شیخی: علت مشکل خوزستان عدم اجرای الگوی آب است / پیشنهاداتی به وزیر جهاد دولت سیزدهم

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، تا چند روز آینده دولت سیزدهم جای دولت آقای روحانی را می‌گیرد و از آن به بعد پروسه معرفی وزرا و بررسی برنامه‌های آن‌ها برای وزارتخانه هایشان کلید می‌خورد. یکی از این وزارتخانه‌های حساس وزارت جهاد کشاورزی است که برنامه‌ها و وظایف مهمی دارد که اجرای درست یا غلط هر کدام از آن‌ها محاسن و پیامد‌هایی برای اقتصاد کشور به دنبال خواهد داشت. عبدالمجید شیخی؛ اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره استراتژی‌ها و برنامه‌های مهم وزارت جهاد کشاورزی با دانشجو چند موضوع مهم را مطرح کرده است.


شیخی استراتژی‌ها و راهبرد‌هایی که وزیر جهاد کشاورزی دولت آیت الله رئیسی باید در پیش بگیرد را مورد اشاره قرار داد گفت: راهبرد‌هایی که وزیر جهاد کشاورزی دولت سیزدهم برای توسعه صنعت کشاورزی ایران باید در نظر بگیرد بسیار حائز اهمیت است. این راهبرد‌ها افزایش اشتغال، بالا بردن بهره وی آب، پیاده‌سازی الگوی توسعه روستایی با اتکا به دو رکن اساسی کشاورزی و معدنی است. ایجاد قطب‌های تولیدی کشاورزی- روستایی، کشاورزی- معدنی و روستا محور و ساخت مسکن شاغلین و متقاضیان کار در مناطق روستایی محور‌های بسیارمهمی است که در برنامه‌های وزیر آتی جهاد کشاورزی باید دیده شود.

کارشناس مسائل اقتصادی درخصوص اهمیت توسعه بخش مسکن روستایی خطاب به وزیر آتی جهاد کشاورزی گفت: در واقع باید به مسکن روستایی بها داده شود. حسن این الگو بدین جهت است که با ایجاد قطب‌های تولیدی با محوریت روستا علاوه بر ایجاد و تامین مشاغل در روستا‌ها با ساخت مسکن روستایی همزمان مشکل ازدحام شهری را می‌توانیم حل کنیم. متعاقبا شاهد ایجاد مشاغل خدماتی مکمل در سطح روستا‌ها نیز خواهیم بود. با توجه به اینکه در هر مکانی سرمایه گذاری صورت بگیرد خود به خود شاهد ورود و حضور متقاضیان کسب و کار خواهیم بود این موضوع در جذب سرمایه گذاری‌های خرد در روستا و ایجاد مشاغل مختلف بسیار حائز اهمیت است.

استاد اقتصاد به یک نکته مهم که مساله اصلی کشور است اشاره و خاطر نشان کرد: یکی دیگر از راهبرد‌های مهمی که وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم باید بدان توجه کند، بحث پیاده سازی الگوی آب است. این الگو متکی به مهار، ذخیره سازی، کاهش تبخیر و تولید آب شیرین با انرژی تجدیدپذیر در طرف عرضه بویژه بوسیله پروژه‌های آبخیز داری و آبخوان داری با استناد به سیاست‌های کلی آب و انرژی کشور است. در طرف تقاضا نیز اصلاح الگوی مصرف آب کشاورزی با مجهز کردن زمین‌ها به تجهیزات آبیاری نوین، نصب کنتور آب بر چاهها، اصلاح و پیاده سازی الگوی کشت و استفاده از آب‌های بازیافتی است.

وی در این باره افزود: متاسفانه در پنج سال گذشته حداقل دو بار سیل موجب وارد کردن خسارت‌های سنگینی به برخی استان‌های کشور شده است. جالب است که اکنون در حالی که از عواقب خشکسالی رنج میبریم و نهاد‌های انقلابی برای آبرسانی با تانکر به مناطق روستایی سیستان و بلوچستان و خوزستان تلاش می‌کنند، اما نتوانسته ایم به صورت همزمان از بارندگی‌هایی که بخصوص در هفته اخیر تبدیل به سیل می‌شوند به درستی استفاده کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه دراین باره توضیح داد: در کشور هنوز سندی به عنوان الگوی آب تدوین نشده است. اگر طبق سیاست‌های کلی آب، طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری پیاده می‌شد قطعا سیلاب تبدیل به غنیمت می‌شد، نه تبدیل به نقمت و گرفتاری؛ که به رغم خشکسالی و کم‌آبی و تشنگی انسان و احشام، سیل راه بیفتد و تنها اثر آن را در ویرانی ابنیه و روستا‌ها و هدر رفت آب شاهد باشیم، ضمن اینکه حجم عظیمی ازخاک کشور به عنوان ثروت عظیم را با خود بشوید و ببرد! برای استفاده بهینه از منابع بارشی نیازمند تدوین و تنظیم برنامه عرضه و تقاضای آب هستیم. برنامه‌ای که تولید و مهار آب را در طرف عرضه تعیین کند و در طرف تقاضا نیز الگوی مصرف آب را به صورت بهینه پیاده نماید.

عبدالمجید شیخی یکی دیگر از محور‌های مهم توسعه‌ای را خطاب به وزیر جهاد کشاورزی دولت سیزدهم عنوان کرد و دراین باره گفت: یکی دیگر از محور‌های بعد از اشتغال و استفاده بهینه از منابع آبی، الگوی توسعه روستایی است که می‌تواند محور بهسازی و پیاده سازی الگوی آب و الگوی کشت باشد. خوشبختانه در کشور مراتع و منابع طبیعی قابل توجهی را در اختیار داریم، اما متاسفانه از این منابع طبیعی به درستی بهره برداری نمی‌شود. بنده با متخصص کشت دیم در کشور صحبت کردم وی تاکید داشت که ما می‌توانیم با کشت درختان زیتون، تمام روغن خوراکی کشور را تامین کنیم و مازاد بر نیاز کشور را نیز به سایر کشور‌ها صادر کنیم. باید به سراغ کشتی برویم که تولید روغن خوراکی را از طریق کشت درختان زیتون و درختان بومی مثل درختان بادام تلخ تامین کنیم. روغن بادام تلخ را با یک فیلتراسیون می‌توانیم تبدیل به روغن شیرین و قابل مصرف کنیم.

وی در این باره تصریح کرد: منطقه استان سمنان دارای درختانی به نام اورس است که کیفیت بالاتری نسبت به روغن پالم وارداتی دارند. روغن پالم در سبد مصرفی خانوار تحمیل شده و زیان‌های مختلفی به جسم انسان وارد می‌کند، بنابراین بطور مثال الگوی کشت و تولید روغن باید تغییر پیدا کند. زمین‌هایی که در حال حاضر به کشت کلزا و دانه‌های روغنی زراعی اختصاص داده ایم را به کشت گندم و جو و پنبه و ذرت اختصاص دهیم که برای تولید علوفه مورد نیاز است.

استاد اقتصاد با اشاره به یک برنامه توسعه‌ای دیگر در بخش کشاورزی خاطر نشان کرد: یکی دیگر از راهبرد‌ها جدیت در امر سرمایه‌گذاری است. با توجه به اینکه بالاترین بازدهی سرمایه در بخش کشاورزی است به این محور باید توجه زیادی صورت داده شود. اگر به داده‌های آی کور (ICOR) با همان نسبت فزاینده تولید به سرمایه توجه کنیم که داده‌ها در سایت بانک مرکزی تا سال ۱۳۸۵ منتشر شده است، متوجه می‌شویم بالاترین بازدهی تولید نسبت به سرمایه به بخش کشاورزی اختصاص دارد. اما در چند سال گذشته متاسفانه، کمترین توجه را به بخش کشاورزی داشته ایم ودولت هم در این بخش خودسانسوری‌های زیادی داشته است. دولت آقای روحانی بر این باور بود که اگر در زیربنا‌های بخش کشاورزی، سرمایه‌گذاری کند بر خلاف قانون سیاست‌های کلی اصل ۴۴ عمل کرده است در صورتی که این تفسیر غلطی است، سرمایه‌گذاری در زیربنا‌ها جزء راهبرد‌های اصلی کشور‌های توسعه یافته به شمار می‌رود.

شیخی در این باره اضافه کرد: سازمان همکار‌های های اقتصادی در توسعه بالاترین حجم سرمایه گذاری را در زیربنا‌های بخش کشاورزی دارند. الگوی توسعه روستا محور، کشاورزی محور، برنامه تنظیم بازار و افزایش سرمایه گذاری موارد مهمی است چرا که منجر به بازدهی بالاتر بخش کشاورزی و ایجاد شغل و خودکفایی می‌شود و خود اتکایی ایجاد می‌کند، صادرات را افزایش می‌دهد و نیاز کشور به واردات را کاهش می‌دهد. ضمن اینکه بخش کشاورزی ما استعداد تامین بیش از ۴۰۰ میلیون جمعیت را دارد.

استاد اقتصاد درباره تبدیل کشت و اثرات آن در بهره وری بیشتر گفت: اگر کشت غرقابی به کشت گلخانه‌ای تبدیل و زمین‌های کشاورزی مجهز به تجهیزات آبیاری نوین شوند، یعنی آبیاری نواری، کوزه ای، قطره‌ای و بارانی نهادینه شود، مصرف آب در بخش کشاورزی به حداقل ممکن می‌رسد. در این باره بار‌ها شاهد بوده ایم که رسانه ملی در مصاحبه با کسانی که از روش‌های نوین استفاده می‌کنند اظهار می‌کنند که بهره وری آب آن‌ها ۳ تا ۴ برابر افزایش و تولید آن‌ها نیز بیش از ۲ برابر شده است. استفاده از فناوری‌های روز در بخش کشاورزی نشان می‌دهد میزان آب بری محصول تا یک چهارم کاهش یافته است؛ بنابراین با بهره‌وری همزمان از تجهیزات نوین آبیاری و استفاده از فناوری روز می‌توانیم بهره وری کشاورزی را حتی به هشت برابر برسانیم. اما متاسفانه از این فرصت‌ها استفاده نکرده‌ایم. یکی از راه‌های توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی این است که شرکت‌های کشت و صنعت با مشارکت مردمی و شرکت‌هایی که در بورس پذیره نویسی می‌شوند مجوز‌های مشابهی مانند طرح ۵۵۰ هزار هکتاری استان ایلام و خوزستان را بگیرند و با روش‌های نوین سرمایه گذاری کنند.

وی در پایان با تاکید بر اصلاح یکی از مصوبات هیئت دولت در بخش کشاورزی خاطر نشان کرد: حتما لازم است مصوبه هیئت دولت در بحث تجهیزات آبیاری تحت فشار اصلاح شود. به جای اینکه به کشاورز بگوییم ابتدا ۱۵ درصد آورده مالی خود را بیاور تا ۸۵ درصد منابع مالی مورد نیاز تجهیزات آبیاری را برایت تامین کنیم، بهتر است آن ۱۵ درصد آورده کشاورز را به بعد از تولید و افزایش بهره وری تولید و افزایش درآمد کشاورز آن هم به صورت اقساطی بعد از تجهیز زمین و تجهیزات آبیاری منوط کنیم تا به دلیل کم توانی کشاورز از داشتن فناوری‌های روز بی نصیب نماند چرا که متاسفانه بخش زیادی از کشاورزان ما سرمایه در گردشی برای اختصاص به این موضوع ندارند.