مدل بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی تعیین الگو و تراکم کشت بهینه ارائه شد

به گزارش گروه علمي «خبرگزاري دانشجو»، دکتر عباس خاشعی گفت: دشت نیشابور در استان خراسان رضوی با شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک و با تکیه بر منابع آب زیرزمینی یکی از قطب های مهم  تولیدات زراعی کشور محسوب می شود و بر اساس اطلاعات موجود برداشت از این منابع بیش از حد مجاز است كه این روند موجب افت سطح آب های زیرزمینی، کاهش کیفیت آب و حتی نشست زمین در برخی نقاط شده است. 

وی با بيان اينكه در این تحقیق ابتدا با توجه به خصوصيات کمي و کيفي آبخوان نواحي مناسب برداشت آب با استفاده از روش FAHP مشخص شد، افزود: سپس براي تعیین میزان افت سطح آب مدل های شبکه عصبی مصنوعی، سیستم استنتاج فازی، رگرسیونی و مدل بیلان حجمی مقایسه شد و در انتها از مدل بیلان حجمی براي تعیین افت سطح آب استفاده شد.

اين پژوهشگر بيان داشت: در ادامه به علت تعدد متغیرهای تابع هدف در بهینه سازی مصرف آب، با استفاده از روش های فراکاوشی و هوشمند که نیاز به محاسبات کمتر و کارآیی بیشتر نسبت به دیگر روش ها دارند به بهینه سازی الگو و تراکم کشت محصولات زراعی منطقه مطالعاتی پرداخته شد.

وي به نظریه ارائه شده در این پژوهش اشاره کرد و گفت: در این مطالعه یک نظریه با ترکیب روش های لانه مورچگان و جهش هوشمند اجزای جمعی ارائه شد كه نتایج الگوریتم EMPSACO  نشان داد در حل توابع از دقت مناسبی برخوردار است.

خاشعي اضافه كرد: سپس کاربرد مدل های بیلان آب در خاک و مدل های شبکه عصبی و فازی در برآورد عملکرد محصولات منطقه بررسی شد كه نتایج نشان داد مدل های شبکه عصبی و عصبی فازی نمی توانند عملکرد محصولات آبی را با دقت مناسبی برآورد کنند و معادلات بیلان آب در خاک براي تعیین عملکرد واقعی در منطقه مورد استفاده قرار گرفت.

 

وی تصريح كرد: نتایج مدل بهره برداری بر مبنای چهار سناریوی هیدولوژیکی  و دو سناریوی حفظ روند وضع موجود و ممانعت از افت سطح آب اجرا شد و الگو و تراکم کشت بهینه دشت انتخاب شد كه نتایح نشان داد وضعیت الگو و تراکم کشت در منطقه الگوی بهینه نیست، بطوری که بر مبنای یک سال نرمال می توان با کاهش 30 درصدی سطح زیر کشت اغلب محصولات بهاره و افزایش 30 درصدی سطح زیر کشت گندم و جو و کلزا بیشترین درآمد را از آب استحصالی از آبخوان کسب كرد.

اين پژوهشگر بيان داشت: در بین محصولات بهاره ذرت و گوجه فرنگی بیشترین سهم را در افزایش سطح داشت كه نتایج نشان داد که با افزایش 20591 هکتار به محصولات پاییزه و کاهش 8197 هکتار از محصولات بهاره می توان درآمد بیشتری را کسب کرد.

 

گفتنی است، این پژوهش با راهنمایی دکتر مهدی کوچک زاده، عضو هيئت علمي دانشگاه تربيت مدرس انجام شد.