نشد و ما الآن در شرایطی قرار گرفتیم که باید بحث هدفمندی را اصلاح کنیم.

وی عنوان کرد: در این رابطه موضوع پرداخت یارانه نقدی ایرانیان مقیم خارج از کشور نیز مطرح است که در این مورد باید موضوع مربوط به این دسته از ایرانیان به طور کامل تفکیک شود زیرا در این گروه دانشجویان مقیم خارج و کارگران نیز وجود دارند که عمدتا از شرایط مالی خوبی برخوردار نیستند. 

نماینده مردم شیراز افزود: بحث واردات از طریق استفاده از مجوزهای مربوط به افراد تحت پوشش کمیته امداد امام و یا 150 هزار میلیارد تومان سهام که تعدادی از آن سهام بی نام است باید مورد توجه قرار بگیرد.

در ادامه برنامه میدری نماینده سخنگوی دولت عنوان کرد: در این رابطه باید بانک اطلاعات اقتصادی خانوارها درست شود تا ما قادر به جمع آوری اطلاعات اقتصادی خانوارها گردیم که این کار در مدت سه ماه به هیچ عنوان امکان پذیر نیست.

اشکالات قانون هدفمندی یارانه ها باید رفع شود

قدیری ابیانه با بیان اینکه این قانون هدفمندی یارانه ها باید ظرف 5 سال اجرا شود عنوان کرد طبق قانون هدفمندی یارانه ها هرسال باید 20 درصد به قیمت حامل های انرژی اضافه شود و این کار باید به صورت تدریجی انجام شود.

جمشید پژویان عنوان کرد: درست است که قیمت ها بالا رفته و برخی از اقشار آسیب پذیر آسیب پذیرتر و فقرا فقیرتر شده اند وحتی لبه مرزی ها به سمت فقر رفته است در اینجا مجلس هم پیگیر اجرای قانون هدفمندی یارانه ها بود موضوع اینکه آقای میدری مطرح کردند بسیار حساس و کلیدی است و این موضوع بحث مالیات مجموع بردرآمد است ضمن آنکه این نگرانی ها باید به ده درصد برسد.
 
قدیری ابیانه با طرح این سوال که چرا دولت باید دو میلیارد دلار بابت واردات بنزین پرداخت کند تصریح کرد: اگر قانون هدفمندی یارانه ها به مرحله اجرا گذاشته نمی شد به طور حتم میزان مصرف بنزین در کشور روزانه 140 میلیون لیتر می رسید. 

پژویان با رد این موضوع که می گویند به دولت نهم و دهم در رابطه با بحث هدفمندی یارانه ها مشورت داده است گفت نه مشورت داده ام و نه در هیچ یک از جلسات مربوط به کارگوره های هدفمندی یارانه ها شرکت نکردم.

حسین راهور گفت: چرا می خواهیم نفت که سهم همه مردم است قطع کنید راهکار درست مصرف بنزین بین بخشی آن است.

قدیری ابیانه در ادامه برنامه گفت: بهتر است به جای حذف یارانه دنبال افزایش اخذ مالیات از ثروتمندان باشیم متأسفانه ما دنبال روند عکس این موضوع هستیم.

میدری که بعنوان نماینده سخنگوی دولت در این برنامه شرکت داشت تصریح کرد: برای شناسایی گروه های درآمدی بانک های اطلاعاتی بود مانند بانک اطلاعات املاک، و اطلاعات شغلی و بانک اطلاعات سکونت گاهی و حتی مسافرت ها مطرح است حتی از سال 83 قانون تصویب کرده که اطلاعات خانوارها به صورت دقیق ارائه شود. در این رابطه به طور حتم برای شناسایی راهکارهایی می تواند وجود داشته باشد شاید بتوانند 100 هزار خانواده ثروتمند را شناسایی کند اما امکان شناسایی 30 درصد قشر ثروتمند وجود ندارد.
 
در ادامه برنامه سوال مطرح شده در رابطه با تداوم پرداخت ماهانه 3 هزار و500 میلیارد تومان تا پایان سال و یا قطع آن به بحث گذاشته شد که پژویان گفت: بهتر است تعدیل شود، راهور تصریح کرد: باید پرداخت یارانه نقدی به اقشار ثروتمند قطع شود، قادری عنوان کرد: این کار نیاز به سه ماه مهلت دارد، قدیری ابیانه خواهان حذف ثروتمندان شد و میدری عنوان کرد که در شرایط کنونی نمی توان اقدام به حذف کرد و این کار نیاز به بررسی دارد.

در ادامه مناظره دو نفره با حضور پژویان و راهور برگزار شد.

به گفته پژویان اصلاح نسبی قیمت ها راهکار مناسبی در اجرای اصلاحات صحیح در قانون هدفمندی یارانه ها است زیرا اینکار طبق مطالعات انجم شده در سالهای 1973 و 1974 میلیادی براساس پیشگویی اقتصاددانان غربی در کشوهای غربی به مرحله اجرا گذاشته شد. 

به گفته پژویان مسئله اساسی در رابطه با اصلاح قیمت های نسبی نحوه اجرای آن است زیرا این کار تأثیر عملی و سریع تری نسبست به توسعه زیرساخت ها به خصوص نتایج مربوط به بهبود عملکرد زیرساخت های اقتصادی در زندگی مردم دارد.
 
وی تصریح کرد: در بحث توسعه زیرساخت ها که آقای راهور برآن تأکید دارند این موضوع را باید در نظر داشته باشیم که نتایج این رونق و توسعه زیرساخت ها سالها طول می کشد که در زندگی مردم تأثیر بگذارد اما اصلاح نسبی قیمت ها تأثیری سریعتر در زندگی مردم به منظور بهره مندی بهتر از یارانه های نقدی دارد.

وی تأکید کرد: اینکه گفته می شود که من براساس چه آمار و اطلاعاتی این موضوع را مطرح می کنم و آیا تا به حال به دنبال جمع آوری آمار و اطلاعات مربوط به شناسایی دهک های فقیر رفته ام یا نه باید بگویم که من در سالهای دهه 60 اقدام به جمع آوری اطلاعات مربوط به شناسایی دهک های فقیر از مرکز آمار ایران با کمک مرحوم دکتر نوربخش و مرحوم دکتر حبیبی کردم.
 
به گفته پژویان در این جمع آوری اطلاعات براساس طبقه بندی انجام شده زنان سرپرست خانوار فقرشان کمتر از بخش کاملا فقیر بوده ضمن آنکه درصد فقر مالکین نیم درصد بیشتر از اجاره نشین ها و فقر کارفرمایان براساس آمار درسال 74، 4 درصد بوده است.
 
این کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد: لاستیک خودروهای افراد ثروتمند کاملا مشخص است زیرا آنها ردپایی را از خود به جای می گذارند اما اقشار فقیر لاستیکشان کاملا صاف صاف و هیچ ردپایی را به جا نمی گذارد. این اشتباهی بود که در دولت نهم و دهم بروز داده شد.

پژویان عنوان کرد: بدون شک نقدینگی عامل اصلی افزایش نرخ تورم است و ما باید به سمت تعدیل حجم نقدیندگی در کشور برویم اما باید در نظر داشته باشیم که با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها وضع 20 درصد خانوارهای شهری و 80 درصد خانوارهای روستایی با وجود تورم 40 درصدی نسبت به گذشته بهتر شده است.

حسین راهور کارشناس مسائل اقتصادی تأکید کرد: موضوع هدفمندی یارانه ها در یک ساختار اقتصادی متفاوت به مرحله اجرا گذاشته شد. 70 درصد پول بنزین اروپاییان پرداخت مالیات است و بهتر است که ما به جای شناسایی دهک های ثروتمند گروه های پایین درآمدی را شناسایی کنیم.

به گفته وی این گروه ها باید براساس داشتن فرزندان معلول زنان سرپرست خانوار و یا سایر موارد مربوط به خانواده های فقیر شناسایی می شوند تا بتوانیم با ارائه کمک های بیشتر و بهتر جلوی آسیب پذییر بیشتر آنها را بگیریم.