بی بی سی - BBC؛
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛ وبگاه خبری وابسته به شبکه جهانی BBC در گزارشی به تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۰ با عنوان «حملات ۱۱ سپتامبر: چه اتفاقی برای القاعده افتاد؟» نوشت: شاخه القاعده در سوریه، پس از درگیری با نیروی رقیب خود تحریرالشام از ماه ژوئن دیگر خبری از آن شنیده نشد. شاخه القاعده در یمن متحمّل شکست‌های میدانی [از نیروهای انصارالله] شدند. فرمانده شاخه شمال‌آفریقا القاعده توسط نیروهای ارتش فرانسه در ماه ژوئن کشته شد و هنوز جانشینی برای آن تعیین نشد. درهمین احوال، ایمن الظواهری ـــ رهبر القاعده ـــ در غیبت رسانه‌ای به سر می‌برد و این ظن را تقویت می‌کند که مرده است.
نیروهای القاعده بصورت ایدئولوژیک در یک دوراهی قرار گرفته‌اند: نوسازی و منعطف‌شدن به منظور ارائه یک چهره موجه از خود در میان مسلمانان [اهل‌سنّت] جهت بقاء یا چسبیدن به مشی خود و پذیرفتن خطر طرد شدن از سوی مسلمانان [اهل‌سنّت].
هر کدام از موارد فوق خطرات خاص خود را دارد. درباب موضوع اول، این عمل می‌تواند اعتبار این گروه را [در میان رقبای خود] به خطر اندازد و منجر به انشعاب و چندپارگی توسط طیف رادیکال‌تر شود. در حالی‌که اگر رویّه دوم به عنوان خط مشی القاعده قرار گیرد، ممکن است ظرفیت عملیاتی آن به طرز قابل ملاحظه‌ای محدود شود و حتی به نقطه‌ای برسد که مرگ القاعده رقم بخورد.
القاعده در سوریه ـــ که فی‌الحال تحت عنوان حراس الدّین شناخته می‌شود ـــ نتوانست گستره نفوذی برای خود ایجاد کند. این شکست از یک سو به سبب درگیری بود که با رقیب [قدرتمند] خود [در شمال سوریه] داشت و از سوی دیگر تحت‌نظرگیری نیروهای ارشد شاخه سوری القاعده [و کمک به رقیب تروریست آن تحریرالشام به فرماندهی الجولانی] توسط ائتلاف آمریکاست ـــ اعضای تحریرالشام از نیروهای جبهه النصره، شاخه القاعده سوریه بودند که همچون داعش بیعت با القاعده را شکستند و نیروی موازی در سوریه تشکیل دادند. القاعده در کف میدان فاقد محبوبیت است. از نگاه سوری‌‌ها، برند القاعده یک تهدید و به مثابه قطب‌مغناطیسی است که اقدام و واکنش حکومت‌ها و جوامع بین‌المللی را به سمت خود جذب می‌کند. «حراس الدّین» در طول دو ماه گذشته، پس از درگیری گسترده با رقیب قدرتمند خود (تحریرالشام) و هدف قرار گرفتن سران ارشد این گروه در حملات مشکوک ائتلاف آمریکا هیچ تحرکی از سوی آن رؤیت نشده است.
«الریمی» آخرین فرمانده شاخه القاعده در یمن ـــ القاعده شبه‌جزیره عربی / AQAP | منبع عکس: BBC
شاخه القاعده در یمن ـــ به نام القاعده شبه‌جزیره عربی/AQAP شناخته می‌شود ـــ که روزگاری ترسناک‌ترین شاخه القاعده محسوب می‌شد، سال جاری ضربات متعددی متحمل شده و در حال حاضر یکی از شاخه‌های منفعل و خنثی [سازمان تروریستی القاعده] است. فرمانده گروه «القاعده شبه‌جزیره عربی» در جریان حمله پهبادی آمریکا در ژانویه مورد هدف قرار گرفت و اخیراً نیز پایگاه‌های خود در استان البیداء را در نبرد با نیروهای حوثی [انصار الله] از دست داد. [به نظر می‌رسد] سال‌های عملیات جاسوسی و نفوذ در این گروه، هدف‌گیری دقیق فرماندهان ارشد را تسهیل کرده است. البته اختلافات و شکاف داخلی نیز عاملی موثر بوده است. در همین حال، وقوع یک اتفاق در سال گذشته نشان داد که AQAP هنوز در حال ایفای نقشی است که سابقاً به دلیل آن چهره‌ای مهیل داشت: سازمان‌دهی عملیات به سبک «گرگ تنها» ـــ در این سبک، افراد به صورت انفرادی اقدام به عملیات می‌کنند بدون اینکه از جانب سازمانی مورد پشتیبانی قرار بگیرند.
گروه AQAP در فوریه اعلام کرد که این گروه، پشت عملیات تیراندازی پایگاه پنساکولای نیروی دریایی آمریکا در دسامبر ۲۰۱۹/ آذر ۱۳۹۸ قرار دارد که توسط یک نظامی سعودی به نام «الشمرانی» اجرایی شد.
پایگاه پنساکولا - پایگاه هوایی نیروی دریایی آمریکا در فلوریدا | منبع عکس: EPA
«سعید الشمرانی»: افسر نیروی هوایی سعودی که در حال آموزش در پایگاه هوایی «پنساکولا» ارتش آمریکا در ایالت فلوریدا بود، ۳ نفر را کشت و ۸ نفر دیگر را زخمی کرد| منبع عکس: Yahoo News
شاخه مغرب اسلامی سازمان القاعده (AQIM) هم در جریان درگیری با ارتش فرانسه در مالی (از مستعمرات سابق پاریس) فرمانده الجزایری خود را از دست داد. پس از گذشت سه ماه، این گروه هنوز جانشینی برای فرماندهی این گروه انتخاب نکرده است. هنوز مشخص نیست ولی صندلی خالی فرماندهی در این شاخه القاعده، نشانگر وضعیت مناسب در داخل این گروه نیست.
نفوذ به کشور الجزایر و منطقه شمال آفریقا برای القاعده دشوار است؛ چرا که [به زعم اهالی این منطقه] میراث‌دار گروه تند و رادیکال GIA در دهه ۹۰ است که مسئول مرگ بسیاری از شهروندان الجزایری بود.
جماعت نصرت (JNIM)، شاخه القاعده مالی که در بورکینافاسو و گاهی نیجر نیز عملیات می‌کند، درسال ۲۰۱۷ تشکیل شد. پس از الشباب ـــ شاخه القاعده در سومالی ـــ فعال‌ترین شاخه القاعده [در جهان] است. حملات جماعت نصرت (JNIM) تا حدّ زیادی بر روی نظامیان محلی و نیروهای خارجی به خصوص ارتش فرانسه در منطقه ساحل متمرکز است. این شاخه القاعده در فوریه آمادگی خود را برای گفتگو با دولت مالی اعلام کرد که با سقوط دولت این کشور در ماه گذشته طی یک کودتای نظامی، سرنوشت این گفتگوها نیز به محاق رفت.
رنگ قرمز: منطقه ساحل واقع در قلب قاره آفریقا/ پنج کشور آفریقایی ساحل شامل موریتانی، مالی، بورکینافاسو، نیجر، چاد که سابقا از مستعمرات فرانسه بودند و اکنون ارتش فرانسه در این کشورها مستقر است| منبع عکس: TRT
الشباب بدون تردید بزرگترین تهدید حال حاضر و قدرتمندترین شاخه القاعده [در جهان] است. این گروه تروریستی دارای قلمرو و نوعی از حکمرانی در مناطق روستایی واقع در مرکز و جنوب سومالی می‌باشد. علاوه بر این، الشباب مدّعی است که درحال انجام عملیات‌های سطح بالا و حملات روزانه در خاک سومالی و برخی اوقات در کشور همسایه ــ کنیا ـــ می‌باشد. از جمله عملیات بزرگ الشباب می‌توان حمله به پایگاه Manda Bay آمریکا در کنیا (ماه ژانویه/دی) اشاره کرد که منجر به کشته شدن سه نظامی آمریکایی و انهدام چندین هواپیما شد. در ماه آگوست/مرداد، یک هتل ساحلی در موگادیشو که مقامات دولتی به آن رفت و آمد داشتند را مورد تهاجم قرار دادند و ده‌ها تن را کشتند.
ایمن الظواهری، رهبر القاعده تنها یک مرتبه در سال ۲۰۲۰ و از طریق پیام ویدئویی در مقابل انظار ظاهر شد. یک ماه قبل از آن؛ طیف طرفدار داعش حدس و گمان‌هایی را مطرح کرده بودند که الظواهری یا مرده است و یا سکته کرده و در حال حاضر ناتوان است. این ظن داعش برپایه عدم انتشار ویدئوی جدید و سکوت درباره وقایع مهم توسط الظواهری شکل گرفته است.
ایمن الظواهری - جانشین اسامه بن‌لادن و رهبر القاعده در آخرین حضور رسانه‌ای خود - می ۲۰۲۰/ اردیبهشت ۱۳۹۹| منبع عکس: الجزیره
طی سال‌های گذشته، چندین تن از مقامات رسمی مرکز فرماندهی القاعده یا در منطقه افغانستان-پاکستان و یا در سوریه توسط پهبادهای آمریکا [با هدف تقویت تحریرالشام به رهبری الجولانی] کشته شدند. پیمان صلح آمریکا - طالبان در فوریه منعقد شد که طبق آن مقرّر گشت طالبان [در ازای دریافت امتیازات مدنظر از واشنگتن] به هیچ یک از گروه‌های مسلح و شبه نظامی از سراسر جهان پناه ندهد. این شرط می‌تواند اوضاع را برای مقامات ارشد القاعده که در پی یافتن مکانی امن هستند، پیچیده‌تر کند.
بی‌بی‌سی در پایان گزارش خود نوشت: القاعده درصدد است از بحران جهانی کرونا و اعتراضات نژادی در آمریکا جهت جلب حمایت برای مقاصد خود استفاده کند. این سازمان، ملت‌های غربی را مخاطب قرار داد که تنها از طریق مبارزه مسلحانه «برخورد نژادپرستانه با آفریقایی - آمریکایی تبارها در ایالات متحده» قابل سرنگونی است. اما جای تردید است که چنین پیامی از سوی گروهی که [متهم به] ارتکاب بزرگترین حمله تروریستی تاریخ در خاک آمریکا است درمیان مردم ایالات متحده طنین‌انداز شود؛ تازه در صورتی که این پیام به گوش آن‌ها برسد!
*تمام مطالب فوق لزوماً مورد تایید خبرگزاری نیست و صرفاً جهت مطالعه مخاطبان ترجمه شده است.
ارسال نظرات