انتصاب محمد بن ابي بكر توسط امام علي (ع) به حكومت مصر
گروه دين و انديشه «خبرگزاري دانشجو»؛ محمدبن ابي بكر يكي از مردان تاثيرگذار تاريخ اسلامبه شمار مي رود كه تاريخ، زندگي پرفراز و نشيبي را براي وي به ثبت رسانده است.
او در سال دهم هجرت متولد شد، مادر او اسماء بنت عميس و پدرش ابوبكر بود .پس از مرگ ابوبكر اسماء به عقد حضرت علي (ع) درآمد و محمدابن ابي بكر همراه با مادر به خانه حضرت علي(ع) آمده و اميرالمومنين (ع) تربيت و پرورش محمدبن ابي بكر را عهده دار شد.
ردپاي محمدبن ابي بكر در بسياري از نقاط حساس تاريخ صدر اسلام ديده مي شود از جمله هنگام مرگ پدر(خليفه اول)، جنگ جمل و برخورد وي با عايشه، و از همه پررنگ تر انتصاب وي به عنوان حاكم مصر در زمان حكومت علي بن ابي طالب (ع).
امارت مصر قبل از محمد ابن ابي بكر برعهده قيس بن سعد بن عباده بود كه از ياران نيكخواه علي بن ابي طالب (ع) بود، اميرالمومنين بعد از قيس امارت مصر را به محمد ابن ابي بكر سپرد و او را عازم سفر مصر كرد، محمدابن ابي بكر چون به مصر وارد شد منشور حكومتي خويش را براي مصريان خواند منشور حكومتي وي دستورات و راه و روش‌هايي بود كه اميرالمومنين در امور مملكت داري به محمد بن ابي بكر داده بود.
از مطالعه و بررسي نامه‌هاي حضرت با محمدبن ابي بكر مي توان به شاكله حكومت داري اميرالمومنين علي(ع)پي برد و از آن مهمتر مي توان متوجه تفاوت و اختلاف بين حكومت سه خليفه اول و علي (ع) شد كه تفاوت از زمين تا آسمان است.
امام علي (ع) در نامه‌هاي خود به محمدبن ابي بكر نه تنها راه و روش حكومت داري را آموزش مي دادند بلكه وي را به رعايت اخلاق و دين داري نيز سفارش مي كردند.
به طور كلي اين دستورات همه جانبه و جامع را مي توان به دو بخش عمده تقسيم كرد، قسم اول رابطه حاكم با پروردگار، قسم دوم رابطه حاكم با جامعه و رعيت.
يكي از نكات بسيار آموزنده و جالب در نامه‌هاي امام علي(ع) به محمد ابن ابي بكر سفارش محمد به رعايت تقواي الهي در نهان و عيان و تذكر به اين نكته است كه خداوند از كوچك و بزرگ اعمال شما بازپرسي مي كند.
حضرت به محمد ابن ابي بكر هشدار مي دهد كه مرگ در كمين است و بهشت و جهنم در گرو اعمال خود توست، نكته مهم و اساسي در اين سفارشات اين است كه «اگر حاكم رابطه‌اي درست با پروردگار خويش برقرار كرد و مرگ و جهان آخرت در نظر وي بودند مسلماً دست به غارت اموال مسلمين و ايجاد تبعيض و قضاوت نابه جا نمي زند. »
مسئله ديگري كه در نامه‌هاي علي بن ابي طالب(ع) به محمد ابن ابي بكر مشاهده مي شود در تبين رابطه حاكم با رعيت است كه يكي رعايت اخلاق با مردم است و ديگري وظايف كلي تر و عمومي تر مانند قضاوت، تقسيم بيت المال و برقراري نظم و ايجاد امنيت و آسايش.
نكته قابل تامل در اين قسمت از نامه‌ها آن است كه اميرالمومنين (ع) حتي براخلاق حاكم و فرماندار خود دقت نظر داشته و از محمد خواسته كه با مردم فروتن باشد و نرمخو و گشاده رو باشد و همه را به يك چشم و نظر ببيند تا بزرگان و اشراف طمع نكنند و ضعيفان جامعه از عدالت حاكم مايوس نشوند.
محمد بن ابي بكر به طور مستمر با مركز خلافت در ارتباط بود و در مسائل و مشكلاتي كه براي وي در امر قضاوت پيدا مي شد از حضرت علي(ع) كسب تكليف مي كرد نامه‌هاي علي ابن ابيطالب به فرمانداران خود گوياي نكته‌ها و مطالب آموزنده بسيار و سرشار از حكمت و پند است كه در اين اندك فرصت پرداخت به محتواي كامل نامه وجود ندارد اما همين اندك به راه و روش علي ابن ابيطالب و نگاه وي را به حكومت داري آشكار مي كند.
ارسال نظرات