به گزارش گروه استانها خبرگزاری دانشجو، فاطمه راعی؛ دولت سیزدهم از همان ابتدای شروع به کار خود با هدف حل کمبود مسکن در شهرها و استانهای مختلف عهده دار طرح نهضت ملی مسکن شد که یکی از اصلیترین چالشهای مورد بحث، افقی سازی یا عمودی سازی مسکن بود.
وزارت راه و شهرسازی که متولی این امر است این گونه اعلام کرده که در بیش از ۹۰۰ شهری که از جهت کمبود زمین مشکلی ندارند ساخت واحدهای مسکونی به صورت ویلایی شکل بگیرد.
استان قم از جمله استانهایی است که از همان ابتدا با این چالش روبرو بوده و موافقان و مخالفان زیادی در رابطه با افقی سازی مسکن داشته است و مشکلات و آسیبهای آپارتمان نشینی در کنار مزایای آن و همچنین ویژگیهای مورد توجه خانههای حیاط دار در کنار امکان اجرایی آن محل بحث و گفتگو بوده است.
افقی سازی خوب یا بد؟
مخالفین طرح افقی سازی مسکن در قم بر این باورند که علاوه بر کمبود زمین که در این استان وجود دارد، با مشکلات دیگری از جمله آبرسانی، تامین برق و ... مواجه هستند.
بر اساس اعلام اداره کل راه و شهرسازی قم از بین ۱۳۰ هزار نفری که در این استان در طرح نهضت ملی مسکن در مجموع فازهای ۵ و ۶ ثبتنام کردهاند، ۵۶ هزار و ۸۳۷ نفر تأیید شده و بیش از ۳۵ هزار نفر از این افراد نیز مبالغی واریزی داشتهاند، این در حالی است که در اراضی ۵۶۰ هکتاری، جدیدترین پروژه تحت قانون نهضت ملی مسکن در شهر قم بالغ بر ۳۲ هزار واحد مسکونی پیش بینی شده و قم هنوز برای حداقل ۴۰ هزار متقاضی طرح نهضت ملی مسکن با کمبود زمین مواجه است.
استاندار قم ۳۰ مردادماه سال گذشته نیز در حاشیه بازدید از آمادهسازی الحاق اراضی ۵۶۰ هکتاری به شهر قم گفته بود؛ بنا به درخواست مدیران استانی و اصرار در این زمینه، تراکم واحدهای طرح نهضت ملی مسکن در اراضی ۵۶۰ هکتاری حداکثر ۵ طبقه در نظر گرفته شده است.
در مقابل موافقان این طرح بر این باورند که افقی سازی مسکن نه تنها موجب صرفه جویی در مصرف آب و برق میشود بلکه از بسیاری از هزینههای دیگر جلوگیری میکند.
بیشتر بخوانید:
طرح جامع تفصیلی کمبود عرضه زمین را ایجاد کرده است / بررسی مزایای ساخت «مسکن یک طبقه» در قم
نظرات اعضای شورای تصمیمگیری مسکن ملی قم شفاف شود / یکطبقهسازی مسکن را اجرایی کنید
عباس جهانبخش عضو هیات علمی دانشگاه هنر اصفهان یکی از موافقین طرح افقی سازی درباره مزایای یک طبقه سازی بیان کرد: در اراضی ۵۶۰ هکتاری پردیسان بر اساس سناریوی ساخت طبق الگوی انبوهسازی آپارتمانی امکان ساخت حدود ۳۳ هزار واحد مسکن امکان پذیر است در حالی که اگر این زمین به صورت آزاد و در قالب حدود ۳۶۰۰ پلاک برای ساخت یک طبقه تهاتر شود ۷/۲۲ هزار میلیارد تومان درآمد خواهد داشت که با درآمد آن میتوان برای کل متقاضیان تایید شده قم (۸۵۰۰۰ واحد) هزینه زیرساخت در یک توسعه منفصل با زمینهای ۸۲۵ متری فراهم نمود.
یک طبقه سازی در میدان عمل
در اواخر تابستان سال گذشته چندتن از معاونین وزارت راه و شهرسازی با حضور در شهر قم، طرح یک طبقه سازی را برای قم پیشنهاد دادند و پس از آن با دستور استاندار ساخت مسکن آپارتمانی متوقف و دستور یک طبقه سازی صادر شد.
پس از این دستور اداره مسکن وشهر سازی استان قم ادعا داشت که برای ساخت مسکن یک طبقه در استان نیاز به اراضی هست که به دلیل طرح تفضیلی در محدوده شهر زمین وجود ندارد. به همین علت تفاهم نامهای با وزیر سابق راه و شهرسازی مبنی بر مساعدت در الحاق زمین به اراضی شهری برای ساخت مسکن ویلایی صورت گرفت، اما به دلیل اینکه مسکن و شهرسازی استان قم باید در شورای برنامه ریزی تصویب شود و بعد به وزارتخانه برود، اقدامی در این زمینه صورت نگرفت.
در طی این مدت موضوع ویلایی سازی و یا آپارتمان سازی در جلسات مختلفی در وزارت راه و شهرسازی و در استان قم بارها مورد بحث و بررسی قرار گرفت و پس از آغاز فعالیت مهرداد بذرپاش به عنوان وزیر راه و شهرسازی، در همان روزهای اول فعالیت وی؛ به درخواست استان قم جلسهای با حضور استاندار، معاونین استاندار، مدیر کل راه و شهرسازی و نمایندگان قم تشکیل شد تا این پروژه از حالت بن بست خارج و تصمیم نهایی گرفته شود که در نهایت وزارت راه و شهرسازی موضوع تعیین تکلیف شیوه اجرای طرح نهضت ملی مسکن را به مدیریت استان تنفیض کرد.
استاندار قم نیز طی جلسهای با کلیه دستگاههای مسئول در امر ساخت و ساز، نمایندگان مجلس، رئیس کل دادگستری، رئیس شورای اسلامی شهر قم، شهردار قم، مدیران عامل آب و گاز و برق، مدیرکل راه و شهرسازی و سایر مدیران استانی از آنان درخواست کرد تا پیشنهاد و نظرات خود در خصوص اجرای هر یک از طرحها ارائه دهند که پس از دریافت نظرات کارشناسی از نهادهای مسئول، سر انجام استان به این نتیجه رسید که ساخت مسکن در طرح نهضت ملی به همان شیوه آپارتمان سازی به صورت بلوکهای ۵ سقف روی پیلوت در منطقه ۵۶۰ هکتاری انجام شود و عملاً اجرای ویلایی سازی در شهر قم منتفی اعلام شد و فقط در شهرستانها و بخشهای قم این شیوه ساخت و ساز دنبال میشود.
در آخرین بازدیدی که ارسلان مالکی، سرپرست سازمان ملی زمین و مسکن کشور از طرح نهضت ملی مسکن قم داشت عنوان کرد: در حال حاضر مقدمات کار و انعقاد قرار داد با پیمانکاران برای احداث ۲۲ هزار واحد انجام شده و با سرعتی که کار در حال انجام است پیش بینی میشود در موعد مقرر یعنی همان ۳۰ ماه پروژه به متقاضیان تحویل داده شود.
سرپرست سازمان ملی زمین و مسکن کشور همچنین در خصوص ویلایی سازی مسکن ملی در قم گفت: ترجیح وزارت راه و شهرسازی بر ساخت مسکن با تراکم پایین است، اما در برخی استانها به دلیل تعداد بالای متقاضیان و میزان زمین محدودی که به شهرها الحاق شده، به ناچار مجبور شدیم اولویت را بر ساخت آپارتمان قرار دهیم.
او استان قم را از جمله استانها با متقاضی بالا عنوان کرد و افزود: ما در این استان توانستیم در شورای عالی شهرسازی و معماری ۵۶۰ هکتار زمین را الحاق کنیم که برای این میزان با ۳۰ هزار متقاضی مواجه شدیم که پول واریز کردند و بی خانه بودنشان محرز شده بود و ما اگر میخواستیم خانه با تراکم پایین احداث کنیم تعداد زیادی از مردم مدتها پشت صف میماندند چرا که پروسه الحاق و تامین زمین یک پروسه طولانی مدت است، به همین منظور بعد از بررسیهای متعدد تصمیم بر این شد که در همین سایت خانههایی با تراکم بالا ساخته شود. این در صورتی است که پیشنهاداتی برای ویلایی سازی در شهرکهایی در قم مطرح شده که در حال بررسی است.
در حال حاضر طرح نهضت ملی مسکن در استان قم به صورت آپارتمانی در حال ساخت است و طی پیش بینیهای صورت گرفته تا ۲۰ ماه آینده نزدیک به ۶ هزار واحد آن تکمیل خواهد شد اما طبق دادههای فوق و اظهارات مسئولین استانی تقریبا میتوان نتیجه گرفت که یک طبقه سازی طرح نهضت ملی مسکن در استان قم علی رغم ویژگیهای مثبت آن از سوی مسئولین استانی نادیده گرفته شده و به محاق رفته است و در قم نیز شاهد آپارتمان سازی مسکن خواهیم بود.
به گزارش گروه استانها خبرگزاری دانشجو، فرزاد اقدسیان، دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی استان توضیحاتی پیرامون یکی از مصوبات سفر رهبر معظم انقلاب به کهگیلویه و بویراحمد رائه کرد و گفت: ۱۷ خرداد سال ۱۳۷۳ که رهبر معظم انقلاب به استان سفر داشتند یکی از مصوبات ، مجتمع خانه سازی روستایی بود که در قالب پروژه کلی احداث ۳۰۰۰ واحد مسکونی در سطح استان تعریف شد و معین شد افراد واجد شرایط پس از استعلام گیری از نهادهای ذیربط و بررسی های لازم از قبیل مستضعفی و فاقد مسکن و زمین بودن، شناسایی و تعیین گردند.
یکی از اراضی که برای تحقق این مصوبه در شهرستان بویراحمد معین شد تپه دمالی واقع در منطقه سروک شهر یاسوج بود که علیرغم مشخص بودن متولی امر و ساز و کارهای قانونی جهت اعطای زمین به واجدین شرایط با ترک فعل و اهمال عملی-مدیریتی مسئولان مربوطه، عمرش به ۲۹ سال رسید و کماکان نافرجام باقی مانده است.
وی گفت: یکی از مواردی که مصداق بارز سوءمدیریت در استان بوده، فقدان نگاه کارشناسی، تخصصی و آینده نگری به مسائل است که مبتلابه همیشگی مسئولان استانی ماست.
طبق مصوبه مشخص کردن اراضی بر عهده اداره کل منابع طبیعی استان بود و در آن زمان گسترش شهر یاسوج به وسعت الآن نبود؛ همچنین محدودیت و ممنوعیتی مبنی بر تخصیص اراضی مسطح و هموار برای این مصوبه نیز وجود نداشت؛ بنابراین مطلوب بود اداره کل منابع طبیعی مکان دیگری را برای تحقق این مصوبه انتخاب میکرد.
اما متأسفانه تصمیم اداره کل منابع طبیعی استان مبنی بر تعیین تپه دمالی سروک برای این امر تبدیل به بزرگترین و اصلی ترین مانع جهت تحقق این مصوبه شد و این نمونه واضح ناکارآمدی است که به واسطه تصمیم غلط عده ای مردم پاسوز میشوند و به حق مسلم خود دست نمی یابند.
وی توضیح داد: به خاطر اینکه اراضی تپه دمالی سروک جزو منابع ملی و دولتی بود در سال ۱۳۷۶ از طرف اداره کل منابع طبیعی استان مالکیت تپه دمالی سروک بر اساس سند ثبتی به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان واگذار و انتقال قطعی شد و بنیاد مسکن استان مکلف شد پس از نقشه برداری و انجام کارشناسی دقیق امورات و تعیین پلاک ها، ۲۱۲ نفر را به عنوان واجدین شرایط اعطای زمین شناسایی کرده و زمینه سازی لازم برای صاحب خانه شدن این افراد را فراهم آورد. اما متأسفانه بنیاد مسکن هم مجددا با عدم پیگیری های مناسب ، فقدان دغدغه مندی و اراده لازم ، مدیریت نامناسب و تغییر و تحولات مسئولیتی بسیار مانع بعدی تحقق این مصوبه لقب گرفت.
هم چنین باید از کم کاری های فراوان دهیاران روستای سروک و شورای اسلامی روستا به عنوان مانع سوم یاد کرد که علیرغم تعهدات خویش مبنی بر انجام همکاری های لازم در این زمینه به ویژه در صدور پروانه ها خود تبدیل به معارضین اصلی تپه دمالی سروک شدند.
نتیجه سهل انگاری ها تمامی اختلافات و کارشکنی های معارضین محلی باعث شد تا نقشه اراضی ۳ مرتبه تغییر کرده، قطعه زمین هر فرد جا به جا شده و پروانه ها صادر نگردد.
همچنین تاکنون ۴ مرتبه برای تغییرات نقشه اراضی منطقه و ۲ بار جهت صدور پروانه توسط صاحبین اراضی هزینه هایی واریز شده است.
دبیر شورای تبیین بسیج دانشجویی استان ادامه داد : از سال ۱۳۹۷ که بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد یاسوج مطالبه گری تپه دمالی سروک را آغاز کرد جلسات متعددی با مسئولان مربوطه به ویژه بنیاد مسکن استان و صاحبین اراضی و سایرین برگزار گردید تا ضمن شناسایی دقیق مسئله ، با همکاری نهادهای ذیربط ، مسئله تپه دمالی سروک به سرانجام رسیده و واجدین شرایط صاحب خانه شوند.
اما چون موانع بسیاری بر سر راه بود جلساتی با دکتر نگین تاجی ریاست دادگستری استان برگزار شد تا پیگیری ها صورت پذیرد و هماهنگی های لازم بین ادارت به ویژه اداره بازرسی کل استان انجام شود.
نتیجه این جلسات آن شد که اراضی طی قرعه کشی با حضور نماینده دادگستری، اداره بازرسی، بنیاد مسکن و بسیج دانشجویی مشخص شده و شماره قطعه و پلاک زمین تمامی افراد نیز معین شود.
قرعه کشی اراضی تپه دمالی سروک در شهریور ماه ۱۴۰۰ در ساختمان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی انجام شد و قطعات و پلاک صاحبین اراضی نیز مشخص گردید.
همچنین مقرر شد بنیاد مسکن طبق نقشه تپه دمالی،اراضی ای که به عنوان تجاری انتخاب کرده است به فروش برساند و هزینه های دریافتی از این فروش را برای آماده سازی تپه خرج کند و نهایی شد تسهیلات لازم برای آغاز ساخت و ساز به صاحبین اراضی اعطا شده و بنیاد مسکن نیز زیرساختهای لازم جهت احداث واحدهای مسکونی را فراهم آورد اما متأسفانه شاهد تحقق این مهم نبودیم.
به همین خاطر بسیج دانشجویی مجددا برای پیگیری های بعدی جلسه ای با فرماندار بویراحمد برگزار کرد که در این جلسه مقرر شد نامه ای جهت تعیین تکلیف نهایی تپه دمالی سروک با دعوت از چهارده اداره و سازمان از استان و نمایندگان صاحبین این اراضی توسط معاونت عمرانی استانداری برگزار گردد. اما ضمن پیگیری های مکرر تاکنون این جلسه نیز برگزار نشده است.
این فعال دانشجویی اشاره کرد: شرایط طبیعی تپه دمالی سروک به گونه ای است که ساخت و ساز در این منطقه را دشوار کرده است و عملیات آغاز احداث واحدهای مسکونی را نیز با مشکل مواجه کرده است.
شواهد حاکی از آن است که هزینه های خاک برداری در این منطقه قریب به ۱۰۰ میلیون تومان میشود؛ چون حجم اصلی خاک برداری ، سنگ است و همین موضوع سختی کار و هزینه ها را دوچندان میکند.
هم چنین شیب تند خیابان ها باعث شده است در جاهایی برای همسطحی با خیابان تا ۶ متر خاک برداری انجام شود.
همه این موارد ، موانع بر سر راه صاحب خانه شدن افرادی است که ۲۹ سال است رویای
خانه دار شدن را دارند و شرایط را برای لوله کشی گاز و آب و فاضلاب و سیم کشی برق و خطوط تلفن نیز سخت کرده است.
اقدسیان در پایان گفت: تاکنون چندین بار در جلسات مسئله تپه دمالی سروک را مستقیما با استاندار مطرح کرده ایم و شرایط را نیز توضیح داده ایم و الان با گذشت ۲۹ سال از مصوبه سفر مقام معظم رهبری، کمتر مسئولی پیدا میشود که با تپه دمالی سروک آشنا نباشد یا حداقل نام آن را نشینده باشد.
اکنون همه چیز معلوم و راهکارها نیز مشخص است. از مسئولان کلان استانی،مسئولان ذیربط شهرستان بویراحمد و تمامی ادارت مربوطه انتظار میرود مصوبه سفر رهبر انقلاب را به سرانجام برسانند و رضایت مندی مردم را فراهم آورند و از ترک فعل و اهمال در این مورد دست برداشته و بیش از این دچار غفلت در رفع مشکلات صاحبین اراضی تپه دمالی سروک نباشند.
[snews] => [bimg] => 1984094_655.jfif [tmpl] => [sdate] => 14020320135608 [pdate] => 14020320155538 [udate] => 14020320155454 [sendby] => se.moosaabadi [publishby] => f.farrokhi [updateby] => f.farrokhi [service_id] => 14 [cat_id] => 104 [sec_id] => 246 [status] => P [lang] => FA [hint] => [author] => [author_id] => 0 [source] => 0 [most_view] => 1 [comments_view_status] => 1 [comments_form_status] => 1 [conf] => [news_type] => 2 ) [extra_content] => Array ( [cid] => 1079911 [ostan] => 0 [typist] => [country] => [promise_date] => 0 [access_level] => 0 [promise_date_type] => [meta_keywords] => [slugs] => ) [related_content] => Array ( [0] => Array ( [id] => 1141326 [title] => چرایی چیستی و چگونگیِ بیانات نمایندگان تشکلهای دانشجویی در دیدارهای رمضانی با رهبر انقلاب [pdate] => 14030131141615 [service_id] => 14 ) [1] => Array ( [id] => 1081640 [title] => بانکداری خصوصی در کشور به بانکداری اختصاصی تبدیل شده است [pdate] => 14020329111001 [service_id] => 11 ) [2] => Array ( [id] => 1081270 [title] => وزیر راه و شهرسازی به آذربایجان غربی سفر میکند [pdate] => 14020327135041 [service_id] => 14 ) [3] => Array ( [id] => 1080208 [title] => نهضت ملی مسکن در قم چگونه پیش میرود؟ / از رویای یک طبقه سازی تا واقعیت آپارتمان نشینی [pdate] => 14020322080619 [service_id] => 14 ) [4] => Array ( [id] => 1079792 [title] => عملیات اجرایی پروژههای نهضت ملی مسکن در کشور سرعت میگیرد [pdate] => 14020320093338 [service_id] => 14 ) [5] => Array ( [id] => 1079644 [title] => مسکن و اجارهنشینی سوژه شب طنز «نطنز» شد [pdate] => 14020318131724 [service_id] => 4 ) [6] => Array ( [id] => 1079602 [title] => بهادری جهرمی: مدیریت اقتصادی مخبر قابل قبول است/ تورم بیسابقه دهه ۹۰ نتیجه سازش بود + فیلم و عکس [pdate] => 14020318092502 [service_id] => 11 ) [7] => Array ( [id] => 1079227 [title] => مسکنسازی با کمک بورس [pdate] => 14020316104510 [service_id] => 3 ) [8] => Array ( [id] => 1079216 [title] => پیرهادی: شاخص اجاره بها در تهران ۲ برابر نرخ مصوب است/ راهکارهایی برای ساماندهی بازار اجارهبها [pdate] => 14020316094117 [service_id] => 6 ) ) [related_content_v2] => Array ( [1] => Array ( [0] => Array ( [id] => 1141326 [title] => چرایی چیستی و چگونگیِ بیانات نمایندگان تشکلهای دانشجویی در دیدارهای رمضانی با رهبر انقلاب [pdate] => 14030131141615 [service_id] => 14 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 9 ) [1] => Array ( [id] => 1081640 [title] => بانکداری خصوصی در کشور به بانکداری اختصاصی تبدیل شده است [pdate] => 14020329111001 [service_id] => 11 [rutitr] => شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی کشور: [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 8 ) [2] => Array ( [id] => 1081270 [title] => وزیر راه و شهرسازی به آذربایجان غربی سفر میکند [pdate] => 14020327135041 [service_id] => 14 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 7 ) [3] => Array ( [id] => 1080208 [title] => نهضت ملی مسکن در قم چگونه پیش میرود؟ / از رویای یک طبقه سازی تا واقعیت آپارتمان نشینی [pdate] => 14020322080619 [service_id] => 14 [rutitr] => گزارش| [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 6 ) [4] => Array ( [id] => 1079792 [title] => عملیات اجرایی پروژههای نهضت ملی مسکن در کشور سرعت میگیرد [pdate] => 14020320093338 [service_id] => 14 [rutitr] => مجری طرح نهضت ملی مسکن در سازمان ملی زمین و مسکن: [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 5 ) [5] => Array ( [id] => 1079644 [title] => مسکن و اجارهنشینی سوژه شب طنز «نطنز» شد [pdate] => 14020318131724 [service_id] => 4 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 4 ) [6] => Array ( [id] => 1079227 [title] => مسکنسازی با کمک بورس [pdate] => 14020316104510 [service_id] => 3 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 3 [lead_img] => /files/fa/news/1402/3/16/1981296_179.jpg ) [7] => Array ( [id] => 1079602 [title] => بهادری جهرمی: مدیریت اقتصادی مخبر قابل قبول است/ تورم بیسابقه دهه ۹۰ نتیجه سازش بود + فیلم و عکس [pdate] => 14020318092502 [service_id] => 11 [rutitr] => گزارش «دانشجو» از حضور سخنگوی دولت در دانشگاه تهران [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 2 ) [8] => Array ( [id] => 1079216 [title] => پیرهادی: شاخص اجاره بها در تهران ۲ برابر نرخ مصوب است/ راهکارهایی برای ساماندهی بازار اجارهبها [pdate] => 14020316094117 [service_id] => 6 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 1 ) ) ) [media] => Array ( ) [view_images] => Array ( [bimg] => /files/fa/news/1402/3/20/1984094_655.jfif ) [news_field] => Array ( [0] => Array ( [filed_id] => 1 [filed_name] => نوع خبر [filed_type] => C [filed_value] => ) ) [smarty_keys] => Array ( ) [live_blog] => Array ( ) [tags] => Array ( [0] => Array ( [tag] => رهبر معظم انقلاب [id] => 3591922 [tag_id] => 634 ) [1] => Array ( [tag] => کهگیلیویه و بویراحمد [id] => 3591923 [tag_id] => 352047 ) [2] => Array ( [tag] => یاسوج [id] => 3591924 [tag_id] => 2955 ) [3] => Array ( [tag] => روستا [id] => 3591925 [tag_id] => 686 ) [4] => Array ( [tag] => مسکن [id] => 3591926 [tag_id] => 515 ) ) [image_tag] => Array ( ) [documents] => [comments] => Array ( ) [comments_stats] => Array ( ) [sepehr_keys] => Array ( ) ) 1به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، مدتی است بازارهای سرمایهای در ایران در مسیر صعود قرار گرفتهاند. از بورس و ارز گرفته تا طلا و سکه که تاثیر خود را بر بازارهای دیگر نیز گذاشتهاند و آنها را نیز در مسیر رشد قرار دادهاند. در نگاه اول رشد شاخص بورس اتفاق مبارکی است، اما نگاهی به دلایل این رشد نشان میدهد ناشی از افزایش قیمت دلار است. در طول یک ماه گذشته قیمت دلار از پایه ۲۲ هزار تومان با افزایش ۵۰۰۰ تومانی وارد کانال ۲۷ هزار تومان شده و روز گذشته سد مقاومتی نرخ آن شکست و به ۲۸ هزار تومان نزدیک شد. از سوی دیگر شاخص بورس که اوایل مرداد با یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد کار خود را آغاز کرد. اکنون از میانه واحد یک میلیون و ۵۰۰هزار ایستاده و روند همچنان افزایشی است. با توجه به افزایش نرخ ارز بازارهای دیگر مانند طلا و سکه نیز رشد قیمت را تجربه کردند. برخی کارشناسان تحولات منطقه را دلیل این افزایش میدانند و برخی دیگر این رشد را به مذاکرات ربط میدهند. آنچه در ادامه میخوانید، گزارشی از جزئیات افزایش و دلیل نوسان در بازارهای سرمایهای ایران است.
نوسان نرخ ارز در دولت یازدهم به پایینترین حد خود رسیده بود، به طوری که یکی از وعدههای حسن روحانی در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری این موضوع بود و توانست با حداکثر آرا رئیس دولت دوازدهم شود. در آن زمان کارشناسان اقتصادی به دولت هشدار میدادند که تثبیت دستوری نرخ ارز آن هم در شرایطی که تورم در کشور دو رقمی است، نوید آینده خوشی را به اقتصاد نمیدهد. پس از انتخابات ریاست جمهوری در شهریور، شمع نوسانات نرخ ارز روشن شد و در زمستان سال ۹۶ تکانههای آن بخشی از اقتصاد را لرزاند. خروج آمریکا از برجام نیز مزید بر علت شد تا نرخ ارز سوار بر اسب گرانی شود و بر اقتصاد ایران بتازد. تا جایی که سال ۹۷ نرخ ارز برای اولین بار دو رقمی شد و سال ۹۸ تا حدی پایین آمد. سال ۹۹ نیز دوباره روند گرانی پیش گرفته شد و نرخ ارز در شهریور و مهر سال گذشته به بیش از ۳۳ هزار تومان رسید. حالا پس از انتخابات سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری قیمت ارز حدود ۵۰۰۰ تومان گران شده و به ۲۷ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده و جالب اینجاست که به ظاهر هیچکدام از اتفاقات گذشته نیفتاده، اما بررسیها نشان میدهد تحولات بیش از گذشته تاثیر خود را بر بازار گذاشته است. بررسیها نشان میدهد از زمستان سال ۹۸ به بعد علت رشد قیمت ارز بخش حواله بود. اما اکنون به طور نسبی تخصیصهای این بخش مطلوب بوده و این افزایش ارتباطی به حواله ندارد. (نقل و انتقال ارز از طریق حسابهای مختلف را حواله میگویند). اتفاقی که اکنون افتاده این است که تنش از سمت بازار نقد به سمت بازار حواله آمده و تحولات افغانستان و بسته شدن بازار هرات این کشور نیز باعث افزایش قیمت شده است. بسته شدن بازار هرات به این معناست که دسترسی به اسکناسهای خارجی برای ایران سخت میشود و همین موضوع، دلیلی برای تاثیر گذاشتن بر بخش حواله خواهد بود. در اینباره مجید شاکری، کارشناس اقتصادی به خبرنگار ما گفته به دلیل تحولات منطقه و کشور همسایه ایران افغانستان اکنون مشکل دسترسی به اسکناسهای ارزی به وجود آمده که در بازار تاثیر گذاشته و قیمت را افزایش داده است. وی همچنین گفته به دلیل مشخص نبودن سیاستهای دولت سیزدهم هم در بحثهای اقتصادی و هم سیاست خارجی باعث شده به گرانی ارز دامن زده شود که البته مقابله با این موارد راهکار دارد. شاکری میگوید اکنون وقت مداخله بانک مرکزی است و باید نرخی را تعیین و بالاتر از آن قیمت بفروشد و پایینتر از آن نرخ خریداری کند تا بازار از التهاب بیفتد. با این حال تنشی که در بازار کش (نقد) به وجود آمده، تاثیر خود را در بازار گذاشته است و به گفته کارشناسان اگر وضعیت سیاست خارجی و رویکرد تیم اقتصادی دولت سیزدهم مشخص شود، نرخ دلار کاهش خواهد داشت. البته برخی دیگر از کارشناسان میگویند ارز هم مانند کالاهای دیگر است و متناسب با نرخ تورم هر سال رشد قیمت دارد که اگر دولتها مانع این رشد شوند، فنر قیمتی آن در سالهای بعد رها خواهد شد.
خودرو هم در بازار گران شد. بررسیها نشان میدهد هر خودرو به طور میانگین بین ۱۰ تا ۱۵درصد افزایش قیمت را تجربهکردند. البته این افزایش قیمت نه ربطی به افزایش تقاضا در بازار دارد و نه کارخانههای تولیدکننده تیراژ خود را کاهش دادند، بلکه افزایش قیمت ارز باعث افزایش قیمت خودرو در بازار شده است. بازار خودرو و تلفن همراه از جمله بازارهایی هستند که مستقیما کالاهایشان با قیمت دلار تعیین میشود و با افزایش نرخ ارز، محصولات آنها گران و کاهش نرخ ارز، ارزان خواهند شد. در شبکههای اجتماعی اکنون گفته میشود اغلب لوازم مورد نیاز خودرو در داخل تامین میشود و چرا باید این کالا در بازار با نوسان نرخ ارز دستخوش تحول شود؟
برای پاسخ به این پرسش میتوان به یکی از مصوبات مجلس اشاره کرد که محصولات مورد نیاز صادراتی با نرخ جهانی در داخل باید معامله شود و هدف قانونگذار جلوگیری و مقابله با قاچاق محصولات تولیدی بود که تا حد زیادی هم موفق شد. اکنون فولاد، آلومینیوم، محصولات پتروشیمی و غیره با قیمت جهانی به خودروسازان فروخته میشود و به گفته فعالان صنعت خودرو، تعیین قیمت خودرو آن هم در شرایطی که همه لوازم با نرخ جهانی محاسبه و خریداری میشود. از اصول اقتصاد و تولید به دور است و باید در این زمینه تجدیدنظر شود.
محمدرضا نجفیمنش، فعال اقتصادی در اینباره به خبرنگار ما میگوید: افزایش قیمت خودرو مربوط به رشد نرخ ارز و سیاست گذاری در صنعت خودرو است و اگر وزیر جدید صمت بتواند به وعده افزایش تیراژ خود عمل کند و خودروسازی ار قیمتگذاری دستوری خارج شود، قطعا قیمت نهایی که مصرفکننده میپردازد تعدیل خواهد شد.
نجفیمنش معتقد است زمانی که نرخ ارز در نوسان است، ماهیگیری که از دریا ماهی میگیرد نیز ماهی صید شده را با قیمت بالاتری میفروشد. به این دلیل که سایر هزینههای زندگی نیز افزایش یافته است و دولت و بانک مرکزی برای کنترل بازار بهخصوص خودرو که در طول سه سال گذشته روزهای سختی را سپری کرده، باید ابتدا نقدینگی را کنترل کنند و بعد به سراغ بودجهریزی مناسب بروند و کسری منابع خود را از بانک مرکزی تامین نکنند که دود آن به چشم همه مردم میرود. برخی کارشناسان بر این باورند گرانی خودرو علاوهبر افزایش نرخ ارز ثابت بودن تیراژ خودرو و بیعلاقه بودن خودرو به افزایش تولید به دلیل قیمتگذاری دستوری است. به طوری که تولید بیشتر خودرو به معنای زیان بیشتر است و دولت سیزدهم راه سختی در این زمینه در پیش دارد.
قیمت طلا از اونس جهانی و نرخ ارز در داخل کشور تعیین میشود. بررسی اونس جهانی نشان میدهد طی یک ماهه گذشته تغییر محسوسی ایجاد نشده و اول مرداد اونس بر پایه ۱۸۰۰ دلار ایستاده بود. در اواسط مرداد اونس کاهش یافت و اکنون دوباره وارد ۱۸۰۰ دلار شده است. در نتیجه افزایش قیمت طلا ارتباطی به تغییرات نرخ جهانی ندارد، اما نرخ ارز از ابتدای مرداد تاکنون حدود ۵۰۰۰ تومان افزایش یافته است. تاثیر دلار در بازار طلا به این صورت که طلای آب شده با شاخص اونس جهانی به اضافه نرخ ارز داخلی محاسبه و تعیین قیمت میشود. محمد کشتیآرای، نایبرئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران گفته قیمت هر انس طلا در بازارهای جهانی دو دلار نوسان داشته و به ۱۸۰۴ دلار رسیده است، ولی قیمت طلا و سکه در بازار داخلی به دلیل افزایش نرخ ارز نسبت به روز گذشته روند صعودی داشته است.
فعالان این صنف میگویند با شیوع دوباره ویروس کرونا در جهان دوباره سرمایهگذاری در بازار طلا افزایش یافته است. چندی پیش نیز کارشناسان هشدار دادند که بانکهای مرکزی آمریکا و چین در حال تبدیل ذخایر خود به طلا هستند و احتمال افزایش اونس جهانی به ۲۰۰۰ دلار نیز وجود دارد. زمانی این اظهارنظر انجام شد که اونس جهانی ۱۶۰۰دلار بود و اکنون بیش از ۲۰۰ دلار افزایش یافته است. حالا کارشناسان منتظر روی کار آمدن تیم اقتصادی دولت هستند تا در مورد مذاکرات و سیاستهای اقتصادی رویکردها مشخص شود.
به گفته فعالان این صنف تا پایان شهریور نباید توقع کاهش قیمت را داشت، اما اگر سیاستگذاریها مشخص شود تا حدی ثبات قیمت خواهیم داشت. هر سکه بهار آزادی در اوایل مرداد با قیمت ۱۰ میلیون و ۴۰۰هزار تومان به دست مصرفکننده میرسید و اکنون به ۱۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان رسیده است. همچنین هر سکه امامی در اول مرداد ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قیمت داشت و اکنون به ۱۲ میلیون و ۲۲۴ هزار تومان افزایش یافته است. نیمسکه و ربعسکه نیز به ترتیب در اول مرداد با قیمت پنج میلیون و ۴۹۰ هزار تومان و سه میلیون و ۴۹۰ هزار تومان به فروش میرسید، اما اکنون بر پایههای قیمتی شش میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و سه میلیون و ۹۵۰ هزار تومان ایستادهاند. سکه گرمی نیز با افزایش ۱۰۰ هزارتومانی از دو میلیون و ۲۵۰هزار تومان با قیمت دو میلیون و ۳۵۰ هزار تومان فروخته میشود.
با اینکه بورس در سال گذشته از پایه ۵۰۸هزار واحد به بیش از دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد رسید و با کاهش اتفاق افتاده در مسیر، ۱۲۰۰ واحد به کار خود ادامه داد باز هم مردم خاطره خوشی از بازار سرمایه نداشتند. شاخص کل بازار سرمایه در پایان معاملات دیروز ۱۴۰۰ به عدد یک میلیون و ۵۴۳ هزار واحدی رسید. اگر چه تورم بالای انتظاری در سال ۱۴۰۰ به عنوان یکی از پیشرانهای این رشد مطرح بوده و هست، اما رشد بازار سرمایه در هفتههای گذشته متاثر از عوامل مهمی بوده که این سلسله علل میتوانند در ماههای آینده مسیری متفاوت در پیش گرفته و به عنوان ریسک برای بازار مطرح شود. از جمله این عوامل رشد نرخ ارز بوده که در سایه افزایش ابهامات پیرامون روند مذاکرات و همچنین مسائل مربوط به افغانستان و بازار هرات، روند صعودی را در پیش گرفته تا جایی که در حال حاضر حتی به اعدادی بیش از ۲۷ هزار تومان هم رسیده است. احسان همتی، کارشناس بازار سرمایه در اینباره به خبرنگار ما گفته طبعا اگر در هفتهها و ماههای آینده مذاکرات روند مطلوبتری را به خود ببیند یا از آن مهمتر دسترسیهای ارزی کشورمان افزایش پیدا کند و دورنمای رشد اقتصادی و تراز تجاری ما نیز در مسیر بهبود قرار گیرد، نرخ ارز میتواند کاهش یافته و بر بازار سرمایه نیز موثر واقع شود.
همچنین سیگنالهای هفتههای ابتدایی دولت فوقالعاده مهم خواهد بود و فارغ از نتایج مذاکرات، دورنمای مناسب اقتصادی میتواند توسط رویکردها و تصمیمات هیات دولت و وزرا ایجاد شود. همتی معتقد است نرخ ارز اعداد کمتر از ۲۰هزار تومان را نخواهد دید و طبیعتا ریسک کاهش نرخ ارز نمیتواند بازار سرمایه را با ریزش مواجه کند، اما احتمال اصلاح آن را افزایش خواهد داد. عامل مهم دیگری که باعث رشد بازار سرمایه شد، کاهش معنادار قیمت سهام بود که قسمتی از رشد اخیر بازار، پاسخی منطقی به قیمتهای ارزان بازار سرمایه در فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ بوده است. طبیعتا هرچه رشد بازار تداوم یابد، بازار ارزش بالاتری پیدا خواهد کرد و پتانسیل اصلاح قیمتی پیدا میکند. برخی کارشناسان هم بر این باورند برنامههای وزیر جدید امور اقتصادی و دارایی برای بازار سرمایه، تاحدی میتواند منجر به توسعه بورس شود. اما این تغییرات ناشی از اعلام برنامهها نیست، بلکه متناسب با سایر بازارها رشد قیمت را تجربه کرده است.
در یک ماه گذشته، بازارهای سرمایه در ایران رشد داشتند و صاحبان سرمایه به دنبال تحلیل بازارها برای ورود نقدینگی و سرمایهگذاری هستند.
از نظر اصول اقتصادی، نقدینگی به بازاری ورود میکند که بیشترین سود را داشته باشد که البته کشورهای پیشرفته از طریق نظام مالیاتی سعی در هدایت نقدینگی به سمت فعالیتهای مولد دارند که این موضوع در اقتصاد ایران مغفول مانده است. با توجه به اینکه بازارهای سرمایهای مانند بورس، طلا، سکه و ارز در مسیر رشد قرار گرفتهاند، مسکن تغییر خاصی نکرده است و آن هم به دلیل نقدشوندگی پایین آن است. نقدشوندگی به این معناست که خرید و فروش یک کالا در کمترین زمان اتفاق بیفتد و مسکن جزو این دسته از کالاها نیست.
از سوی دیگر، رکود تورمی که به گفته کارشناسان اقتصادی اتفاق افتاده سرمایهگذاری در بخشهایی مانند مسکن نقدشوندگی پایینتری نسبت به سایر بازارها مانند ارز و طلا دارند، کاهش مییابد. اما فنر قیمتی آن جمع خواهد شد و یکباره افزایش قیمت را تجربه خواهد کرد. با اینکه گفته میشود قیمت مسکن هنوز وارد فاز افزایشی نشده اکنون از یک کالای مصرفی به کالایی سرمایهای تبدیل شده است. برخی کارشناسان میگویند اقداماتی که وزیر راه و شهرسازی در دولت یازدهم انجام داد در کنار تحریم آمریکا علیه ایران باعث شد قیمت مسکن رشد ۱۰برابری داشته باشد. افزایش قیمت نردبانی مسکن در طول سالهای گذشته مشاهده شده و پس از افزایش نرخ ارز، طلا، سکه و شاخص بورس، مسکن در مسیر رشد قرار گرفت. فاصله قیمت مسکن با بودجه خانوار اکنون به حدی زیاد شد که خانهدار شدن برای شش میلیون مستاجر در کشور به یک آرزو تبدیل شده و دولت سیزدهم برای حل این معضل وعده ساخت یک میلیون واحد مسکونی را داد.
با این حال کارشناسان هشدار میدهند اگر نقدینگی و نرخ ارز کنترل نشود قطعا بازار بعدی که قیمت آن افزایش مییابد، مسکن است؛ افزایشی که ممکن است دوباره به صورت دومینو کالاهای دیگر را نیز با خود گران کند و این چرخه معیوب همچنان ادامه داشته باشد.
آمارها نشان میدهد در طول هشت سال گذشته هزینه ساخت مسکن حدود ۱۱۰۰درصد رشد کرده است. با افزایش قیمت دلار در بازار قیمت مصالح ساختمانی، لوازم خانگی، مبلمان و سایر کالاها و خدمات افزایش یافته است. لوازم خانگی میان اقلام ذکر شده، رشد بیشتری نسبت به سایر کالاها داشته و به نظر میرسد تا زمانی که سیاستهای اقتصادی دولت مشخص نشود روند صعودی قیمتها ادامه یابد.
منبع: برجام
[snews] => [bimg] => 1475394_483.jpg [tmpl] => [sdate] => 14000603084319 [pdate] => 14000603083656 [udate] => 14000603084655 [sendby] => m.norouzi [publishby] => m.norouzi [updateby] => m.norouzi [service_id] => 7 [cat_id] => 30 [sec_id] => 127 [status] => P [lang] => FA [hint] => [author] => [author_id] => 0 [source] => 0 [most_view] => 1 [comments_view_status] => 1 [comments_form_status] => 1 [conf] => [news_type] => 1 ) [extra_content] => Array ( [cid] => 958804 [ostan] => 0 [typist] => [country] => [promise_date] => 0 [access_level] => 0 [promise_date_type] => [meta_keywords] => [slugs] => ) [related_content] => Array ( [0] => Array ( [id] => 1123532 [title] => قیمت امروز طلا، دلار، سکه و ارز [pdate] => 14021016163208 [service_id] => 7 ) [1] => Array ( [id] => 1117544 [title] => قیمت طلا، قیمت دلار، قیمت سکه و قیمت ارز ۱۴۰۲/۰۹/۲۱ [pdate] => 14020921121453 [service_id] => 7 ) [2] => Array ( [id] => 1116216 [title] => چرا سکه و طلا هفته گذشته ارزان شد؟ [pdate] => 14020916105537 [service_id] => 7 ) [3] => Array ( [id] => 1109147 [title] => کاهش قیمت دلار و سکه در معاملات امروز بازار [pdate] => 14020816155633 [service_id] => 7 ) [4] => Array ( [id] => 1094979 [title] => قیمت طلا، قیمت دلار، قیمت سکه و قیمت ارز ۱۴۰۲/۰۶/۱۱ [pdate] => 14020611155315 [service_id] => 7 ) [5] => Array ( [id] => 1090593 [title] => بازرسی از واحدهای سکه فروشی شهر تهران آغاز شد [pdate] => 14020516113328 [service_id] => 7 ) [6] => Array ( [id] => 1089329 [title] => قیمت طلا، قیمت دلار، قیمت سکه و قیمت ارز ۱۴۰۲/۰۵/۰۸ [pdate] => 14020508162047 [service_id] => 7 ) [7] => Array ( [id] => 1079602 [title] => بهادری جهرمی: مدیریت اقتصادی مخبر قابل قبول است/ تورم بیسابقه دهه ۹۰ نتیجه سازش بود + فیلم و عکس [pdate] => 14020318092502 [service_id] => 11 ) [8] => Array ( [id] => 958951 [title] => افزایش ۶۶۷۲ واحدی شاخص بورس تهران [pdate] => 14000603142532 [service_id] => 7 ) [9] => Array ( [id] => 958919 [title] => قیمت دلار امروز چهارشنبه ۱۴۰۰/۶/۳ [pdate] => 14000603125347 [service_id] => 7 ) [10] => Array ( [id] => 958847 [title] => کاهش ۳ هزار واحدی شاخص بورس [pdate] => 14000603102146 [service_id] => 7 ) ) [related_content_v2] => Array ( [1] => Array ( [0] => Array ( [id] => 1123532 [title] => قیمت امروز طلا، دلار، سکه و ارز [pdate] => 14021016163208 [service_id] => 7 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 8 ) [1] => Array ( [id] => 1117544 [title] => قیمت طلا، قیمت دلار، قیمت سکه و قیمت ارز ۱۴۰۲/۰۹/۲۱ [pdate] => 14020921121453 [service_id] => 7 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 7 ) [2] => Array ( [id] => 1116216 [title] => چرا سکه و طلا هفته گذشته ارزان شد؟ [pdate] => 14020916105537 [service_id] => 7 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 6 ) [3] => Array ( [id] => 1109147 [title] => کاهش قیمت دلار و سکه در معاملات امروز بازار [pdate] => 14020816155633 [service_id] => 7 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 5 ) [4] => Array ( [id] => 1094979 [title] => قیمت طلا، قیمت دلار، قیمت سکه و قیمت ارز ۱۴۰۲/۰۶/۱۱ [pdate] => 14020611155315 [service_id] => 7 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 4 ) [5] => Array ( [id] => 1090593 [title] => بازرسی از واحدهای سکه فروشی شهر تهران آغاز شد [pdate] => 14020516113328 [service_id] => 7 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 3 ) [6] => Array ( [id] => 1089329 [title] => قیمت طلا، قیمت دلار، قیمت سکه و قیمت ارز ۱۴۰۲/۰۵/۰۸ [pdate] => 14020508162047 [service_id] => 7 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 2 [relation_type] => 1 [order] => 2 ) [7] => Array ( [id] => 1079602 [title] => بهادری جهرمی: مدیریت اقتصادی مخبر قابل قبول است/ تورم بیسابقه دهه ۹۰ نتیجه سازش بود + فیلم و عکس [pdate] => 14020318092502 [service_id] => 11 [rutitr] => گزارش «دانشجو» از حضور سخنگوی دولت در دانشگاه تهران [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 1 ) [8] => Array ( [id] => 958847 [title] => کاهش ۳ هزار واحدی شاخص بورس [pdate] => 14000603102146 [service_id] => 7 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [9] => Array ( [id] => 958919 [title] => قیمت دلار امروز چهارشنبه ۱۴۰۰/۶/۳ [pdate] => 14000603125347 [service_id] => 7 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [10] => Array ( [id] => 958951 [title] => افزایش ۶۶۷۲ واحدی شاخص بورس تهران [pdate] => 14000603142532 [service_id] => 7 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) ) ) [media] => Array ( ) [view_images] => Array ( [bimg] => /files/fa/news/1400/6/3/1475394_483.jpg ) [news_field] => Array ( [0] => Array ( [filed_id] => 1 [filed_name] => نوع خبر [filed_type] => C [filed_value] => ) ) [smarty_keys] => Array ( ) [live_blog] => Array ( ) [tags] => Array ( [0] => Array ( [tag] => دلار [id] => 2849934 [tag_id] => 158 ) [1] => Array ( [tag] => بورس [id] => 2849935 [tag_id] => 252 ) [2] => Array ( [tag] => مسکن [id] => 2849936 [tag_id] => 515 ) ) [image_tag] => Array ( ) [documents] => [comments] => Array ( ) [comments_stats] => Array ( ) [sepehr_keys] => Array ( ) ) 1