گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، سیزدهمین دوره از انتخابات ریاست جمهوری ایران اسلامی در حالی برگزار می‌شود که مردم به شدت به وضعیت اقتصادی کشور و مدیریت اقتصاد در سال‌های گذشته شاکی هستند، موضوعی که گمانه زنی‌ها را درباره کاهش مشارکت مردم فقط و فقط به دلیل مسائل اقتصادی افزایش داده است. با این حال در هنگامه ثبت نام نامزدی ریاست جمهوری شاهد حضور افرادی برای تکیه زدن به کرسی ریاست جمهوری بودیم که در هشت سال گذشته کلیدی‌ترین پست‌های اقتصادی ودولتی را داشتند، با همه ضعف‌ها و مشکلاتی که در بخش اقتصاد کشور ایجاد کرده اند، برای ساختن اقتصاد ایران با چنین شعار‌هایی وارد میدان شده اند! در حالی که واکنش منفی مردم به مساله انتخابات ناشی از عملکرد این طیف است. از این مساله بگذریم موضوع مدیریت اقتصاد در هشت سال گذشته بحث مهمی است که اگر مورد توجه رئیس دولت سیزدهم قرار بگیرد با عبرت‌ها و تجاربی که از بی عملی‌ها و سیاست گذاری‌های غلط گرفته امکان کاهش مشکلات اقتصادی میسر می‌شود. ابوالقاسم حکیمی پور؛ استاد تمام اقتصاد و فارغ التحصیل توسعه از دانشگاه کالیفرنیا در گفتگو با دانشجو عملکرد دولت در هشت سال گذشته و مهمترین دلایل ضعف‌های اقتصاد را توضیح داده است.
عملکرد دولت و بانک مرکزی را در سال‌های گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بنده به عنوان کارشناس اقتصاد به آقای همتی از نمره ۲۰ نمره ۷ می‌دهم، آن هم فقط به خاطر برخی مواضعی که در برابر وزیر اقتصاد و آقای نوبخت گرفت، در غیر این صورت اگر این یکی دو عکس العمل هم نمی‌گرفتند، حتما نمره آقای همتی به مراتب پایین‌تر بود، اما در مجموع درباره عملکرد دولت آقای روحانی می‌توان گفت، این دولت، منفورترین دولت‌ها بعد از انقلاب بوده است. آقای همتی هم که خود را نامزد ریاست جمهوری کرده بیشتر برای مطرح شدن و نمایش دادن بیشتر است نه چیز دیگری، به نظر می‌رسد افرادی مثل آقای همتی یا آقای جهانگیری یا برخی که برای نامزدی ریاست جمهوری ثبت نام کردند، این عرصه را آنچنان جدی نگرفتند، گویی انتخاب رئیس جمهور بچه بازی است، لذا ضمن آگاهی دهی به مردم درباره عملکرد دولت، باید نسبت به شناخت مسوولین توانمند یا غیر توانمندی که مایلند بر کرسی ریاست جمهوری تکیه بزنند آگاهی‌های لازم را بدهیم، این موضوع وظیفه سنگین و مقدسی است که رسانه‌ها باید آن را به درستی ایفا کنند چراکه امثال جهانگیری و آقای همتی نمی‌توانند رئیس جمهور کارآمد و توانایی برای ایران باشند، ضمن اینکه رد پای برخی ازاین افراد هم در مساله کرسنت بسیار مشخص است که باید به جد مورد پیگیری قوه قضاییه قرار بگیرد، اما به هر حال عملکرد دولت اصلا خوب نبوده و اشتباهات زیادی داشته که پیامد‌های بدی به اقتصاد ایران وارد کرده است.
اگر بخواهیم عملکرد دولت را ارزیابی کنیم، یکی از محوری‌ترین عملکرد‌های غلط دولت درحوزه اقتصاد از نظر شما چیست؟
اول اینکه قیمت از این مغازه با مغازه دیگری فرق می‌کند، یعنی اقتصاد دچار هرج و مرج شده است. با اینکه شانزده سازمان بازرسی و نظارت برای نظارت بر قیمت کالا و خدمات داریم، اما این سازمان‌ها به صورت فیزیکی وجود دارند، اما عملکرد خوبی از آن‌ها ندیدیم. دوم اینکه دولت مردم ایران را دلال بار آورده است، به گونه‌ای که هر کسی ریالی اضافی داشته باشد برای عدم کاهش ارزش پول خود به سمت دلالی در بازار‌های مختلف می‌رود، بنابراین وقتی دلال شدی، دیگر منافع ملی هم برایت بی اهمیت می‌شود، چون همه چیز حول محور پول می‌گردد و از آن زمان به بعد است که سقوط ارزش‌های اخلاقی شروع می‌شود. متاسفانه دولت مردم را وارد چنین سیستمی کرده است، در حالی که ما به خاطر حفظ و ارتقای ارزش‌های اخلاقی انقلاب کردیم، اما به دلیل سیاست گذاری‌های غلط دولت امروز اکثر مردم احساس امنیت اقتصادی ندارند، لذا برای حفظ قدرت خرید خود دلال شده اند. ضمن اینکه مردمی که دلال می‌شوند، مقصر نیستند چرا که به دلیل فسادی که از بالا سرچشمه گرفته اینچنین رفتار‌هایی از خود نشان می‌دهند.
یکی از موضوعات نگران کننده در اقتصاد ایران، افزایش نرخ تورم و بی عملی دولت در کنترل و کاهش تورم است، مهمترین دلایل تورمی بودن اقتصاد ایران از نظر شما چیست؟
تورم در اثر افزایش هزینه زندگی و افزایش مستمر قیمت‌ها شکل می‌گیرد، بنابراین تورم ساختاری است و با گرانی فرق دارد. گرانی پدیده اقتصادی نیست، تورم غالباً منشاء پولی دارد گرانی نیز در اثر کاهش قدرت خرید، رکود و کسادی رخ می‌دهد و عموما منشأ درآمدی و مالی دارد، به همین جهت اکثر اقتصاددانان دنیا بر نقش سیاست‌های پولی انبساطی و انقباضی و تغییر در حجم نقدینگی و نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها تمرکز می‌کنند. ما از نظر تورم جزء هفت کشور تاپ جهان هستیم در حالی که کشوری مثل آمریکا تورم زیر ۵ درصدی دارد. در کشور‌های دیگر وقتی تورم ایجاد می‌شود روی دو چیز دست می‌گذارند، نرخ مالیات‌ها و نرخ سود بانکی، روی این دو مسئله زوم می‌کنند از طریق تغییر در حجم نقدینگی، نرخ بهره، نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها، نرخ تنزیل مجدد و عملیات بازار باز و همچنین بر نقش سیاست‌های مالی انقباضی یا انبساطی و خنثی از طریق تغییر مالیات و هزینه دولت نرخ تورم را کاهش دهند. اما راهکار مناسب برای مقابله با تورم و گرانی اصلاح ساختار بودجه، رعایت انضباط پولی و مالی و کاهش وابستگی به درآمد‌های غیر پایدار مانند نفت و گاز و افزایش درآمد‌های پایدار است از جمله جلوگیری از فرار مالیاتی و توسعه پایه‌های مالیاتی، چرا که از محل گسترش پایه‌های مالیاتی و مقابله با فرار مالیاتی می‌توان بودجه دولت را تامین ومانع از چاپ پول و استقراض دولت شد.
با توجه به تاکیدات همیشگی رهبر معظم انقلاب، تولید در کاهش نرخ تورم چه میزان تاثیر دارد و اینکه آیا راهکار‌های دیگری برای این موضوع در نظر دارید؟
صحبتی که در پیام نوروزی مقام معظم رهبری در سال جاری و سال گذشته برای جهش و رونق تولید مطرح شد موضوع بسیار قابل تاملی است، چرا که یکی ازموثرترین راهکار‌های حل تورم و گرانی رشد و رونق تولید است، ضمن اینکه یک راهکار مناسب برای حل کاهش تورم و گرانی صرفه‌جویی در هزینه‌های تولید است. افزایش نظارت کارامد و جلوگیری از احتکار، مدیریت در واردات و صادرات نیز از جمله راهکار‌های مهمی برای این موضوع است. از دیدگاه مرکز پژوهش‌های مجلس، افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی در قالب تنخواه گردان خزانه، برداشت از صندوق توسعه ملی، افزایش دارایی‌های خالص بانک مرکزی و تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالا‌های اساسی (کاهش ذخایر ارزی بانک مرکزی) سه کانال اصلی است که نهایتاً منجر به افزایش پایه پولی و تورم در اقتصاد ایران شده است.