آژیر قرمز در تالار بورس

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، تالار شیشه‌ای بورس تهران با سقوط حدود ۱۱ هزار واحدی شاخص کل در روز گذشته شاهد بیشترین میزان ریزشِ مقداری در کل تاریخ بازار سهام در ایران بود. این ریزش در حالی صورت گرفت که حسن روحانی رئیس‌جمهور در روز دوشنبه با نگاه مثبت در مورد بورس حرف زده بود و حتی از بازار سرمایه حمایت کرده بود؛ از سوی دیگر، از بازار‌های جهانی نیز دیروز خبر منفی مخابره نشده بود و وضعیت سیاسی نیز به ضررِ بازارِ سرمایه نبود. دلایل ریزش بورس چیست و آیا این ریزش، ادامه‌دار خواهد بود؟

روز سه شنبه شاخص کل بورس تهران ۱۰ هزار و ۸۹۲ واحد ریزش کرد و تا کانال ۳۰۸ هزار واحدی عقب‌نشینی کرد. این ریزش به معنای کاهش ۳.۴۱ درصدیِ شاخص کل بورس تهران است. از حیث درصدی، بورس تهران ریزش‌هایی بالاتر از این را تجربه کرده است، اما از حیث مقداری، بیشترین ریزش شاخص کل بورس در روز گذشته صورت گرفت و در واقع، یک رکورد معکوس در معاملات بازار سهام ثبت شد. روزگذشته معاملات کالا‌ها در بازار‌های جهانی که معمولاً بر بورس تهران اثر می‌گذارد، سیگنال منفی خاصی صادر نمی‌کرد و آتش‌بس موقت در جنگ تجاری چین و آمریکا، در کل فضای مقطعی مثبتی در معاملات بازار‌های جهانی ایجاد کرده است.

علاوه بر این، ریسک سیاسی خاصی نیز در روز گذشته متوجه بازار بورس نبود. گذشته از این، بازار‌های موازی با بورس، نظیر بازار مسکن، طلا و ارز، همچنان در رکود هستند و تهدیدی از این ناحیه نیز متوجه بورس نیست. دولت نیز برای چندمین بار بر حمایت از بازار سرمایه تأکید کرده و خبر می‌رسد که شرکت‌های بیشتری در صف عرضه اولیه سهام در بازار بورس و فرابورس قرار دارند.

عامل دیگری که می‌تواند بر معاملات بورس تأثیر بگذارد، روند سودآوری شرکت‌ها است. تا چند روز دیگر، اغلب شرکت‌های بورسی باید صورت‌های مالی شش‌ماهه خود را منتشر کنند و از هم‌اکنون مشخص است که گزارش بسیاری از نماد‌های بنیادی بازار در گروه‌های فرآورده‌های نفتی، پتروشیمی، فلزی، معدنی، تولید ماشین‌آلات برقی و ... مثبت است. پس از این ناحیه نیز خطری متوجه بازار بورس نیست. با این حساب، دلیل ریزش بورس چیست؟ شاخص بورس روز گذشته نیز ۶۳۱۹ واحد افت کرده بود و در دو روز اخیر، میزان ریزش شاخص کل بورس، بیش از ۱۷ هزار بوده است!

دلایل ریزش بورس چیست؟
نخستین موردی که در معاملات روز سه شنبه بورس تهران به چشم آمد، ضعف تقاضا بود. در واقع، ولع خرید سهام به شدت افت کرده و در مقابل بر صف طویلِ فروشندگان افزوده شده است. تعداد زیادی از نماد‌های بورسی و فرابورسی، دیروز صف‌های فروش سنگین را تجربه کردند. ارزش کل معاملات بورس و فرابورس دیروز حتی به ۲ هزار میلیارد تومان هم نرسید، این در حالی است که در هفته‌های گذشته حتی ارزش معاملات روزانه، رکود تاریخی ۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی را نیز ثبت کرده بود. حقوقی‌های بازار، روزگذشته در سهم‌های بسیاری خریدار بودند و در واقع حمایت از برخی سهم‌ها تا حدی صورت گرفت.

با این حال، این حمایت به اندازه کافی نبود که این امر خود را در کاهش جدی ارزش معاملات نشان داده است. بسیاری از حقوقی‌ها در هفته‌ها و ماه‌های اخیر که رشد بی‌وقفه بورس ادامه داشته است، میزان زیادی سهام به حقیقی‌ها فروخته‌اند و در مقابل، میزان بسیار کمتری سهام خریداری کرده‌اند. دیروز نیز که بازار به حمایت نیاز داشت، حمایت حقوقی‌ها، چندان برجسته و پررنگ نبود. در واقع، یکی از دلایل ریزش شاخص کل بورس در دو روز اخیر می‌تواند این باشد که حقوقی‌ها، در مدت اخیر شناسایی سود کرده‌اند و بخشی از پول را بازار سرمایه خارج کرده‌اند. خروج نقدینگی از طرف برخی سهامداران حقوقی در هفته‌های اخیر، می‌تواند یکی از دلایل ریزش بازار بورس در دو روز اخیر باشد.

در هفته‌ها و روز‌های گذشته، برخی حقوقی‌ها در گروه‌های بانکی و پالایشی فروش‌های سنگینی داشته‌اند و احتمالاً نتیجه این فروش‌ها، خروج بخشی از نقدینگی از بازار بوده است و آن‌ها بخشی از پولِ این فروش‌ها را از بازار خارج کرده‌اند. دلیل دیگرِ ریزش بورس، معاملات هیجانی در تعداد قابل توجهی از سهامداران حقیقی، خصوصاً سهامداران تازه‌وارد است.

رونق بورس در سال جاری، باعث شد تا عده زیادی برای گرفتن کد بورسی به کارگزاری‌ها هجوم بیاورند. تعداد شرکت‌کنندگان در آخرین عرضه اولیه صورت‌گرفته در بازار سهام، بیش از ۹۰۰ هزار نفر بوده است؛ این در حالی است که در مهرماه سال گذشته، تعداد افرادی که اقدام به خرید سهام شرکت‌ها در عرضه اولیه می‌کردند، چیزی در حدود ۲۰۰ هزار نفر بود. بسیاری از سهامداران تازه‌وارد، آموزش‌های کافی ندیده‌اند و حتی اصول اولیه سرمایه‌گذاری در بورس را نمی‌دانند.

بسیاری از آن‌ها به محض منفی شدن یک سهم، در صف‌های فروش قرار می‌گیرند و با رفتار هیجانی خود و حراج کردن سهم‌ها، سبب می‌شوند تا در اکثر نمادها، به‌صورت دومینووار، صف‌های فروش طویلی شکل بگیرد. فعلاً در بین تعداد قابل‌توجهی از سهامداران تازه‌وارد، ترس حرف اول را می‌زند و اگر رفتار هیجانی آن‌ها ادامه یابد، ممکن است ضرر‌های سنگینی را متحمل شوند. هنوز نمی‌توان پیش‌بینی کرد که ریزش بورس ادامه‌دار خواهد بود یا نه. دلایل بنیادی برای تداوم، این ریزش وجود ندارد و قاعدتاً با گزارشات شش‌ماهه مثبت بسیاری از شرکت‌ها، باید جبهه تقاضا تقویت شود و بورس بار دیگر در مسیر صعودی قرار گیرد.

علاوه بر این، بسیاری از نماد‌های کوچک و متوسط هم در روز‌های اخیر اصلاح قابل توجهی کرده‌اند و قیمت آن‌ها در محدوده جذابی قرار گرفته است. این عوامل، روی کاغذ، می‌تواند شرایطی را رقم بزند که به زودی ریزش بورس خاتمه یابد. اما همه چیز صرفاً این عوامل نیست و بازار بورس نیاز به تحرک بیشتر سهامداران حقوقی در جبهه تقاضا دارد. اگر سهامداران حقوقی به صورت گسترده دست به خرید سهام و حمایت از نماد‌های مستعد نزنند، کماکان رفتار هیجانی در بین بسیاری از سهامداران حقیقی حرف اول را خواهد زد و آن‌ها به سمت خروج از بازار بورس، سوق خواهند یافت.

سقوط یازده هزار واحدی شاخص در بازار سه‌شنبه
۳۳۰ سهم در بورس و ۱۵۱ سهم در فرابورس ایران با کاهش قیمت روبه‌رو شدند به طوری که در نهایت شاخص بورس با نزدیک به ۱۱ هزار واحد کاهش و شاخص فرابورس با حدود ۱۴۰ واحد کاهش روبه‌رو شد. روز سه شنبه شاخص کل بازده نقدی و قیمتی بورس اوراق بهادار تهران در حرکتی کم‌نظیر طی ماه‌های گذشته ۱۰۸۹۲ هزار واحد افت کرد و تا رقم ۳۰۸ هزار و ۹۷۸ واحدی پایین آمد. همچنین شاخص کل هم‌وزن با ۲۹۷۱ واحد کاهش رقم ۸۶ هزار و ۷۷۵ را تجربه کرد. شاخص آزاد شناور نیز با ۱۲ هزار و ۴۲۰ واحد کاهش رقم ۳۵۳ هزار و ۶۷۲ واحدی را تجربه کرد و شاخص بازار اول و دوم هر کدام به ترتیب ۷۷۸۹ و ۲۲ هزار و ۷۱۸ واحد کاهش یافتند.

صنایع پتروشیمی خلیج فارس به تنهایی بیش از ۶۳۷ واحد تاثیر کاهنده روی شاخص‌های بازار سرمایه داشت پس از این نماد فولاد مبارکه اصفهان، پالایش نفت تهران و گسترش نفت و گاز پارسیان هر کدام به ترتیب ۴۱۹، ۳۵۷ و ۳۳۳ واحد در کاهش شاخص بازار تاثیرگذار بودند. در بازار سراسر قرمز روزگذشته اندک نماد‌هایی همچون تولیدی فولاد سپید فراب کویر که به تازگی در بورس تهران عرضه شده است به روند افزایشی قیمت خود ادامه داد و توانست ۱۳ واحد روی شاخص‌ها تاثیر مثبت داشته باشد.

همچنان سیمان فارس و ایران مرینوس از معدود سهم‌هایی بودند که تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشته باشند. در اینروز در گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری حجم معاملات به ۱.۳ میلیارد سهم و اوراق مالی رسید همچنین ارزش معاملات از رقم ۱۷۲ میلیارد تومان فراتر رفت. تابلوی بانکی‌ها نیز یکدست قرمز بود و اکثر نماد‌های بانکی بیش از چهار درصد افت قیمت را تجربه کردند. از میان نماد‌های بانکی که اکثرا بیش از چهار درصد افت قیمت داشتند بانک ملت در قیمت پایانی ۱.۲۳ درصد افت قیمت داشت. امروز این بانک گزارش شفاف‌سازی‌ای را در کودال منتشر کرد که براساس آن افزایش سرمایه این بانک از محل تجدید ارزیابی به تایید سازمان بورس رسیده و در دستور کار قرار گرفته است.

گروه فرآورده‌های نفتی، خودرو، شیمیایی و فلزات اساسی از جمله گروه‌هایی بودند که پس از بانک‌ها بیشترین ارزش معاملات را از آن خود کردند. روز سه شنبه در بورس تهران ۳۳۰ سهم با افت قیمت و ۲۴ سهم با رشد قیمت روبه‌رو بودند همچنین تعداد نماد‌های منفی در بورس تهران به ۱۵۱ و تعداد نماد‌های مثبت به ۴۹ رسید. ارزش کل معاملات بورس روز سه شنبه به رقم ۱۲۸۵ میلیارد تومان رسید که ناشی از دست به دست شدن ۳.۲ میلیارد سهم و اوراق مالی بود. آیفکس نیز در حرکتی کم‌سابقه با ۱۴۰ واحد کاهش مواجه شد و تا رقم ۳۹۱۷ پایین آمد. ارزش معاملات فرا بورس تهران تا رقم ۶۷۸ میلیارد تومان رفت و حجم معاملات این بازار به رقم یک میلیارد سهم و اوراق مالی رسید.

منبع: روزنامه مردمسالاری