ابتکارات پدافند هوایی در دفاع از قلب نفتی ایران

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، جزیره خارک که ترمینال اصلی فروش نفت ایران در زمان جنگ تحمیلی محسوب و روزی دو میلیون بشکه نفت از آنجا صادر می‌شد. از همین رو ۹۰ درصد نیاز‌های ارزی ایران را تأمین می‌کرد. این جزیره به صورت مکرر در معرض گزند وآسیب عراقی‌ها قرار داشت، اما پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران مانعی در برابر آسیب دیدگی کامل این جزیره در برابر عراقی‌ها و متحدان پشت پرده‌اش بود.

در بهمن ماه ۱۳۶۱ خبرگزاری‌های جهان از تقاضای عراق از فرانسوی‌ها مبنی بر دریافت هواپیما‌های دریایی «سوپراتاندارد» خبر دادند. سوپراتاندارد‌ها هواپیمای مناسب عملیات‌های هوابه دریا و دارای سرعتی معادل ۱۲۰۰ کیلومتر در ساعت است. این هواپیما قادر به طی مسافت ۷۲۰۰ کیلومتری در عملیات می‌باشد و با توجه به تجهیز این هواپیما به رادار‌های مخصوص چند کاره قادر به ردیابی و شلیک به کشتی‌ها تا فاصله ۱۳۰ کیلومتری است.

برای همین هواپیما‌ها جهت انهدام هدف نیاز به نزدیک شدن به هدف ندارد. چند ماه بعد از پخش خبر فوق، خبر گزاری‌ها خبر موافقت فرانسه نسبت به تحویل پنج فروند جنگنده سوپراتاندارد مجهز به موشک‌های «اگزوسه» به عراق را اعلام کردند. البته بعد‌ها تحویل پنج فروند سوپراتاندارد به اجاره یا قرض دادن پنج فروند سوپراتاندارد تغییر یافت. همزمان جنگ رسانه‌ای خبرگزاری‌های غربی و عراقی‌ها آغاز شد آن‌ها در تبلیغات خود عنوان می‌کردند: «عملکرد هواپیما‌های سوپراتاندارد و موشک‌های اگزوسه مناسب بوده و کارایی خود را در جنگ فالکلند به اثبات رسانده اند.» یا «دفاع ضد هوایی ایران در مقابله با هواپیما‌های سوپراتانداردناتوان است.» و اینکه «سوپراتاندارد‌های فرانسوی برای منهدم کردن جزیره خارک به عراق تحویل داده می‌شود.»

چندی بعد رسانه‌های خبری جهان خبر از تحویل هواپیما‌های «میراژ F. ۱» با توانایی شلیک موشک اگزوسه به عراق تا پایان سال مسیحی رادادند. همچنین در همین ایام خبر تقاضای دولت عراق از فرانسه جهت افزایش تعداد موشک‌های اگزوسه (دریافتی در هر ماه) به دو برابر منتشر شد.

این هجمه تبلیغاتی توسط خبرگزاری‌های آلمان غربی، خبر گزاری بی‌بی‌سی و ... و رادیو‌های رژیم صهیونستی، عراق، سوئیس، آمریکا و روزنامه‌های وال استریت ژورنال، لوس آنجلس تایمز کریستین ساینس مانیتور انجام می‌شد. البته فرمایشات امام خمینی، ایمان قوی سد آتش مستحکم پدافند هوایی درخارک، استقرار سامانه‌های پدافند هوایی بر روی کشتی‌ها، انهدام چندین فروند میراژ، ابتکار عمل ساخت گوی‌های فلزی و استفاده از کشتی‌های غرق شده جهت انحراف موشک‌های اگزوسه در اطراف جزیره خارک و سایر اقدامات انجام شده در کم اثر کردن جنگ روانی دشمن در ارتباط با سوپراتاندارد کاملا موثر بود به گونه‌ای که شعار کودکان ایرانی این بود که «سوپراتاندارد را دود هوا می‌کنیم.»

پس از شکست پروژه فوق لیبراسیون در گزارشی می‌نویسد که «تحویل سوپراتاندارد‌ها به عراق یک سلاح جنگ روانی است، زیرا این هواپیما قادر به انهدام ترمینال نفتی خارک نیست.» در واقع عراق پیش بینی کرده بود که در کوتاه‌ترین مدت می‌تواند ایران را از منبع اصلی درآمد نفتی محروم سازد و با بمباران جزیره خارک و سایر تاسیسات نفتی ایران شریان حیاتی اقتصادی ایران را قطع کند.

اما درعمل پیشبینی صدام محقق نشد، زیرا نیروی هوایی عراق در نابودی و وارد کردن ضربات اساسی به تاسیسات نفتی ایران در خارک ناتوان بود. بنا به ادعای عراقی‌ها در ۶ ماهه اول ۱۳۶۴ بیش از ۸۰۰ پرواز جنگی به قصد انهدام تاسیسات نفتی خارک انجام شد در همین ایام (۶۴/۵/۲۴) صدام مدعی یکسان شدن جزیره خارک با خاک می‌شود که با توجه به ادعا‌های قبلی صدام در خصوص انهدام کامل جزیره خارک، این مسئله از سوی امام امت به سخره گرفته می‌شود.

یکی از ابتکارات کارکنان پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران در دفاع از جزیره خارک و در طول جنگ که بر اثر مهارت و سطح آموزش بالای آن‌ها حاصل شده بود انهدام موشک‌های رها شده از هواپیما‌ها و هلی کوپتر‌های عراقی به سمت مناطق ونقاط آسیب پذیر بود. این در حالی بود که ایران در زمان جنگ هرگز به سامانه‌های پدافند هوایی ضد موشک مجهز نبود.

این ابتکار در مقابل موشک‌های عراقی نیز به کار گرفته شد و موفقیت آمیز بود یکی از فرماندهان پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران در زمان جنگ، در مصاحبه خود با یکی از نشریات با بیان خاطراتی از این ابتکار، به بالا رفتن هزینه حمله عراقی‌ها پس از دستیابی پدافند هوایی ایران به این ابتکار اشاره می‌کند. این ابتکار نه تنها منجر به نابودی موشک‌های هوابه سطح «اگزوسه» عراقی بر فراز خارک شد بلکه در موارد بسیاری موشک‌های «C ۶۰۱» نیز طعمه سامانه‌های پدافندهوایی جمهوری اسلامی ایران در خارک شدند.

در خصوص عملکرد پدافندهوایی یکی از مسئولان شرکت نفت می‌گوید: «مناطق عملیاتی و سکو‌های شرکت نفت فلات قاره ایران در سال‌های جنگ شاهد بیشترین حملات دشمن بعثی و در خط مقدم جبهه قرار داشته است. در این خصوص بیشترین حملات در مناطق خارک و بهرگان انجام شده و پس از آن مناطق لاوان و سیری نیز آماج حملات دشمن قرار داشتند.

درکنار تولید نفت در این شرکت، وجود امنیت بسیار مهم و حیاتی است و در طی هشت سال جنگ تحمیلی، نقش پدافند هوایی در حفظ امنیت تولید بسیار تاثیرگذار بوده است. پدافند هوایی در طی این سال‌ها باعث ایجاد آرامش خاطر در همکاران این شرکت در طول هشت سال دفاع مقدس و هم‌اکنون شده است. گر چه تعدادی از همکاران ما و نیرو‌های پدافند به درجه رفیع شهادت نائل شدند، اما این فداکاری‌ها باعث شد تولید نفت در طی سال‌های جنگ تحمیلی حتی لحظه‌ای متوقف نشود و آرامش وامنیت حال حاضرکشور مدیون این فداکاری‌ها ورشادت‌هاست.

تمامی تأسیسات مهم و حیاتی از جمله تأسیسات نفتی تحت پوشش پدافند هوایی قرار دارد و شریان‌های اقتصاد کشور توسط این نیرو حفاظت می‌شوند. پدافند هوایی این اطمینان را می‌دهد که از تأسیسات مهم کشور از جمله تأسیسات نفتی و هسته‌ای جانانه دفاع کند.»

منابع مورد استفاده شده برای نگارش این گزارش:

- وبگاه ارتش جمهوری اسلامی ایران

- جهانفر، رضا، اولویت اول، در دست انتشار توسط نشرآجا

- جهانفر، رضا، مقاله حافظان آسمان، مجله صف، مهرماه ۱۳۸۹، شماره ۳۵۹، ص۶۶ الی۷۷

- پرتال اطلاع رسانی شرکت نفت فلات قاره ایران- سخنرانی مهندس سلیمانی مدیر امور تولید شرکت نفت فلات قاره ایران در خصوص پدافندهوایی -چهارشنبه ۶ مهر ۱۳۹۰-۸:۵۴:۴۰ -

- تاریخ نظامی جنگ تحمیلی تا ۳۱ شهریور جلد۲–ص۲۵

- ویژه نامه رزمایش مدافعان آسمان ولایت۲-ص۲۳

- مجموعه مقالات همایش جنگ روانی ـ. به کوشش حسین حسینی و همکاران ـ. پژوهشکده علوم دفاعی دانشگاه امام حسین (ع) ـ. تهران- ۱۳۷۷