گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، فرید اسماعیلی بوکانی؛ با شکل گيري شهرها، روند وقوع جرم رو به فزوني نهاده و هرچه اين اجتماعات گسترده تر گردد، دامنه وقوع جرم نيز افزون ميگردد و لزوم مبازره با آن و برنامه ريزي درجهت پيشگيري از جرم، امري ضروري مي نمايد. شهرداري به عنوان یکی از ارکان اصلی مدیریت شهری با عدم برنامه ريزي مناسب منجر به ایجاد محیط های نامناسب و پر خطر در حوزه های شهری شود.
طراحي و جانمايي ساختمان ها، توجه به مبلمان شهري و پارکهاي عمومي، عدم توجه به نورگیری معابر، عدم توجه به کاربری مختلط ازجمله اقداماتي است که بر عهده متوليان مديريت شهري قرار داشته و اجراي صحيح آن مي تواند نقش موثري درکاهش جرم ايفاء نمايد. محیط همواره بر رفتار انسان تاثیر داشته است. امنیت شهری یکی از مشکلات عمده در جوامع امروزی بدل شده است.
پدیده آسیب های اجتماعی جزو لاینفک یک جامعه است. ارائه راهکارهای طراحی شهری مناسب و فضاهای امن یکی از ضرورت های ساماندهی و طراحی بافت های شهری می باشد. رواج زندگی آپارتمانی و استفاده از فضاهای عمومی، این مکان ها را به بازاری برای خرید و فروش مواد مخدر و محیط مناسب تجمع ارازل و اوباش و... تبدیل نموده است.
با توجه به افزایش بی رویه آمار جرم و جنایت که ناشی از بی توجهی به شرایط بوم شناختی است، مداخله در این حوزه به منظور پیشگیری از بزهکاری امری ضروری است. هدف جرم شناسی پیشگیرانه به کار بردن فنون مختلف به منظور جلوگیری از وقوع بزه کاری است. دولت مطابق اصل سوم قانون اساسي با استفاده از رسانه هاي عمومي و دستگاههاي اجرايي وظيفه مبارزه با فساد را برعهده دارد و قوه مقننه در حيطه قانوگذاري بايد با مدنظر قراردادن نظريات جرم شناسانه، هرگونه جرم انگاري را در حد ضرورت و به تصويب برساند.
حضور فعال مردم در شهر، از عوامل افزايش امنيت در فضاي شهري است. تجمع گروهي از مردم، محيطي امن ايجاد مي كند كه موجب عدم ترغيب به جرم و جنايت مي شود. احساس انسان وابسته به فضاهايي است كه به او تجربة حس امنيت مي دهد بر رفتار انسان اثر مي گذارند و در نتيجه انسان بر انواع فضاهايي كه احساس مختلفي را از قلمرو در او ايجاد كند رفتار خاصي را بروز مي دهد. اين قلمروها به ۴ دستة صميمي، خصوصي، اجتماعي و عمومي تقسيم می شود. فضاي كوچكتر امنيت بيشتري و نيز ميل به تعامل اجتماعي قويتري را خواهد داشت و در فضاهاي وسيع احساس بدون حفاظ بودن و در نتيجه ناامني وجود دارد.
اولين ضامن شکل گيري رابطة اجتماعي امنيت است. امنیت عامل بسیارمهم برای یک شهر است که طریق عوامل مختلفی از جمله طراحی مناسب و سازگار با اصول و ضوابط ایمنی و پیشگیرانه می باشد قابل تامین است. با افزایش جرایم در ساختار کالبدی شهر باید معماران به رعایت اصول طراحی فضای ایمن و قابل دفاع توجه نمایند.
محیط ساخته شده بر رفتار انسان تاثیر گذار است و می توان با ایجاد فرصت برای ارتکاب جرم، مجرم را تشویق به ارتکاب نماید و از طرف دیگر با طراحی مناسب و رعایت اصول ایمنی در ساخت و ساز شهری از وقوع جرم پیشگری کند و با رعایت ضوابط ایمنی در این طراحی می توان در یک محیط شهری رفتار شهروندان را در یک چارچوب خاص فضایی کنترل و زمینه بروز رفتار مجرمانه را کاهش داد. نقش مدیریت شهری می تواند تحت سیاست های ابداعی شایان توجه باشد که در ذیل به برخی از آنها اشاره شده است.
در همه فضاهاي شهری، وضعيت شاخص هاي بصري به گونه اي نامناسب ارزيابي مي شوند به نحوي كه در اين فضاها:
عدم وجود اطلاعات ناظر ازبرداشت محيط
وجود آلودگي ديداري در اشكال كالبدي و نماهاي شهري
كاربرد نامناسب و عدم هماهنگی رنگ درفضاهاي مورد مطالعه
كاربرد نامطلوب نور در فضاها و مسيرهاي منتهي به آنها
راهکارهایی جهت پیشگیری از وقوع جرم:
تدوین برنامه های کوتاه مدت ، دراز مدت استانی در چهارچوب سیاستهای قوه قضائیه به عنوان وظیفه و قانون در پیشگیری از جرم در دستگاههای دولتی جهت همکاری در این زمینه باشرایط منطقه ای.
جذب،آموزش و بکارگیری مؤثر هسته های مردمی در امر پیشگیری و نظارت بر هسته های مردمی و نهادهای مدنی مرتبط.
شناسایی دقیق عوامل ارتکاب جرم باید مشخص سپس نسبت به ریشه کن کردن و پیشگیری آن برنامه ریزی کرد و بجای پرداختن به شعار در پی یافتن راه حل های اصولی بود.
تسهیل صدور مجوزهای دیوارکشی برای مالکین اراضی حاشیه شهر و اطلاع رسانی از طریق رسانه های عمومی بجای سختگیری و عدم پاسخ گویی به متقاضیان که موجب می شود ساخت و سازهای غیرمجاز و تغییر کاربری غیر مجاز صورت پذیرد.
بهره گیری از مدیران توانمند و دارای دانش و مهارت چه در مدیریت کلان و چه در مدیریت های میانی و ادارات جهت پیشگیری از جرم می توان تأکید کرد.
فرید اسماعیلی بوکانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهاباد
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.