محمدرضا محمدخانی:
به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری دانشجو، براساس تصمیم شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه قیمت بنزین کمتر از یک ماه آینده افزایش خواهد یافت و نظام سهمیه‌بندی که در سال ۹۴ با تصمیم اشتباه دولت حذف شد دوباره از سر گرفته خواهد شد.
پیش‌تر از مسئولان کسب اطلاع شده بود که در کنار بازگشت نظام سهمیه بندی، قیمت بنزین آزاد و سهمیه بندی در کنار هم افزایش پیدا خواهد کرد هر چند که به نظر می‌رسد این افزایش قیمت قابل ملاحظه نیست. روز چهارشنبه هفته گذشته نیز رئیس دفتر رئیس جمهور اعلام کرد تصمیم گیری در باره افزایش قیمت بنزین در روز پنجشنبه همان هفته صورت خواهد گرفت و تاکنون نتیجه بررسی‌های دولت اعلام نشده است. روز گذشته نیز توسط شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی اطلاعیه‌ای صادر شد که در آن اطلاعیه رسما گفته شد کسانی که موفق به ثبت نامه کارت سوخت در مهلت قبلی نشده اند از ساعت ۲۴ شب گذشته می‌توانند اقدام به ثبت نام کنند. این اطلاعیه نشان می‌دهد که دولت در حال آماده سازی شرایط برای احیای کارت سوخت و باز گشت نظام سهمیه بندی است.
در همین خصوص با محمدرضا محمدخانی معاون سابق امور زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گفت: وگو کردیم که در ادامه این گفتگو را ملاحظه می‌کنید.
همانطور که مطلع هستید دولت ظاهرا تصمیم به احیای کارت سوخت گرفته است و این سوال مطرح می‌شود که کدام شیوه اجرا به عدالت نزدیک‌تر است آیا دولت مانند گذشته به هر خودرو سهمیه بدهد یا اینکه سهمیه را برای هر فرد در نظر بگیرد شما به عنوان کارشناس که سال‌ها در این حوزه فعالیت داشتید نظرتان چیست؟
من صریح بگویم که مخالف اعطای سهمیه بنزین به هر فرد هستیم و این را گونه‌ای گدا پروری می‌دانم. قبل از اینکه مسئولان فعلی این اشتباه را انجام دهند و کارت سوختی را که استفاده از آن یک فرهنگ شده بود به یک باره حذف کنند اماری وجود داشت که نشان می‌داد ۴۴ درصد از بنزین کشور را وسایل نقلیه عمومی مصرف می‌کنند؛ که شامل تاکسی‌ها و آژانس‌ها می‌شد، ۹.۵ درصد را نیز موتور سیکلت‌ها استفاده می‌کردند و مابقی بنزین را نیز ماشین‌های شخصی و دولتی که شامل ماشین‌های نظامی، آمبولانس ها، ماشین‌های سیاسی و برخی ادوات کشاورزی و قایق‌های موتوری هم می‌شد مصرف می‌کردند.
بعد از تفکیک این ارقام متوجه شدیم فقط ۳۸ درصد بنزین را ماشین‌های شخصی مصرف می‌کنند. حالا شما ببینید مثلا اگر امروز ۸۰ میلیون بنزین در کشور مصرف می‌شود رقم استفاده از ماشین‌های شخصی بالا نیست.
اینکه می‌گویند بیشتر بنزین را نیز افراد ثروتمند استفاده می‌کنند باید بررسی کرد که چه مقدار خودروی پرمصرف داخلی داریم که در دورانی که کارت سوخت وجود داشت این آمار‌ها وجود داشت، اما با این کار اشتباهی که در سال ۹۴ صورت گرفت این آمار‌ها از از بین رفت.
در اینجا بحث عدالت را مطرح می‌کنند که من میگویم در طول ۴۰ سال گذشته که بلیت اتوبوس ۲ ریال بود و الان به حدود ۱۰۰۰ تومان رسیده است حال سوال اینجا است که چه کسانی اتوبوس سوار می‌شوند آیا پولدار‌ها سوار می‌شوند؟ و این آیا عدالت است که بلیت اتوبوس هزاران برابر شود؟ کجای این عدالت است؟ حالا در این شرایط اقتصادی که داریم گفته شده است مثلا به هر فرد روزانه ۱ لیتر بنزین بدهیم، آیا این عدالت است؟ این کار شرایط را بدتر خواهد کرد.
پس به نظرتان چه کاری باید انجام داد؟
محمدخانی: به نظر من ابتدا باید کارت هوشمند سوخت راه بیافتد و بعد از ۲ یا ۳ ماه آمار‌های مصرف به دستشان بیاید وبعد براساس ان تصمیم گیری کنند.
در گذشته حدود ۲۴ تا ۲۵ میلیون خودرو داشتیم که البته الان آمار دقیق را نمی‌دانم وقتی می‌خواهیم برای این تعداد خودرو برنامه ریزی کنیم آیا باید دیگران را هم وارد این برنامه کنیم مثلا به کودکانی که خودرو ندارند هم سهمیه بدهیم؟ این کار اصلا صحیح نیست.
وقتی آمار مصرف بیرون آمد و مشخص شد که کدام گروه از خودرو‌ها بیشترین مصرف را دارند انگاه باید سیاست خود را اجرا کنیم و برنامه ریزی کنیم.
این سوال از آقای زنگنه جای خود را دارد که باید پرسید با چه تدبیری کارت سوخت را حذف کرد و کاری کرد که به جای انکه هر فرد از کارت سوخت شخصی استفاده کند الان از کارت جایگاه استفاده می‌کنند و این کار خسارت‌هایی را وارد آورد. این اشتباه بزرگ وزارت نفت بود و الان نیز به نظر من که ۱۲ سال در این زمینه فعالیت داشتم و کار تحقیقاتی انجام دادم ابتدا باید کارت سوخت فعال شود هرچه سریعتر و آمارگیری صورت گیرد و بعد براساس آمار تصمیم گیری شود. من معتقدم وقتی کارت هوشمند راه بیافتد مصرف کمتر خواهد شد و هیچ تعللی در احیای آن جایز نیست.
الان برخی‌ها معتقدند علت بالا بودن مصرف در آمار‌ها بحث قاچاق است و دولت برای حذف قاچاق دنبال افزایش قیمت بنزین است به نظر شما این افزایش قیمت چقدر می‌تواند در کنترل و حذف قاچاق موثر باشد؟
محمدخانی: باید شفاف بگویم که دولت وظیفه اش حذف قاچاق است، اما نباید در این خصوص با مردم برخورد کند. من هم می‌دانم که مصرف بالا است و این مصرف متعلق به مردم نیست، اما معتقدم که این میزان مصرف را نمی‌توان با افزایش قیمت کنترل کرد.
الان قیمت ارز روند صعودی دارد که این موضوع موجب می‌شود دوباره قیمت بنزین بالا رود پس از دولت باید پرسید که تا کجا باید این بازی را درآود؟ الان داریم مقصر شرایط فعلی را دولت آمریکا معرفی می‌کنیم و این شرایط موجب شده است تا قیمت دلار را بالا ببریم حالا اگر فردا دلار رسید به ۳۰۰۰۰ تومان ایا باید قیمت بنزین را ۱۵ هزار تومان تعیین کنیم؟ براین اساس ناتوانایی‌های خودمان را به گردن دیگران انداخته ایم.
الان که موضوع افزایش قیمت بنزین مطرح شده است و هنوز اتفاقی رخ نداده بحث افزایش قیمت اجناس مطرح شده است برای کنترل این شرایط باید چه اقداماتی انجام داد؟
دولت در ابتدا باید بداند که بنزین نه متعلق به دولت است و نه متعلق به حکومت و در قانون اساسی گفته شده است که مواد هیدروکربوری متعلق به مردم است پس دولت حق ندارد به مردم فشار وارد کند.
اما دولت به خاطر بالارفتن هزینه هایش سعی دارد تا از این طریق به مردم فشار وراد کند در صورتیکه دولت باید ساختارش را اصلاح کند و یک نفر باید در این زمینه پیش قدم شود وقتی دولت فربه شد و هزینه هایش بالارفت قطعا به مردم نیز فشار می‌اورد.
پس این موضوع را دولت باید بداند که هر تغییر قیمتی رو دیگر اجناس تاثیر می‌گذارد که باید به دنبال کاهش تاثیر باشد.
الان شرایط اقتصادی کشور به گونه‌ای است که خیلی از افراد از شهرستان به تهران می‌ایند تا مسافرکشی کنند خب تکلیف این افراد چه می‌شود؟ برای همین است که میگویم ابتدا باید کارت سوخت احیا شود تا هم میزان مصرف مشخص شود و هم میزان درصد مصرف خودرو‌ها که در این صورت می‌توان برایشان برنامه ریزی کرد به عنوان مثال آن‌گروهی که بیشترین مصرف را دارند باید ازشان عوارض دریافت کرد. خب به تبع آن فردی که بیشترین مصرف را دارد هم آلودگی ایجاد میکند و هم خطرات برای دیگران ایجاد میکند و به ترتیب شرایط را به هم خواهد زد برای همین باید از او عوارض بیشتری گرفت.
الان شرایط اقتصادی به اندازه کافی سخت شده است و شرایط زندگی برای مردم سخت است به همین دلیل باید با دقت رفتار کرد.
خب با این تفاسیر بالاخره چه کنیم که هم مصرف کنترل شود و هم شرایط اقتصادی بدتر از این نشود؟
من معتقدم در وهله نخست باید کارت سوخت احیا شود و همه ملزم به استفاده از کارت سوخت باشند که این کار باید هرچه سریعتر انجام شود و از سوی دیگر باید این کارت پیوند بخورد با کارت بانکی، زیرا هیچ کس کارت بانکی خود را به دیگران نمی‌دهد تا از این طریق بتوان میزان مصرف را بدست آورد.
من زمانی که کارت سوخت می‌خواست راه اندازی شود اعلام کردم باید برای دریافت کارت سوخت شرط گذاشت که کارت سوخت باید به وسایل نقلیه‌ای اختصاص یابد که اولا بیمه داشته باشد و در ثانی باید معاینه فنی نیز داشته باشد که اینکار موجب می‌شود تا ساختار شکل گیرد. حتی گفتم افرادی که زیاد جریمه می‌شوند نیز باید کارت هوشمند سوختشان را بسوزانند تا مجبور شود با کارت هوشمند جایگاه بنزین بزند و جایگاه دار باید قیمت بنزین بیشتری را با او حساب کند.
پس تا اینجا شما می‌فرمایید که کارت سوخت احیا شود بدون افزایش قیمت؟
بله. البته در مرحله نخست
این کار تا چه زمانی ادامه پیدا کند و مرحله دوم چه اقدامی انجام شود؟
بعد از آنکه آمار استخراج شد مشخص می‌شود که کدام دسته از خودرو‌ها بیشترین مصرف را دارند. الان گفته می‌شود مصرف بنزین در ایران بالا است در صورتیکه من با سند و مدرک میگویم قبل از ورود آقای زنگنه به وزارت نفت رتبه ایران در سرانه مصرف بنزین ۳۷ بود، اما الان با حذف کارت سوخت ممکن است شرایط تغییر کرده باشد؛ بنابراین بعد از بدست آمدن آمار و اطلاعات می‌توان برای گروه پرمصرف تدابیری اندیشید این موضوع خیلی مهم است وقتی بنزین را دو نرخی می‌کنید اقتصاد خود را با بنزین قیمت بالاتر تطبیق خواهد داد به همین دلیل من معتقدم قیمت را تغییر ندهیم و کارت سوخت را راه اندازی کنیم.
بعد حتما اعلام کنیم که کارت سوخت خود را در اختیار افراد دیگر قرار ندهید، زیرا اگر مصرف بالا رود قطعا به شما عوارض خواهد خورد و کاری انجام دهیم تا مصرف واقعی مشخص شود؛ و بعد از مشخص شدن وضعیت مصرف می‌توانیم برای گروه‌های مختلف سهمیه در نظر گرفت هر چند که من با سهمیه بندی مخالف هستم، اما بالاخره باید کاری کرد تا مصرف کنترل شود. البته موضوع ساخت خودروی کم مصرف نیز مطرح است که دولت باید به سمت تولید این خودرو‌ها نیز رود.
برخی از مسئولان دولتی معتقدند که افزایش قاچاق سوخت ربطی به نرخ دلار ندارد آیا شما هم با این موضوع هم نظرید؟
این صحبت ناشی از عدم آگاهی این افراد است. زمانی که قیمت بنزین سوپر ۸۰۰ تومان بود قیمت بنزین در فوب خلیج فارس با قیمت دلار ۹۵۰ تومانی حدود ۶۰ سنت بودکه با این شرایط قیمت سوپر در ایران بالاتر از قیمت فوب خلیج فارس بود این موضوع موجب شد تا قاچاق به طور کلی به کشور‌های شرقی و جنوب خلیج فارس قطع شود، اما کمی به سمت غرب کشور می‌رفت. اما وقتی قیمت ارز تغییر یافت و قیمت بنزین ثابت بود چطور می‌گویند قاچاق ربطی به افزایش قیمت ارز ندارد. واقعا باید به سواد این افراد شک کرد.
منبع: فارس
ارسال نظرات