پرسش‌گري؛‌ مهمترین رکن زندگی علامه جعفری بود

گروه دين و انديشه «خبرگزاري دانشجو»، محمدرضا بيات؛ بررسی زندگی اقیانوس های اندیشه نگاه اقیانوس وار می خواهد تا بتواند این بزرگ را در چشمش بگنجاند. مورچه از کجا می فهمد که دریا چه قدر بزرگ است!

 

این نوشته در صدد بررسی ژرفای اندیشه این اندیشمند بزرگ نیست، بلکه فقط می خواهد نیم نگاهی به این زندگی دریایی که در سراسرش علم و تفکر موج می زند، بیندازد.

گرچه انسان مختار است و هر انسان امکان دارد به بالاترین یا پایین ترین مقام ها برسد، اما در اين راستا نمي توان نقش خانواده را بی تاثیر دانست؛ پدر علامه جعفری اگرچه بی سواد بود، اما حافظه اي غیرعادی داشت و اغلب سخنان وعاظ شهر را جمله به جمله در خاطر داشت، البته از نظر اخلاقی و درونی نيز انسان بسیار والایی بود.

مادر علامه باسواد بود و قبل از رفتن به دبستان قرآن و خواندن و نوشتن را به ایشان یاد داده بود؛ به طوري كه به صلاحدید مدیر، دبستان را از کلاس چهارم شروع کرد.

شهید محمدباقر صدر یک سال در درس علامه جعفری در نجف شرکت مي کرد

علامه جعفري پس از تحصیلات ابتدایی وارد حوزه شد و بعد از مدتی با اصرار شدید استاد خود، آیت الله میرزا فتاح شهیدی مبني بر رفتن به نجف و بهره گيري از دریای علمی آنجا مواجه گرديد، از این جا بود که فصل نوینی در زندگی ایشان گشوده شد.

 

علامه در نجف از محضر استادان بزرگی بهره برد و سپس بتدریج مشغول تدريس شد. ابتدا نیز با فلسفه شروع کرد. کمی زودتر از وي، علامه طباطبایی و شهید مطهری هم در تهران از این سنخ مباحث جدید را مطرح کرده بودند. حتی به مدت یک سال شهید محمد باقر صدر در درس علامه جعفری شرکت مي کرد.

علامه در سراسر زندگیش همواره به اقل درآمد بسنده کرده بود و بیشتر وقت خود را صرف امور علمی می کرد. از همان ابتدا برای علم و آموختن، اهمیت بسیاری قائل بود، چنان که مي گويد: «در آغاز تحصیل، علم برای ما جلوه ای حیاتی داشت. متأسفانه الآن این حالات را در افراد بسیار کم می بینم. اگر معلم به ما مطلبی می گفت، احساس می کردیم که اگر آن را یاد نگیریم دنیا به هم خواهد خورد. ما با این روحیه درس می خواندیم.»

در سراسر زندگی علامه آن چه بیش از هر چیز به چشم می خورد، اشتیاق به یافتن پاسخ برای پرسش هایی است که خاطرش را مشغول کرده و گشودن گره های پیش رو بود. علامه جعفري در مقوله علم و اندیشه، هیچ گاه توقف را نمی پذیرفت و پیوسته می گفت: «در مسیر علم و دانش هیچ گاه قانع نشدم» و این است راز تعداد و تنوع موضوعی بسیار تألیفات ایشان.

مهمترین رکن زندگی علامه جعفری «سوال» بود. به اذعان بسیاری از همراهان علامه، هیچ چیز در برابر وي معادل سوال نبود. علامه هماره در کوچه پس کوچه کتاب ها در پی نشانی سوالاتش می گشت و از این علم به آن علم می جست و در افکار جدید پا می گذاشت و در حل آنها به پرسش های تازه ای می رسید...

 

این شاید تفسیر کوتاهی باشد از زندگی سراسر تفکر علامه؛ چرا که در نظرشان، «سوال، اشتیاق به تحصیل معرفت درباره یک مجهول است...» و «هیچ فرد آگاهی در این دنیا بدون سوال نمی تواند زندگی خود را تفسیر کند.» از این روست که با تمام کسانی که وارد دنیای پرسش خواهانه وي می شدند، برخورد حکیمانه داشت و هیچ کس را از خود نمی آزرد.

در ادامه به دیگر ویژگی های بارز، آرا و ابعاد اندیشه ای علامه جعفري خواهیم پرداخت.

ادامه دارد ...