گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، چکهای جدید که از ابتدای سال 1400 توزیع شده است، به وسیله افزایش خدمات سیستمی و کاهش دخالت انسان، مثل تمرکز صدور دسته چک در بانک مرکزی و ثبت و تائید اطلاعات چک در سامانه صیاد، اعتماد به چکهای صادرشده را افزایش میدهد. همچنین با اجرای کامل قانون جدید چک، گامی در جهت دولت الکترونیک نیز برداشته خواهد شد.
در حال حاضر که بسیاری از کسب و کارها نیز به سمت الکترونیکی شدن حرکت میکنند، لازم است تا خدمات دولتی و حکومتی نیز به این سمت متمایل شوند تا سطح رفاه جامعه افزایش یابد.
چک، به عنوان یکی از خدمات ارائهشده بانک مرکزی به مشتریان، جزو پرکاربردترین ابزار انجام معامله در فضای کسب و کار کشور است. به همین دلیل، قانون صدور چک که در سال1355 تصویب شد تاکنون چندین بار مورد اصلاح قرار گرفته است و در سال1397 دچار اصلاحات نوآورانهای شد که امکان ارائه خدمات غیرحضوری و الکترونیکی را نیز فراهم خواهد کرد.
از جمله خدمات غیرحضوری چک، شامل ارائه خدمات ثبت و تائید چک در سامانه صیاد از طریق خودپرداز و کارتخوان، همچنین ارسال پیامک ثبت چک به گیرنده جهت اطمینان از صحت اطلاعات درج شده توسط صادرکننده است. این موارد، از جمله اقدامات مهم بانک مرکزی است که لازم است اجرا شود تا در این شرایط کشور و خیز دوباره کرونا، از حضور مردم در مکانهای شلوغ، از جمله بانکها بکاهد.
لزوم وحدت رویه بانکها در ارائه خدمات غیرحضوری چک
البته در ارائه خدمات غیرحضوری چک، لازم است تا بانکها طبق یک وحدت رویهای عمل کنند که صاحبان کسب و کار دچار سردرگمی نشوند؛ زیرا ممکن است برخی از صاحبان کسب و کار از چندین بانک دسته چک گرفته باشند و نبود وحدت رویه بین بانکها در ارائه خدمات، میتواند مشکل و سردرگمی ایجاد کند.
ابوالفضل ابوترابی؛ عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس در رابطه با لزوم وحدت رویه بانکها در ارائه خدمات گفت: ما شاهد آن هستیم که رویه بانکها در اجرای قانون جدید چک متفاوت است و بعضاً اطلاعات مختلفی برای ثبت و تایید چک از مردم می‌گیرند. در این خصوص جلساتی با مسئولین بانک مرکزی گذاشته شده تا وحدت رویه در بین شعب بانکها ایجاد شود.
حل مشکل مردم با ثبت و تائید چک، وظیفه شبکه بانکی است
همانطور که گفته شد، در حال حاضر ایجاد امکان ثبت و تائید اطلاعات چک در سامانه صیاد به وسیله خودپرداز و کارتخوان، همچنین ارسال پیامک ثبت چک به گیرنده، میتواند جزو دو اقدام بانک مرکزی در جهت ارائه خدمات غیرحضوری باشد که از اهمیت زیادی در جهت کاهش حضور مردم در بانکها برخوردار است و به جلوگیری از شیوع کرونا نیز کمک میکند. این اقدامات علاوه بر کاهش حضور مردم در بانکها، موجب کاهش برخی مشکلات صاحبان کسب و کار از جمله عدم دسترسی به گوشی هوشمند نیز میشود.
مهدی طغیانی؛ عضو کمیسیون اقتصادی در رابطه با لزوم اتصال خودپرداز به سامانه صیاد بیان کرد: برای رفع مشکل مناطق محروم در خصوص ثبت و تائید اطلاعات چک، اتصال خودپردازها به سامانه صیاد موثر است و باید صورت بگیرد. علی رغم اینکه مشکل ثبت و تائید چک در مناطق محروم وجود دارد، اما شاید درصد کمی از فعالین اقتصادی کشور هستند که به اینترنت دسترسی ندارند یا از مبادلات مالی از طریق بستر نقل و انتقالات الکترونیکی بی بهرهاند.
همچنین علی خضریان؛ سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی نیز در رابطه با اهمیت ارسال پیامک ثبت چک گفت: در حال حاضر لازم است تا ارسال پیامک ثبت چک به گیرنده، هر چه زودتر راه اندازی شود. با انجام این کار، برخی از مشکلاتی که ممکن است در آینده به وجود بیاید برطرف خواهد شد. با فراهم شدن ارسال پیامک ثبت چک به گیرنده، مردم می‌توانند از صحت معاملات خود و ثبت چک‌ها در سامانه صیاد مطمئن شوند تا از انجام معامله با چک ضرر نکنند.
تسریع رئیس جدید بانک مرکزی در اتصال خودپرداز و کارتخوان به سامانه صیاد
با وجود اینکه قانون جدید چک مصوب آذرماه سال1397 است و بانک مرکزی، از آن زمان تا آذرماه سال1399 جهت فراهم کردن زیرساختهای اجرای قانون مهلت داشت، اما همچنان خدمات الکترونیکی چک از جمله امکان ثبت و تائید چک در سامانه صیاد توسط خودپرداز و پیامک مهیا نشده است.
از این رو حسن نوروزی؛ نائب رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس گفت: بانک مرکزی موظف است تا بر اجرای قانون توسط بانکها نظارت کند. اتصال خودپرداز به سامانه صیاد و همچنین امکان ثبت چک به وسیله پیامک در سامانه صیاد از جمله مواردی است که باید توسط بانکها فراهم شود. البته ما نیز در نظر داریم تا در آینده در مورد این موارد جلسه برگزار کنیم و با رئیس بعدی بانک مرکزی نیز در این مورد صحبت کنیم تا در اجرای قانون جدید چک سریعتر عمل کنند.
نصرالله پژمانفر؛ رئیس سابق کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو گفت: هرچقدر اطلاعات گیرنده چک نسبت به ثبت چک بیشتر شود، طبیعتاً مشکلات کمتری متوجه او میشود. بر این اساس اگر نتوان امکانات این اطلاع رسانی را فراهم کرد، مردم با مشکل مواجه می‌شوند.
پژمانفر اضافه کرد: ارسال پیامک ثبت چک در سامانه صیاد، یکی از بهترین راهکار‌های اطلاع رسانی به گیرنده چک است. این کار میتواند به صورت آنی به گیرنده اطلاع دهد که چک در سامانه صیاد ثبت شده است. علاوه بر این ارسال پیامک میتواند اطلاعات چک، شامل مبلغ و تاریخ سررسید را به گیرنده نمایش دهد تا اگر این اطلاعات با تعهدات دو طرف معامله همخوانی نداشت، گیرنده چک از پذیرش چک ممانعت کرده تا زمانی که این اطلاعات توسط صادرکننده تصحیح شود.
به گزارش دانشجو، اگر صادرکننده چک هنگام تحویل آن به گیرنده، ثبت چک در سامانه صیاد را فراموش کند یا از انجام این کار خودداری کند برای گیرنده چک مشکل ایجاد میشود. همچنین اگر گیرنده چک نیز به ثبت چک توسط صادرکننده توجه نکند یا نداند که چک در سامانه صیاد ثبت نشده است، برای دریافت وجه چک دچار مشکل خواهد شد؛ بنابراین اطلاع گیرنده از ثبت چک در سامانه صیاد، میتواند از بروز برخی مشکلات برای صاحبان کسب و کار جلوگیری کند.
بانک مرکزی به وعده خود عمل میکند؟
به گفته روابط عمومی بانک مرکزی، به زودی خدمات ثبت، تائید، انتقال و استعلام چک به صورت پیامکی و با همکاری سازمان فناوری اطلاعات، از طریق سرشماره ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ به مشتریان فاقد گوشی هوشمند ارائه خواهد شد. باید دید که این قول بانک مرکزی چه زمانی عملی شده و در اختیار مردم قرار میگیرد.
اما در رابطه با اتصال خودپرداز به سامانه صیاد نیز باید بانک مرکزی این امکان را فراهم کند تا افرادی که در مناطق محروم صاحب کسب و کاری هستند نیز بتوانند از چک در معاملاتشان استفاده کنند. حال باید منتظر ماند و دید مدیران بانک مرکزی با احترام به قانون و در جهت کمک به تسهیل تجارت و کسب و کار در کشور به وعده‌های خود عمل میکنند؟!