کرونا چطور حس بویایی را موقتی از شما می‌گیرد؟

به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، از بین رفتن حس بویایی و چشایی یکی از اولین و رایج‌ترین علائم بیماری کرونا محسوب می‌شود اما دانشمندان در مطالعه جدید خود انواع سلول‌های بویایی را که درگیر ویروس کرونا می‌شوند، کشف کرده‌اند و با کمال تعجب دریافته‌اند که سلول‌های عصبی بویایی توسط این ویروس آسیبی نمی‌بینند و به همین دلیل است که بعد از گذشت چند هفته بویایی افراد دوباره برمی‌گردد.

در یکی دو ماه اول پس از پاندمی ویروس کرونا در جهان، متخصصان اعلام کردند که از بین رفتن موقتی حس بویایی یا نابویایی یا آنوسمی، اصلی‌ترین علامت عصبی و یکی از اولین و رایج‌ترین شاخص‌های گزارش شده از ابتلا به کووید ۱۹ است. مطالعات نشان می‌داد که سازوکار اساسی از بین رفتن بویایی در بیماران مبتلا به این ویروس نامشخص است. اما تیمی از محققان بین‌المللی به سرپرستی دانشمندان علوم اعصاب دانشکده پزشکی هاروارد، انواع سلول‌های بویایی را شناسایی کرده‌اند که درگیر عفونت کووید ۱۹ هستند. این تیم پژوهشی با کمال تعجب دریافته که نورون‌های حسی که حس بویایی را به مغز منتقل می‌کنند و بو را تشخیص می‌دهند، در مقابل این ویروس آسیبی نمی‌بینند.

براساس گزارش این تیم، آنزیم ACE۲ نورون‌های حسی بویایی را درگیر نمی‌کند. درواقع ACE۲ همان پروتئینی است که ویروس سارس-کووید۲ برای ورود به بدن انسان از آن کمک می‌گیرد و به نام پروتئین S یا اسپایک نیز شناخته شده و یکی از شاخص‌های اصلی ویروس کروناست که به واسطه آن می‌تواند وارد سلول‌های بدن انسان شود. محققان دریافته‌اند که آنزیم اسپایک سلول‌هایی را درگیر می‌کند که حمایت متابولیکی و ساختاری را به سلول‌های حس بویایی و همچنین برخی از سلول‌های رگ‌های خونی ارائه می‌دهند.

این یافته‌ها حاکی از آن است که این آلوده شدن سلول‌های غیرعصبی است که موجب می‌شود بیماران کووید ۱۹ حس بویایی خود را از دست بدهند و همین امر به ما کمک خواهد کرد تا درک بهتری از این ویروس داشته باشیم و درمان موثرتری را برای آن پیدا کنیم.

 

محققان می‌گویند: یافته‌های ما نشان می‌دهد که ویروس کرونا به واسطه آسیب به سلول‌های عصبی بویایی نیست که موجب نابویایی می‌شود، بلکه روی عملکرد سلول‌های پشتیبان تاثیر می‌گذارد. بدین معنا که بعید است این ویروس به طور دائم به حس بویایی آسیب برساند و موجب نابویایی مداوم شود. پس لازم نیست که مردم استرس به دل خود راه دهند و مطمئن باشند که این پدیده کاملا موقتی است.

 

ویروسی که نابویا می‌کند
با توجه به داده‌های جدید، اکثر بیماران کرونایی نابویایی را تجربه می‌کنند. تجزیه و تحللی سوابق پرونده‌های الکترونیک این بیماران نشان می‌دهد که بیماران کرونایی ۲۷ برابر بیشتر دچار عارضه کم شدن بویایی می‌شوند و در مقابل فقط ۲/۲ تا ۶/۲ برابر به تب، سرفه یا مشکلات تنفسی دچار می‌شوند.

 

علاوه براین، برخی مطالعات نشان می‌دهند که نابویایی کووید ۱۹ با نابویایی ناشی از ویروس‌های دیگر کاملا متفاوت است. به عنوان مثال، بیماران کرونایی به طور معمول بعد از چندین هفته حس بویایی خود را به دست می‌آورند که این مدت زمان خیلی سریع‌تر از بهبود نابویایی ناشی از عفونت‌های ویروسی دیگر است. زیرا ویروس‌های دیگر به طور مستقیم به نورون‌های حسی بویایی آسیب می‌زنند. علاوه براین، بسیاری از ویروس‌ها با ایجاد مشکلات تنفسی فوقانی مانند گرفتن بینی موجب از بین رفتن بویایی موقت می‌شوند؛ در حالی که بسیاری از بیماران کرونایی با وجود نابویایی بینی‌شان انسداد پیدا نمی‌کند.

 

بویایی چطور برمی‌گردد؟
تحلیل محققان نشان می‌دهد که آنزیم ACE۲ توسط سلول‌های قسمت بافت پوششی بویایی یعنی بافت خاصی که در بالای حفره بینی وجود دارد و مسئول تشخیص بو است، جذب می‌شود. در این بافت نورون‌های حس بویایی و انواع سلول‌های پشتیبان قرار دارند. اما هیچ کدام از سلول‌های عصبی بویایی درگیر این آنزیم نمی‌شوند، ولی در مقابل ژن‌ها یا آنزیم‌هایی را جذب می‌کنند که انواع دیگر ویروس‌های کرونا برای ورود به سلول‌های بدن از آن استفاده می‌کنند.

محققان دریافتند که دو نوع سلول خاص در بافت پوششی بویایی وجود دارند که آنزیم ACE۲ آن‌ها را در سطح مشابه با آنچه در سلول‌های دستگاه تنفسی تحتانی مشاهده شده، درگیر می‌کنند. یکی از این سلول‌ها، سلول‌های نگهدارنده‌ای هستند که سلول‌های عصبی حسی را می‌پوشانند و از آن‌ها از نظر ساختاری و سوخت و ساز پشتیبانی می‌کنند. دومی سلول‌های پایه‌ای هستند که همانند سلول‌های بنیادی عمل می‌کنند؛ به این معنا که بعد از آسیب به بافت پوششی بویایی، آن را احیا می‌کنند.

 

محققان همچنین با آزمایش روی موش‌ها و بررسی پروتئین‌های کرونا روی سلول‌های بویایی این حیوان مشاهده کردند که آنزیم ACE۲ فقط در سلول‌های رگ‌های خونی به ویژه «پری‌ست»‌ها دیده شدند که این سلول‌ها در تنظیم فشار خون، نگهداری سد خونی مغزی و پاسخ‌های التهابی نقش دارند و در واقع هیچ سلول دیگری درگیر پروتئین اسپایک نشده بود.