حسن عابدینی، کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو، در خصوص روند پیشرفت مذاکرات ایران در وین گفت: موضوع گفتگو‌های ایران و ۱+۴ بر سر اینکه آمریکا هم به برجام بپیوندد و همچنین لغو تحریم‌ها علیه ایران در جریان است.

*کشوری که در روند مذاکرات حق تعیین شرط دارد ایران است

وی افزود: جمهوری اسلامی شرایط خود را قبل‌تر اعلام کرده است و رهبری هم صراحتا عنوان کردند کشوری که در روند مذاکرات حق تعیین شرط دارد ایران است، چون از سال ۹۴ تاکنون به تعهدات برجامی خود پایبند بوده است.

عابدینی با اشاره به شروط برجامی جمهوری اسلامی گفت: ایران اعلام کرده است برای اینکه آمریکایی‌ها به برجام بازگردند تنها یک راه وجود دارد و همان طور که آن‌ها طی یک اقدام و یک امضا از برجام خارج شدند الان هم باید طی یک اقدام و بدون تعیین پروسه‌هایی مانند گام به گام و مرحله به مرحله به برجام بازگردند لذا این جزو شاکله دیدگاه ایران است.

*راستی آزمایی یعنی لغو تحریم‌های آمریکا روی کاغذ کافی نیست

این کارشناس مسائل بین الملل موضوع مهم بعدی در پروسه مذاکرات در وین را بحث راستی آزمایی از طرف ایران دانست و خاطرنشان کرد: راستی آزمایی به این معنی است که لغو تحریم‌های آمریکا تنها روی کاغذ کافی نیست این در حالی است که جمهوری اسلامی معتقد است آمریکایی‌ها و حتی اروپا پیش از این هم روی کاغذ به برجام پیوسته بودند، اما در عمل هیچ یک از تعهدات خود را اجرا نکردند.

وی ادامه داد: شیوه راستی آزمایی این است که ایران بتواند در حوزه‌های مختلف مثلا در حوزه نفت قرار داد نفتی امضا کند، نفت بفروشد و پول آن را از طریق کانال‌های مالی وارد کشور کند یا در خصوص ارتباطات مالی به این شکل است که ایران از طریق کانال‌های مالی نسبت به انتقال پول با مانعی مواجه نباشد.

عابدینی با اشاره به طرح اروپایی‌ها موسوم به کانال مالی اینستکس گفت: اینستکس پیشنهاد اروپایی‌ها بود که هیچ گاه عملیاتی نشد و جمهوری اسلامی هیچ گاه نتوانست از مزایای انتقال پول حتی برای خرید دارو توسط این کانال مالی استفاده کند.

این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: بر این اساس اگر پروسه طی شده مطابق آنچه بیان شد اجرا شود و راستی آزمایی‌ها هم نتایج مثبتی داشته باشد تبعا جمهوری اسلامی که کاهش تعهدات برجامی داده است نیز این کاهش را لغو کرده و به شرایط اجرای برجام در سال‌های تصویب آن باز خواهد گشت.

وی در پاسخ به این سوال که به نظر شما آیا برگزاری انتخابات در ایران تاثیری در مذاکرات وین خواهد داشت یا خیر گفت: پارامتر‌های متعددی در حوزه بین الملل روی مذاکرات موثر خواهد بود یکی از آن‌ها تحولات منطقه‌ای است از جمله قدرت گرفتن نیرو‌های مقاومت اسلامی مانند یمن، سوریه و عراق. یکی دیگر از این فاکتور‌ها می‌تواند توان داخلی ایران باشد و یا بحث‌های مربوط به انتخابات که ممکن است آمریکایی‌ها تحلیل‌های متفاوتی از آن داشته باشند.

این کارشناس مسائل بین الملل افزود:مثلا به دنبال سرعت دادن به روند مذاکرات باشند تا به این ترتیب تاثیری بر انتخابات و افکار عمومی در ایران داشته باشند و یا به دنبال فرسایشی کردن آن باشند تا بدین ترتیب مذاکرات پس از نتیجه انتخابات به جریان بیفتد، همه این‌ها به صورت ماتریسی در دنیای سیاست موثر است حال باید دید مذاکره کنندگان غربی کدام یک از این فاکتور‌ها را به دیگری ترجیح می‌دهند.

*شخصیت فردی  و جایگاه سیاسی افراد بر روند مذاکرات موثر است

عابدینی در خصوص اینکه که عده‌ای  معتقدند از آنجا که سیاست‌های کلی نظام و قانون اساسی کشور مشخص است در نتیجه رفت و آمد دولت‌ها تاثیری بر انتخابات ندارند، گفت: در تصمیم گیری در حوزه بین الملل عواملی موثر است که تبعا مذاکرات هسته‌ای ایران نیز از این عوامل تاثیرپذیر است نکته اول شخصیت افراد مذاکره کننده است حتما در دوره‌های مختلف که افراد متفاوت به عنوان نماینده ایران مذاکره کننده ارشد بودند شاهد تغییر در روند مذاکرات بودیم اگرچه قانون اساسی کشور یکسان بود و اسناد بالادستی نیز تغییری نکرده بود، اما شخصیت افراد در روند مذاکرات تاثیرگذار بود.

این کارشناس مسائل بین الملل عامل دوم را تاثیر جایگاه افراد مذاکره کننده دانست و افزود: گاهی نماینده ایران برای مذاکره دبیر شورای امنیت ملی بوده است گاهی مذاکره کننده ارشد وزیر خارجه بوده است و گاهی رئیس جمهور در جایگاه مذاکره کننده قرار داشته است اساسا ایران از سال ۸۲ تا الان ۱۸ سال است که مشغول مذاکره است چه زمانی که با سه کشور اروپایی این مذاکرات را پیش می‌برد چه در مقطعی که چین و روسیه و آمریکا نیز اضافه شدند و چه در زمان فعلی قوانین نظارتی جمهوری اسلامی یکسان بود، اما به دلیل تفاوت افراد و جایگاه آن‌ها در مذاکرات تعاملات مذاکراتی و نتایج آن متفاوت بوده است.

وی عامل بعدی را ساختار نظام دانست و یادآور شد: ساختار نظام نیز در تصمیم گیری مسائل مربوط به سیاست خارجی موثر است به غیر از این‌ها پارامتر‌های کلان نیز شامل موضوعات و تحولات داخلی در هر کشور و تحولات بین المللی نیز طبیعتا در روند مذاکرات تاثیرگذار خواهد بود. به طور مثال در انتخابات سال ۹۲ نتایج این انتخابات شرایطی را ایجاد کرد که مذاکره به سمت و سوی دیگری رفت در تحولات بین المللی هم همین طور است. این روز‌ها آمریکا قدرت ۱۰ یا ۱۵ سال گذشته را ندارد و چین و روسیه به عنوان قدرت‌های تاثیرگذار جهانی اجازه یکه تازی به آمریکایی‌ها را نمی‌دهند.

عابدینی در پایان خاطرنشان کرد: براین اساس بررسی تاثیر هریک از مولفه‌ها به طور جداگانه نشان می‌دهد هر کدام از آن‌ها می‌توانند بر روند مذاکرات تاثیرات مجزا و متفاوت داشته باشند.