معمای رانت ارزی ۲ خودروساز

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، روزنامه خراسان نوشته است: در شرایطی تمام خواسته‌های خودروسازان طبق نامه آن‌ها به وزارت صمت در سال گذشته تامین شده که هنوز بازار خودرو درگیر نابه سامانی‌های بسیار ناشی از کمبود عرضه خودروسازان است. در این زمینه، به گزارش تابناک آمار‌های بانک مرکزی که توسط منابع خبری پالایش شده، نشان می‌دهد خودروسازان به تنهایی معادل بیش از ۴.۷ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات دریافت کرده اند که حتی از کل آمار واردات خودرو و قطعات که گمرک برای سال ۹۷ منتشر کرده نیز بیشتر است. اگر چه بررسی‌های خراسان نشان می‌دهد که مجموع ارز ۴۲۰۰ تومانی خودروسازان حدود ۷۷۰ میلیون دلار بوده است. مردادماه سال گذشته بود که خودروسازان در نامه‌ای به وزیر صنعت، ضمن اعلام شرایط بحرانی در صنعت خودرو، اذعان کردند که در صورت بی توجهی به این شرایط، تولید خودرو از شهریورماه ۹۷، با حداقل ۸۰ درصد کاهش مواجه خواهد شد که بیکاری ۴۵۰ هزار نفر را در پی خواهد داشت. آن‌ها در بیان راهکار، سه خواسته خود را اعلام کردند که عبارت بود از: لغو تصمیم دریافت مابه التفاوت نرخ ارز از کالا‌های موجود در گمرک از سوی دولت، افزایش قیمت خودرو متناسب با افزایش چند ده درصدی ارز و مواد اولیه داخلی و نیز تامین ارز و مواد اولیه داخلی.

در این زمینه، وزارت صنعت در ماه‌های گذشته، دستورالعمل تعیین قیمت خودرو‌های پرتیراژ تا حداکثر ۵ درصد زیر نرخ بازار را تصویب و قطعات خودرو را نیز از پرداخت مابه التفاوت نرخ ارز از کالا‌های موجود در گمرک معاف کرد. در اقدام دیگری که آمار‌های بانک مرکزی نیز ابعادی از آن را آشکار می‌کند، دولت اقدام به تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای خودروسازان کرد. بدین ترتیب همه خواسته‌های خودروسازان برای خروج از بحران تامین شد. با این حال، هنوز به نظر می‌رسد که خودروسازان با چالش‌های عمده‌ای در تامین بازار مواجه هستند. به طوری که طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، زیان انباشته دو شرکت بر اساس نتایج گزارش صورت‌های مالی حسابرسی نشده در دوره‌های ۹ ماهه منتهی به سی ام آذر ماه ۱۳۹۷ بیش از ۱۰ هزار و ۸۴۷ میلیارد تومان است که از این میزان سهم ایران خودرو ۴ هزار و ۶۷۷ میلیارد تومان و سهم سایپا ۶ هزار و ۱۷۰ میلیارد تومان است.
خودروسازان چند میلیارد دلار ارز دولتی گرفتند؟

در میان همه حمایت‌های دولت از خودروسازان، اعم از تامین نقدینگی ۴ هزار میلیارد تومانی در قالب تسهیلات ریالی و ۸۰۰ میلیون یورو تسهیلات ارزی، رقم تخصیص ارز یارانه‌ای برای واردات خودروسازان قابل تامل است. به گزارش تابناک، به نقل از آمار تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی بانک مرکزی، ایران خودرو در مجموع، معادل ۱.۷ میلیارد دلار و سایپا در مجموع معادل ۳ میلیارد دلار ارز به نرخ یارانه‌ای دریافت کرده اند. این آمار‌ها غیر از تخصیص ارز نیمایی به این دو شرکت است. البته محاسبات خراسان از فایل بسیار بزرگ داده‌های بانک مرکزی از تخصیص حدود ۴۴۰ میلیون دلار به شرکت‌های با پسوند ایران خودرو و ۳۳۰ میلیون دلار به شرکت‌های با پسوند سایپا و پارس خودرو حکایت دارد که به نظر می‌رسد تفاوت موجود به دلیل دریافت ارز از سوی شرکت‌های تابع این دو شرکت باشد.
یک ابهام مهم

در صورت پذیرش آمار‌های منتشر شده از سوی تابناک، باید گفت که دو خودروساز کشور به تنهایی، بیش از ۴.۷ میلیارد دلار ارز یارانه‌ای دریافت کرده اند. این در حالی است که طبق آمار‌های گمرک، واردات انواع خودرو و قطعات آن (ذیل کدتعرفه‌های ۸۷۰۱ تا ۸۷۰۸)، بر اساس اطلاعات موجود و مقدماتی ۱۲ ماه سال ۱۳۹۷، حدود یک و نیم میلیارد دلار (۱،۴۲۴،۱۹۳،۲۲۸ دلار) بوده است. این فاصله موجود، ابهام مهمی در خصوص سرنوشت دیگر ارز‌های دریافتی خودروسازان (با فرض یادشده) به جا می‌گذارد.