قرائت آیه از باب درخواست و دعا نیست؛ بلكه تعریض به خداوند است كه بنده، حال مضطر خود را به او عرضه میكند و وعدهی پروردگار به گشایش مشكل و استجابت دعا را به یاد میآورد.
گروه معارف«خبرگزاري دانشجو»؛ در طول تاریخ تفسیر و قرآن پژوهی، برخی از آیات قرآن كریم به سبب ویژگی خاصی كه داشتند، شهرت بیشتری یافته و مورد توجه قرار گرفتهاند این آیات را آیات نامدار مینامند.
آیهی 62نمل را آیهی «أمّن یجیب» میگویند. این آیه با همین عبارت آغاز می شود و به دلیل توجه ویژهی مسلمانان هنگام گرفتاریها و مشكلات، به آن معروف شده است. خداوند متعال در این آیه توجه میدهد كه هرگاه بندگان مضطرّش او را بخوانند غمواندوه و هر نوع مشكلی را از آنان برطرف میسازد:
«یا كسى كه دعاى مضطرّ را اجابت مىكند و گرفتارى را برطرف مىسازد، و شما را خلفاى زمین قرار مىدهد آیا معبودى با خداست؟! كمتر متذكّر مىشوید!»
در دو روایت از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) مضطر در این آیه، بر امام زمان(عج) هنگام ظهور تطبیق داده شده است: «نزد مقام ابراهیم دو ركعت نماز می گزارد و به درگاه الهی دعا میكند؛ آنگاه خداوند دعایش را مستجاب، مشكلات حضرت را برطرف، و او را در زمین خلیفه میكند؛ سپس جبرئیل و 313 نفر با وی بیعت می كنند»
استجابت دعا
از وجود روایتی دربارهی تأثیر قرائت چند یا چندین بار این آیه در رفع بلاها و رسیدن به نیازمندیها، آگاهی نداریم؛ اما میدانیم كه از همان قرنهای نخستین اسلامی، مسلمانان با توجه به این آیه و قرائت آن، در ناراحتیها، بیماریها و درماندگیها ،به خداوند روی آورده، برای رفع نیازهایشان او را میخوانده و گاه، یكدیگر را به دعا كردن در درگاه الهی دعوت میكردهاند.1 از این رو، آن چه در عرف رایج است كه قرائت این آیه را به منزلهی ختم قرار میدهند (مانند ختم برخی دعاها) از باب فال نیكگرفتن است كه احتمالاً با توجه به جملهی معروف:
«خذ القرآن ما شئت لما شئت»
«به هر آیهای از قرآن كه میخواهی برای رسیدن به خواستهات تمسك كن» بوده است.
بنابراین،2
در دو روایت از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) مضطر در این آیه، بر امام زمان(عج) هنگام ظهور تطبیق داده شده است:
«نزد مقام ابراهیم دو ركعت نماز می گزارد و به درگاه الهی دعا میكند؛ آنگاه خداوند دعایش را مستجاب، مشكلات حضرت را برطرف، و او را در زمین خلیفه میكند؛ سپس جبرئیل و 313 نفر با وی بیعت می كنند».3