عاقبت برجام اعراب و اسرائیل؛ ترامپ چگونه توانست بحران فلسطین را به مسأله اصلی جهان اسلام تبدیل کند؟

 

تظاهرات عمومی در کنار تلاش‌های دیپلماتیک ادامه دارد. ساکنان کرانه‌ی باختری و نوار غزه روز گذشته را «روز خشم» نامیدند و اعتراضات صدها هزار نفره سامان دادند. بیشتر کشورهای اسلامی هم صحنه‌ی اعتراضات مردمی و به آتش کشیده‌شدن پرچم آمریکا بود. ترامپ تصور می‌کرد تغییر پایتخت رژیم صهیونیستی «به‌فرموده» است؛ امروز اعلام‌کند، فردا اجرا می‌شود! عملاً اما تمام تلاش‌ها را برای به حاشیه راندن قدس، به حاشیه برد!

گزارش تصویری مرتبط را اینجا و اینجا تماشا کنید

یک بازخوانی تاریخی؛ صهیونیست‌ها به‌دنبال کدام میراث نداشته هستند؟

کوروش وقتی به دروازه‌های بابل رسید، یهودیان ششمین دهه‌ی اسارتشان را سپری می‌کردند. بخت‌النصر پادشاه آشوری بعد از فتح اورشلیم، سران و بزرگانشان را اسیر کرده بود. پادشاه هخامنشی غیر از آن‌که یهودیان را آزاد کرد، اجازه داد تا معبد و هیکل سلیمان را بازسازی کنند. معبدی که در هجوم بخت‌النصر یکسره تخریب شده بود. معبدِ دوم چندصد سال دوام آورد تا به دست روم افتاد.

 

سال‌ها بعد در جریان جنگ‌های اعراب و امپراتوری، اورشلیم به تصرف مسلمین درآمد. بیت‌المقدس نگین فتوحات عُمر بود. خلیفه‌ی دوم بدون جنگ و خونریزی شهر را گشود. شخصاً از مدینه برای مذاکرات به معرکه آمد و سران مسیحی را متقاعد کرد باج‌گزار حکومت حجاز باشند. بیت‌المقدس در جریان جنگ‌های صلیبی بارها بین مسلمانان و مسیحی‌ها دست به دست شد تا اینکه به بخشی از متصرفات امپراتوری عثمانی تبدیل شود.

جنگ بین‌الملل اول؛ عثمانی سقوط کرد و انگلستان خود را قَیم فلسطین نامید. آرتور بالفور وزیر امور خارجه بریتانیا در 1917 حمایت کشورش را از تشکیل دولت اسرائیل اعلام کرد. صهیونیست‌ها معتقدند «قوم برگزیده» خداوندند؛ برای همین حق دارند ارض موعود را به‌هر بهانه‌ای تصرف کنند. احتمالاً برای همین میلیون‌ها نفر را از خانه و زندگی‌شان آواره کردند و زنان و کودکان فراوانی را به خاک و خون کشیدند. وحشی‌ها ارث نداشته‌شان را طلب می‌کنند!

 

جنگ‌افروزی یا ناکارآمدی سیاسی؛ وقتی ترامپ اعتبار نداشته آمریکا را زیر سؤال برد!

پیروز مجتهدزاده استاد دانشگاه تهران معتقد است تصمیم ترامپ ناکارآمدی سیاسی وی را دوباره اثبات کرد. وی در این باره به خبرنگار خبرگزاری دانشجو می‌گوید: «سخنرانی ترامپ از میدان ناآگاهی و نابخردی مطرح شد. وی اعلام کرد مسأله‌ی انتقال سفارت از تل‌آویو به بیت‌المقدس چندین دهه قبل تصویب شده، ولی اجرایی نشده است. به‌نظر می‌رسد ترامپ فلسفه این مطلب را درست درک نکرده. رؤسای جمهور پیشین ایالات متحده، مصوبه کنگره را مسکوت گذاشتند چراکه می‌دانستند درصورت اجرا، چه آتش‌ها در منطقه برپا می‌شد.»

 

محمد مرندی دیگر استاد دانشگاه تهران هم معتقد است اقدامات یک‌جانبه ترامپ بار دیگر «غیرقابل اعتماد» بودن ایالات متحده را برای همه اثبات کرد. وی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: «ایران بار‌ها اعلام کرده نزدیکی کشورهای عربی به آمریکا هیچ فایده‌ای ندارد. چرا که ایالات متحده تنها به دنبال منافع خود و اسرائیل است. هیچ کشوری به اندازه سعودی‌ها به آمریکا خدمت نکرد، اما در عمل دیدیم که ترامپ ذره‌ای برای جایگاه محمد بن سلمان ارزش قائل نشد.»

 

از کمپ‌دیوید تا اسلو؛ عاقبت «برجام» اعراب و اسرائیل چه شد؟

ایالات متحده میانجی تقریباً همه‌ی مذاکراتی است که بین اعراب و اسرائیل برگزار شده. مذاکراتی که تا امروز دستاوردی جز به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی نداشته است. همزمان با خط سازش، تلاش‌های گسترده‌ای برای به حاشیه راندن مسأله‌ی فلسطین انجام شد. تأسیس داعش و اختلاف‌افکنی میان ملت‌های مسلمان از جمله‌ی آن‌ها است. بدتر از همه اما همراهی پیدا و پنهان سران برخی کشورهای عربی با این ماجرا است.

 

جمالی عضو هیأت رئیسه‌ی کمیسیون امنیت ملی در این‌باره به خبرنگار ما می‌گوید: «رؤسای برخی کشورهای عرب تلاش کردند تا یاسر عرفات و محمود عباس را به سمت مذاکره با اسرائیل ببرند و تشکیلات خودگران فلسطین را از مسیر مبارزه دور کنند. اما این همه‌ی ماجرا نبود؛ چراکه هم‌زمان با مذاکرات فلسطینیان با صهیونیست‌ها، حمایت‌های عربستان از داعش در خاک کشورهایی نظیر سوریه و عراق توان مقابله با رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی را از مسئولان این تشکیلات گرفت.»

وی با تأکید براینکه موضع‌گیری محکمی را از سوی سران کشورهای عربی در خصوص دستور ترامپ شاهد نبودیم، ادامه داد: «البته این کشور‌ها خود عامل این قبیل اقدامات و بخشی از مشکل هستند و اتحادیه عرب در خدمت پول آن‌ها است.»

محمد مرندی کارشناس مسائل سیاسی هم معتقد است زیان اقدامات ترامپ بیشتر از هر کس دیگری، متوجه هم‌پیمانان این کشور است. وی در این‌باره به خبرنگار ما گفت: «متحدان آمریکا در منطقه همچون عربستان و امارات با بحران‌های داخلی و خارجی بسیاری مواجه هستند. این کشور‌ها تلاش بسیاری کردند تا خود را به ترامپ نزدیک کنند و زمانی که دیدند وی کوچک‌ترین اعتنایی به آن‌ها ندارد، دچار تحقیر سیاسی شدند.»

استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: «ازسوی دیگر شکست‌های مکرر منطقه‌ای این کشور‌ها در یمن، سوریه، عراق، لبنان و قطر در کنار مشکلات عمیق داخلی و دستور ترامپ برای انتقال سفارت از تل‌آویو به بیت المقدس از سوی دیگر، جایگاه آن‌ها را در میان افکار عمومی جهان عرب و جهان اسلام تضعیف می‌کند.»

توفان توئیتری‌ در محکومیت تصمیم ترامپ؛ #القدس_عاصمه_فلسطین!

مردم البته معطل نماندند؛ معطل پادشاهانی که به‌جای حمایت از آرمان فلسطین با دشمن خونخوار اشغالگر فالوده می‌خورند. گذشته از تظاهرات‌ گسترده‌ای که در اقصی نقاط جهان در محکومیت جنایت‌های رژیم صهیونیستی برگزار شد، شبکه‌های اجتماعی هم صحنه ابراز احساسات مردمی بود. آنقدر که هشتگ‌های مختلفی مثل «#القدس_لنا» و «#القدس_عاصمه_فلسطین» برای ساعت‌ها حسابی داغ شد. مرور بعضی کامنت‌ها و نظرات مردمی در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند جالب توجه باشد:

 

پیرمرد پرحاشیه‌ی آمریکایی، تمام تلاش‌ها را برای عادی‌سازی اوضاع و انحراف افکار عمومی از بحران فلسطین نابود کرد. اعراب امروز نه دیگر پیمان اسلو را معتبر می‌دانند، نه آمریکا می‌تواند بیش از این برایشان میانجی‌گری کند. آقای رئیس‌جمهور همه پل‌ها را پشت سرش خراب کرد.