در پنجمین نشست پیش رویداد همایش افول آمریکا؛
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، علی آدمی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در نشست تخصصی «افول آمریکا؛ تغییر در مناسبات قدرت و نظم بین الملل» از سلسله نشست های پیش رویداد همایش بین المللی «افول آمریکا؛ روند گذشته و تحولات آینده» که در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی (ره) برگزار شد، گفت: برای فهم و بررسی افول آمریکا از حدس آغاز نمی‌کنیم بلکه به واقعیات و مستندات می‌نگریم. اگرچه در روش شناسی علمی بسیاری از کشفیات بر مبنای حدس بوده و سپس به یک دستیافته علمی منجر شده است، اما اتفاقا در موضوع افول آمریکا، با منطق استقرا و مبتنی بر تجربیات و داده‌های علمی به صورتی روش‌مند به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
وی درباره اهمیت شناخت چیستی و چگونگی افول آمریکا گفت: برای کشور ما و بسیاری از کشورها خیلی مهم است که در تصمیم‌گیری‌ها، نگرش‌ها و راهبردهایشان نسبت به دیگر کشورها آگاهانه عمل کنند. از جمله این مؤلفه‌ها بررسی این موضوع است که آیا کشوری رو به افول است یا رو به اوج؟ چراکه در بسیاری از مقاطع تاریخی، تکیه به کشور‌هایی بوده است که رو به افول بوده‌اند و همین دیدگاه ناصحیح، کشور را دچار خسارت‌هایی کرده است.
آدمی با بیان این‌که با نگاه به آمریکا از دریچه افول، بسیاری از اقدامات دونالد ترامپ قابل فهم می‌شود، افزود: وقتی به اقدامات ترامپ می‌نگریم، شاید در نگاه نخست رفتار‌های او بدون توجیه به نظر برسد، اما ترامپ با آمریکایی رو به افول مواجه بود و به این تعبیر شاید هر رئیس‌جمهور دیگری هم به جای او بر سر کار بود، چاره‌ای جز این دست اقدامات نداشت.
وی افزود: ترامپ آمده تا پایان عصری را اعلام کند که از جنگ جهانی دوم آغاز شد و تا دوره خودش ادامه یافت. اکنون او آغازگر عصری جدید در دوران ایالات متحده خواهد بود که با افول این کشور هم سو است.
مدیر گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی گفت: حتی اگر آمریکا کشوری بود که دچار افول نشده بود و ترامپ این کشور را قدرتمند تحویل گرفته بود، اکنون، اما با اقدامات ترامپ رو به افول رفته است. به استناد شاخص‌های علمی بسیاری از ناتوانی ها، استاندارد‌های دوگانه و ضد و نقیض‌ها در رفتار ترامپ، نشان می‌دهد آمریکا اکنون کشوری رو به افول است.
استاد روابط بین‌الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به این‌که افول لزوما به معنای کاهش قدرت نیست، افزود: افول به مساله کاهش شتاب قدرت اشاره دارد. افول یک بحث نسبی است و در نسبت با سایر کشورها تعریف، و این افزایش یا کاهش شتاب نسبت به سایر کشورها سنجیده می‌شود. ممکن است شتاب قدرت تغییری نکرده باشد یا حتی شتاب افزایش یافته باشد، اما با شتاب بیشتر قدرت رقبا، این افول همچنان به قوت خود باقی است.
آدمی با بیان این‌که افول لزوما به معنای کاهش قدرت آمریکا نیست، اظهار کرد: در این جا سه حالت یعنی قدرت بیشتر و شتاب بیشتر، قدرت بیشتر و شتاب کمتر یا قدرت کمتر و شتاب کمتر وجود دارد. وقتی فاصله سایر رقبا با ایالات متحده کمتر شود به معنای افول آمریکا است و اگرچه ممکن است آمریکایی‌ها هژمونی خود را پیش ببرند و به عنوان قدرت مطرح باشند، اما، چون شتاب کشور‌های رقیب بیشتر از آمریکا است، آن‌ها در مسیر افول قرار می‌گیرند.
افول گفتمان قدرت آمریکا در میان سایر کشورها
آدمی با بیان این‌که در ساحت کیفی و پسامدرن تعریف قدرت، آمریکا دچار افول شده است، افزود: برای فهم افزایش قدرت یک کشور یا افول آن در بحث‌های کمی توانمندی‌های اقتصادی، نظامی، زیست محیطی و امثالهم مطرح می‌شود، اما در بحث‌های کیفی در ساحت پسامدرن، قدرت به یک برساخت تبدیل می‌شود که اتفاقا آمریکایی‌ها در این برساخت دست بالایی دارند. قدرت گفتمان، قدرت تفاهمی، قدرت مجازی و قدرت ایده‌ای برساخت‌هایی هستند از قدرت که همه در قالب مفهوم قدرت ادراکی تعریف می‌شود.
وی با اشاره به افول گفتمان قدرت آمریکا گفت: اکنون «ادراک» از قدرت ایالات متحده پایین آمده است. قدرت اگر یک مفهوم گفتمانی و دوسویه تعریف شود، دارای دوسوی پذیرنده و اعمال کننده قدرت است؛ پذیرنده باید بپذیرد که اعمال کننده قدرت وجود داشته باشد و اگر پذیرنده‌ای وجود نداشته باشد، قطعاً ادراک از قدمت و قدرت گفتمانی افول خواهد یافت.
این پژوهشگر حوزه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل افزود: حادثه عین الاسد ادراک از قدرت آمریکا را تغییر داد و به این بیان، بخشی از قدرت، ادراکی است که از آن وجود دارد و بسیاری از کشورها به واسطه این ادراک و تصویر از آمریکا، به عنوان یک قدرت آن را میشناسند و اگر این تصویر تغییر کند، مفهوم قدرت آمریکا نیز دچار افول می‌شود.
آدمی بیان کرد: در جهان پساهژمون، ایالات متحده در وهله نخست پرستیژ و مشروعیت قدرت را از دست داده است و نگاه به آمریکا به مثابه یک قدرت دچار تغییر شده است. باید قدرت آمریکا را به طور دقیق مورد شناسایی قرار داد و نشان دادن آمریکای بیش از حد ضعیف یا بیش از حد قدرتمند، در جمع بندی ما نسبت به ایالات متحده تغییر ایجاد می‌کند. باید به ایالات متحده آن‌طوری نگاه کنیم که هست نه آن‌طور که می‌خواهیم و با این نگاه این افول نمایان می‌شود.
مدل مفهومی ۶ ضلعی نشان‌دهنده افول آمریکا است
آدمی با بیان این‌که بر اساس شاخص‌های جدیدی، چون اقتصاد دانش‌بنیان، قدرت نظامی دانش‌بنیان، توانمندی‌های ژئوپلیتیکی، نفوذ بر حوزه سلامت و درمان و نفوذ بر حوزه فناوری می‌توان افول آمریکا را مورد مطالعه قرار داد، عنوان کرد: این شاخص‌ها به گونه‌ای انتخاب نشده‌اند که الزاماً افول آمریکا را نشان دهند.
وی درباره اهمیت شناخت چیستی و چگونگی افول آمریکا گفت: برای کشور ما و بسیاری از کشورها خیلی مهم است که در تصمیم‌گیری‌ها، نگرش‌ها و راهبردهایشان نسبت به دیگر کشورها آگاهانه عمل کنند. از جمله این مؤلفه‌ها بررسی این موضوع است که آیا کشوری رو به افول است یا رو به اوج؟ چراکه در بسیاری از مقاطع تاریخی، تکیه به کشور‌هایی بوده است که رو به افول بوده‌اند و همین دیدگاه ناصحیح، کشور را دچار خسارت‌هایی کرده است.
آدمی با بیان این‌که با نگاه به آمریکا از دریچه افول، بسیاری از اقدامات دونالد ترامپ قابل فهم می‌شود، افزود: وقتی به اقدامات ترامپ می‌نگریم، شاید در نگاه نخست رفتار‌های او بدون توجیه به نظر برسد، اما ترامپ با آمریکایی رو به افول مواجه بود و به این تعبیر شاید هر رئیس‌جمهور دیگری هم به جای او بر سر کار بود، چاره‌ای جز این دست اقدامات نداشت.
وی افزود: ترامپ آمده تا پایان عصری را اعلام کند که از جنگ جهانی دوم آغاز شد و تا دوره خودش ادامه یافت. اکنون او آغازگر عصری جدید در دوران ایالات متحده خواهد بود که با افول این کشور هم سو است.
مدیر گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی گفت: حتی اگر آمریکا کشوری بود که دچار افول نشده بود و ترامپ این کشور را قدرتمند تحویل گرفته بود، اکنون، اما با اقدامات ترامپ رو به افول رفته است. به استناد شاخص‌های علمی بسیاری از ناتوانی ها، استاندارد‌های دوگانه و ضد و نقیض‌ها در رفتار ترامپ، نشان می‌دهد آمریکا اکنون کشوری رو به افول است.
استاد روابط بین‌الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به این‌که افول لزوما به معنای کاهش قدرت نیست، افزود: افول به مساله کاهش شتاب قدرت اشاره دارد. افول یک بحث نسبی است و در نسبت با سایر کشورها تعریف، و این افزایش یا کاهش شتاب نسبت به سایر کشورها سنجیده می‌شود. ممکن است شتاب قدرت تغییری نکرده باشد یا حتی شتاب افزایش یافته باشد، اما با شتاب بیشتر قدرت رقبا، این افول همچنان به قوت خود باقی است.
آدمی با بیان این‌که افول لزوما به معنای کاهش قدرت آمریکا نیست، اظهار کرد: در این جا سه حالت یعنی قدرت بیشتر و شتاب بیشتر، قدرت بیشتر و شتاب کمتر یا قدرت کمتر و شتاب کمتر وجود دارد. وقتی فاصله سایر رقبا با ایالات متحده کمتر شود به معنای افول آمریکا است و اگرچه ممکن است آمریکایی‌ها هژمونی خود را پیش ببرند و به عنوان قدرت مطرح باشند، اما، چون شتاب کشور‌های رقیب بیشتر از آمریکا است، آن‌ها در مسیر افول قرار می‌گیرند.
افول گفتمان قدرت آمریکا در میان سایر کشورها
آدمی با بیان این‌که در ساحت کیفی و پسامدرن تعریف قدرت، آمریکا دچار افول شده است، افزود: برای فهم افزایش قدرت یک کشور یا افول آن در بحث‌های کمی توانمندی‌های اقتصادی، نظامی، زیست محیطی و امثالهم مطرح می‌شود، اما در بحث‌های کیفی در ساحت پسامدرن، قدرت به یک برساخت تبدیل می‌شود که اتفاقا آمریکایی‌ها در این برساخت دست بالایی دارند. قدرت گفتمان، قدرت تفاهمی، قدرت مجازی و قدرت ایده‌ای برساخت‌هایی هستند از قدرت که همه در قالب مفهوم قدرت ادراکی تعریف می‌شود.
وی با اشاره به افول گفتمان قدرت آمریکا گفت: اکنون «ادراک» از قدرت ایالات متحده پایین آمده است. قدرت اگر یک مفهوم گفتمانی و دوسویه تعریف شود، دارای دوسوی پذیرنده و اعمال کننده قدرت است؛ پذیرنده باید بپذیرد که اعمال کننده قدرت وجود داشته باشد و اگر پذیرنده‌ای وجود نداشته باشد، قطعاً ادراک از قدمت و قدرت گفتمانی افول خواهد یافت.
این پژوهشگر حوزه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل افزود: حادثه عین الاسد ادراک از قدرت آمریکا را تغییر داد و به این بیان، بخشی از قدرت، ادراکی است که از آن وجود دارد و بسیاری از کشورها به واسطه این ادراک و تصویر از آمریکا، به عنوان یک قدرت آن را میشناسند و اگر این تصویر تغییر کند، مفهوم قدرت آمریکا نیز دچار افول می‌شود.
آدمی بیان کرد: در جهان پساهژمون، ایالات متحده در وهله نخست پرستیژ و مشروعیت قدرت را از دست داده است و نگاه به آمریکا به مثابه یک قدرت دچار تغییر شده است. باید قدرت آمریکا را به طور دقیق مورد شناسایی قرار داد و نشان دادن آمریکای بیش از حد ضعیف یا بیش از حد قدرتمند، در جمع بندی ما نسبت به ایالات متحده تغییر ایجاد می‌کند. باید به ایالات متحده آن‌طوری نگاه کنیم که هست نه آن‌طور که می‌خواهیم و با این نگاه این افول نمایان می‌شود.
مدل مفهومی ۶ ضلعی نشان‌دهنده افول آمریکا است
آدمی با بیان این‌که بر اساس شاخص‌های جدیدی، چون اقتصاد دانش‌بنیان، قدرت نظامی دانش‌بنیان، توانمندی‌های ژئوپلیتیکی، نفوذ بر حوزه سلامت و درمان و نفوذ بر حوزه فناوری می‌توان افول آمریکا را مورد مطالعه قرار داد، عنوان کرد: این شاخص‌ها به گونه‌ای انتخاب نشده‌اند که الزاماً افول آمریکا را نشان دهند.
وی با بیان این‌که نگاهی به زنجیره‌های تامین و گروه‌های بین المللی تامین در نظام کنونی جهانی نشان می‌دهد قدرت اکنون در دست کدام کشورها قرار دارد افزود: کشور‌های آسیایی مانند چین و نیز کشور‌های اروپایی در این حوزه رشد بسیار خوبی پیدا کرده‌اند.
آدمی از معیار‌های اقتصاد دانش‌بنیان، به عنوان شاخصی مهم برای فهم افول آمریکا اشاره کرد و گفت: بررسی این شاخص‌ها نشان می‌دهد آمریکا دیگر نوآورترین کشور در سال ۲۰۲۰ نیست؛ این درحالیست که پیش از این بخش قابل توجهی از تولیدات نوآورانه جهان به این کشور اختصاص داشت؛ اکنون، اما ایالات متحده به رتبه هشتم جهانی در شاخص‌های نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان تنزل پیدا کرده است، در حالی که کشور‌های آسیایی در رتبه‌های برتر حضور دارند.
به اعتقاد این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، اگر ارکان اقتصاد دانش بنیان را به چند حوزه مانند پتنت ها، تعدد شرکت‌های دانش‌بنیان، تعدد پژوهشگران و تعداد تولیدکنندگان تقسیم کنیم، آمریکا فقط در حوزه ثبت اختراع و شرکت‌های فناوری برتر است، البته گرچه همچنان در این دو حوزه دست بالایی دارد، اما در مؤلفه‌های دیگر اقتصاد دانش‌بنیان دچار افول شده است.
آدمی بیان کرد: آمریکا، اما همچنان در جذب نخبگان غیر مقیم دست برتر را دارد و وقتی ترامپ برنامه جلوگیری از ورود مهاجران از کشور‌های اسلامی مخالفت را در دستور کار قرار داد، با اعتراض کسب و کار‌های بزرگ آمریکایی مواجه شد، چراکه به خوبی می‌دانستند حرکت چرخ‌های اقتصاد آمریکا در دست همین نخبگان است.
وی با اشاره به افول آمریکا در معیار‌های اقتصاد فناورانه از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ گفت: تا پیش از این آمریکا در در رتبه هشتم باقی مانده بود، اما در چهار سال اخیر به رتبه نهم تنزل پیدا کرد. بسیاری از کشورها مانند کره جنوبی و سنگاپور رشد چشمگیری داشته اند و برخی از کشورها مانند فرانسه و فنلاند هم سیر نزولی را طی کرده اند.
آدمی ضعف ایالات متحده در نفوذ سایبری را یکی از وجوه افت قدرت ایالات متحده دانست و گفت: آمریکایی‌ها ۳۸ درصد بیشتر تحت حمله سایبری قرار گرفته‌اند و رتبه نخست کشور‌های هجوم شونده در حملات سایبری را به خود اختصاص داده‌اند. از سوی دیگر، اما کشور چین در صدر کشور‌هایی قرار دارد که بیش‌ترین میزان حمله سایبری را انجام داده است. آمریکا حتی در انجام حمله‌های سایبری به دیگر کشورها نیز از چین عقب مانده است.
وی وضعیت ایالات متحده در مؤلفه‌های سلامت به ویژه در مقابله با شیوع کرونا را نشانه‌ای دیگر بر افول این کشور دانست و گفت: سنگاپور مقام نخست و کشور‌های کره جنوبی، ژاپن، چین و تایوان در رتبه‌های بعدی هستند و آمریکا حتی در ۱۰ کشور نخست جایی ندارد.
دکتر آدمی، نگاه بلندمدت به سلامت را در آمریکا مورد بررسی قرار داد و افزود: آمریکا در بخش سلامت و اختصاص بودجه به حوزه سلامت جایگاه خوبی ندارد. اگرچه آمریکایی‌ها هزینه زیادی را به عنوان سرانه سلامت شهروندان صرف می‌کنند، اما در راهبرد‌های درازمدت دچار افت شده اند.
تحریم و بحران‌های منطقه‌ای، دو نشانه بازر افول قدرت آمریکایی
آدمی با تأکید بر این‌که نباید در دام دیدگاه‌هایی بیفتیم که آمریکا را به شدت در حال سقوط می‌دانند و از سوی دیگر نباید قدرت آمریکا را به قدری بالا بدانیم که دست نیافتنی به نظر برسد، ادامه داد: باید بر اساس یافته‌های علمی واقعیت آمریکا را بررسی کنیم. استفاده بیش از حد آمریکایی‌ها از ابزار تحریم برای بسیاری از کشورها، نشانه‌ای بر ناتوانی آمریکا است. تولید بحران توسط آمریکا نشانه‌ای دیگر از این ناتوانی است و برای جلوگیری از کاهش فزاینده قدرت خود به دنبال بحران‌های بیش‌تری خواهد بود.
وی ادامه داد: میزان نارضایتی مردم آمریکا از شرایط اقتصادی آمریکا، تبعیض نژادی و مداخله فزاینده در غرب آسیا همه قابل بحث است و باید با نگاهی علمی و واقع بینانه مورد بررسی قرار گیرد.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی وقوع بحران‌های گوناگون در آمریکا مانند یازدهم سپتامبر را قابل بررسی از دو وجه به عنوان نقطه افول یا قدرت آمریکا دانست و گفت: این‌که وقایعی، چون ۱۱ سپتامبر در افول آمریکا نقش داشته است یا خیر جای بحث و بررسی دارد. حتی برخی دیدگاه‌ها سال ۲۰۰۳ را آغازگر افول آمریکا می‌دانند. افول آمریکا از بعد از جنگ جهانی دوم در دوران‌های مختلفی رخ داده است، اما افولی که از آن صحبت می‌کنیم، بعد از روی کار آمدن ترامپ شدت و فزونی یافته است.
گفتنی است همایش بین‌المللی «افول آمریکا؛ روند گذشته و تحولات آینده» به همت پژوهشکده مشترک شهید صدر (ره) دانشگاه جامع امام حسین (ع) و دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، و با همکاری بیش از بیست دانشگاه و نهاد پژوهشی در تاریخ ۶ آبان ماه برگزار خواهد شد. علاقه‌مندان می‌توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر و شرکت در فراخوان مقالات، به تارنمای همایش به نشانی www.usdecline.info و صفحات مجازی دبیرخانه همایش در رسانه‌های اجتماعی به آدرس @usdecline مراجعه نمایند.
ارسال نظرات