طی بیانیه‌ای؛
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، جنبش عدالتخواه دانشجویی طی بیانیه‌ای درباره علمکرد سازمان امور مالیاتی کشور تاکید کرد: در مورد مالیات پزشکان نه تنها برای شناسایی و محاسبه از سوی این سازمان بی مسئولیتی‌های بسیاری شکل گرفته، بلکه مکانیزم‌های قانونی که ضمانت‌های اجرایی قوانین مالیاتی هستند، نادیده گرفته شده است.
متن این بیانیه به شرح زیر است:
در سازمان امور مالیاتی چه خبر است؟
یکی از راه‌های برقراری عدالت اجتماعی، دریافت مالیات‌های متناسب و به جا از اقشار مختلف جامعه است.
«تمتع قشرهاى مختلف مردم از امکانات کشور باید متعادل باشد. نبایستى طورى باشد که فاصله‌ها روز به روز زیادتر بشود و عده اى آن طور (اشرافی) زندگى کنند. البته یک بخش عمده از این کار را وزارت اقتصاد و دارایى و بخش مربوط به مالیات مى تواند تأمین بکند؛ گرفتن مالیات هاى متناسب و بجا ... «(رهبر انقلاب، ۲۳ اسفند ۱۳۹۳)
مقدمه
در سال ۹۶ ســازمان امــور مالیاتــی کشــور مقــدار مالیــات سالیانه پزشــکان را ۷۰۰ میلیارد تومان تخمین زد و اعلام کرد از این مقدار فقط ۱۵۰ میلیارد تومان آن توسط پزشکان پرداخت میشود و تعداد قابل توجهی از ارائه اظهارنامه مالیاتی خودداری میکنند. اما نکته قابل توجه نادرستی مقدار تخمین زده شده توسط سازمان امور مالیات است.
بر اساس بررسی‌های انجام شده نسبت به اخذ مالیات از پزشکان نوعی اهمال کاری و بی قانونی از سوی سازمان امور مالیاتی دیده میشود که چنانچه مسئولین مربوطه تمایل به حل این مسئله داشته باشند، راهکار‌هایی در این زمینه وجود دارد. با توجه به اینکه جامعه پزشکان دارای سطح درآمد بسیار خوبی هستند و این سازمان از بیشتر اقشار جامعه حتی در سطح متوسط یا پایین اقدام به اخذ مالیات میکند لذا اهمیت پیگیری این تبعیض شغلی بسیار هائز اهمیت است.
جنبش عدالتخواه دانشجویی به دلیل مشاهده تفاوت‌های اماری و تناقض‌های فاحش با متن قوانین و واقعیت‌های موجود که خود میتواند نمونه‌ای از مفاسد اقتصادی باشد، در جهت ارزیابی و اصلاح در این زمینه اقدام به ارائه‌ی بیانیه‌ای تفصیلی کرده است.
اثبات خطا در محاسبه مالیات
محمدرضــا نــوری، رئیــس امــور مالیاتــی شــهر و اســتان تهــران اظهــار می‌کنــد: از میــان حــدود ۲۰ هــزار پرونــده پزشــکان در تهــران، تنهــا ۱۱ هزار نفر بــرای عملکــرد ســال ۹۶ اظهارنامه ارائه کردنــد کــه میانگیــن مالیــات اعلامــی از ســوی پزشــکان بــرای هــر نفــر ۵ میلیون و ۷۰۰ هــزار تومــان بــود امــا بــر اســاس آمــار و اطلاعــات ســامانه‌ای طــرح جامــعمالیاتــی، ایــن میانگیــن بــرای هــر نفــر حــدود ۱۴ میلیــون تومــان توســط ســازمان تعییــن وتشــخیص داده شــده اســت.
محاسبات انجام شده نشان دهنده نادرستی مقدار تخمین زده شده برای مالیات سالیانه پزشکان است. در این بیانه با سه روش این ادعا به اثبات میرسد. ابتدا باید بدانید بنا بر آمار ارائه شده توسط سازمان صنفی نظام پزشکی در حال حاظر ایران دارای ۸۰ هزار پزشک عمومی، ۵۰ هزار ماما، ۳۷ هزار دندانپزشک، ۳۶ هزار پزشک متخصص و فوق تخصص، ۲۵ هزار گروه‌های پروانه دار (شامل فیزیوتراپیست، متخصص تغذیه، بینایی سنجی و شنوایی سنجی)، ۲۰ هزار دکترای داروساز و ۱۵۰۰ دکترای آزمایشگاهی است.
روش اول: برهان خلف
اگــر مقــدار مالیــات ســالیانه پزشــکان طبــق اظهــارات ســازمان امــور مالیاتــی ۷۰۰ میلیارد تومان باشد با فرض ۲۰ درصدی مالیات درآمد سالیانه پزشکان ۳۵۰۰ میلیارد تومان است. با تقسیم این عدد بر تعداد پزشکان که با توجه به آمار نظام پزشکی ۱۳۰ هزار نفر (شامل پزشک عمومی، متخصص و داندانپزشک) است میتوان در آمد سالیانه هر پزشک را به دست آورد که در اینجا این رقم برابر ۲۷ میلیون تومان است. یعنی در هر ماه هر پزشک ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان درآمد دارد که به طور واضح این رقم نمیتواند صحیح باشد.
روش دوم: بر اساس تخمین درآمد
از آنجا که تا کنون هیچ آمار رسمی درباره درآمد پزشکان منتشر نشده است بایستی از تخمین برای درآمد آنها استفاده کرد. بــر اســاس درآمــد ســالانه هــر گــروه و پلــه هــای مالیــات در مــاده ۱۳۱ قانون مالیــات مســتقیم، درصــد مالیــات پرداختــی بــرای متخصصــان و دندانپزشــکان ۲۵% و برای پزکان عمومی ۲۰% محاسبه شده است. اگر ما با تخمین حداقلی درآمد ماهیانه هر پزشک عمومی را ۵ میلیون تومان، دندانپزشک ۲۰ میلیون تومان و متخصصرا ۴۰ میلیون تومان در نظر بگیریم با توجه به تعداد ذکر شده در هر کدام از این گروه هامجموع مالیات سالانه پزشکان ۷۲۶۰ میلیارد تومان میشود.
روش سوم: بر اساس داده‌های حساب‌های ملی سلامت
در آخرین نسخه حساب‌های ملی سلامت که در سال ۹۴ توسط مرکز آمار منتشر شد هزینه‌ی عمومی سلامت حدود ۱۱۰ میلیارد تومان است. بنا به گفته‌ی سخنگوی وزارت بهداشت، ایرج حریرچی ۷۰% این رقم که برابر با ۷۷ هزار میلیارد تومان است صرف نیروی انسانی میشود.
اگر حتی نیمی از این رقم به پزشکان پرداخت شود درآمد سالیانه‌ی آنها برابر با ۳۸ هزار میلیارد میشود که با احتساب مالیات ۲۰ درصدی مالیات سالیانه رقمی حدود ۷۶۰۰ میلیارد تومان میشود.
علت تخمین یک دهمی سازمان مالیات
بر اساس رقم محاسبه شده طی سه روش بالا مالیات اعلام شده تقریباً یک دهم مقدار حقیقی می‌باشد. همانطور که میدانید مالیات اقشار مختلف جامعه با توجه به میزان درآمد آنها، از منابع درآمدی مختلفشان محاسبه میشود. در مورد پزشکان این منابع قانونی شامل سه بخش حقوق، کارانه و درآمد مطب میشود.
حقوق پزشکان مانند تمام کارمندان دولت بر اساس حکم کارگزینی آنها تعیین میشود که در آن مدرک تحصیلی، رشته، سنوات، محل کار و ... تاثیر داشته و از طرف ورازت بهداشت تعیین و پرداخت میشود. پزشکان علاوه بر حقوق بنا بر فرمولی که پایش خوانده میشود و عوامل زیادی در آن تاثیر دارد مانند منطقه محروم بودن، تعداد روز‌های حضور، تعداد شیفت هایشان، تعداد مرخصی هایشان و ... رقمی با عنوان کارانه از طرف بیمه به صورت مستقیم یا غیر مستقیم دریافت میکنند البته این مبلغ به صورت ۸۰ درصد و ۲۰ درصد و با تاخیر پرداخت میشود که منبع درآمد اصلی پزشکان می‌باشد.
بعد از کارانه، درآمد مطب نقش مهمی در درآمد پزشکان دارد. همانطور که گفته شد با وجود اینکه حقوق نسبت به موارد دیگر نقش کمتری در درآمد پزشکان دارد، سازمان امور مالیاتی در محاسبه مالیات تنها این مورد را در نظر گرفته و رقم اعلامی، یک دهم رقم تخمین زده شده توسط کارشناسان است. حال آنکه مانندسایر اقشار باید تمام منابع در نظر گرفته شود. البته سازمان ادعا میکند مالیات مطب پزشکان ازطریق اظهارنامه دریافت میشود، اما با توجه به رقم اعلام شده یا این کار انجام نمی‌شود و یا رقم واقعی دریافت نمی‌شود.
کم کاری سازمان امور مالیاتی کشور
اطلاعات برای محاسبه کارانه و درآمد مطب باید از طریق اطلاعات مربوط به نسخه‌ها و بیمه‌های درمانی به دست آید. این اطلاعات به صورت کامل و تجمیع شده در بیمه‌های درمانی و سامانه‌های مدیریت یکپارچه بیمارستان‌ها (HIS) وجود دارد و دسترسی به آنها بر اساس» دســتورالعمل نحــوه شناســایی درآمــد مشــمول مالیــات بیمارســتانها، ســایر مراکــز تشــخیصی و درمانــی و پزشــکان معالــج «کاملاً قانونی می‌باشد.
هر چند این سازمان با وجود تاکید در دستورالعمل ذکر شده تا کنون اقدامی در این راستا نکرده و تنها به دریافت اظهارنامه مالیاتی بسنده کرده است. این سازمان علاوه بر دسترسی ذکر شده بنا به مواد ۲۳۰ و ۲۳۱ قانون مالیات مستقیم، باید به هر شخص یا نهادی که اطلاعاتی از درآمد پزشکان دارد مراجعه کند و درخواست ارائه اطلاعات کند. حتی اگر اطلاعات مورد نظر نزد بانک یا موسسه‌ای باشد سازمان میتواند با مجوز وزیر امور اقتصادی و دارایی درخواست ارائه اطلاعات کند.
نکته قابل توجه این است که با توجه به تخمین یک دهمی مالیات پزشکان، حتی همین مقدار هم توسط آنها پرداخت نشده و در حال حاظر از ۷۰۰ میلیارد تومان اعلام شده تنها ۱۵۰ میلیارد تومان پرداخت میشود. یعنی سازمان امور مالیاتی نه تنها از قوانین بالا در جهت شناسایی منابع درآمدی پزشکان استفاده نمی‌کند بلکه از اختیارات قانونی خود جهت برخورد با فرار مالیاتی و بدهکاری هیچ استفاده نمی‌کند.
بر خلاف فکر عموم جامعه بر اساس قوانین کشور فرار مالیاتی جرم محسوب میشود و در مواد ۲۷۴ تا ۲۷۸ قانون مالیات مستقیم، افرادی که مرتکب فرار مالیاتی شده و یا اقدامی در جهت آن انجام می‌دهند به مجازات‌های درجه شش در قانون مجازات اسلامی محکوم میشوند. مجازات‌های درجه شش شامل مصادره اموال، ممنوعیــت از فعالیــت شــغلی، جــزای نقــدی، حبــس و شــاق اســت. این مجازات‌ها در حقیقت تضمین اجرایی قوانین مالیاتی توسط اقشار مختلف جامعه هستند، اما به دلیل عدم استفاده توسط سازمان بــر اســاس اظهــارات رئیــس امــور مالیاتــی شــهر تهــران حــدود نیمــی از پزشــکانتهران حتی اقدام به ارائه اظهارنامــه مالیاتــی نکرده اند.
یکی دیگر از موضوعات مهم در جهت دریافت اطلاعات صحیح درآمد مطب پزشکان نصب کارتخوان در مطب پزشکان است. در این مورد سخنگوی وزارت بهداشت بیان کرد: خوشــحال می‌شــویم اگــر کســی الــزام قانونــی ایــن موضــوع را بــه وزارت بهداشــت اعــلام کند...
بــرای الزامــی شــدن ایــن موضــوع بایــد بــر اســاس یــک قانــون ایــن مقــررات را وضع کنیــم. وزارت بهداشــت، وزارت اقتصــاد، ســازمان تعزیــرات حکومتــی و قــوه قضاییــه نمی‌توانــد بــدون قانــون، چیــزی را الــزام کنــد. در نتیجــه فقــط می‌توانیــم توصیــه کنیــم.
این درحالیست که بر اساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات مستقیم الزام صنف‌ها برای استفاده از سامانه‌ی صندوق فروش بر عهده‌ی سازمان امور مالیات است. علاوه بر این هیئت وزیران در سال ۹۶ با ابلاغ آیین نامه این سازمان را موظف کرد اشخاص مشمول این ماده را به صورت تدریجی و با اولویت تا پایــان شــهریورماه هــر ســال از طریــق درج در یکــی از روزنامــه هــای کثیرالانتشــار و روزنامــه رســمی کشــور معرفی کند.
البته نصب کارتخوان به تنهایی کافی نبوده و باید نظارت‌های دیگری در جهت انجام درست این فرآیند انجام شود به طور مثال کارتخــوان بــه حســاب بانکــی خود پزشــک متصــل باشــد نه اطرافیان پزشک (مانند منشی) و در رسید‌های پرداخت نــام پزشــک و کــد نظــام پزشــکی برای اطمینان ثبت شود.
عملکرد غیر قانونی سازمان امور مالیاتی
از گذشته سازمان امور مالیاتی با برخی از اصناف برای دریافت مالیات تفاهم نامه‌های مالیاتی امضا میکرد که بر اساس آن پله‌های درآمدی مالیاتی جا به جا میشوند. عقد این تفاهم نامه‌ها با حکم دیوان عدالت اداری از سال ۹۳ غیر قانونی اعلام شد. اما با توجه به مصاحبه‌های برخی از مسئولین امضای این تفاهم نامه‌ها بین سازمان امور مالیات و نظام پزشکی متوقف نشده است.
دکتــر محمــد جهانگیــری، معــاون نظــارت و برنامــه ریــزی ســازمان نظــام پزشــکی در ســال ۹۵ بیان کرد:» بــر اســاس رای دیــوان عدالــت اداری ســازمان امــور مالیاتــی دیگــر مجــاز بــه عقــد تفاهــم نامــه بــا جامعــه پزشــکی و ســازمان نظــام پزشــکی و مودیانــی کــه در ردیــفبنــد الــف و ب. هســتند، نیســت و تمــام صنوفــی کــه در ایــن بنــد بودنــد در ســال ۹۳ و ۹۴ اصــا تفاهــم نامــه برایشــان میســر نشــد... ســازمان امورمالیاتــی بــا برخــی صنــوف خــاصتوانســت تعاماتــی انجــام دهــد کــه بــا توجــه بــه رای دیــوان تفاهــم بــا ســازمان نظــام پزشــکی خیلــی ســخت بــود لــذا به دنبــال تعامــل شــدیم و ایــن تعامــل بــه ســمتی رفــت کــه امــروز توانســتیم تفاهمــی را به صــورت روش اجــرا کــه بــدون قیــد و شــرط بــرای طرفیــن اســت، داشــته باشــیم.
در سال ۹۷ ســخنگوی وزارت بهداشــت بیان کرد: در حــال حاضــر وضعیــت مالیــات بــرای پزشــکان مشــابه مشــاغل و صنــوف دیگــر اســت. یعنــی یــا بــر اســاس دفاتــر قانونــی اقــدام می‌شــود یــا بــر اســاس توافق نامه هــای مالیاتــی کــه ســازمان امــور مالیاتــی و ســازمان نظــام پزشــکی دارد.
جمع بندی
دریافت مالیات اقشار مختلف جامعه بر حسب درآمدشان یکی از عوامل عدالت اجتماعی و کمکی در جهت کم شدن فاصله طبقاتی و بهبود وضعیت کشور است. برای انجام این امر باید تمام منابع مالی افراد در نظر گرفته شود که وظیفه شناسایی و محاسبه این منابع به عهده سازمان امور مالیات کشور است.
در مورد مالیات پزشکان نه تنها برای شناسایی و محاسبه از سوی این سازمان بی مسئولیتی‌های بسیاری شکل گرفته، بلکه مکانیزم‌های قانونی که ضمانت‌های اجرایی قوانین مالیاتی هستند، نادیده گرفته شده است.
حال با وجود تمامی موارد ذکر شده این سوال پیش می‌آید که آیا مسئولین سازمان امور مالیاتی در عدم اخذ مالیات صحیح از پزشکان و بی توجهی به تصحیح روند عملکردی که در این سازمان پیش گرفته اند، خود ذی‌نفع هستند؟ یا سودی برایشان حاصل میشود که چشم بر برقراری عدالت اجتماعی بسته اند؟
متن این بیانیه به شرح زیر است:
در سازمان امور مالیاتی چه خبر است؟
یکی از راه‌های برقراری عدالت اجتماعی، دریافت مالیات‌های متناسب و به جا از اقشار مختلف جامعه است.
«تمتع قشرهاى مختلف مردم از امکانات کشور باید متعادل باشد. نبایستى طورى باشد که فاصله‌ها روز به روز زیادتر بشود و عده اى آن طور (اشرافی) زندگى کنند. البته یک بخش عمده از این کار را وزارت اقتصاد و دارایى و بخش مربوط به مالیات مى تواند تأمین بکند؛ گرفتن مالیات هاى متناسب و بجا ... «(رهبر انقلاب، ۲۳ اسفند ۱۳۹۳)
مقدمه
در سال ۹۶ ســازمان امــور مالیاتــی کشــور مقــدار مالیــات سالیانه پزشــکان را ۷۰۰ میلیارد تومان تخمین زد و اعلام کرد از این مقدار فقط ۱۵۰ میلیارد تومان آن توسط پزشکان پرداخت میشود و تعداد قابل توجهی از ارائه اظهارنامه مالیاتی خودداری میکنند. اما نکته قابل توجه نادرستی مقدار تخمین زده شده توسط سازمان امور مالیات است.
بر اساس بررسی‌های انجام شده نسبت به اخذ مالیات از پزشکان نوعی اهمال کاری و بی قانونی از سوی سازمان امور مالیاتی دیده میشود که چنانچه مسئولین مربوطه تمایل به حل این مسئله داشته باشند، راهکار‌هایی در این زمینه وجود دارد. با توجه به اینکه جامعه پزشکان دارای سطح درآمد بسیار خوبی هستند و این سازمان از بیشتر اقشار جامعه حتی در سطح متوسط یا پایین اقدام به اخذ مالیات میکند لذا اهمیت پیگیری این تبعیض شغلی بسیار هائز اهمیت است.
جنبش عدالتخواه دانشجویی به دلیل مشاهده تفاوت‌های اماری و تناقض‌های فاحش با متن قوانین و واقعیت‌های موجود که خود میتواند نمونه‌ای از مفاسد اقتصادی باشد، در جهت ارزیابی و اصلاح در این زمینه اقدام به ارائه‌ی بیانیه‌ای تفصیلی کرده است.
اثبات خطا در محاسبه مالیات
محمدرضــا نــوری، رئیــس امــور مالیاتــی شــهر و اســتان تهــران اظهــار می‌کنــد: از میــان حــدود ۲۰ هــزار پرونــده پزشــکان در تهــران، تنهــا ۱۱ هزار نفر بــرای عملکــرد ســال ۹۶ اظهارنامه ارائه کردنــد کــه میانگیــن مالیــات اعلامــی از ســوی پزشــکان بــرای هــر نفــر ۵ میلیون و ۷۰۰ هــزار تومــان بــود امــا بــر اســاس آمــار و اطلاعــات ســامانه‌ای طــرح جامــعمالیاتــی، ایــن میانگیــن بــرای هــر نفــر حــدود ۱۴ میلیــون تومــان توســط ســازمان تعییــن وتشــخیص داده شــده اســت.
محاسبات انجام شده نشان دهنده نادرستی مقدار تخمین زده شده برای مالیات سالیانه پزشکان است. در این بیانه با سه روش این ادعا به اثبات میرسد. ابتدا باید بدانید بنا بر آمار ارائه شده توسط سازمان صنفی نظام پزشکی در حال حاظر ایران دارای ۸۰ هزار پزشک عمومی، ۵۰ هزار ماما، ۳۷ هزار دندانپزشک، ۳۶ هزار پزشک متخصص و فوق تخصص، ۲۵ هزار گروه‌های پروانه دار (شامل فیزیوتراپیست، متخصص تغذیه، بینایی سنجی و شنوایی سنجی)، ۲۰ هزار دکترای داروساز و ۱۵۰۰ دکترای آزمایشگاهی است.
روش اول: برهان خلف
اگــر مقــدار مالیــات ســالیانه پزشــکان طبــق اظهــارات ســازمان امــور مالیاتــی ۷۰۰ میلیارد تومان باشد با فرض ۲۰ درصدی مالیات درآمد سالیانه پزشکان ۳۵۰۰ میلیارد تومان است. با تقسیم این عدد بر تعداد پزشکان که با توجه به آمار نظام پزشکی ۱۳۰ هزار نفر (شامل پزشک عمومی، متخصص و داندانپزشک) است میتوان در آمد سالیانه هر پزشک را به دست آورد که در اینجا این رقم برابر ۲۷ میلیون تومان است. یعنی در هر ماه هر پزشک ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان درآمد دارد که به طور واضح این رقم نمیتواند صحیح باشد.
روش دوم: بر اساس تخمین درآمد
از آنجا که تا کنون هیچ آمار رسمی درباره درآمد پزشکان منتشر نشده است بایستی از تخمین برای درآمد آنها استفاده کرد. بــر اســاس درآمــد ســالانه هــر گــروه و پلــه هــای مالیــات در مــاده ۱۳۱ قانون مالیــات مســتقیم، درصــد مالیــات پرداختــی بــرای متخصصــان و دندانپزشــکان ۲۵% و برای پزکان عمومی ۲۰% محاسبه شده است. اگر ما با تخمین حداقلی درآمد ماهیانه هر پزشک عمومی را ۵ میلیون تومان، دندانپزشک ۲۰ میلیون تومان و متخصصرا ۴۰ میلیون تومان در نظر بگیریم با توجه به تعداد ذکر شده در هر کدام از این گروه هامجموع مالیات سالانه پزشکان ۷۲۶۰ میلیارد تومان میشود.
روش سوم: بر اساس داده‌های حساب‌های ملی سلامت
در آخرین نسخه حساب‌های ملی سلامت که در سال ۹۴ توسط مرکز آمار منتشر شد هزینه‌ی عمومی سلامت حدود ۱۱۰ میلیارد تومان است. بنا به گفته‌ی سخنگوی وزارت بهداشت، ایرج حریرچی ۷۰% این رقم که برابر با ۷۷ هزار میلیارد تومان است صرف نیروی انسانی میشود.
اگر حتی نیمی از این رقم به پزشکان پرداخت شود درآمد سالیانه‌ی آنها برابر با ۳۸ هزار میلیارد میشود که با احتساب مالیات ۲۰ درصدی مالیات سالیانه رقمی حدود ۷۶۰۰ میلیارد تومان میشود.
علت تخمین یک دهمی سازمان مالیات
بر اساس رقم محاسبه شده طی سه روش بالا مالیات اعلام شده تقریباً یک دهم مقدار حقیقی می‌باشد. همانطور که میدانید مالیات اقشار مختلف جامعه با توجه به میزان درآمد آنها، از منابع درآمدی مختلفشان محاسبه میشود. در مورد پزشکان این منابع قانونی شامل سه بخش حقوق، کارانه و درآمد مطب میشود.
حقوق پزشکان مانند تمام کارمندان دولت بر اساس حکم کارگزینی آنها تعیین میشود که در آن مدرک تحصیلی، رشته، سنوات، محل کار و ... تاثیر داشته و از طرف ورازت بهداشت تعیین و پرداخت میشود. پزشکان علاوه بر حقوق بنا بر فرمولی که پایش خوانده میشود و عوامل زیادی در آن تاثیر دارد مانند منطقه محروم بودن، تعداد روز‌های حضور، تعداد شیفت هایشان، تعداد مرخصی هایشان و ... رقمی با عنوان کارانه از طرف بیمه به صورت مستقیم یا غیر مستقیم دریافت میکنند البته این مبلغ به صورت ۸۰ درصد و ۲۰ درصد و با تاخیر پرداخت میشود که منبع درآمد اصلی پزشکان می‌باشد.
بعد از کارانه، درآمد مطب نقش مهمی در درآمد پزشکان دارد. همانطور که گفته شد با وجود اینکه حقوق نسبت به موارد دیگر نقش کمتری در درآمد پزشکان دارد، سازمان امور مالیاتی در محاسبه مالیات تنها این مورد را در نظر گرفته و رقم اعلامی، یک دهم رقم تخمین زده شده توسط کارشناسان است. حال آنکه مانندسایر اقشار باید تمام منابع در نظر گرفته شود. البته سازمان ادعا میکند مالیات مطب پزشکان ازطریق اظهارنامه دریافت میشود، اما با توجه به رقم اعلام شده یا این کار انجام نمی‌شود و یا رقم واقعی دریافت نمی‌شود.
کم کاری سازمان امور مالیاتی کشور
اطلاعات برای محاسبه کارانه و درآمد مطب باید از طریق اطلاعات مربوط به نسخه‌ها و بیمه‌های درمانی به دست آید. این اطلاعات به صورت کامل و تجمیع شده در بیمه‌های درمانی و سامانه‌های مدیریت یکپارچه بیمارستان‌ها (HIS) وجود دارد و دسترسی به آنها بر اساس» دســتورالعمل نحــوه شناســایی درآمــد مشــمول مالیــات بیمارســتانها، ســایر مراکــز تشــخیصی و درمانــی و پزشــکان معالــج «کاملاً قانونی می‌باشد.
هر چند این سازمان با وجود تاکید در دستورالعمل ذکر شده تا کنون اقدامی در این راستا نکرده و تنها به دریافت اظهارنامه مالیاتی بسنده کرده است. این سازمان علاوه بر دسترسی ذکر شده بنا به مواد ۲۳۰ و ۲۳۱ قانون مالیات مستقیم، باید به هر شخص یا نهادی که اطلاعاتی از درآمد پزشکان دارد مراجعه کند و درخواست ارائه اطلاعات کند. حتی اگر اطلاعات مورد نظر نزد بانک یا موسسه‌ای باشد سازمان میتواند با مجوز وزیر امور اقتصادی و دارایی درخواست ارائه اطلاعات کند.
نکته قابل توجه این است که با توجه به تخمین یک دهمی مالیات پزشکان، حتی همین مقدار هم توسط آنها پرداخت نشده و در حال حاظر از ۷۰۰ میلیارد تومان اعلام شده تنها ۱۵۰ میلیارد تومان پرداخت میشود. یعنی سازمان امور مالیاتی نه تنها از قوانین بالا در جهت شناسایی منابع درآمدی پزشکان استفاده نمی‌کند بلکه از اختیارات قانونی خود جهت برخورد با فرار مالیاتی و بدهکاری هیچ استفاده نمی‌کند.
بر خلاف فکر عموم جامعه بر اساس قوانین کشور فرار مالیاتی جرم محسوب میشود و در مواد ۲۷۴ تا ۲۷۸ قانون مالیات مستقیم، افرادی که مرتکب فرار مالیاتی شده و یا اقدامی در جهت آن انجام می‌دهند به مجازات‌های درجه شش در قانون مجازات اسلامی محکوم میشوند. مجازات‌های درجه شش شامل مصادره اموال، ممنوعیــت از فعالیــت شــغلی، جــزای نقــدی، حبــس و شــاق اســت. این مجازات‌ها در حقیقت تضمین اجرایی قوانین مالیاتی توسط اقشار مختلف جامعه هستند، اما به دلیل عدم استفاده توسط سازمان بــر اســاس اظهــارات رئیــس امــور مالیاتــی شــهر تهــران حــدود نیمــی از پزشــکانتهران حتی اقدام به ارائه اظهارنامــه مالیاتــی نکرده اند.
یکی دیگر از موضوعات مهم در جهت دریافت اطلاعات صحیح درآمد مطب پزشکان نصب کارتخوان در مطب پزشکان است. در این مورد سخنگوی وزارت بهداشت بیان کرد: خوشــحال می‌شــویم اگــر کســی الــزام قانونــی ایــن موضــوع را بــه وزارت بهداشــت اعــلام کند...
بــرای الزامــی شــدن ایــن موضــوع بایــد بــر اســاس یــک قانــون ایــن مقــررات را وضع کنیــم. وزارت بهداشــت، وزارت اقتصــاد، ســازمان تعزیــرات حکومتــی و قــوه قضاییــه نمی‌توانــد بــدون قانــون، چیــزی را الــزام کنــد. در نتیجــه فقــط می‌توانیــم توصیــه کنیــم.
این درحالیست که بر اساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات مستقیم الزام صنف‌ها برای استفاده از سامانه‌ی صندوق فروش بر عهده‌ی سازمان امور مالیات است. علاوه بر این هیئت وزیران در سال ۹۶ با ابلاغ آیین نامه این سازمان را موظف کرد اشخاص مشمول این ماده را به صورت تدریجی و با اولویت تا پایــان شــهریورماه هــر ســال از طریــق درج در یکــی از روزنامــه هــای کثیرالانتشــار و روزنامــه رســمی کشــور معرفی کند.
البته نصب کارتخوان به تنهایی کافی نبوده و باید نظارت‌های دیگری در جهت انجام درست این فرآیند انجام شود به طور مثال کارتخــوان بــه حســاب بانکــی خود پزشــک متصــل باشــد نه اطرافیان پزشک (مانند منشی) و در رسید‌های پرداخت نــام پزشــک و کــد نظــام پزشــکی برای اطمینان ثبت شود.
عملکرد غیر قانونی سازمان امور مالیاتی
از گذشته سازمان امور مالیاتی با برخی از اصناف برای دریافت مالیات تفاهم نامه‌های مالیاتی امضا میکرد که بر اساس آن پله‌های درآمدی مالیاتی جا به جا میشوند. عقد این تفاهم نامه‌ها با حکم دیوان عدالت اداری از سال ۹۳ غیر قانونی اعلام شد. اما با توجه به مصاحبه‌های برخی از مسئولین امضای این تفاهم نامه‌ها بین سازمان امور مالیات و نظام پزشکی متوقف نشده است.
دکتــر محمــد جهانگیــری، معــاون نظــارت و برنامــه ریــزی ســازمان نظــام پزشــکی در ســال ۹۵ بیان کرد:» بــر اســاس رای دیــوان عدالــت اداری ســازمان امــور مالیاتــی دیگــر مجــاز بــه عقــد تفاهــم نامــه بــا جامعــه پزشــکی و ســازمان نظــام پزشــکی و مودیانــی کــه در ردیــفبنــد الــف و ب. هســتند، نیســت و تمــام صنوفــی کــه در ایــن بنــد بودنــد در ســال ۹۳ و ۹۴ اصــا تفاهــم نامــه برایشــان میســر نشــد... ســازمان امورمالیاتــی بــا برخــی صنــوف خــاصتوانســت تعاماتــی انجــام دهــد کــه بــا توجــه بــه رای دیــوان تفاهــم بــا ســازمان نظــام پزشــکی خیلــی ســخت بــود لــذا به دنبــال تعامــل شــدیم و ایــن تعامــل بــه ســمتی رفــت کــه امــروز توانســتیم تفاهمــی را به صــورت روش اجــرا کــه بــدون قیــد و شــرط بــرای طرفیــن اســت، داشــته باشــیم.
در سال ۹۷ ســخنگوی وزارت بهداشــت بیان کرد: در حــال حاضــر وضعیــت مالیــات بــرای پزشــکان مشــابه مشــاغل و صنــوف دیگــر اســت. یعنــی یــا بــر اســاس دفاتــر قانونــی اقــدام می‌شــود یــا بــر اســاس توافق نامه هــای مالیاتــی کــه ســازمان امــور مالیاتــی و ســازمان نظــام پزشــکی دارد.
جمع بندی
دریافت مالیات اقشار مختلف جامعه بر حسب درآمدشان یکی از عوامل عدالت اجتماعی و کمکی در جهت کم شدن فاصله طبقاتی و بهبود وضعیت کشور است. برای انجام این امر باید تمام منابع مالی افراد در نظر گرفته شود که وظیفه شناسایی و محاسبه این منابع به عهده سازمان امور مالیات کشور است.
در مورد مالیات پزشکان نه تنها برای شناسایی و محاسبه از سوی این سازمان بی مسئولیتی‌های بسیاری شکل گرفته، بلکه مکانیزم‌های قانونی که ضمانت‌های اجرایی قوانین مالیاتی هستند، نادیده گرفته شده است.
حال با وجود تمامی موارد ذکر شده این سوال پیش می‌آید که آیا مسئولین سازمان امور مالیاتی در عدم اخذ مالیات صحیح از پزشکان و بی توجهی به تصحیح روند عملکردی که در این سازمان پیش گرفته اند، خود ذی‌نفع هستند؟ یا سودی برایشان حاصل میشود که چشم بر برقراری عدالت اجتماعی بسته اند؟
ارسال نظرات