جعفرصالحی در گفتگوی تفصیلی با دانشجو:
علی جعفر صالحی معاون طراحی و تضمین کیفیت پژوهشگاه فضایی کشور در گفتگو با خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو بیان کرد: پژوهشگاه فضایی ایران در کنار تکالیف ماموریتی خود، در راستای همکاری و هم‌افزایی با سازمان فضایی، یک سری کار‌های ترویجی را نیز برعهده دارد. هرچند که این کار‌های ترویجی در حوزه سیاست‌گذاری‌های کلی به عهده سازمان فضایی کشور است، اما پژوهشگاه فضایی به عنوان یکی از المان‌های مجموعه فضایی کشور، خود را موظف می‌داند که حضور پررنگی در این زمینه داشته باشد و در همین راستا نیز در هفته جهانی فضا برنامه‌های متنوعی را تدارک دیده است.
معاون طراحی و تضمین کیفیت پژوهشگاه فضایی کشور با اشاره به این برنامه‌ها ادامه داد: اولین برنامه، رونمایی و افتتاح مرکز آزمون ابوریجان که یک مرکز تست و آزمون ریز‌سیستم‌های پیشرانش ماهواره است. این مرکز به دلیل سطحی که موتور‌های پیشرانش ماهواره‌ها در آن آزمایش می‌شوند، در کشور منحصر به‌فرد به شمار می‌آید. دومین برنامه برگزاری وبینار‌هایی در قالب معرفی آورده‌هایی که فضا در زندگی بشر داشته و به نوعی زندگی او را بهبود بخشیده است.
وی افزود: چاپ دفترچه و کاتالوگ‌هایی از محصولات و فناوری‌هایی که می‌توانند در سایر صنایع به کار گرفته شوند، نیز برنامه‌ای دیگر است درواقع پژوهشگاه فضایی برای نخستین بار سعی کرده است محصولات و فناوری‌های فضایی را در بستر تجاری‌سازی به حوزه‌های کسب‌وکار دیگر مانند خودروسازی، پتروشیمی، گاز و نفت و پزشکی بیاورد. کما اینکه این کار در کشور‌های دیگر نیز انجام می‌شود. درواقع باید گفت برخی از فناوری‌ها و محصولاتی که هم‌اکنون در راستای خدمات‌رسانی به بشر و به عنوان محصولات خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند، همانند پرورش گلخانه‌ای گیاهان، پروتز و سیستم‌های تصفیه پساب مبتنی بر فناوری‌های جدید، به نوعی سرریز فناوری‌هایی بوده که روزی در فضا به کار می‌رفته است.
معاون طراحی و تضمین کیفیت پژوهشگاه فضایی کشور با اشاره به این برنامه‌ها ادامه داد: اولین برنامه، رونمایی و افتتاح مرکز آزمون ابوریجان که یک مرکز تست و آزمون ریز‌سیستم‌های پیشرانش ماهواره است. این مرکز به دلیل سطحی که موتور‌های پیشرانش ماهواره‌ها در آن آزمایش می‌شوند، در کشور منحصر به‌فرد به شمار می‌آید. دومین برنامه برگزاری وبینار‌هایی در قالب معرفی آورده‌هایی که فضا در زندگی بشر داشته و به نوعی زندگی او را بهبود بخشیده است.
وی افزود: چاپ دفترچه و کاتالوگ‌هایی از محصولات و فناوری‌هایی که می‌توانند در سایر صنایع به کار گرفته شوند، نیز برنامه‌ای دیگر است درواقع پژوهشگاه فضایی برای نخستین بار سعی کرده است محصولات و فناوری‌های فضایی را در بستر تجاری‌سازی به حوزه‌های کسب‌وکار دیگر مانند خودروسازی، پتروشیمی، گاز و نفت و پزشکی بیاورد. کما اینکه این کار در کشور‌های دیگر نیز انجام می‌شود. درواقع باید گفت برخی از فناوری‌ها و محصولاتی که هم‌اکنون در راستای خدمات‌رسانی به بشر و به عنوان محصولات خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند، همانند پرورش گلخانه‌ای گیاهان، پروتز و سیستم‌های تصفیه پساب مبتنی بر فناوری‌های جدید، به نوعی سرریز فناوری‌هایی بوده که روزی در فضا به کار می‌رفته است.
دستاورد‌های پژوهشگاه فضایی کشور در یک سال اخیر
به گفته علی جعفرصالحی، معاون طراحی و تضمین کیفیت پژوهشگاه فضایی کشور، دستاورد‌های این پژوهشگاه در یک سال اخیر در حوزه طراحی و ساخت ماهواره‌های مخابراتی، سنجش از دور و در کنار آن بلوک‌های انتقال مداری است.
به گفته علی جعفرصالحی، معاون طراحی و تضمین کیفیت پژوهشگاه فضایی کشور، دستاورد‌های این پژوهشگاه در یک سال اخیر در حوزه طراحی و ساخت ماهواره‌های مخابراتی، سنجش از دور و در کنار آن بلوک‌های انتقال مداری است.
وی گفت: ماهواره‌های مخابراتی همانطور که از اسم‌شان مشخص است، وظیفه برقراری ارتباطات مخابراتی بین نقاط مختلف دنیا را به عهده دارند. در گام اول در این حوزه ساخت ماهواره‌های ناهید ۱ و ۲ را در دستور کار داشتیم. کار ساخت ناهید ۱ سال ۹۵ و ۹۶ به پایان رسیده و تست‌های دوره‌ای آن انجام شده و قابلیت پرتاب دارد و در مسیر برنامه‌ریزی برای پرتاب است.
وی بیان کرد: ماهواره ناهید ۲ یک سطح ارتقا یافته‌تر از ناهید ۱ است که تعداد کاربران بیشتری از ایستگاه‌های زمینی قابلیت تماس تلفنی با آن را دارند و علاوه بر این، قابلیت ارتقای مداری داشته و می‌تواند مدار عملیاتی خود را ارتقا دهد. ماهواره ناهید ۳ نیز در دستور کار است و هم‌اکنون در فاز امکان‌سنجی وجود دارد و با اخذ تائیدیه از سوی سازمان فضایی کشور وارد فاز طراحی خواهد شد.
جعفرصالحی هدف از ساخت ماهواره‌های مخابراتی را دستیابی به ماهواره برودکستینگ ژئو دانست و گفت: گام‌های مختلفی به عنوان گام‌های میانی تعریف شده و سعی داریم گام به گام به توسعه این فناوری دست پیدا کنیم.
وی سپس بلوک‌های انتقال مداری را اینگونه توصیف کرد: پرتابگر‌ها معمولا ماهواره‌های ژئو را که ۳۶ هزار کیلومتری هستند، مستقیما در مدار قرار نمی‌دهند. درواقع، این پرتابگر‌ها ماهواره‌ها را در مدار‌های پارکینگ یا GTO قرار می‌دهند؛ به طوری که حضیض آن‌ها در مدار پارکینگ و اوج‌شان در مدار ژئو قرار گیرد. در ادامه وظیفه تکمیل مدار عملیاتی برعهده موتور‌هایی است که روی خود ماهواره تعبیه شده‌اند و یا بخشی به نام Upper stage وجود دارد که همان بلوک‌های انتقال مداری هستند که در پرتابگر‌ها به کار می‌روند.
طراحی بلوک‌های انتقال مداری در کنار توسعه ماهواره‌های مخابراتی
معاون طراحی و تضمین کیفیت پژوهشگاه فضایی کشور اظهار داشت: ما در کنار توسعه ماهواره‌های مخابراتی، گام‌هایی را نیز برای طراحی و ساخت و به کارگیری بلوک‌های انتقال مداری برداشته‌ایم که اولین نمونه آن بلوک انتقال مداری سامان ۱ است. نمونه کیفی این فناوری با موفقیت تست شده و در حال ساخت و تکمیل نمونه پروازی هستیم.
وی در مورد ماهواره‌های سنجش از دور نیز گفت: ماهواره پارس ۱ یکی از نمونه‌های ماهواره سنجش از دور است که نمونه پروازی‌اش به اتمام رسیده و تست‌های عملکردی و نهایی را با موفقیت تمام کرده و در شرف تحویل به سازمان فضایی برای قرار گرفتن در برنامه پرتاب است.
پروژه‌های همکاری پژوهشگاه فضایی با دانشگاه‌ها
به گفته علی جعفرصالحی، پژوهشگاه فضایی ایران دارای پنج پژوهشکده است که دو پژوهشکده حمل و نقل فضایی و سامانه‌های ماهواره در تهران و سه پژوهشکده دیگر در مراکز استان‌ها قرار دارند؛ پژوهشکده مواد و انرژی در استان اصفهان، پژوهشکده مکانیک در استان فارس و پژوهشکده رانشگر‌های فضایی در استان آذربایجان شرقی. این گستره جغرافیایی خوشبختانه فرصتی ایجاد نموده تا پژوهشگاه بتواند از ظرفیت کلیه دانشگاه‌ها در سرتاسر کشور بهره‌مند شود.
وی در این مورد گفت: تمرکز ما فقط روی دانشگاه‌های پایتخت نیست، بلکه سعی داریم با شبکه‌سازی مناسب، از ظرفیت دانشجویان و اساتید و حتی زیرساخت‌های آزمایشگاهی دانشگاه‌ها استفاده کنیم. در همین راستا درحال حاضر با حدود ۲۰ دانشگاه در قالب پروژه‌های فنی و طرح‌های پژوهشی قرارداد داریم.
وی افزود: هرچند در گذشته سازمان فضایی ایران ساخت ماهواره‌های دانشجویی را به سه دانشگاه پایتخت واگذار نمود و در واقع زمانی که صحبت از ماهواره دانشجویی به میان می‌آید، نام سه دانشگاه امیرکبیر، علم و صنعت و صنعتی شریف در اذهان عمومی متبادر می‌شود، با این حال ظرفیت‌های بسیار ارزشمندی در سایر دانشگاه‌ها نیز ایجاد شده که پژوهشگاه فضایی سعی برآن داشته تا به نحو شایسته از این ظرفیت‌ها استفاده نماید بطور نمونه دانشگاه‌های تبریز، صنعتی اصفهان و صنعتی شیراز.
جعفرصالحی همچنین گفت: در آینده برای تحقق پروژه طراحی و ساخت ماهواره پارس ۲، که ماهواره سنجشی پیشرفته‌تری نسبت به پارس ۱ است، در نظر داریم پروژه‌های توسعه فناوری مرتبط را با دانشگاه‌های دارای ظرفیت مناسب همکاری قرارداد نموده و از دانش و تجربه اساتید بنام کشور که سابقه خوبی در این عرصه دارند. استفاده کنیم.
وی در مورد اینکه معمولا با چه دانشگاه‌هایی مشارکت می‌کنند، گفت: ما برحسب نیازمان به دانشگاه‌ها مراجعه می‌کنیم. براساس حوزه‌های فناوری که دانشگاه‌ها در آن‌ها فعال و توانمند هستند و همچنین تجربه مشارکتی که دارند.
ایران در کدام حوزه فناوری فضایی در جهان حرفی برای گفتن دارد؟
به گفته معاون طراحی و تضمین کیفیت پژوهشگاه فضایی کشور، یکی از ویژگی‌های صنعت فناوری فضایی در داخل کشور، این است که این صنعت کاملا بومی و براساس استفاده از ظرفیت حداکثری داخلی است.
وی در این مورد گفت: ما هم در بخش پرتابگر، هم در بخش ماهواره و هم ایستگاه‌های زمینی متکی بر فناوری‌های توسعه یافته در کشور هستیم و این به نظر من یک مزیت بزرگ است. نمی‌توانم بگویم که ایران در کدام حوزه فناوری فضایی رشد بیشتری داشته، زیرا این صنعت را نمی‌توان پازل‌بندی کرد و این صنعتی است که باید رشد متوازن داشته باشد.
به گفته وی، ساخت ماهواره به تخصص‌های متفاوتی از جمله الکترونیک، مخابرات، سازه، مواد، مکانیک سیالات، پیشرانش و پلیمر نیاز دارد و انواع و اقسام گرایش‌ها و تخصص‌ها داخل فناوری فضایی تبلور پیدا می‌کند. به همین دلیل ساخت ماهواره یک صنعت محرک است که می‌تواند بقیه صنایع را به حرکت درآورد. در نتیجه می‌توان گفت که ما در تمامی این حوزه‌ها رشد داشته‌ایم.
آیا ایران در حوزه ساخت ماهواره بومی در رده نهم است؟
جعفرصالحی در مورد جایگاه ایران در حوزه ساخت ماهواره گفت: شاخص خیلی دقیقی در این زمینه وجود ندارد. برخی کشور‌ها در حوزه پرتاب وارد نشده‌اند و فقط ماهواره می‌سازند. برخی نیز مشارکتی ماهواره می‌سازند و برخی نیز چرخه کامل این حوزه را در دست دارند. از یک جنبه ما هم‌زمان ماهواره را به صورت بومی طراحی می‌کنیم و هم روی پرتابگر و هم روی ایستگاه‌های زمینی کار می‌کنیم. در نتیجه از این منظر ما در رده نهم جهان قرار می‌گیریم.
معاون طراحی و تضمین کیفیت پژوهشگاه فضایی کشور شاخص‌های مهم دیگری را در این حوزه مطرح می‌کند که یکی تثبیت فناوری است که قابلیت اتکا به فناوری را تعیین می‌نماید و دیگری ضریب نفوذ این فناوری است؛ به این معنا که این فناوری با چه ضریب نفوذی توسعه پیدا می‌کند و چقدر به سبد مصرفی جامعه می‌رسد.
ماهواره‌های پارس۱، ناهید ۱ و ۲ آماده پرتابند
به گفته جعفرصالحی، ایران حدود ۱۳ ماهواره ساخته است که ۵ عدد از این ماهواره‌ها با موفقیت در مدار قرار گرفتند. با توفیق الهی ماهواره‌های پارس۱، ناهید ۱ و ۲ نیز تا اواخر سال یا اواسط سال آینده آماده بهره‌برداری خواهند بود.
البته وی معتقد است اینکه چند تا ماهواره داخل مدار باشند، یک مزیت است، اما همه کار نیست؛ بلکه این ماهواره‌ها باید به مرحله عملیاتی شدن و خدمات‌رسانی به جامعه برسند و در واقع کاربردی شدن آن‌ها هدف اصلی است.
وی در مورد اینکه هنوز تاریخ مشخصی برای پرتاب ماهواره‌های ناهید ۱ و پارس ۱ تعیین نشده، گفت: این ماهواره‌ها از سوی پژوهشگاه فضایی قابلیت پرواز دارند و مذاکراتی هم با پرتابگر به انجام رسیده، ولی با توجه به الزامات پرتابگر‌ها و قابلیت اطمینان آن‌ها و همچنین تقاضا‌هایی که برای پرتاب وجود دارد، زمان قطعی نمی‌توان اعلام نمود.
معاون طراحی و تضمین کیفیت پژوهشگاه فضایی کشور افزود: ما سعی داریم با دقت بیشتر و با هدف رسیدن به قابلیت اطمینان بالا ماهواره‌ها را پرتاب کنیم و در این زمینه کیفیت را هرگز خرج زمان نخواهیم نمود.
ارسال نظرات