استادی که پشت جبهه هوای دانشجو را داشت/ خاطره‌ی شنیدنی از اقتصاددان ایرانی که از کرونا درگذشت

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ استاد جمشید پژویان؛ اقتصاددان مطرح ایرانی، که به دلیل نارسایی کلیوی و ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در بیمارستان کیان تهران بستری بود صبح روز دوشنبه دوم تیرماه سال ۱۳۹۹ دار فانی را وداع گفت.

پژویان که در طول ۴ دهه از انقلاب اسلامی به تدریس علم اقتصاد و مالیه عمومی در ایران اشتغال داشت، شاگردان فراوانی را تربیت کرد. علاوه بر این، همواره علاقه‌مند بود که در حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی و فعالیت‌های اجتماعی نیز فعال باشد.

حمشید پژویان ۲۵ تیر ۱۳۲۴ در سنندج به دنیا آمد. او چندی بعد به همراه خانواده به شهر قزوین نقل مکان کرد و در آنجا تحصیلات مقدماتی خود را به پایان رساند. پژویان برای ادامه تحصیل در دانشگاه تهران پذیرفته شد و در رشته اقتصاد تحصیل کرد و سال ۱۳۴۹ مدرک لیسانس خود را اخذ کرد. او سپس برای ادامه تحصیل به آمریکا و دانشگاه ایالتی یوتا رفت. پژویان در همین رشته ادامه تحصیل داد و موفق شد مدرک فوق لیسانس (سال ۱۳۵۴) و دکتری (سال ۱۳۵۷) خود را دریافت کند.

در کارنامه شغلی مرحوم جمشید پژویان ریاست شورای رقابت و تدریس در دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه آزاد اسلامی و دبیر اقتصاد کلان مجمع تشخیص مصلحت نظام به چشم می‌خورد.

از دیگر سوابق اجرایی این اقتصاددان بنام ایرانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مدیر گروه اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی (از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۸)
رئیس دانشکده علوم و بهداشت علامه طباطبایی (از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸)
مدیر گروه اقتصاد، مجتمع ادبیات و علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س) (از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۱)
مدیر گروه اقتصاد و مدیریت، دانشگاه آزاد ایران، انقلاب فرهنگی (سال ۱۳۵۸)

این اقتصاددان ایرانی معتقد بود در بسیاری از برنامه‌های اقتصادی درست عمل نکردیم و همین علت وضعیت کنونی اقتصاد است.

دبیر سابق اقتصاد کلان مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید داشت: مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌تواند برنامه‌های اقتصادی بلندمدت را اجرا کند.

وی همچنین معتقد بود: در سال‌های گذشته منابع کشور را با مصرف بالای سوخت هدر دادیم. عملکرد تامین اجتماعی در ایران بر اساس عدالت نیست و نظام مالیاتی در ایران فشل است.

پژویان را طراح اصلی هدفمندی یارانه‌ها می‌دانند، اما وی بار‌ها عنوان کرد که هدفمندی یارانه‌ها با نظر من اجرا نشد.
پژویان گفته بود: «هدفمندی آن‌طور که باید اجرا نشد.» از سال ۸۹ که اولین فاز هدفمندی یارانه‌ها در کشور اجرا شد تا به امروز، به زعم بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی، منابع کشور هدر رفته است؛ برای مثال، قرار بود ۲ درصد از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی به تولید اختصاص داده شود که این وعده هیچ‌گاه مجالی برای تحقق پیدا نکرد.

چندی پیش دکتر کریم امامی یکی از اساتید من در رشته اقتصاد و در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران متنی را به یادبود از استاد مرحوم جمشید پژویان برایم ارسال کرد که در ادامه مشاهده می‌کنید.

دوره‌ی کارشناسی، درس بخش عمومی، دهه‌ی ۶۰ شمسی، دانشکدهٔ اقتصاد دانشگاه تهران، استاد دکتر جمشید پژویان.
غایبین کلاس در تمامی ۱۵ جلسه، من به اتفاق چهارنفر دیگر.
دلیل غیبت؛ حضور در جبهه‌های جنگ...

پایان ترم فرارسید و بی‌درنگ به تهران آمدیم. استاد پژویان اجازه‌ی امتحان به ما نداد. ۱۵ جلسه کلاس در دانشکده اقتصاد علامه برایمان تشکیل داد، بدون اضافه کاری، حق التدریسی، درسی مازاد، واقعا هیچ هیچ هیچ!

کجا گزارش شد؟ فقط در دل و قلب ما پنج نفر. امتحانی جداگانه گرفت و نمره‌ای عالی. جهت تشکر خدمت رسیدم. گفت اگر مایلی یکبار دیگر امتحان بگیرم. تشکر کردم و گفتم درسم را گرفتم. فقط بیاد داشته باش که شما هم همراه بودید. فرق نمی‌کند چه اینجا و چه آنجا. برایم نمره مهم نبود. درس شما را هیچگاه فراموش نمیکنم. معرفت، وجدان، انسانیت و از همه مهمتر حضور در زمان و همراهی با جوانان و مردمی که در آتش می‌جنگند.

چند ماه قبل، پس از ۲۵ سال در اسفند ماه سال ۱۳۹۸ در جلسه‌ی دفاع دانشجوی دکتری در جمع حضار داستان را برایش تعریف کردم و به‌زعم خودم از وی یکبار دیگر تشکر کردم.
روحش شاد

 

 

گفتنی است به زعم بسیاری از دانشجویان وی، استاد مرحوم پژویان در فضای دانشگاهی علاوه بر اقتصاددان، نمونه معلم و انسانی اخلاق مدار بود به طوری که برخلاف بعضی از مسئولین و اساتید اگر به وی برای مسائل علمی و یا سوال اقتصادی مراجعه می‌شد به دانشجو احترام می‌گذاشت و با سعه صدر پاسخ می‌داد.

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو فقدان این استاد اقتصاد دانشگاه را مجددا به خانواده مرحوم و جامعه دانشگاهی کشور تسلیت عرض می‌کند و برای آن مرحوم غفران الهی و برای بازماندگان صبر و اجر مسئلت دارد.