سرگذشت فرزند غسيل الملائكه چه شد؟

گروه دين و انديشه «خبرگزاري دانشجو»؛ حنظله جواني بيست و چند ساله بود و پدرش ابو عامر دشمن سرسخت پيامبر(ص) و از پايه گذران مسجد ضررا بشمار مي رفت.

ابو عامر كه از سوي رسول خدا (ص) ملقب به ابو عامر فاسق شده بود، به همراه تني چند از ياران خود در لشگر ابوسفيان در برابر مسلمين قرار داشت و تا پايان عمر نيز به حال كفر باقي ماند.

اما حنظله، فرزند ابو عامر فاسق، از مسلمانان پرشور و فداكار انصار بشمار مي رفت و درست شبي كه بنا بود حنظله همسر خود «جميله دختر عبدالله ابن ابي سلول» را به خانه خود ببرد رسول خدا (ص) به همراه ياران خود به سوي احد حركت كردند.

لذا حنظله از پيامبر اجازه خواست تا آن شب را در مدينه و نزد همسرش بماند، به دنبال درخواست وي، آيه 62 سوره مباركه نور نازل شد: «به درستي كه مومنان كساني هستند كه به خداوند و رسول او گرويده و هنگامي كه براي امر مهمي به همراه او (رسول خدا) حاضر مي شوند، از نزد وي نمي روند مگر اجازه بگيرند. اي پيامبر كساني كه از تو اجازه بخواهند به هر كدام كه مي خواهي اجازه بده.»
 

پيامبر اكرم (ص) به موجب اين آيه به حنظله اجازه دادند تا در مدينه بماند. شبانگاه همسر حنظله را به خانه آوردند.

 

صبحگاه حنظله قصد سفر كرد تا خود را به غافله مبارزان احد برساند. در همين هنگام همسرش چهار مرد را حاضر كرد تا به همسري او و حنظله شهادت دهند. عبدالله بن حنظله مولود همان شب زفاف است.

 

از جميله دليل اين كار را جويا شدند گفت: «شب هنگام خواب ديدم آسمان شكافته شد و حنظله از آن بالا رفت و سپس شكاف به حال اوليه اش بازگشت. دانستم كه حنظله شهيد خواهد شد.»

حنظله وقتي به احد رسيد كه پيامبر خدا در حال مرتب كردن صفوف سربازان بود. پس او نيز به سپاه اسلام پيوسته و در جاي مقرر مشغول كارزار شد. با شروع جنگ و بالا گرفتن درگيري، مشركان تاب مقاومت را از دست داده؛ لذا دست به فرار زدند.

حنظله در تعقيب ابوسفيان

حنظله نيز مانند ديگر مسلمانان به تعقيب مشركين پرداخته و متوجه ابوسفيان شد و فرصت را غنيمت شمرد تا مسلمين را از شر او خلاص كند.

با ضربتي كه به پاي اسب ابوسفيان زد، ابوسفيان را به زمين انداخت. در كشاكش مبارزه فردي از مشركان با نيزه اي حنظله را مورد اصابت قرار داد و او را در همان مكاني كه حمزه، عمر ابن جموح و جمعي از انصار به خاك افتاده بودند به شهادت رساند.

پس از پايان جنگ ابوعامر فاسق (پدر حنظله) بر سر جنازه فرزندش آمده و گفت: «من تو را از متابعت محمد بر حذر كردم. به خدا قسم در زندگي به پدرت نيكوكار و آدمي شريف الخلق بودي. مرگت نيز در كنار بزرگان و اشراف است. اگر خدا به حمزه يا يكي از ياران محمد جزاي خير دهد، به تو نيز مي دهد.» سپس با صداي بلند گفت: «اي مردم اين جنازه حنظله است آن را پاره پاره نكنيد هر چند با من و شما مخالفت كرد.»

 

گويا حنظله به هنگام خروج از منزل، وقت غسل كردن نيافته و با همان حال به ميدان آمده بود؛ نقل است پيامبر خدا (ص) بعد از شهادت وي فرمودند: «من ملائكه را ديدم كه ميان آسمان و زمين حنظله را با آب باران در كاسه هاي از طلا غسل مي دادند.» به همين سبب بود كه او را «غسيل الملائكه» ناميدند.

درباره عبدالله پسر حنظله نوشته‌اند كه اهل فضل و مقدم بر بازماندگان انصار در مدينه بوده است او در سال 63 هجري با عده اي از اهل مدينه براي ديدن اموال يزيد به شام رفت و پس از بازگشت به مدينه، حكايت مي گساري‌ها و سگ بازي‌ها و ... را با مردم در ميان گذاشت و همگان را برخلع يزيد متفق كرد.

عبدالله بن حنظله فرمانده مردم مدينه در قيام حره

 

بنابراين او و اهل مدينه با عبدالله بن زبير بيعت كردند، يزيد هم سپاه شام را به جنگ با ابن زبير و اهل مدينه فرستاد، چون خبر لشكركشي شام به مردم مدينه رسيد، انصار به فرماندهي عبدالله بن حنظله رضايت دادند و به منطقه حره (سنگلاخ بيرون مدينه) درآمدند در اين جنگ، بسياري كشته شدند و نهايتاً به غلبه شاميان انجاميد.

مسلم بن عقبه (فرمانده سپاه شام) نيز با اجازه‌اي كه از يزيد داشت، به مدت سه روز مال و جان و ناموس مردم مدينه را بر شاميان حلال كرد، عبدالله بن حنظله نيز در واقع در حره كشته شد.

واقعه حره و پرده دري سپاه يزيد، در منابع تاريخي صدر اسلام با ملامت يزيد و فرمانده اعزامي‌اش توام شده و حلال ساختن دختران مدينه بر شاميان را بعضي با رمز و اشاره و برخي به تصريح نقل كرده‌اند.

برخي تحليل گران، واقعه حره را عكس العمل و انتقام بني اميه در برابر انصار مي دانند كه مردم را عليه عثمان شوراندند و براي علي (ع) بيعت گرفتند، كما اينكه واقعه عاشورا، انتقام بني اميه از بني هاشم به خاطر كشته شدن اجداد اموي در بدر و احد و ... تلقي مي شود.

عبدالله بن حنظله را از جمله شب زنده داران و صلحا دانسته اند و حكايتي در اين باره نقل كرده‌اند.

وي در غائله حره نيز 8 پسرش را يك به يك به معركه فرستاد و ديگران را هم با وعده بهشت بر جهاد با سپاه يزيد تشويق مي كرد. او امام حسين (ع) را در قيام عليه يزيد همراهي نكرد و معلوم نيست چرا براي اثبات وضعيت يزيد به توضيحات ابي عبدالله (ع) اكتفا نكرده و خود عازم شام شده است و چرا كشتن شهداي كربلا و به اسارت گرفتن اهل بيت(ع) را براي بي كفايتي يزيد كافي نمي دانست و نياز به احراز ميگساري و سبك بازي او داشت، در حالي كه آن حضرت نيز انگيزه و علت قيام خويش را همين موارد اعلام شده از سوي عبدالله معرفي مي كرد.

ضمن آنكه امام سجاد(ع) با وجود اينكه در مدينه حاضر بودند اين نبرد را به صلاح نمي ديدند و كاملاً از آن كناره گرفتند.

 

ادامه دارد ...