نگاهی به مجاهدات سیاسی و دینی آیت‌الله سید یاسین موسوی؛
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، فقیه مجاهد و دانشمند مبارز، آیت الله سید یاسین موسوی از علمای سرشناس عراق است. وی در روز 15 شعبان سال ۱۳۷۱ هجری قمری متولد شد. جدش از علمای مبارز بود. او تحصیلاتش را در نجف اشرف نزد اساتیدی چون شهید عبدالصاحب حکیم، وآیت الله سید ابوالقاسم خویی و به ویژه آیت الله شهید سید محمدباقر صدر طی نمود و نماینده شهید صدر در برخی مناطق عراق بود. او در کنار تحصیل به تبلیغ و نگارش و همچنین تدریس می پرداخت و پس از فشار حکومت بر وی راهی سوریه شد و در آنجا هم همواره مشغول به تبلیغ و تدریس و تالیف بود. او بیش از ۷۰ جلد کتاب نوشته است که در موضوعات مختلفی اعم از ادبیات، تاریخ، سیره معصومین(ع) به ویژه حضرت حجت(عج)، فقه، اصول، عقاید، فلسفه، عرفان و سیاست می باشد.
او که شیفتۀ انقلاب اسلامی ایران و دلباختۀ امام خمینی و حضرت آیت الله خامنه ای است، پس از سقوط نظام پادشاهی در بغداد به این کشور بازگشت و مشغول خدمات علمی، دینی، خدماتی و سیاسی شد. پس از آنکه بخش های وسیعی از عراق توسط داعش اشغال شد، وی از اصلی ترین علمای عراق در تشویق و ترغیب مردم در در راستای قیام علیه داعشیان بود. این عالم شهرت گریز هم اکنون در یکی از مناطق بغداد ساکن است و منشا خدمات علمی، دینی و اجتماعی است.
تولد و زادگاه
سید یاسین موسوی معروف به آیت الله مجاهد در نیمه شعبان سال ۱۳۷۱ ق متولد شد. زادگاه وی شهر بغداد می باشد. [1]تبار خانواده آیت الله موسوی به امام موسی کاظم (ع) می رسد. پدر او سید محسن موسوی و جد او حجت الاسلام سید هاشم موسوی از چهره های شناخته شده کربلا و از مبارزان با استعمار انگلیسی در انقلاب عشرین بودند.
تحصیلات
سید یاسین موسوی پس از طی دوران کودکی به دبستان رفت و تا کلاس چهارم راهنمایی را گذراند سپس به تحصیل علوم دینی روی آورد. در کاظمین از درس علمای همچون شیخ سلمان خاقانی، شیخ نجم الدین عسکری وبه ویژه آیت الله سید اسماعیل صدر برادر بزرگ سید محمد باقر صدر بهره برد و مقدمات علوم را در کاظمین طی نمود. او از همان نوجوانی به تألیف روی آورد و در همان روزگار سکونت درکاظمین تعدادی کتاب نگاشت که به چاپ نرسید.
مهاجرت به نجف
سید یاسین موسوی به شدت علاقه داشت که برای تکمیل تحصیلات خود به نجف مهاجرت نماید ولی خانواده اش با این امر مخالف بودند تا اینکه او استفتایی از یکی از علمای نجف می بیند که اطاعت والدین در زمینه تحصیل علوم دینی را واجب نمی دانست از این رو در روزی که پدر و مادرش برای مراسم تشیع و دفن شوهر عمه سید یاسین رفته بودند او نامه ای خطاب به پدرش نگاشت و در آن از او عذرخواهی نمود و طلب دعا کرد. سپس به همراه شهید شیخ عبدالجبار بصری راهی نجف اشرف شده و در آنجا شهید محمد باقر صدر و برخی دیگر از علما را زیارت نمود و عزمش را جزم نمود که به تکمیل تحصیلات خویش بپردازد. مقدمات سطوح را تمام نمود و اساتید او در این مرحله عبارت بودند از: شیخ حسین معن، شهید سید عمادالدین تبریزی، سید عبدالصاحب حکیم (بیع و مکاسب)، سید محمد حسین حکیم (ابتدای رسائل)، شیخ بشیر پاکستانی نجفی (استصحاب رسائل)، سید محمد صدر (مکاسب محرمه)، سید عزالدین بحرالعلوم (خیارات مکاسب) و سید محمد علی شیرازی (کفایه) سپس به درس خارج روی آورد و نزد آیت الله خویی (خارج فقه)، شهید صدر (خارج فقه و اصول)، سید عبدالصاحب حکیم (خارج اصول) و شیخ بشیر نجفی (بحث عدالت از خارج فقه) را تحصیل نمود.[2]
اساتید ومربیان
اندیشمند مجاهد، آیت الله سيّد یاسین موسوى، براى کسب دانش و تقویت بنیان علمى اش در محضر استادان ممتازى حضور یافت و از یافته ها و اندوخته هاى گرانبهاى آنان کمال بهره را برد. از میان استادان و مربیان او، علاّمه شهیدآیت الله سيّد محمّد باقر صدر این استاد بى بدیل حوزه نجف، در رشد و شکوفایى شخصیت آیت الله موسوى سعى وافرى داشت و با بذل عنایات خاص خود، او را نماینده خویش در شهر بغداد انتخاب کرد. ایشان درس خارج فقه و اصول و بسیارى از دروس حوزوى را نزد آیت الله صدر فرا گرفته است. وى بر این باور هست که آیت الله صدر، رهبر شایسته و بنیانگذار انقلاب اسلامى عراق و الگوى مسلمانان مى باشد و به اندیشه هاى صائب و نوآورى هاى شهید صدر اعتقاد راسخ دارد وهمیشه از نظریات این استاد فرزانه دفاع مى کند.
یکى ازشاگردان نزدیک ایشان، در مورد ارتباط آقاى موسوى با شهید صدر مى گوید: «ارتباط و علاقه آقاى موسوى به استاد بزرگوارش، شهید صدر، آن قدر زیاد هست که حدى ندارد. سخنرانى ها و دروس و نوشته ها و گفته هاى ایشان شاهد این گفتار است، وى همواره با احترام و ادب خاصى نام ایشان را مى برد؛ چرا که شهید صدر سهم بسیار زیادى در تعلیم و تربیت ایشان داشته است. ایشان مى فرماید: هرچه دارم از اوست»
هجرت به ایران و سوریه
آیت الله مجاهد در شهر بغداد منطقة ثوره (مدینة الصدر کنونى) به نمایندگى از شهید صدر مشغول انجام وظایف دینى و سیاسى وعلمى اش بود که انقلاب اسلامى ایران پیروز شد. و طى حوادثى که بر اثر مبارزات ایشان و دیگر شاگردان شهید صدر در بغداد روى داد ایشان محکوم به اعدام شدند و ایشان مخفیانه با اجازه شهید صدر و توصیه ایشان نسبت به ادامه مبارزات در خارج عراق علیه نظام بعث در اواخر سال 1399 قمری راهى ایران شد و فعالیت علمى و سیاسى اش را پى گرفت. او در درس فقه و اصول آیت الله وحید خراسانى، درس اسفار آیت الله جوادى آملى، درس فقه آیت الله مظاهرى و برخى دروس دیگر حاضر شد و در عین حال از فعالیت هاى نگارشى، تدریسى، سیاسى و اجتماعى دور نبود. مدتى به سوریه رفت و در همانجا نیز به فعالیت هاى علمى و سیاسى اجتماعى مشغول بود و دروس حوزه را از سطح تا خارج تدریس کرد و آنجا نقش زیادى در احیاى حوزه شیعه ایفاء نمود.
کتاب هاى متعددى نگاشت و شاگردان بسیار پرورش داد تا اینکه حکومت صدام در سال 2003 میلادی سقوط کرد و وى به نجف اشرف بازگشت وبعد از چند سال تدریس و اشتغال به امور سیاسى عازم بغداد شد و در منطقه سیدیه که در آن وقت محل تجمعات گروه تروریستى القاعده بود، سکونت گزید و به اقامه نماز جمعه و ارشاد مردم و فعالیت هاى سیاسى، علمى و اجتماعى به ویژه مبارزه با افکار تروریستى القاعده مشغول گشت. با زحمات شبانه روزى این عالم مبارز تا کنون بسیارى از مسلمانان آن منطقه به مذهب حقه تشیع روى آورده اند.
او در خلال خطبه های نماز جمعه به تبیین طرح های سیاسی خود پرداخته است که مهم ترین آنها عبارت است از:
- مردم عراق باید حکومتی را برگزیند که خود می خواهد، نه حکومتی را آمریکا می خواهد.
- قانون اساسی عراق باید از سوی مجلس ملی منتخب مردم عراق بازنویسی شود.
- تأکید بر وحدت و استقلال عراق و عدم دخالت بیگانگان در عراق.
- ضرورت برپایی روابط با کشورهای منطقه بر اساس منافع مشترک.
- مبارزه با فساد.
- تأکید بر خروج نیروهای آمریکایی و تمام نیروهای بیگانه از عراق.
- تقویت روابط بین دو ملت عراق و ایران.
مشایخ اجازات
سید یاسین موسوی دارای اجازات متعدد از برخی اساتیدش و عده ای از مراجع و علماست. از جمله وی از امام خمینی اجازه امور حسبیه را در اواخر زندگی امام راحل دریافت کرد که متن آن بدین قرار است:
«بسم الله الرحمن الرحیم؛ الحمدلله رب العالمین، و الصلوة و السلام علی محمد و آله الطاهرین، و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین. و بعد، جناب سیدالاعلام و ثقة الاسلام آقای حاج سید یاسین موسوی ـ دامت توفیقاته ـ از طرف اینجانب مجازند در تصدی امور حسبیّه و اخذ وجوه شرعیه و صرف امثال زکوات و کفّارات و مظالم عباد را در مصارف مقررۀ شرعیه؛ و همچنین مجازند در اخذ سهمین مبارکین و صرف آن در مخارج خودشان به نحو اقتصاد، و نسبت به مازاد از مخارج نیز مجازند ثلث از سهم مبارک امام ـ علیه السلام ـ را در ترویج شریعت مقدسه صرف نموده، و نصف سهم سادات را به سادات مستحق بپردازند و مابقی را نزد اینجانب ارسال دارند. و اوصیه ـ ایّده الله تعالی ـ بما اوصی به السلف الصالح من ملازمة التقوی و التجنب عن الهوی و التمسک بعروة الاحتیاط فی امور الدین و الدنیا»؛ والسلام علیه و علی اخواننا المؤمنین و رحمة الله و برکاته. به تاریخ دهم جمادی الثانیه 1409؛ روح الله الموسوی الخمینی»[3]
فعالیت های سیاسی
یکی از اقدامات آیت الله موسوی ساماندهی نیروهای نظامی علیه حزب بعث در زمان صدام بود. وی که نماینده آیت الله شهید سید محمدباقر حکیم بود در سال ۱۹۸۶ م رهبری گروهان کرار (سریة الكرار) را عهده دار بود و در مناطق جنوبی و مرکزی عراق ده ها حمله علیه بنیان های نظام بعث انجام داد. ولی در سال ۱۹۹۵ م این گروه تقویت شد و نام سرایا الخراسانی یا سرایا طلیعة الخراسانی را به خود گرفت. بر خلاف برخی مطالب که در جراید عربی پیرامون انتساب نام این گروهان ها به ابومسلم خراسانی گفته شده، این ارگان نظامی خود را منسوب به پشتیبانی از مسیر سید خراسانی می داند که از خراسان با پرچم های سیاه از مقدمه چینان ظهور حضرت بقیه الله است. قبل از سال ۲۰۰۳ و در زمان حکومت پادشاهی عراق این گروهان به گونه ای مشغول خدمت بود و پس از اسقاط عراق و تبدیل حکومت پادشاهی به جمهوری، این گروهان به عنوان شاخه نظامی حزب طلیعه الخراسانی به انجام وظیفه پرداخت. شعار و حتی پرچم این شاخه نظامی شبیه سپاه پاسداران ایران است و در میان شاخه های نظامی عراق بیشترین تبعیت از مقام معظم رهبری را این شاخه نظامی دارد. رزمندگان این شاخه نظامی که از ۴ یگان تشکیل شده را در ابتدای سال ۲۰۱۵ میلادی بیش از ۳ هزار نفر برآورد کرده اند. آنان علاوه بر آماده به خدمت بودن در حوادث ناگوار یا شرکت در انتخابات، در زمان اشغال عراق توسط داعش، با پشتیبانی فکری مرحوم حمید تقوی از اعضای سپاه قدس ایران که به یک معنا از موسسان وضع جدید این شاخه نظامی بود، پس از سوریه در عراق ضربات سختی به داعش وارد کرد. پس از اینکه مرحوم تقوی در سامرا شهید شد، علی الیاسری رییس این گروه شد و حامد الجزایری نیز به عنوان معاون فرمانده آن مشغول به خدمت است. از شهدای معروف این گروه نظامی، جواد حسناوی است که فرمانده یگان نیروهای ویژه سرایا خراسانی بود و در منطقه بلد عراق توسط تکفیری ها به شهادت رسید. این گروه نظامی مخلص، نقش مهمی در جلوگیری از ورود داعش به سامرا و طمع آنان به تسخیر دیگر مناطق مقدس مذهبی شیعیان و نهایتا پاکسازی عراق از دواعش داشتند. سرایا خراسانی هم اکنون بخشی از حشد الشعبی است. آیت الله موسوی به خصوص در خطابه های سال های اخیرش بر لزوم نابودی کیان نظام های تکفیری، تاکید می کند. او با اینکه ساکن بغداد است ولی از خطیبان حرم مطهر امام حسین(ع) است و در یکی از خطابه های خویش در این زمینه بیان داشته است: وظیفه ما است که به جنایتکاران اجازه ندهیم سخنان بیهوده خود را در رابطه با تخریب قبور مطهر امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) و امیرالمؤمنین(ع) عملی کنند. خطر گروه تکفیری داعش فقط متوجه عراق نیست، بلکه خطری برای نسل بشریت به حساب می‌آید و ما راهی جز مقابله و جنگیدن و ایستادن در مقابل آنان نداریم. همه ما می‌دانیم که امام حسین(ع) فقط برای شیعیان نیست و دلیل واضح بر این گفتار زیارت اربعین است که در همین حرم مطهر از اهل تسنن و همچنین مسیحیان را در کنار شیعیان دیدیم که به زائران خدمت کردند. امام حسین(ع) شعار، الگو و وجود عراق است و دفاع از امام حسین(ع) دفاع از عراق است، و پس از آنکه مرجعیت دینی مردم را به دفاع دعوت کردند بر ما است که از سیدالشهداء(ع) دفاع کنیم.
مختصر فعالیت های سیاسی
برخی از فعالیت ها و مسئولیت های سیاسی ایشان به شرح ذیل است:
- از بنیانگذاران جنبش مستضعفین عراق در سال 1399 قمری، اولین هسته مقاومت اسلامى در عراق به عنوان شاخه نظامى
- از بنیانگذاران حرکت علما و المجاهدین
- عضو مجلس اعلى اسلامى عراق
- عضو مجلس مشاوره آیت الله حکیم
- جانشین بیت امام در دفتر امام خمینى (ره) در سوریه
- امام جمعه موقت دمشق در سوریه
- امام جمعه موقت نجف اشرف
خصوصیات اخلاقی و دینی
آیت الله سید یاسین موسوی از روزگار نوجوانی بسیار پرتلاش و با پشتکار تحسین برانگیز بود. چه در زمانی که تحصیل می کرد و چه روزگار مبارزه با نظام بعث عراق، همواره مصداق کثیر المعونه و خفیف الموونه بود. یک تنه به اندازه یک موسسه علمی تحقیقاتی به ترجمه، تالیف و تحقیق آثار علمی دست زده است. او از کار علمی و تدریس لذت می برد و در این مسیر خستگی را نمی شناسد. در خدمات عمرانی و اجتماعی نیز پیشگام است. نسبت به مستمندان و محرومان دلسوز و دل رحم می باشد و با تمام وجود در مسیر ریشه کن کردن معضلات اجتماعی همچون فقر، محرومیت و ناهنجاری های اجتماعی کوشش می کند. دلبستۀ دنیا نیست و آماده مرگ است. در عین حال وظیفۀ خود می داند تا وقتی که جان در بدن دارد با نظام کفر و الحاد و انحراف مبارزه کند. قبل از انقلاب نظام بعث در پی دستگیری وی بود و اتفاقا او را اسیر کرد ولی چون او هویتش را پنهان ساخته و شناسنامه او یاسین شماع خوانده می شد، پس از دو هفته زندانی شدن آزاد شد. او در سوریه و عراق چندین بار ترور شده، ولی همواره جان سالم به در برده است.[4] منطقه سکونتش را به عمد در یکی از مناطق سنی نشین بغداد به نام سیدیه انتخاب کرده تا به داعش بفهماند از آنها نمی ترسد. وی شخصی ولایی است و حب ائمه اطهار در دلش موج می زند و نسبت به عقاید و معارف الهی مذهب تشیع تعصب مستند و برهانی دارد، در عین حال از طرفداران تقریب مذاهب اسلامی و بلکه وحدت ادیان الهی است و معتقد است باید با راهنمایی کردن دیگر فرقه ها، حقانیت مذهب شیعه را بدانها معرفی کرد و با انجام حرکت های تفرقه برانگیز نه تنها این کار تحقق نمی یابد که خلاف آن نیز رخ می دهد. در خطابه قوی و با شور و هیجان بسیار سخن می گوید و بیانی نیکو و حماسی دارد و مردم عراق شیفته خطابه هایش هستند. در عرصه نگارش نیز هنرمندانه قلم می زند و می نویسد. هنر نویسندگی و سیر شروع مطلب تا بسط موضوع و نتیجه گیری مانند موم در دستش است و در مجموع یک روحانی محقق و مبارز و کوشا به شمار می رود.[5]
شیفتگی نسبت به انقلاب اسلامی ایران
یکی از خصوصیات برجستۀ آیت الله موسوی شیفتگی شدید وی نسبت به امام خمینی، مقام معظم رهبری و انقلاب اسلامی ایران است. وی عقیده دارد انقلاب اسلامی ایران به تمهید مقولۀ ظهور حضرت حجت(عج) بی ارتباط نیست و امام خمینی از بسترسازان ظهور است. وی در زمان حیات امام شیفته وی بود و از امام راحل اجازه امور حسبیه دریافت داشته و دسته ای از آثار امام خمینی را ترجمه نموده یا شرح کرده است. طرفدار اندیشه ولایت فقیه است و در اقدامات نظامی و آثار علمی اش جانب این اندیشه را فرو نمی گذارد و معتقد است در زمان غیبت امام معصوم، اگر فقیه بتواند حکومت تشکیل دهد باید این کار را انجام دهد و انقلاب اسلامی ایران را واقعه ای افتخارآمیز در تاریخ فقه شیعه می داند که فقیهی مجاهد بر اساس اندیشه های دینی با نظام استکبار درافتاده و به تشکیل حکومت دست زده است.
احوالات کنونی
آیت الله موسوی به رغم رفع نفوذ داعش در عراق، هم اکنون نیز همواره در خطابه ها و تدریس و محافل خصوصی بر لزوم پیگیری مبارزه با فرقه های انحرافی تکفیری تاکید دارد. لزوم مبارزه با استکبار جهانی، صهیونیسم بین الملل و وهابیت ملعون را ضروری می داند. معتقد است کارگزاران حکومت عراق باید سعی کنند ضمن احترام به عقاید افراد غیر هم مذهب و هم دین خود، در مسیر استقلال فرهنگی سیاسی و اقتصادی عراق کوشش کنند و ظلم مستمر تاریخی طولانی مدت علیه مردم مظلوم عراق را جبران نمایند. وی ضمن اینکه ساکن بغداد است، ولی به شهرهای دیگر عراق مسافرت نموده و به ایراد وعظ و خطابه و روشنگری مشغول است. ضمن اینکه از کارهای علمی و تحقیقی و حوزوی نیز برکنار نیست.
آثار علمى و تألیفات
آیت الله مجاهد سید یاسین موسوى، با این که در عالم سیاست از چهره هاى مشهور عراق به شمار مى رود و فعاليّت هاى علمى اش تا حدودى ناشناخته مانده است و مبارزات فرهنگى آن بزرگوار در عرصه علم و فرهنگ، اگر مهم تر از مبارزات سیاسى اش نباشد، مطمئناً کمتر نبوده است که با نگاهى به فهرست تألیفات، مى توان به حقیقت پى برد که از اصلى ترین عرصه هاى فعالیت ایشان، علم و نگارش است. وى به نقل از تاریخ قزوینى از حدود 12 سالگى تالیف را آغاز کرد و ده ها جلد کتاب در موضوعات مختلف فقه، اصول، عرفان، کلام، فلسفه، حدیث، اخلاق، مهدویت، تاریخ و... تالیف یا ترجمه یا تحقیق کرده است. آثار پژوهشى و تحقیقى وى عبارتند از:
الف) آثار چاپ شده:
1. الحیرة في غيبة الكبري
2. الحيرة في غيبة الصغري
3. قيامة الخراساني
4. من مفاهيم الجهاد
5. مقتل فاطمة الزهراء
6. ملاحظات علي منهج السيدمحمدحسين فضل الله
7. الولاية الفقية (حدود حاکم اسلامی)
8. أضواء علي دولة الامام المهدي
9. النجم الثاقب في أحوال الحجة الغائب 3 جلد(ترجمه،تحقيق،شرح)
10. السيرالي الله لشيخ ملكي تبريزي(ترجمه،تحقيق،شرح)
11. صلاة الجمعة (فقهها،فضائلها،فلسفتها)
12. مختصركفاية المهتدي في معرفة المهدي لمير لوحي (ترجمه،تصحيح)
13. كشف الحق للخاتون ابادي (ترجمة،تحقيق)
14. سلسلة علامات الظهور(5 جلد)
15. هل الدين من صنع البشر (3جلد)
16. منازل الاخرة(ترجمه،شرح)
17. الهجره من الذات ام الهجره من الوطن
18. منتخب اصول الکافی 2جلد
19. فضائل زيارت عاشوراء
20. تحفة الملوك في السير والسلوك لسيد مهدي بحرالعلوم(ترجمه،تحقيق)
21. اجتهاد فقهي بين الحداثة والاصالة
22. سندزيارت عاشوراء
23. سند دعا الندبة
24. الغدير يتحدي بأسانيده
25. سندزيارة الجامعة الكبيرة
26. حقيقة علامات الظهور 2 جلد
27. حياة علامة بحرالعلوم
28. البنيان الأخلاقي في رأي الامام الصدر
29. أنوارالالهية في حياة الشهيد الصدر
30. الوطن والمواطنة في المفهوم الاسلامي
31. مفهوم فلسفة الاسلامي
ب) آثار چاپ نشده:
1. تبصرة الولي(تحقيق)
2. تعلیقات مراة العقول 30جلد
3. شرح المکاسب 16جلد
4. شرح المعة الدمشقية10 جلد
5. تقرير حول الاجتهاد والتقليد(فقه استدلالي)
6. كتاب الديات
7. بحوث في علم الاصول تقریرات درس آیت‌الله شهید محمد باقر صدر(ره)
8. رساله اتحاد عاقل ومعقول
9. الحجة عمل المستضعفين 10 جلد
10. پرواز در ملکوت(ترجمه کتاب آیت‌الله سید احمد فهری)
11. آداب معنویه لصلاة الامام الخميني (ترجمه)
12. فيمن رأي الامام عليه السلام 4 جلد
13. منازل ومقامات الائمة عليهم السلام
14. اکثیرالعارفین
15. اسرار آل محمد شرح زیارت جامعه کبیره
سیری در برخی از آثار
1. سند الزیارة الجامعة
سند الزیارة الجامعة، کتابی است مختصر در ۶۰ صفحه و به زبان عربی؛ در زمینۀ بررسی و اثبات صحت سند زیارت شریف جامعه کبیره. زیارات جامعه متعدد هستند، ولی معروف ترین آنها زیارت جامۀ کبیره است که مضامین بلندی را در زمینۀ اهل بیت(ع) بیان می دارد و بر این زیارت شروح فراوانی را متاخرین نگاشته اند. اما برخی افراد به علت ضعف معرفت امام شناسی تا توهم اینکه مضامین این زیارت غالیانه است، به ویژه به سبب اینکه در کتاب های دعایی چون مفاتیح الجنان سند مفصل برای آن ذکر نشده است در صحت صدور تمام یا بخشی از آن تشکیک روا می دارند. استاد موسوی در این کتاب به صورت تحقیقی در پی اثبات صحت سند این زیارت شریف است و با اتکا به مصادر رجال و حدیث شیعه از طرقی چون طریق شیخ صدوق م ۳۸۱ ق یا شیخ طوسی م ۴۶۰ ق سند آن را درست و به اصطلاح حسن می شمارد. البته به واقعه مرحوم رشتی در مفایتح الجنان و توصیه امام عصر(عج) به خواندن این زیارت در کنار توصیه به خواندن زیارت عاشورا و نوافل پرداخته چنانکه مکاشفۀ مجلسی اول در این باب را نیز بیان می نماید. نهایتا اینکه وی از جهت دیگری نیز به صحت سند این زیارت عقیده دارد و آن جهات فصاحت و بلاغت زیارت و شهرت آن نزد شیعه و اجماع شیعیان بر صحت زیارت مزبور می پردازد.
2. الحیرة فی عصر الغیبة(الصغری و الکبری)
اصلی ترین مانع گمراهی و سبب هدایت مردم امام(ع) است. البته غیبت امام به معنای عدم وجود وی نیست، ولی سلب حضور امام و رخ دادن غیبت موجب جولان بیش از پیش سران جبهه باطل شده و امکان ضلالت یا دست کم حیرت بیشتر می شود. حیرت هم در زمان غیبت صغری و هم در عصر غیبت کبری روی داده است و نظر به اهمیت تعریف دقیق و چیستی حیرت، عوامل ایجاد آن، پیشینه و لزوم عبرت از متحیرین، راه های جلوگیری از گرفتاری در حیرت و طرق نجات از آن، عتبه مقدسه حسینیه در کربلا از آیت الله موسوی خواهان نگارش کتابی در زمینه حیرت است و ایشان در دو جلد که هر کدام مختص یکی از دو دورۀ معروف غیبت صغری و کبراست، کتابی را تدوین می کند که به چاپ هم رسیده است.[6] چه وقتی حیرت روی می دهد، چرایی حیرت، وجود امام به رغم حیرت، بررسی دایره حیرت، مقدمه سازی ائمه متاخر از امام جواد(ع) تا امام حسن عسکری(ع) برای روی دادن غیبت، مباحثی پیرامون تولد امام زمان و عصر غیبت صغری و نواب اربعه و بحث رهبری جامعه شیعه در عصر غیبت از مباحث مطرح شده در جلد اول این کتاب است. حیرت در روایات اهل بیت(ع)، حیرت مذموم و حیرت ممدوح، امتحانات عصر غیبت، فایده امتحان، فتنه های آخرالزمان، راه حل های خلاص از فتنه، بدعت و طرق آن، ادعیه حیرت، بحثی در اسناد ادعیه غیبت و متن دعاها بخش های جلد دوم این کتاب مفید را تشکیل می دهند.
3. مقتل فاطمه الزهراء(س)
نویسنده که از شیفتگان مقام قدس حضرای زهرای اطهار صلوات الله علیها می باشد، کتاب را با مقدمه ای آغاز کرده و سپس در مدخل هایی چون فاطمه زهرا کیست؟، نور فاطمه، فاطمه بضعه النبی، غضب و رضایت خدا در غضب و رضایت فاطمه، هدیه پیامبر به فاطمه، جنگ و صلح با فاطمه جنگ و صلح با پیغمبر اکرم است، فرشتگان با فاطمه سخن می گویند و... کتاب را تدوین نموده اما بخش اصلی و نیمۀ دوم کتاب در دو بخش با عنوان مقتل فاطمه و مراثی فاطمه آمده و مولف مفصلا در این باب سخن گفته و با استفاده از منابع متعدد در باب شهادت حضرت زهرا(س) مباحثی را بیان داشته و به رد شبهات مطرح شده در طول تاریخ پیرامون شهادت حضرت زهرا(س) می پردازد. در بخش مراثی هم اشعاری به زبان عربی از بزرگانی چون سید حمیری، شیخ کاظم ازری، سید باقر هندی، سید صالح حلی، شیخ عبدالحسین آل صادق، شیخ محمدحسین غروی اصفهانی، شیخ علی جشی، شیخ صالح کواز، سید صدرالدین صدر، سید رضا هندی و... را از منابع فارسی و عربی می آورد.[7]
اهتمام به مقولۀ مهدویت
پس از توحید هیچ مبحث و موضوعی ارزنده تر از شناخت خلیفه و جانشین خدا و کسب معرفت نسبت به وی وجود ندارد، بلکه درک دقیق و صحیح مقولۀ توحید وابسته به اعتقاد به مقولۀ ولایت و امامت است. متاسفانه در حادثه ای مصیبت بار و غمناک بیش از هزار سال است جانشین و خلیفه خدا در پس پرده غیبت نهان است و بشریت از بخشی از فیوضات امام معصوم(ع) محروم است. طلاب علوم دینی و روحانیت شیعه بیش از هر صنف و گروه دیگری بسته به امام معصوم و ولی غایب خدا هستند و اگر مقولۀ غیبت حضرت بقیه الله همواره مد نظر طلاب و روحانیت و علمای شیعه باشد، خواه ناخواه علاوه بر تذکرات علمی و عملی رایجی که در منبرهای خود یا در زیارت ها و دعاها نسبت به امام عصر دارند، توجه بیشتری به ولی غایب خدا خواهند داشت و طبیعتا رنگ و بوی اقدامات و فعالیت ها و اصل زیست آنها متفاوت خواهد بود. سید یاسین موسوی از روحانیونی است که همواره بخشی از فعالیت علمی و عملی خود را به مقولۀ مهدویت گره زده و در این زمینه خدمات قابل توجهی را سامان داده است. او معتقد است که باید به مبحث مهدویت چه در عصر غیبت و چه اوضاع پس از ظهور با دیدی دقیق نگریست. از نگاه وی تمدن واقعی نظام بشری پس از ظهور محقق خواهد گشت و شناخت دقیق امام در التفات به اهمیت این مهم، موثر است. و می نویسد: «الإمام لیس عالماً بقوانین الشریعة فقط أو قوانین اللّغة أو العلوم الإنسانیة بشتّى أنواعها وأصنافها، وإنّما الإمام المعصوم عجل الله فرجه عالم بكل قوانین الحیاة، سواء كانت على مستوى فیزیائی أو كیمیائی أو أی نوع من أنواع تلك القوانین التی تحكم حیاة الإنسان والتطوّر الإنسانی... عندما یظهر ویخرج كنوز الأرض، أحد التفاسیر لكنوز الأرض أنه لیس المقصود من هذا الكنز هو الكنز من الذهب والفضّة المادّی فحسب، وإنّما قد یكون ـ والله العالم ـ كما تشیر إلیه الروایات الكثیرة إلى هذا المعنى، وهو أنّ الإمام یظهر مبادئ القوّة وقوانین القوّة وقوانین القدرة یظهرها للإنسان، أی یعطیه تلك القوانین التی یستطیع بها الإنسان أن یوفّر لحیاته أفضل العیش وأهنأ العیش وأحسن العیش، أی أنّ الإمام من جملة الأشیاء التی یوفّرها هی تلك القوانین.» و می گوید ما اگر نوشته های پیرامون امام را در نوشته های شیعی یا سنی یا حتی غیر اسلامی بخوانیم مشاهده می کنیم همه معتقد به انجام یک تغییر جهانی هستند. تغییری که اخرین تغییر متکامل بشری در جوامع و امم است و این باعث می شود بگوییم حرکت جهانی حضرت مهدی از حیث کم و کیف با تمام وقایع هزاره های سابق متفاوت است. وی می گوید ما اکنون مبهوت تکنولوژی عجیب و غرب قرن ۲۱ هستیم ولی باید بدانیم پس از عصر ظهور نه تنها همین تکنولوژی و فراتر از آن جهش و ترقی بسیار بیشتری خواهد داشت، که عقل انسان اعم از عقل نظری و عقل عملی و بلکه نحوه و کیفیت ادراک و نتیجتا سبک زندگی بشریت تغییر خواهد کرد و تکامل خواهد یافت و در حقیقت غربی ها که گاه بیش از ما به گزارش های مکتوب از وضع روزگار ظهور امام زمان توجه دارند، از همین تطور و تغییر شگفت انگیز هراس دارند و وظیفه ما روحانیت شیعه است که ضمت تشریح دقیق مقولات مرتبط با مبحث مهدویت، گنج های نهفته در احادیث را در این زمینه استخراج کرده و به مردم جهان بیاموزیم. آیت الله موسوی علاوه بر کتب فارسی یی که در مورد مهدویت به عربی ترجمه کرده، مانند نجم الثاقب محدث نوری، خود نیز سخنرانی های متعدد و مقالات فراوان و نیز کتبی چون الحیره در عصر غیبت صغری و کبری داشته و اندیشه های ناب مهدوی خویش را تبیین نموده است.
فعاليّت هاى اجتماعى و فرهنگى
سید مجاهد در عرصه اجتماع و فرهنگ نیز نقش گستردهاى را ایفا نمود. برخى اقدامات وى در این زمینه عبارتند از:
1- تأسیس موسسه به نام «موسسة الحدیث الشریف» در نجف، براى تربیت طلاب جوان و طرح اسلام ناب محمّدى (صلى الله علیه و آله) از طریق احادیث معصومین علیهم السلام.
2- تاسیس «حوزه امیرالمومنین علیه السلام» در بغداد براى ترویج تشیع و مقابله با وهابیت در مناطق مختلف بغداد.
3- تلاش براى نشر افکار اسلامى از طریق چاپ و ترجمه کتاب هاى مفید بزرگان دین؛ به عنوان نمونه، او کتاب نجم الثاقب را ترجمه و چاپ کرد.
4- برگزارى گسترده همایش ها و جشن هاى ائمه (علیهم السلام) با رویکرد ملّى، سیاسى و اعتقادى، در عراق.
5- عضو ساماندهى به مدرسه امام هادى علیه السلام در قم مقدسه
6- مدیر مدرسه صدر (ره) در تهران از طرف شهید محراب آیت الله حکیم (ره)
7- مدیریت مدرسه امام خمینى (ره) در سوریه، شامل بزرگداشت عالمان و شخصیت هاى برجسته جهان اسلام، رسیدگى به وضع طلاّب، سفرهاى پر بار به کشورهاى حاشیه خلیج فارس، سوریه، انگلستان و لبنان و حمایت از شیعیان لبنان و مردم مسلمان فلسطین.
***********************************************************************************
[1] . تاریخ القزوینی، ج۳۰، ص ۳۳۰.
[2] . تاریخ القزوینی، ج۳۰، ص ۳۳۰ و ۳۳۵ و ۳۳۶.
[3] . صحیفه امام، جلد 21، صفحه 24۴.
[4] . تاریخ القزوینی، ج۳۰، ص ۳۳۰ و ۳۳۷ و خبرگزاری براثا، تاریخ ۳۰/۱۰/۲۰۱۱م. خبر: نجاة سماحة السید یاسین الموسوی من محاولة اغتیال فی منطقة السیدیة ببغداد.
[5] . این بخش بر اساس کتاب های تدوینی و ترجمه ای وی، اخبار خبرگزاری ها و مصاحبه با برخی شاگردانش تهیه شده است.
[6] . البته وی تدوین نهایی این اثر را در ماه رمضان ۱۴۲۸ ق به پایان برده و می گوید من این بحث را در سوریه در سال ۱۴۱۹ ق نوشته بودم و در سال ۱۴۲۴ ق چاپ شد. ولی بخش دیگری که اکنون بدان افزوده ام آن را به وضع فعلی در می آورد.
[7] . مقتل فاطمه الزهرا(س)، ۱۱۴ تا ۱۴۴.
او که شیفتۀ انقلاب اسلامی ایران و دلباختۀ امام خمینی و حضرت آیت الله خامنه ای است، پس از سقوط نظام پادشاهی در بغداد به این کشور بازگشت و مشغول خدمات علمی، دینی، خدماتی و سیاسی شد. پس از آنکه بخش های وسیعی از عراق توسط داعش اشغال شد، وی از اصلی ترین علمای عراق در تشویق و ترغیب مردم در در راستای قیام علیه داعشیان بود. این عالم شهرت گریز هم اکنون در یکی از مناطق بغداد ساکن است و منشا خدمات علمی، دینی و اجتماعی است.
تولد و زادگاه
سید یاسین موسوی معروف به آیت الله مجاهد در نیمه شعبان سال ۱۳۷۱ ق متولد شد. زادگاه وی شهر بغداد می باشد. [1]تبار خانواده آیت الله موسوی به امام موسی کاظم (ع) می رسد. پدر او سید محسن موسوی و جد او حجت الاسلام سید هاشم موسوی از چهره های شناخته شده کربلا و از مبارزان با استعمار انگلیسی در انقلاب عشرین بودند.
تحصیلات
سید یاسین موسوی پس از طی دوران کودکی به دبستان رفت و تا کلاس چهارم راهنمایی را گذراند سپس به تحصیل علوم دینی روی آورد. در کاظمین از درس علمای همچون شیخ سلمان خاقانی، شیخ نجم الدین عسکری وبه ویژه آیت الله سید اسماعیل صدر برادر بزرگ سید محمد باقر صدر بهره برد و مقدمات علوم را در کاظمین طی نمود. او از همان نوجوانی به تألیف روی آورد و در همان روزگار سکونت درکاظمین تعدادی کتاب نگاشت که به چاپ نرسید.
مهاجرت به نجف
سید یاسین موسوی به شدت علاقه داشت که برای تکمیل تحصیلات خود به نجف مهاجرت نماید ولی خانواده اش با این امر مخالف بودند تا اینکه او استفتایی از یکی از علمای نجف می بیند که اطاعت والدین در زمینه تحصیل علوم دینی را واجب نمی دانست از این رو در روزی که پدر و مادرش برای مراسم تشیع و دفن شوهر عمه سید یاسین رفته بودند او نامه ای خطاب به پدرش نگاشت و در آن از او عذرخواهی نمود و طلب دعا کرد. سپس به همراه شهید شیخ عبدالجبار بصری راهی نجف اشرف شده و در آنجا شهید محمد باقر صدر و برخی دیگر از علما را زیارت نمود و عزمش را جزم نمود که به تکمیل تحصیلات خویش بپردازد. مقدمات سطوح را تمام نمود و اساتید او در این مرحله عبارت بودند از: شیخ حسین معن، شهید سید عمادالدین تبریزی، سید عبدالصاحب حکیم (بیع و مکاسب)، سید محمد حسین حکیم (ابتدای رسائل)، شیخ بشیر پاکستانی نجفی (استصحاب رسائل)، سید محمد صدر (مکاسب محرمه)، سید عزالدین بحرالعلوم (خیارات مکاسب) و سید محمد علی شیرازی (کفایه) سپس به درس خارج روی آورد و نزد آیت الله خویی (خارج فقه)، شهید صدر (خارج فقه و اصول)، سید عبدالصاحب حکیم (خارج اصول) و شیخ بشیر نجفی (بحث عدالت از خارج فقه) را تحصیل نمود.[2]
اساتید ومربیان
اندیشمند مجاهد، آیت الله سيّد یاسین موسوى، براى کسب دانش و تقویت بنیان علمى اش در محضر استادان ممتازى حضور یافت و از یافته ها و اندوخته هاى گرانبهاى آنان کمال بهره را برد. از میان استادان و مربیان او، علاّمه شهیدآیت الله سيّد محمّد باقر صدر این استاد بى بدیل حوزه نجف، در رشد و شکوفایى شخصیت آیت الله موسوى سعى وافرى داشت و با بذل عنایات خاص خود، او را نماینده خویش در شهر بغداد انتخاب کرد. ایشان درس خارج فقه و اصول و بسیارى از دروس حوزوى را نزد آیت الله صدر فرا گرفته است. وى بر این باور هست که آیت الله صدر، رهبر شایسته و بنیانگذار انقلاب اسلامى عراق و الگوى مسلمانان مى باشد و به اندیشه هاى صائب و نوآورى هاى شهید صدر اعتقاد راسخ دارد وهمیشه از نظریات این استاد فرزانه دفاع مى کند.
یکى ازشاگردان نزدیک ایشان، در مورد ارتباط آقاى موسوى با شهید صدر مى گوید: «ارتباط و علاقه آقاى موسوى به استاد بزرگوارش، شهید صدر، آن قدر زیاد هست که حدى ندارد. سخنرانى ها و دروس و نوشته ها و گفته هاى ایشان شاهد این گفتار است، وى همواره با احترام و ادب خاصى نام ایشان را مى برد؛ چرا که شهید صدر سهم بسیار زیادى در تعلیم و تربیت ایشان داشته است. ایشان مى فرماید: هرچه دارم از اوست»
هجرت به ایران و سوریه
آیت الله مجاهد در شهر بغداد منطقة ثوره (مدینة الصدر کنونى) به نمایندگى از شهید صدر مشغول انجام وظایف دینى و سیاسى وعلمى اش بود که انقلاب اسلامى ایران پیروز شد. و طى حوادثى که بر اثر مبارزات ایشان و دیگر شاگردان شهید صدر در بغداد روى داد ایشان محکوم به اعدام شدند و ایشان مخفیانه با اجازه شهید صدر و توصیه ایشان نسبت به ادامه مبارزات در خارج عراق علیه نظام بعث در اواخر سال 1399 قمری راهى ایران شد و فعالیت علمى و سیاسى اش را پى گرفت. او در درس فقه و اصول آیت الله وحید خراسانى، درس اسفار آیت الله جوادى آملى، درس فقه آیت الله مظاهرى و برخى دروس دیگر حاضر شد و در عین حال از فعالیت هاى نگارشى، تدریسى، سیاسى و اجتماعى دور نبود. مدتى به سوریه رفت و در همانجا نیز به فعالیت هاى علمى و سیاسى اجتماعى مشغول بود و دروس حوزه را از سطح تا خارج تدریس کرد و آنجا نقش زیادى در احیاى حوزه شیعه ایفاء نمود.
کتاب هاى متعددى نگاشت و شاگردان بسیار پرورش داد تا اینکه حکومت صدام در سال 2003 میلادی سقوط کرد و وى به نجف اشرف بازگشت وبعد از چند سال تدریس و اشتغال به امور سیاسى عازم بغداد شد و در منطقه سیدیه که در آن وقت محل تجمعات گروه تروریستى القاعده بود، سکونت گزید و به اقامه نماز جمعه و ارشاد مردم و فعالیت هاى سیاسى، علمى و اجتماعى به ویژه مبارزه با افکار تروریستى القاعده مشغول گشت. با زحمات شبانه روزى این عالم مبارز تا کنون بسیارى از مسلمانان آن منطقه به مذهب حقه تشیع روى آورده اند.
او در خلال خطبه های نماز جمعه به تبیین طرح های سیاسی خود پرداخته است که مهم ترین آنها عبارت است از:
- مردم عراق باید حکومتی را برگزیند که خود می خواهد، نه حکومتی را آمریکا می خواهد.
- قانون اساسی عراق باید از سوی مجلس ملی منتخب مردم عراق بازنویسی شود.
- تأکید بر وحدت و استقلال عراق و عدم دخالت بیگانگان در عراق.
- ضرورت برپایی روابط با کشورهای منطقه بر اساس منافع مشترک.
- مبارزه با فساد.
- تأکید بر خروج نیروهای آمریکایی و تمام نیروهای بیگانه از عراق.
- تقویت روابط بین دو ملت عراق و ایران.
مشایخ اجازات
سید یاسین موسوی دارای اجازات متعدد از برخی اساتیدش و عده ای از مراجع و علماست. از جمله وی از امام خمینی اجازه امور حسبیه را در اواخر زندگی امام راحل دریافت کرد که متن آن بدین قرار است:
«بسم الله الرحمن الرحیم؛ الحمدلله رب العالمین، و الصلوة و السلام علی محمد و آله الطاهرین، و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین. و بعد، جناب سیدالاعلام و ثقة الاسلام آقای حاج سید یاسین موسوی ـ دامت توفیقاته ـ از طرف اینجانب مجازند در تصدی امور حسبیّه و اخذ وجوه شرعیه و صرف امثال زکوات و کفّارات و مظالم عباد را در مصارف مقررۀ شرعیه؛ و همچنین مجازند در اخذ سهمین مبارکین و صرف آن در مخارج خودشان به نحو اقتصاد، و نسبت به مازاد از مخارج نیز مجازند ثلث از سهم مبارک امام ـ علیه السلام ـ را در ترویج شریعت مقدسه صرف نموده، و نصف سهم سادات را به سادات مستحق بپردازند و مابقی را نزد اینجانب ارسال دارند. و اوصیه ـ ایّده الله تعالی ـ بما اوصی به السلف الصالح من ملازمة التقوی و التجنب عن الهوی و التمسک بعروة الاحتیاط فی امور الدین و الدنیا»؛ والسلام علیه و علی اخواننا المؤمنین و رحمة الله و برکاته. به تاریخ دهم جمادی الثانیه 1409؛ روح الله الموسوی الخمینی»[3]
فعالیت های سیاسی
یکی از اقدامات آیت الله موسوی ساماندهی نیروهای نظامی علیه حزب بعث در زمان صدام بود. وی که نماینده آیت الله شهید سید محمدباقر حکیم بود در سال ۱۹۸۶ م رهبری گروهان کرار (سریة الكرار) را عهده دار بود و در مناطق جنوبی و مرکزی عراق ده ها حمله علیه بنیان های نظام بعث انجام داد. ولی در سال ۱۹۹۵ م این گروه تقویت شد و نام سرایا الخراسانی یا سرایا طلیعة الخراسانی را به خود گرفت. بر خلاف برخی مطالب که در جراید عربی پیرامون انتساب نام این گروهان ها به ابومسلم خراسانی گفته شده، این ارگان نظامی خود را منسوب به پشتیبانی از مسیر سید خراسانی می داند که از خراسان با پرچم های سیاه از مقدمه چینان ظهور حضرت بقیه الله است. قبل از سال ۲۰۰۳ و در زمان حکومت پادشاهی عراق این گروهان به گونه ای مشغول خدمت بود و پس از اسقاط عراق و تبدیل حکومت پادشاهی به جمهوری، این گروهان به عنوان شاخه نظامی حزب طلیعه الخراسانی به انجام وظیفه پرداخت. شعار و حتی پرچم این شاخه نظامی شبیه سپاه پاسداران ایران است و در میان شاخه های نظامی عراق بیشترین تبعیت از مقام معظم رهبری را این شاخه نظامی دارد. رزمندگان این شاخه نظامی که از ۴ یگان تشکیل شده را در ابتدای سال ۲۰۱۵ میلادی بیش از ۳ هزار نفر برآورد کرده اند. آنان علاوه بر آماده به خدمت بودن در حوادث ناگوار یا شرکت در انتخابات، در زمان اشغال عراق توسط داعش، با پشتیبانی فکری مرحوم حمید تقوی از اعضای سپاه قدس ایران که به یک معنا از موسسان وضع جدید این شاخه نظامی بود، پس از سوریه در عراق ضربات سختی به داعش وارد کرد. پس از اینکه مرحوم تقوی در سامرا شهید شد، علی الیاسری رییس این گروه شد و حامد الجزایری نیز به عنوان معاون فرمانده آن مشغول به خدمت است. از شهدای معروف این گروه نظامی، جواد حسناوی است که فرمانده یگان نیروهای ویژه سرایا خراسانی بود و در منطقه بلد عراق توسط تکفیری ها به شهادت رسید. این گروه نظامی مخلص، نقش مهمی در جلوگیری از ورود داعش به سامرا و طمع آنان به تسخیر دیگر مناطق مقدس مذهبی شیعیان و نهایتا پاکسازی عراق از دواعش داشتند. سرایا خراسانی هم اکنون بخشی از حشد الشعبی است. آیت الله موسوی به خصوص در خطابه های سال های اخیرش بر لزوم نابودی کیان نظام های تکفیری، تاکید می کند. او با اینکه ساکن بغداد است ولی از خطیبان حرم مطهر امام حسین(ع) است و در یکی از خطابه های خویش در این زمینه بیان داشته است: وظیفه ما است که به جنایتکاران اجازه ندهیم سخنان بیهوده خود را در رابطه با تخریب قبور مطهر امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) و امیرالمؤمنین(ع) عملی کنند. خطر گروه تکفیری داعش فقط متوجه عراق نیست، بلکه خطری برای نسل بشریت به حساب می‌آید و ما راهی جز مقابله و جنگیدن و ایستادن در مقابل آنان نداریم. همه ما می‌دانیم که امام حسین(ع) فقط برای شیعیان نیست و دلیل واضح بر این گفتار زیارت اربعین است که در همین حرم مطهر از اهل تسنن و همچنین مسیحیان را در کنار شیعیان دیدیم که به زائران خدمت کردند. امام حسین(ع) شعار، الگو و وجود عراق است و دفاع از امام حسین(ع) دفاع از عراق است، و پس از آنکه مرجعیت دینی مردم را به دفاع دعوت کردند بر ما است که از سیدالشهداء(ع) دفاع کنیم.
مختصر فعالیت های سیاسی
برخی از فعالیت ها و مسئولیت های سیاسی ایشان به شرح ذیل است:
- از بنیانگذاران جنبش مستضعفین عراق در سال 1399 قمری، اولین هسته مقاومت اسلامى در عراق به عنوان شاخه نظامى
- از بنیانگذاران حرکت علما و المجاهدین
- عضو مجلس اعلى اسلامى عراق
- عضو مجلس مشاوره آیت الله حکیم
- جانشین بیت امام در دفتر امام خمینى (ره) در سوریه
- امام جمعه موقت دمشق در سوریه
- امام جمعه موقت نجف اشرف
خصوصیات اخلاقی و دینی
آیت الله سید یاسین موسوی از روزگار نوجوانی بسیار پرتلاش و با پشتکار تحسین برانگیز بود. چه در زمانی که تحصیل می کرد و چه روزگار مبارزه با نظام بعث عراق، همواره مصداق کثیر المعونه و خفیف الموونه بود. یک تنه به اندازه یک موسسه علمی تحقیقاتی به ترجمه، تالیف و تحقیق آثار علمی دست زده است. او از کار علمی و تدریس لذت می برد و در این مسیر خستگی را نمی شناسد. در خدمات عمرانی و اجتماعی نیز پیشگام است. نسبت به مستمندان و محرومان دلسوز و دل رحم می باشد و با تمام وجود در مسیر ریشه کن کردن معضلات اجتماعی همچون فقر، محرومیت و ناهنجاری های اجتماعی کوشش می کند. دلبستۀ دنیا نیست و آماده مرگ است. در عین حال وظیفۀ خود می داند تا وقتی که جان در بدن دارد با نظام کفر و الحاد و انحراف مبارزه کند. قبل از انقلاب نظام بعث در پی دستگیری وی بود و اتفاقا او را اسیر کرد ولی چون او هویتش را پنهان ساخته و شناسنامه او یاسین شماع خوانده می شد، پس از دو هفته زندانی شدن آزاد شد. او در سوریه و عراق چندین بار ترور شده، ولی همواره جان سالم به در برده است.[4] منطقه سکونتش را به عمد در یکی از مناطق سنی نشین بغداد به نام سیدیه انتخاب کرده تا به داعش بفهماند از آنها نمی ترسد. وی شخصی ولایی است و حب ائمه اطهار در دلش موج می زند و نسبت به عقاید و معارف الهی مذهب تشیع تعصب مستند و برهانی دارد، در عین حال از طرفداران تقریب مذاهب اسلامی و بلکه وحدت ادیان الهی است و معتقد است باید با راهنمایی کردن دیگر فرقه ها، حقانیت مذهب شیعه را بدانها معرفی کرد و با انجام حرکت های تفرقه برانگیز نه تنها این کار تحقق نمی یابد که خلاف آن نیز رخ می دهد. در خطابه قوی و با شور و هیجان بسیار سخن می گوید و بیانی نیکو و حماسی دارد و مردم عراق شیفته خطابه هایش هستند. در عرصه نگارش نیز هنرمندانه قلم می زند و می نویسد. هنر نویسندگی و سیر شروع مطلب تا بسط موضوع و نتیجه گیری مانند موم در دستش است و در مجموع یک روحانی محقق و مبارز و کوشا به شمار می رود.[5]
شیفتگی نسبت به انقلاب اسلامی ایران
یکی از خصوصیات برجستۀ آیت الله موسوی شیفتگی شدید وی نسبت به امام خمینی، مقام معظم رهبری و انقلاب اسلامی ایران است. وی عقیده دارد انقلاب اسلامی ایران به تمهید مقولۀ ظهور حضرت حجت(عج) بی ارتباط نیست و امام خمینی از بسترسازان ظهور است. وی در زمان حیات امام شیفته وی بود و از امام راحل اجازه امور حسبیه دریافت داشته و دسته ای از آثار امام خمینی را ترجمه نموده یا شرح کرده است. طرفدار اندیشه ولایت فقیه است و در اقدامات نظامی و آثار علمی اش جانب این اندیشه را فرو نمی گذارد و معتقد است در زمان غیبت امام معصوم، اگر فقیه بتواند حکومت تشکیل دهد باید این کار را انجام دهد و انقلاب اسلامی ایران را واقعه ای افتخارآمیز در تاریخ فقه شیعه می داند که فقیهی مجاهد بر اساس اندیشه های دینی با نظام استکبار درافتاده و به تشکیل حکومت دست زده است.
احوالات کنونی
آیت الله موسوی به رغم رفع نفوذ داعش در عراق، هم اکنون نیز همواره در خطابه ها و تدریس و محافل خصوصی بر لزوم پیگیری مبارزه با فرقه های انحرافی تکفیری تاکید دارد. لزوم مبارزه با استکبار جهانی، صهیونیسم بین الملل و وهابیت ملعون را ضروری می داند. معتقد است کارگزاران حکومت عراق باید سعی کنند ضمن احترام به عقاید افراد غیر هم مذهب و هم دین خود، در مسیر استقلال فرهنگی سیاسی و اقتصادی عراق کوشش کنند و ظلم مستمر تاریخی طولانی مدت علیه مردم مظلوم عراق را جبران نمایند. وی ضمن اینکه ساکن بغداد است، ولی به شهرهای دیگر عراق مسافرت نموده و به ایراد وعظ و خطابه و روشنگری مشغول است. ضمن اینکه از کارهای علمی و تحقیقی و حوزوی نیز برکنار نیست.
آثار علمى و تألیفات
آیت الله مجاهد سید یاسین موسوى، با این که در عالم سیاست از چهره هاى مشهور عراق به شمار مى رود و فعاليّت هاى علمى اش تا حدودى ناشناخته مانده است و مبارزات فرهنگى آن بزرگوار در عرصه علم و فرهنگ، اگر مهم تر از مبارزات سیاسى اش نباشد، مطمئناً کمتر نبوده است که با نگاهى به فهرست تألیفات، مى توان به حقیقت پى برد که از اصلى ترین عرصه هاى فعالیت ایشان، علم و نگارش است. وى به نقل از تاریخ قزوینى از حدود 12 سالگى تالیف را آغاز کرد و ده ها جلد کتاب در موضوعات مختلف فقه، اصول، عرفان، کلام، فلسفه، حدیث، اخلاق، مهدویت، تاریخ و... تالیف یا ترجمه یا تحقیق کرده است. آثار پژوهشى و تحقیقى وى عبارتند از:
الف) آثار چاپ شده:
1. الحیرة في غيبة الكبري
2. الحيرة في غيبة الصغري
3. قيامة الخراساني
4. من مفاهيم الجهاد
5. مقتل فاطمة الزهراء
6. ملاحظات علي منهج السيدمحمدحسين فضل الله
7. الولاية الفقية (حدود حاکم اسلامی)
8. أضواء علي دولة الامام المهدي
9. النجم الثاقب في أحوال الحجة الغائب 3 جلد(ترجمه،تحقيق،شرح)
10. السيرالي الله لشيخ ملكي تبريزي(ترجمه،تحقيق،شرح)
11. صلاة الجمعة (فقهها،فضائلها،فلسفتها)
12. مختصركفاية المهتدي في معرفة المهدي لمير لوحي (ترجمه،تصحيح)
13. كشف الحق للخاتون ابادي (ترجمة،تحقيق)
14. سلسلة علامات الظهور(5 جلد)
15. هل الدين من صنع البشر (3جلد)
16. منازل الاخرة(ترجمه،شرح)
17. الهجره من الذات ام الهجره من الوطن
18. منتخب اصول الکافی 2جلد
19. فضائل زيارت عاشوراء
20. تحفة الملوك في السير والسلوك لسيد مهدي بحرالعلوم(ترجمه،تحقيق)
21. اجتهاد فقهي بين الحداثة والاصالة
22. سندزيارت عاشوراء
23. سند دعا الندبة
24. الغدير يتحدي بأسانيده
25. سندزيارة الجامعة الكبيرة
26. حقيقة علامات الظهور 2 جلد
27. حياة علامة بحرالعلوم
28. البنيان الأخلاقي في رأي الامام الصدر
29. أنوارالالهية في حياة الشهيد الصدر
30. الوطن والمواطنة في المفهوم الاسلامي
31. مفهوم فلسفة الاسلامي
ب) آثار چاپ نشده:
1. تبصرة الولي(تحقيق)
2. تعلیقات مراة العقول 30جلد
3. شرح المکاسب 16جلد
4. شرح المعة الدمشقية10 جلد
5. تقرير حول الاجتهاد والتقليد(فقه استدلالي)
6. كتاب الديات
7. بحوث في علم الاصول تقریرات درس آیت‌الله شهید محمد باقر صدر(ره)
8. رساله اتحاد عاقل ومعقول
9. الحجة عمل المستضعفين 10 جلد
10. پرواز در ملکوت(ترجمه کتاب آیت‌الله سید احمد فهری)
11. آداب معنویه لصلاة الامام الخميني (ترجمه)
12. فيمن رأي الامام عليه السلام 4 جلد
13. منازل ومقامات الائمة عليهم السلام
14. اکثیرالعارفین
15. اسرار آل محمد شرح زیارت جامعه کبیره
سیری در برخی از آثار
1. سند الزیارة الجامعة
سند الزیارة الجامعة، کتابی است مختصر در ۶۰ صفحه و به زبان عربی؛ در زمینۀ بررسی و اثبات صحت سند زیارت شریف جامعه کبیره. زیارات جامعه متعدد هستند، ولی معروف ترین آنها زیارت جامۀ کبیره است که مضامین بلندی را در زمینۀ اهل بیت(ع) بیان می دارد و بر این زیارت شروح فراوانی را متاخرین نگاشته اند. اما برخی افراد به علت ضعف معرفت امام شناسی تا توهم اینکه مضامین این زیارت غالیانه است، به ویژه به سبب اینکه در کتاب های دعایی چون مفاتیح الجنان سند مفصل برای آن ذکر نشده است در صحت صدور تمام یا بخشی از آن تشکیک روا می دارند. استاد موسوی در این کتاب به صورت تحقیقی در پی اثبات صحت سند این زیارت شریف است و با اتکا به مصادر رجال و حدیث شیعه از طرقی چون طریق شیخ صدوق م ۳۸۱ ق یا شیخ طوسی م ۴۶۰ ق سند آن را درست و به اصطلاح حسن می شمارد. البته به واقعه مرحوم رشتی در مفایتح الجنان و توصیه امام عصر(عج) به خواندن این زیارت در کنار توصیه به خواندن زیارت عاشورا و نوافل پرداخته چنانکه مکاشفۀ مجلسی اول در این باب را نیز بیان می نماید. نهایتا اینکه وی از جهت دیگری نیز به صحت سند این زیارت عقیده دارد و آن جهات فصاحت و بلاغت زیارت و شهرت آن نزد شیعه و اجماع شیعیان بر صحت زیارت مزبور می پردازد.
2. الحیرة فی عصر الغیبة(الصغری و الکبری)
اصلی ترین مانع گمراهی و سبب هدایت مردم امام(ع) است. البته غیبت امام به معنای عدم وجود وی نیست، ولی سلب حضور امام و رخ دادن غیبت موجب جولان بیش از پیش سران جبهه باطل شده و امکان ضلالت یا دست کم حیرت بیشتر می شود. حیرت هم در زمان غیبت صغری و هم در عصر غیبت کبری روی داده است و نظر به اهمیت تعریف دقیق و چیستی حیرت، عوامل ایجاد آن، پیشینه و لزوم عبرت از متحیرین، راه های جلوگیری از گرفتاری در حیرت و طرق نجات از آن، عتبه مقدسه حسینیه در کربلا از آیت الله موسوی خواهان نگارش کتابی در زمینه حیرت است و ایشان در دو جلد که هر کدام مختص یکی از دو دورۀ معروف غیبت صغری و کبراست، کتابی را تدوین می کند که به چاپ هم رسیده است.[6] چه وقتی حیرت روی می دهد، چرایی حیرت، وجود امام به رغم حیرت، بررسی دایره حیرت، مقدمه سازی ائمه متاخر از امام جواد(ع) تا امام حسن عسکری(ع) برای روی دادن غیبت، مباحثی پیرامون تولد امام زمان و عصر غیبت صغری و نواب اربعه و بحث رهبری جامعه شیعه در عصر غیبت از مباحث مطرح شده در جلد اول این کتاب است. حیرت در روایات اهل بیت(ع)، حیرت مذموم و حیرت ممدوح، امتحانات عصر غیبت، فایده امتحان، فتنه های آخرالزمان، راه حل های خلاص از فتنه، بدعت و طرق آن، ادعیه حیرت، بحثی در اسناد ادعیه غیبت و متن دعاها بخش های جلد دوم این کتاب مفید را تشکیل می دهند.
3. مقتل فاطمه الزهراء(س)
نویسنده که از شیفتگان مقام قدس حضرای زهرای اطهار صلوات الله علیها می باشد، کتاب را با مقدمه ای آغاز کرده و سپس در مدخل هایی چون فاطمه زهرا کیست؟، نور فاطمه، فاطمه بضعه النبی، غضب و رضایت خدا در غضب و رضایت فاطمه، هدیه پیامبر به فاطمه، جنگ و صلح با فاطمه جنگ و صلح با پیغمبر اکرم است، فرشتگان با فاطمه سخن می گویند و... کتاب را تدوین نموده اما بخش اصلی و نیمۀ دوم کتاب در دو بخش با عنوان مقتل فاطمه و مراثی فاطمه آمده و مولف مفصلا در این باب سخن گفته و با استفاده از منابع متعدد در باب شهادت حضرت زهرا(س) مباحثی را بیان داشته و به رد شبهات مطرح شده در طول تاریخ پیرامون شهادت حضرت زهرا(س) می پردازد. در بخش مراثی هم اشعاری به زبان عربی از بزرگانی چون سید حمیری، شیخ کاظم ازری، سید باقر هندی، سید صالح حلی، شیخ عبدالحسین آل صادق، شیخ محمدحسین غروی اصفهانی، شیخ علی جشی، شیخ صالح کواز، سید صدرالدین صدر، سید رضا هندی و... را از منابع فارسی و عربی می آورد.[7]
اهتمام به مقولۀ مهدویت
پس از توحید هیچ مبحث و موضوعی ارزنده تر از شناخت خلیفه و جانشین خدا و کسب معرفت نسبت به وی وجود ندارد، بلکه درک دقیق و صحیح مقولۀ توحید وابسته به اعتقاد به مقولۀ ولایت و امامت است. متاسفانه در حادثه ای مصیبت بار و غمناک بیش از هزار سال است جانشین و خلیفه خدا در پس پرده غیبت نهان است و بشریت از بخشی از فیوضات امام معصوم(ع) محروم است. طلاب علوم دینی و روحانیت شیعه بیش از هر صنف و گروه دیگری بسته به امام معصوم و ولی غایب خدا هستند و اگر مقولۀ غیبت حضرت بقیه الله همواره مد نظر طلاب و روحانیت و علمای شیعه باشد، خواه ناخواه علاوه بر تذکرات علمی و عملی رایجی که در منبرهای خود یا در زیارت ها و دعاها نسبت به امام عصر دارند، توجه بیشتری به ولی غایب خدا خواهند داشت و طبیعتا رنگ و بوی اقدامات و فعالیت ها و اصل زیست آنها متفاوت خواهد بود. سید یاسین موسوی از روحانیونی است که همواره بخشی از فعالیت علمی و عملی خود را به مقولۀ مهدویت گره زده و در این زمینه خدمات قابل توجهی را سامان داده است. او معتقد است که باید به مبحث مهدویت چه در عصر غیبت و چه اوضاع پس از ظهور با دیدی دقیق نگریست. از نگاه وی تمدن واقعی نظام بشری پس از ظهور محقق خواهد گشت و شناخت دقیق امام در التفات به اهمیت این مهم، موثر است. و می نویسد: «الإمام لیس عالماً بقوانین الشریعة فقط أو قوانین اللّغة أو العلوم الإنسانیة بشتّى أنواعها وأصنافها، وإنّما الإمام المعصوم عجل الله فرجه عالم بكل قوانین الحیاة، سواء كانت على مستوى فیزیائی أو كیمیائی أو أی نوع من أنواع تلك القوانین التی تحكم حیاة الإنسان والتطوّر الإنسانی... عندما یظهر ویخرج كنوز الأرض، أحد التفاسیر لكنوز الأرض أنه لیس المقصود من هذا الكنز هو الكنز من الذهب والفضّة المادّی فحسب، وإنّما قد یكون ـ والله العالم ـ كما تشیر إلیه الروایات الكثیرة إلى هذا المعنى، وهو أنّ الإمام یظهر مبادئ القوّة وقوانین القوّة وقوانین القدرة یظهرها للإنسان، أی یعطیه تلك القوانین التی یستطیع بها الإنسان أن یوفّر لحیاته أفضل العیش وأهنأ العیش وأحسن العیش، أی أنّ الإمام من جملة الأشیاء التی یوفّرها هی تلك القوانین.» و می گوید ما اگر نوشته های پیرامون امام را در نوشته های شیعی یا سنی یا حتی غیر اسلامی بخوانیم مشاهده می کنیم همه معتقد به انجام یک تغییر جهانی هستند. تغییری که اخرین تغییر متکامل بشری در جوامع و امم است و این باعث می شود بگوییم حرکت جهانی حضرت مهدی از حیث کم و کیف با تمام وقایع هزاره های سابق متفاوت است. وی می گوید ما اکنون مبهوت تکنولوژی عجیب و غرب قرن ۲۱ هستیم ولی باید بدانیم پس از عصر ظهور نه تنها همین تکنولوژی و فراتر از آن جهش و ترقی بسیار بیشتری خواهد داشت، که عقل انسان اعم از عقل نظری و عقل عملی و بلکه نحوه و کیفیت ادراک و نتیجتا سبک زندگی بشریت تغییر خواهد کرد و تکامل خواهد یافت و در حقیقت غربی ها که گاه بیش از ما به گزارش های مکتوب از وضع روزگار ظهور امام زمان توجه دارند، از همین تطور و تغییر شگفت انگیز هراس دارند و وظیفه ما روحانیت شیعه است که ضمت تشریح دقیق مقولات مرتبط با مبحث مهدویت، گنج های نهفته در احادیث را در این زمینه استخراج کرده و به مردم جهان بیاموزیم. آیت الله موسوی علاوه بر کتب فارسی یی که در مورد مهدویت به عربی ترجمه کرده، مانند نجم الثاقب محدث نوری، خود نیز سخنرانی های متعدد و مقالات فراوان و نیز کتبی چون الحیره در عصر غیبت صغری و کبری داشته و اندیشه های ناب مهدوی خویش را تبیین نموده است.
فعاليّت هاى اجتماعى و فرهنگى
سید مجاهد در عرصه اجتماع و فرهنگ نیز نقش گستردهاى را ایفا نمود. برخى اقدامات وى در این زمینه عبارتند از:
1- تأسیس موسسه به نام «موسسة الحدیث الشریف» در نجف، براى تربیت طلاب جوان و طرح اسلام ناب محمّدى (صلى الله علیه و آله) از طریق احادیث معصومین علیهم السلام.
2- تاسیس «حوزه امیرالمومنین علیه السلام» در بغداد براى ترویج تشیع و مقابله با وهابیت در مناطق مختلف بغداد.
3- تلاش براى نشر افکار اسلامى از طریق چاپ و ترجمه کتاب هاى مفید بزرگان دین؛ به عنوان نمونه، او کتاب نجم الثاقب را ترجمه و چاپ کرد.
4- برگزارى گسترده همایش ها و جشن هاى ائمه (علیهم السلام) با رویکرد ملّى، سیاسى و اعتقادى، در عراق.
5- عضو ساماندهى به مدرسه امام هادى علیه السلام در قم مقدسه
6- مدیر مدرسه صدر (ره) در تهران از طرف شهید محراب آیت الله حکیم (ره)
7- مدیریت مدرسه امام خمینى (ره) در سوریه، شامل بزرگداشت عالمان و شخصیت هاى برجسته جهان اسلام، رسیدگى به وضع طلاّب، سفرهاى پر بار به کشورهاى حاشیه خلیج فارس، سوریه، انگلستان و لبنان و حمایت از شیعیان لبنان و مردم مسلمان فلسطین.
***********************************************************************************
[1] . تاریخ القزوینی، ج۳۰، ص ۳۳۰.
[2] . تاریخ القزوینی، ج۳۰، ص ۳۳۰ و ۳۳۵ و ۳۳۶.
[3] . صحیفه امام، جلد 21، صفحه 24۴.
[4] . تاریخ القزوینی، ج۳۰، ص ۳۳۰ و ۳۳۷ و خبرگزاری براثا، تاریخ ۳۰/۱۰/۲۰۱۱م. خبر: نجاة سماحة السید یاسین الموسوی من محاولة اغتیال فی منطقة السیدیة ببغداد.
[5] . این بخش بر اساس کتاب های تدوینی و ترجمه ای وی، اخبار خبرگزاری ها و مصاحبه با برخی شاگردانش تهیه شده است.
[6] . البته وی تدوین نهایی این اثر را در ماه رمضان ۱۴۲۸ ق به پایان برده و می گوید من این بحث را در سوریه در سال ۱۴۱۹ ق نوشته بودم و در سال ۱۴۲۴ ق چاپ شد. ولی بخش دیگری که اکنون بدان افزوده ام آن را به وضع فعلی در می آورد.
[7] . مقتل فاطمه الزهرا(س)، ۱۱۴ تا ۱۴۴.
ارسال نظرات