مردم دستور دارند پس از طواف گرد كعبه، دوستي خود را به اهل بيت اعلام دارند

گروه دين و انديشه «خبرگزاري دانشجو»؛ حج در مذهب تشيع يك عمل عبادي، با ابعاد بسيار گسترده اي است كه با سياست، ولايت، اقتصاد، اخلاق و علم ارتباط پيدا مي كند، به طوري كه براي هر كدام از اين موارد شمرده شده مي توان در طول تاريخ مصاديق و فرمايشات فراواني از اهل بيت يافت.

يكي از مهمترين اين جنبه ها رابطه حج و ولايت است؛ چرا كه از امام باقر (ع) نقل شده است: «اسلام بر پنج پايه استوار است؛ ولايت، نماز، روزه ماه رمضان، زكات و حج»

در ادامه امام باقر (ع) تاكيد مي كنند كه ولايت برتر از چهار مورد ديگر  است زيرا ولايت كليد آنهاست و «ولي» نيز دليل و راهنماي آن مي باشد و نماز، زكات، حج و روزه بدون راهنمايي ولي درست نيست.

همچنين نماز براي كسي كه طهارت ندارد (مثل حائض و جُنب) ناقص است و زكات براي كسي كه مالش به حد نصاب نرسيده واجب نيست؛ روزه نيز براي شخص مسافر و مريض لازم نيست و حج از افراد غير مستطيع ساقط است، اما ولايت امري است كه در هر شرايط زماني و مكاني بر همه مسلمانان واجب است.

به جهت اهميت و جايگاه ويژه ولايت در اين مجال سعي در بررسي ولايت در حج صدر اسلام شده است.

 

يكي از وقايع تاريخي جالب و بسيار تفكر برانگيز پيام مهم ابوذر در ايام حج درباره اهل بيت (ع) است كه ابوذر به دليل همين پيام رساني توسط عثمان مواخذه شد.

سليم نقل مي كند كه در ايام حج ابوذر برخاست و حلقه در كعبه را گرفت و با بلندترين صدا، ندا كرد اي مردم هر كس مرا شناسد و هر كس مرا غي شناسد من «جندب بن جناده» هستم من ابوذرم اي مردم از پيامبرتان شنيدم كه مي فرمود: « مثل اهل بيتم در ميان امتم مثل كشتي نوح در ميان قومش است هر كس سوار شود نجات يابد و هر كس آن را رد كرد غرق شد»

 

 

ابوذر چنين ادامه مي دهد كه «مثل اهل بيت مثل باب حطه است و اي مردم در ميان شما دو چيز باقي گذاشتم مادامي كه به آن دو تمسك جوييد گمراه نمي شويد كتاب خدا و اهل بيتم و آن دو هرگز از هم جدا نمي شوند.» پس از اين واقعه هنگامي كه ابوذر به مدينه آمد عثمان سراغ او فرستاد و گفت:«چه باعث شد كه اين برنامه را در حج به پا كردي؟»

ابوذر پاسخ داد: «پيماني كه پيامبر(ص) با من عهد كرده و به من امر كرده بود»؛ عثمان گفت: «چه كسي به اين مطلب شهادت مي دهد؟» اميرالمومنين علي (ع) و مقداد به اين مطلب شهادت دادند.

 

 

كار بزرگ و تامل برانگيز ابوذر در حج، شناساندن اهل بيت(ع) و جايگاه آنان در زمان خفقان بني اميه به مردم بود و از همه مهمتر انجام دادن سفارش رسول الله بود كه در زمان حج ولايت اهل بيت(ع) را به مردم گوشزد كرد.

رابطه حج و ولايت تا آن جا تنگاتنگ و قرين است كه امام باقر(ع) مي فرمايد: «همانا مردم دستور دارند كه گرد كعبه طواف كنند و پس از آن به سوي ما كوچ كنند و ولايت و دوستي خود را به ما اعلام دارند و ياري خود را نسبت به ما عرضه دارند و گرنه اين حج مانند ايام حج جاهلي است.»

 

از اين روايت فهميده مي شود كه حج كامل و درست آن است كه حاجي پس از پايان مناسك حج و در زمان ائمه عليه السلام بايد خدمت اهل بيت برود و از حلال و حرام و اصول عقايد خود سؤال كند و تجديد عهد امر ولايت كند و گرنه تنها به جا آوردن صورت اعمال بدون حج، همان حج گذاردن ايام جاهليت است.

 

منبع:
اسرار آل محمد-ترجمه كتاب سليم بن قيس-صفحه 653
اصول كافي -جلد 2–صفحه 239
اصول كافي- جلد 3- صفحه 30
عيون اخبار الرضا-جلد 2-صفحه 265