به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، مستند واقعیتی است که خصوصیات نمایشی، مخاطب را به تماشای آن ترغیب می‌کند و رقابت آثاری که برای بیان سخنان جامعه پا به میدان گذاشته اند رسالتی است که سینما حقیقت را هجده دوره به پیش برده و این جشنواره بین المللی را یکی از عوامل رشد و زنده ماندن مستند سازی در ایران تبدیل کرده است.

سینما واقعیت

برای درک بهتر مفاهیم سینما مستند، به نقل از روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، محمدعلی الستی محقق، جامعه‌شناس ارتباطات و استاد دانشگاه درباره جشنواره «سینماحقیقت» و برگزاری آن گفت: یکی از مسائل مهم مطرح در عارضه‌یابی، آسیب شناسی و حتی مدیریت بحران، این است که اساساً چیزی به نام حقیقت، (یعنی آنچه که بر اساس اعتقاد انسان‌ها در نتیجه قضاوت و داوری در مورد واقعیت‌های مشاهده شده ایجاد و حاصل می‌شود) در تولید اثر مستند، ارزشی ندارد و این واقعیت دست‌نخورده و قضاوت نشده، واجد ارزش است. تفاوت این دو نیز این است که واقعیت، یک امر عینی و حقیقت، پدیده‌ای ذهنی است و برخلاف چیزی که بسیاری  بیان می‌کنند، حقیقت، نسبی و واقعیت، مطلق است. پس سینمای مستند، سینمای واقعیت است.

ایشان همچنین معتقدند برای بیان بهتر، نام جشنواره‌ای سینما حقیقت لازم به تغییر با سینما واقعیت است.

سینما حقیقت علاوه بر کشف مستندسازان مستعد وظایفی بالاتر با کارکرد‌های اجتماعی و اثرگذاری آن بر مخاطب و در چهارچوب‌های بزرگتر بر تقویت فرهنگ جامعه را داراست و هر سال خاسته یا ناخاسته بر آنها تاثیر می‌گذارد.

آینده راه چگونه شد؟

ادامه راه این وظایف را برگزیدگان و یا فیلمسازان برآمده از دل جشنواره طی می‌کنند، که پس از گذران از سنما حقیقیت خود را در میان سوژه‌های برآمده از همین جامعه پیدا می‌کنند و خالق اثر در دنیای سینما می‌شوند.

آرش لاهوتی، یکی از مستندسازانی که در دوره‌های مختلف جشنواره سینما حقیقت موفق به کسب جوایز زیادی شده و درخشش خود را در بخش مستند آزاد دوره پنجم با دریافت لوح افتخار برای ساخت مستند «۲/‌۴٧» آغاز کرد. او در دوره ششم و دهم هم برای مستند «راننده و روباه» و «آبی کمرنگ» موفق به دریافت جایزه شد و در سال ۱۳۹۶ با فیلم «روز‌های نارنجی» وارد فضای سینمای داستانی نیز شد.

محمدعلی طالبی نیز که بیشتر به‌خاطر ساخت فیلم در ژانر کودک و نوجوان شناخته می‌شود و آثاری مانند «شهر موشها»، «چکمه» و «کیسه برنج» را در کارنامه دارد، در دوره هشتم جشنواره سینما حقیقت موفق شد در بخش فیلم‌های مستند کوتاه و نیمه بلند بین‌الملل جایزه ویژه هیات داوران را برای مستند «ننه حسن» به دست بیاورد.

نرگس آبیار در سومین دوره جشنواره سینما حقیقت در بخش بهترین فیلم کوتاه، نشان فیروزه سینما حقیقت و دیپلم افتخار را برای مستند «روز پایان» بدست آورد. آبیار در حالی این جایزه را در سال ۱۳۸۸ گرفت که اولین فیلم بلند داستانی خود را در سال ۱۳۹۱ با نام «اشیا از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیکترند» ساخت و بعد از آن با فیلم‌های «شیار ۱۴۳»، «نفس»، «شبی که ماه کامل شد» و «ابلق» جایزه‌های زیادی را در جشنواره‌ها نیز به دست آورد.

محمدحسین مهدویان، در هفتمین دوره جشنواره برای مستند «آخرین روز‌های زمستان» در بخش بهترین مستند داستانی صاحب تندیس جشنواره شد. مهدویان بعد‌ها با ساختن فیلم‌های «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» نشان داد که حرف‌های زیادی در سینمای داستانی هم دارد.

نام‌های برده شده تنها نمونه‌ای از فعالان تاثیرگذار سینما هستند که در جشنواره سینما حقیقت درخشیده‌اند و در ادامه فعالیت خود بر فرهنگ سازی در سینما ایران اثر گذاشته اند.

چه در راه است؟

به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی محمد حمیدی مقدم دبیر هجدهمین دوره جشنواره سینماحقیقت این چنین گفته: امسال در بخش‌های جنبی جشنواره برنامه‌های متنوعی داریم. با توجه به تعدد مستند‌هایی که در این دوره ثبت‌نام کرده‌اند، بخشی از این آثار را به ناچار خارج از مسابقه و در قالب نمایش ویژه قرار داده‌ایم تا طیف گسترده‌ای از مخاطبان هر شب به چهارسو بیایند و از تماشای این مستند‌ها لذت ببرند. جشنواره‌های فیلم مستند دنیا مستند‌های اجتماعی غلبه دارند، اما امسال ما مستند‌های اجتماعی، ورزشی، پرتره، سیاسی، برون‌مرزی، تاریخ‌نگاری و حتی مستند‌هایی در حوزه دفاع‌مقدس و امنیت ملی را داریم که فکر می‌کنم بسیار جذاب خواهند بود. همچنین، بخش نمایش فیلم‌های خارجی نیز به‌خوبی گزینش شده و شامل آثاری از سینمای بین‌المللی است.

وی همچنین در ارتباط با حضور هوش مصنوعی در جشنواره خاطر نشان کرد: هوش‌مصنوعی یک چالش است. بخش واقعیت، سندسازی یکی از مباحث داغ امروز است و ما نیز توجه ویژه‌ای به آن داشته‌ایم. در این جشنواره قصد داریم چالش‌های پیش‌روی سینمای مستند را در مواجهه با هوش مصنوعی از جمله مسائلی، چون جعل سند و خلط واقعیت را بررسی کنیم. از پیش برنامه‌ریزی‌هایی داشته‌ایم که با حضور اساتید داخلی و خارجی به این مباحث بپردازیم و ببینیم که هوش مصنوعی چه تأثیری بر مستندسازی و واقعیت‌نگاری خواهد گذاشت. این بحث‌ها تنها مختص به سینمای داستانی نیستند، بلکه تأثیر مستقیم بر سینمای مستند خواهند داشت و ما در این دوره قصد داریم این موضوع را به‌طور جدی مطرح کنیم.

در هجدهمین دوره جشنواره سینما حقیقت کارگاه‌های آموزشی نیز با حضور آقایان رسطو مداحی گیوی، سیف‌الله صمدیان، مهرداد زاهدیان، جاشوا اوپنهایمر، وحید آگاه، گودرز رشتیانی، امیرحسین موسوی و سروش زرگر پور، در مقام استاد برگزار می‌شود.

هجدهمین دوره جشنواره بین المللی مستند سینما حقیقت از ۱۸ الی ۲۵ آذر ماه در پردیس (چارسو) برگزار خواهد شد و در این دوره آثار با توجه به تزریق نگاه نو و حضور هوش مصنوعی بیش از پیش در کانون توجه‌ها قرار گرفته اند و می‌توانند در اکران مخاطبان را به جشنواره جذب کنند و همین جذابیت بستری برای درخشش ادامه دار فیلم‌سازان در سینمای ایران بشود.

نوشته: امیرحسین پورزاد