چراغ جشنواره موسیقی فجر با اجرای ارکستر ملی روشن شد

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر کار خود را با اجرای ارکستر ملی ایران به رهبری «فریدون شهبازیان» آغاز کرد.

چراغ جشنواره موسیقی فجر با اجرای ارکستر ملی و صدای خسته «اسفندیار قره‌باغی» روشن شد. در اولین شب از سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر، ارکستر ملی با مشکلاتی کم و بیش مشابه قبل به روی صحنه تالار وحدت رفت. اجرایی که جای کار بسیار داشت و می‌توانست به مراتب بهتر از این برگزار شود. این ارکستر با وجودیکه از قطعاتی نه چندان سخت بهره می‌برد لیکن در اجرا با مشکل مواجه بود و دینامیک و حجم متناسبی از ارکستر به گوش نمی‌آمد.

در این شب ارکستر ملی که در دو بخش که بخش اول به رهبری فریدون شهبازیان و بخش دوم به رهبری مهمان «آقاوردی پاشایف» از کشور آذربایجان کنسرت خود را به روی صحنه برد بخش دوم بهتر ارزیابی شد و از دینامیک و حجم بهتری برخوردار بود.

بخش اول به رهبری فریدون شهبازیان به اجرای قطعاتی شامل «سرود گل» از حسین دهلوی، «پیروزی» و «رزم‌آوران» از همایون رحیمیان، «کنسرتینو برای سنتور» از حسین دهلوی، «پیروزی خرمشهر» و «نوروز در سنگر» از همایون رحیمیان و «چهارگاه برای پیانو و ارکستر» از جواد معروفی اختصاص یافت. در این بخش گروه کُر به رهبری «رازمیک اوحانیان» نیز حضور داشت که هر چهار بخش «باس» «آلتو» «تنور» و «سپرانو» به نسبت از حجم و قدرت مناسبی برخوردار بودند. لیکن در برخی میزان‌های سایه‌دار سازهای زهی با مشکلاتی همراه بودند و یکسان‌سازی آرشه‌ها به درستی اجرا نمی‌شد. برخی پاساژها نیز به صورت ژوست توسط ویلن‌های یک اجرا نمی‌شد که نشان از تمرین کم یا نادرست ارکستر داشت. 

چیزی که به ندرت در اینگونه ارکسترها رخ می‌دهد ناکوکی در سازهای بادی برنجی است که یکی از هورن‌ها در برخی میزان‌ها ناکوکی محسوسی داشت که ایراد یا به جانزدن درست سرساز برمی‌گشت یا فورم لب نوازنده در آن لحظات به درستی عمل نمی‌کرد و هرچه بود تمام این مشکلات به رهبر ارکستر بازمی‌گردد هرچند همواره در اجرای زنده حتی در ارکسترهای بزرگ دنیا ازین مشکلات دیده می‌شود.

و اما بخش کلام این بخش به خوانندگی ووکالیست باسابقه و خوش‌سابقه کشور «اسفندیار قره‌باغی» از دیگر نقاط ضعیف بخش اول اجرای امشب بود که با وجود انتخاب کوک پایین برای خواننده، باز مشکلاتی محسوس به گوش می‌آمد و نشان از عدم آمادگی خواننده داشت. در اینچنین شرایطی خواننده‌ای با این سابقه یا نباید بپذیرد که به روی صحنه بیاید یا بادی با تمام وجود و قدرت هنر خود را ارائه دهد که متاسفانه انچنین نبود بویژه زمانیکه بخش دوم و خواننده کشور آذربایجان به اجرا پرداخت، ضعف‌های ووکال بخش اول نمایان‌تر شد.

«کنسرتینو برای سنتور و ارکستر» از حسین دهلوی که مطابق با گام ماژور غربی و در دستگاه ماهور ایرانی و براساس رپرتوار ایرانی ساخته و نیز اجرا شد، یکی از بهترین قطعات اجرا شده بخش اول اجرای ارکستر ملی بود. ارکستر این قطعه را به نسبت آماده‌تر از دیگر قطعات به اجرا گذاشت و روایت سنتور و گفتگوی این ساز با ارکستری بزرگ و سوال جواب‌ها و دل دادن و گرفتن‌های عاشقانه و تغزلی مضراب‌ها و دُرّاب‌ها با ارکستر بزرگ همه و همه زیبا و دلنشین بود و با کادانسی زیبا و قدرتمند به پایان رسید.

بخش دوم برنامه امشب به رهبری مهمان «آقاوردی پاشایُف» از کشور جمهوری آذربایجان بود. اجرایی بسیار کم‌نقص‌تر که ارکستر به یکباره متحول گردید و چه از دینامیک و حجم و صدادهی ارکستر و یکدستی آرشه‌ها همه نشان از هدایتی حرفه‌ای و خط‌کشی شده داشت. بخش بی‌کلام این اجرا که از قطعاتی ضربی و به مراتب سخت‌تر از بخش اول بود، به واسطه نوع موسیقی آذری که از تکنیک و سرعتی بالا بهره می‌برد، همواره با قطعاتی سخت و دشوار همراه است. نوازنده‌ها به خوبی از پس این اجرا برآمده بودند و در بسیاری میزان‌ها تریل‌ها و تریوله‌هایی که مختص موسیقی آذربایجانی است را آنچنان به خوبی اجرا می‌کردند که انگار همه آذری بودند. همین نشان از تمرین و هدایت درست ارکستر داشت که طبیعتا در محدوده زمانی اندکی به این سطح از آمادگی رسیده بودند.

البته در این اجرا نیز نقصان‌هایی در نوازندگی دیده می‌شد به عنوان مثال خانم نوازنده کلارینت از توانایی آنچنانی برای اجرای میزان‌های مربوط به خود نبود و در برخی میزان‌ها این ضعف در نوازندگی کاملا محسوس بود و در اجرای برخی «تریل‌ها» و «ترموله‌ها» انگشتانش یارای اجرای ژوست و سرِمیزان نت‌ها را نداشت. البته این ایرادها به گوش مخاطب عام نمی‌آید و بیشتر مخاطبان خاص این موارد را متوجه می‌شوند لیکن همین‌ها در پیکره کلی اجرا تاثیر‌گذار بوده و میزان گیرایی همان مخاطب عام با همین فاکتورها بالا و پایین می‌شود.

در بخش دوم قطعات «اورتور آرشین مال آلان» و «عسگرین نغمه سی» از اوزیر حاجی بیلی، «اولری وار خانه خانه» از فکرت امیرف، «قزلارین رقصی» از کارا کارایف، «قایتاغی» از نیازی، «سنده قالماز» از توفیق قلی‌اف، «وطن نغمه سی» از نیازی، «والس» از کارا کارایف، «سوگیلی جانان» از اوزیر حاجی بیلی و «آیریلیق» از علی سلیمی به اجرا گذاشته شدند.

در بخش باکلام قسمت دوم اجرای ارکستر ملی به رهبری «آقاوردی پاشایف» خواننده‌ای توانا به نام «سامیر جعفراف» با اولین میزانی که لب به خواندن گشود همه حضار را بدون استثنا به وجد و تحسین واداشت. خواننده‌ای چپ کوک ا تحریرهایی قدرتمند و صدایی آماده و جنس و رنگ صدایی زیبا که با تسلط کامل به روی صحنه آمده بود. نفس‌گیری دقیق خواننده باعث اجرای دقیق  تحریرها و کوک‌خوانی شده بود که با تقسیم بندی درست حجم دیافراگم، احساس خوشایندی به شنونده می‌داد چراکه نت‌هایی بسیار بالا را به راحتی اجرا می‌کرد و شنونده را محظوظ می‌ساخت. تسلط خواننده بر تکنیک‌های آوازی و تحریر‌های دشوار و سرعتی آذری باعث شده بود که خواننده از دغدغه اجرای درست تکنیک و تحریر گذشته و صرفا به احساس و بیان بار عاطفی-معنایی واژگان بپردازد و همین باعث خرسندی مخاطبان شده بود چراکه تمام چارچوب‌ها و معیارهای به روی صحنه رفتن را دارا بود.

از اجرا که بگذریم، بخش برگزار کننده جشنواره از مشکلاتی رنج می‌برد که از آن میان می‌توان به عدم وجود بولتن اشاره کرد. هرساله در جشنواره موسیقی فجر بولتن رسمی چاپ می‌کرد که بصورت کتابچه‌ای کامل تمامی اجراها و رویدادها را به دو زبان فارسی و انگلیسی در دسترس همگان قرار می‌گرفت و تمام اجراها با ذکر جزییات نوازنده‌ها و خواننده‌ها و اعضای ارکستر و هرگونه اطلاعات و رزومه هنرمندان در آن درج شده بود که متاسفانه امسال خبری از آن نبود. از مسول روابط عمومی جشنواره که جویا شدم فقدان بودجه از جانب دفتر موسیقی را به عنوان دلیل این نقصان اعلام کرد. از دیگر مشکلاتی که در روز اول شاهد بودیم نبود امکانات برای خبرنگاران از جمله «وای‌فای» و مکانی که بتوانند اخبار جشنواره را که بیشتر به نفع خود همین برگزارکنندگان است، پوشش بدهند، را می‌توان نام برد. آن هم امکاناتی از این قبیل که با اندک هزینه‌ای قابل انجام بود.