گردشگری مجازی چیست؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، نوعی فعالیت مبتنی بر فناوری‌های نوین و در امتداد ساختار و روش‌های سنتی است نوعی کاربرد کسب و کار الکترونیکی در مسافرت و گردشگری است و سه مجموعه متمایز مدیریت کسب و کار، نظام‌های اطلاعاتی و مدیریت و گردشگری را شامل می‌شود.

فضای مجازی گردشگری، روشی نوین با توانایی نمایش سه بعدی همزمان با اراده کاربر و ارتباط مستقیم با تاثیرگذاری زیاد است که با هزینه به مراتب کمتر وارد عمل شده است. فضای مجازی با کاربرد‌های بسیار همچون شبیه سازی مکان‌های تفریحی، ساختمان ها، شهرک ها، فروشگاه ها، کارخانه‌ها و …، آموزش با قابلیت اتصال به محیط واقعی و ثبت وقایع محیط به صورت همزمان در فضای مجازی و کاربرد‌های آدرس دهی و مکان یابی قبل از سفر و حتی کاربرد‌های تبلیغاتی و فرهنگ سازی اکنون ابزاری بسیار قدرتمند برای تبلیغ شده است. راه اندازی تور‌های مجازی از بارزترین وجوه گردشگری مجازی است.

ارزش و اهمیتی که فناوری اطلاعاتی و ارتباطی برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری در دنیا ایجاد کرده است بسیار جالب و قابل تأمل است. وقتی یک گردشگر بتواند اطلاعات گردشگری مربوط به بنا‌های تاریخی یک کشور را در پهنه جهانی وب ملاحظه کند و درباره آن‌ها اطلاعات صوتی تصویری و متنی خوبی بدست آورد نسبت به آن مشتاق می‌شود.

جنبه‌های دیگر گردشگری، همچون گردشگری درمانی یا گردشگری سلامت، گردشگری بازاری با هدف توسعه و بازدید از مراکز خرید و تجارت الکترونیکی، گردشگری ورزشی به همراه شرکت در مسابقات و تماشای جام جهانی، مسابقات بین المللی، شرکت در همایش‌های علمی، بازدید از آیین‌های مذهبی و بومی یک ناحیه خاص، بوم گردی یا گردش در طبیعت (اکوتوریسم) و … از مهم‌ترین انواع گردشگری محسوب می‌شوند.

اگر گردشگری الکترونیکی را صرف نظر از سرویس‌های ارائه شده توسط سایت‌های گردشگری، تنها منحصر به دیدن تصاویر ارسالی از دوربین‌های کار گذاشته شده در مناطق دیدنی و مرور تصاویر سه بعدی، روش‌های رایانه‌ای و نقشه‌ها بدانیم، آنگاه این نوع گردشگری برای استفاده از آب و هوای مناطق مختلف، لذت قدم زدن در سواحل، شنا کردن، استفاده از عطر گیاهان بومی، طعم غذا‌های محلی، ادویه‌های بازار، و دیدن کاه گل بنا‌های قدیمی، مناسب نخواهد بود.

ذات گردشگری مجازی محدودیت‌های گردشگری محیطی را ندارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. عدم محدودیت زمانی
۲. عدم محدودیت مکانی
۳. عدم محدودیت فضا
۴. عدم مواجه با موارد غیرقابل پیش بینی، چون خرابی شرایط آب و هوا، مسدودی جاده‌ها و …

این چند عامل سبب می‌شوند که تعریف مرز در فضای مجازی وجود نداشته باشد، از همین رو ممالک به فکر انحصاری کردن و یا ابرقدرت شدن در فضای مجازی می‌افتند و قاعدتا بازی سرمایه داری صنعت توریسم مجازی را کسی در این بین برده است که متولی توریسم مجازی باشد.

مزایای گردشگری الکترونیکی، بسیار حائز اهمیت بوده، ما را به استفاده از آن، ترغیب خواهد نمود. این ویژگی‌ها و مزایا عبارت اند از:

۱. تبادل اطلاعات در کم‌ترین زمان ممکن بین علاقمندان به گردشگری
۲. انتشار اطلاعات چند رسانه‌ای به صورت صوتی و تصویری و ویدئویی از مناطق مختلف گردشگری
۳. ظرفیت سازی برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات مجازی گردشگران با توریست‌های آماتور
۴. معرفی فرصت‌های اقامتی رایگان در کشور‌های مختلف جهان
۵. معرفی فرصت‌های اقامتی ارزان در کشور‌های مختلف جهان
۶. معرفی ظرفیت‌های حمل و نقل ارزان در شهر‌های مختلف جهان
۷. استفاده از گردشگری آنلاین برای تبلیغات و بازاریابی
۸. مشورت آنلاین پیش از سفر
۹. پیدا کردن همسفر از طریق شبکه‌های اجتماعی
۱۰. توسعه ارتباطات و روابط ملت‌ها به صورت مستقیم و راحت
۱۱. کاهش مسائل زیست محیطی و ارتقای توسعه پایدار
۱۲. کارآفرینی دیجیتالی در عرصه گردشگری
۱۳. کاهش نیاز به مدیران تور و هزینه‌های سربار

هرچند گردشگری الکترونیک به اندازه مسافرت‌های واقعی، لذت بخش و خاطره انگیز نیست، اما از آن جا که به همه مردم و بدون در نظر گرفتن وضعیت اقتصادی و فرهنگی آن‌ها این امکان را می‌دهد تا از مناطق دیدنی دنیا بازدید کنند، صنعتی قابل توجه، محسوب می‌شود. با این حال، در کشور ما به دلایلی، چون نبود زیرساخت‌های اولیه و پرهزینه بودن ایجاد آن ها، رشد ناچیز فناوری اطلاعات و عدم استفاده همه افراد از اینترنت و کمبود سایت‌های جامع گردشگری، این صنعت با اقبال عمومی همراه نشده است؛ اما مزایای بالقوه این فناوری، به ویژه در امر اشتغال زایی و کسب درآمد مستقل از نفت، همه افراد و به ویژه فعالان این بخش را بر آن خواهد داشت تا برای رونق این صنعت، همت گمارند.

برای این که یک سفر الکترونیکی را آغاز کنیم، ابتدا باید از کجا شروع کنیم؟ پس از اتصال به اینترنت، آدرس یک سایت گردشگری یا ET را که قبلا در اینترنت جست و جو کرده ایم و یا از طریق بروشور‌های تبلیغاتی شرکت‌های ارائه سرویس‌های گردشگری با آن آشنا شده ایم، خدماتی که در گردشگری مجازی می‌توان یافت:

یکی از عالی‌ترین زمینه‌های اطلاع رسانی توان گردشگری یک کشور، استفاده از تارنما‌های اینترنتی است. وب سایت‌ها به دلیل ارزش اطلاع رسانی فوق العاده‌ای که در سرزمین دیجیتالی اینترنت با یک میلیارد کاربر با سواد دارند، فرصت خوبی برای معرفی چندزبانه و چند رسانه‌ای قابلیت‌های گردشگری یک کشور است. در بین سایت‌های اطلاع رسانی مربوط به گردشگری یک کشور در وب، سایت‌های رسمی (دولتی) یک کشور، از اهمیت خاصی برخوردار است. سایت‌های رسمی، سخنگو‌های دیجیتالی یک کشور در اینترنت هستند و هر چقدر این پایگاه‌ها قوی‌تر و با به روزرسانی گسترده و چند زبانه همراه باشند، مخاطب پذیری آن‌ها افزایش می‌یابد.

یک گردشگر یا مسافر الکترونیکی، پس از ورود به یک سایت گردشگری، انتظار دسترسی به سرویس‌ها و اطلاعات خاص منطقه مورد نظر را دارد. این سرویس‌ها و نیازمندی‌ها عبارت اند از:

۱. امکان انتخاب برنامه سفر توسط گردشگر. معرفی آثار و بنا‌های تاریخی، فهرست موزه‌ها و گالری‌ها و مکان‌های دیدنی، همراه با ساعت بازدید و اطلاعات کلی در مورد وضعیت جغرافیایی و اقلیمی منطقه، به همراه آگاهی از وضعیت آب و هوای منطقه مورد نظر، به صورت آنلاین و ۲۴ ساعته و پیش بینی چند روز آینده.

۲. ارائه اطلاعات در مورد راه‌های ارتباطی منطقه؛ به طور مثال از طریق راه آهن، راه دریایی، یا هوایی، راه شوسه و یا مسیر‌های صعب العبور کوهستانی که این امر سبب می‌شود گردشگر در صورت تمایل، مسیر مورد نظر را جهت سفر، انتخاب کند؛ و ارائه اطلاعاتی در مورد واحد‌ها و سیستم اندازه گیری و اختلاف زمانی منطقه مورد نظر با ساعت رسمی منطقه گردشگر و نوع واحد پول و تبدیلات ارزی.

۳. اطلاعاتی راجع به صدور گذرنامه یا ویزای الکترونیک (e-visa) که بر حسب نوع عملکرد سایت، ممکن است تنها اطلاعات مربوط به مدارک و مراحل صدور ویزا ارائه شود و یا تمام فرم‌ها به صورت الکترونیکی و از طریق اینترنت ارائه شود و پس از تکمیل، دریافت شود و سرانجام، ویزای گردشگر به آدرس مورد نظر ارسال شود و یا بعد از تکمیل فرم ها، یک کد منحصر به فرد معرف ویزا، به گردشگر داده شود؛ تا در محل فرودگاه، با ارائه آن، کد ویزای خود را دریافت کند و نرخ مکالمات تلفنی بین کشور مبداء و مقصد.

۴. لینک‌های مفید به سایر مراکز گردشگری؛ مانند سفارت خانه‌ها و مراکز بهداشتی، بیمارستان‌ها و …؛ به ویژه سازمان جهانی بهداشت (Who) که همواره به ارائه هشدار‌های بهداشتی برای سفر به مناطق خاص می‌پردازد (برای اطلاع از بیماری‌های شایع و یا بومی یک منطقه). ارائه اطلاعاتی در مورد زبان رسمی یا لهجه‌های محلی یک منطقه خاص.

۵. امکان رزرو و فروش اینترنتی بلیط (برای تمام خطوط هوایی، دریایی، جاده‌ای و ریلی) و به عبارت دیگر، امکان تهیه بلیط الکترونیکی؛ به این صورت که گردشگر با مراجعه به سایت، تمام مراحل مربوط به تهیه بلیط را از طریق اینترنت طی می‌کند و یک روش فروش الکترونیکی بلیط، هدایت این کار را بر عهده می‌گیرد. این روش فروش الکترونیکی، قادر است دسته بندی، فروش، ارسال و تجدید بلیط ها، کنترل و بررسی اعتبار بلیط ها، دریافت کرایه و هزینه بلیط و سرانجام، آمار و گزارش گیری مسافران را انجام دهد.

۶. معرفی هتل‌ها همراه با ارائه آدرس و تلفن. معرفی هتل‌ها بر مبنای قیمت، تعداد ستاره و سرویس‌هایی که توسط هر هتل ارائه می‌شود. همچنین برخی از سایت‌های گردشگری امکان مشاهده تصاویر اتاق ها، سالن ها، محوطه بیرونی هتل، رستوران، کافی شاپ، استخر، زمین‌های بازی و … را نیز فراهم می‌کنند و سرانجام روش رزرو اتاق‌های هتل را ارائه می‌کند که به صورت آنلاین، آخرین اطلاعات مربوط به رزرو اتاق‌ها و تعداد اتاق‌های خالی هتل را با ذکر تاریخ و ساعت، بر روی سایت منتشر می‌کند.

۷. معرفی اقامتگاه‌های بین راه، رستوران‌ها و مراکز خرید صنایع دستی و تولیدات محلی، به همراه ارائه تصاویر و فهرستی از آثار و صنایع دستی آن منطقه و نیز معرفی مراکز فروش و تهیه غذا‌های حلال مخصوص مسلمانان در کشور‌های خارجی.

۸. یک سایت گردشگری، بایستی امکان پرداخت هزینه سرویس‌های گردشگری را به کمک کارت‌های اعتباری مختلف، در اختیار گردشگران قرار دهد.

۹. تمام موارد فوق، باید به زبان‌های مختلف بر روی سایت قرار گیرد؛ تا بدین ترتیب، امکان جذب گردشگران خارجی و ارائه سرویس‌ها به آن‌ها نیز فراهم شود.

گردشگری الکترونیکی، چیزی فراتر از ورود به یک سایت گردشگری و دیدن مناطق گوناگون دنیا از طریق اینترنت است. هدف از گردشگری الکترونیکی، فراهم آوردن زمینه‌های مناسب برای گردشگران، اعم از رفاه، آسایش و امنیت سفر، توسعه گردشگری و سرانجام، لذت از گردشگری است.

عقل بشر با استفاده از تجربه وهم اندیشی با همنوعان از جنس نخبگان و اندیشمندان همواره برای چالش‌ها و موانع موجود در زندگی و حیات اجتماعی خویش راهکاری برای برون رفت و کمینه کردن تهدیدات و استفاده از فرصت‌ها بدست آورده است. راهکار‌های زیر برای توسعه صنعت گردشگری مجازی و کم کردن اثر چالش‌های فوق پیشنهاد می‌شود:

۱. معرفی پرتال‌های گردشگری کشور از طریق شبکه “شما” صدا و سیما و شبکه خبر
۲. معرفی پرتال‌های گردشگری رسمی کشور در سایت‌های رسمی دولتی
۳. تبلیغ پرتال‌ها و ظرفیت‌های گردشگری کشور در شبکه‌های تلویزیونی پر مخاطب بین المللی
۴. راه اندازی مرکز توسعه گردشگری مجازی در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
۵. طراحی و تأسیس دوره کارشناسی پودمانی گردشگری مجازی در دانشگاه‌های کشور
۶. اعطای کارت‌های گردشگری مجازی از طریق بانک‌های عامل کشور برای ترغیب کردم به استفاده از خدمات سایت‌های گردشگری
۷. توسعه ظرفیت‌های صدور روادید الکترونیکی توسط وزارت امور خارجه
۸. تسهیل در امر رزرواسیون مراکز اقامتی از طریق پرتال جامع گردشگری مجازی ایران
۹. حمایت بانک مرکزی و وزارت ارتباطات و کار و رفاه، از کارآفرینان دیجیتالی در عرصه گردشگری مجازی

کارآفرینی دیجیتالی در عرصه گردشگری مجازی در دنیای امروز، که سبک زندگی دیجیتالی مردمانش کاملا تغییر کرده است، بسیار جدی و پولساز است. امروزه، نقشی که فیس بوک، توییتر، اینستاگرام، کوچ سرفینگ، ایر بی ان بی و حتی پرتال شرکت‌های هوایی ارزان قیمت مانند رایان ایر ایرلند در حمل و نقل مسافر و گردشگری جهان دارند، سازمان‌ها و شرکت‌های مطرح سنتی این عرصه در اختیار ندارند. پس باید به گردشگری مجازی و توسعه ظرفیت‌های آن بها داد.

توسعه فرهنگی در استفاده صحیح از فناوری اطلاعات، آشناسازی مردم و مسئولین با ساختار، عملکرد و مزایای فناوری اطلاعات، ایجاد زیرساخت‌ها و بستر‌های مناسب شبکه‌ای و مخابراتی، ایجاد زمینه‌های مناسب جهت گسترش بانکداری الکترونیک، ایجاد انگیزه و تمایل در مدیران و کارکنان و آموزش دادن آن‌ها برای استفاده مؤثر از فناوری اطلاعات باید سرلوحه برنامه‌های کلان سازمان‌ها و تشکیلات گردشگری برای استقرار مناسب فناوری اطلاعات باشد.

گسترش روزافزون و برگشت ناپذیر فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات واقعیتی انکارناپذیر است. امروزه کشور‌های توسعه یافته سعی می‌کنند مختصات و ویژگی‌های نیرو‌های انسانی و جذابیت‌های فرهنگی خویش را به روزتر و مناسب زمان و عصر حاضر خود کنند و آن را نهادینه سازند. در این فرایند باید ابزار، اهداف، روش ها، دقیق‌تر و جذاب‌تر ودر آن‌ها استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات هم گنجانده شود. چون قرار گرفتن در سایه تحولات عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات چنین نقشی را از آن‌ها انتظار دارد.

فناوری اطلاعات و ارتباطات به نظام‌های فرهنگی، آموزشی کمک می‌کند در جامعه جهانی به ارائه خدمات مناسب، با کیفیت وبا هزینه پایین بپردازند و با درک تجربه سایر کشور‌ها و مطالعات عملی و تئوریک، استفاده از این فناوری را در فرآیند یاددهی و یادگیری و آموزش‌های شهروندی و گردشگری مد نظر قرار دهند؛ و آخر اینکه ظهور این تکنولوژی‌ها همه جنبه‌های زندگی و نهاد‌های اجتماعی بویژه صنعت گردشگری را تحت تأثیر قرار داده و باعث شده شیوه نوینی در مسافرت‌های درون شهری و جهانگردی به وجود آید و تاثیرات عمیقی در ابعاد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی و فرهنگی بوجود آورد.