دانشجوی ایرانی؛ ذهن بیدار جامعه ایران در مقابله با استبداد غرب

به گزارش خبرنگار «خبرگزاري دانشجو»، به مناسبت سالروز 16 آذر، انجمن علمی مطالعات آمریکا، دانشکده مطالعات جهان در دانشگاه تهران در روز 20 آذر، سمیناری تحت عنوان «اهمیت روایت و قرائت های تاریخی در شکل گیری روابط ایران و آمریکا» برگزار کرد.

 

این جلسه كه با مدیریت دکتر سید کاظم سجادپور، عضو هیأت علمی دانشکده روابط بین الملل وزارت امورخارجه اداره مي شد با ارائه گزارشی از مطالعات سه تن از دانشجویان دوره دکتری مطالعات آمریکا، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران پيرامون روایتهای ارائه شده در متون آمریکایی از بخشهای گوناگون تاریخ نظیر کودتای 28 مرداد 1332، 16 آذر 1332، و 13 آبان 1358 برگزار شد.

 
سجاد پور در ابتداي اين سمينار به بيان مقدمه ای در باب اهمیت بازنگری و توجه به روایتهای تاریخی، از جمله کتب خاطرات کنشگران آمریکایی و ایرانی، برای درک صحیح از روابط ایران و آمریکا پرداخت و به اهميت توجه به سه دسته عوامل کلی در روابط ایران و آمریکا يعني؛ «گذشته، مکان و قدرت»، «مردم، شخصیت ها و تصویر ذهنی آنها از مسائل» و «محیط سیاست گذاری، سیاست و سیاست های اتخاذ شده» تاكيد کرد.

حکیمه سقای بی‌ریا، دانشجو دوره دکتری مطالعات آمریکا، در ادامه با ارائه گزارشي با عنوان «روایت های پیدا و پنهان از کودتای 28 مرداد 1332» به بررسی روایات پیدا و پنهانی که از منابع آمریکایی به دست آمده پرداخت و خاطر نشان کرد: توجه همه جانبه به اين منابع برای فهم کامل تر این رویداد که به واقع یکی از نقاط عطف روابط ایران و آمریکا به شمار می رود حائز اهمیت است.

بی‌ریا، به بررسی کتاب «خاطرات کرمیت روزولت»، كه از عوامل اصلی کودتا بوده، به عنوان روایتی پیدا پرداخت و «گزارش تاریخی مخفی سیا» نوشته دونالد ویلبر، از عوامل اصلی سیا و مراسلات رسمی مقامات آمریکایی آنگونه که در دهمین جلد از سری کتابهای دولت آمریکا با عنوان «روابط خارجی ایالات متحده» ارائه شده است را در دریافت روایت های پنهان از کودتا مورد بررسی قرار داد. 

دانشجوي دکتری مطالعات آمریکا با اشاره به روایت روزولت از کودتا گفت: كودتاي 28 مرداد1332 در نظر روزولت به عنوان یک عمل اجتناب ناپذیر و در عین حال قهرمانانه بوده و فرجام آن موفقیتی بزرگ برای سیا به حساب مي آمد.

وي در ادامه با بيان تاثيرات اين كودتا در ايران از ديدگاه روزولت به پررنگ شدن عاملیت شاه به عنوان رهبری مقتدر اشاره كرد و گفت: روزولت در حالي مصدق را به عنوان یک عنصر فاقد عقلانیت معرفی می کند که در دو روایت پنهان مورد اشاره، شاه به عنوان عنصری ترسو و فاقد قدرت تصمیم گیری معرفی می شود و به این امر اذعان می شود که کودتا علیه شخصی شكل گرفته که مورد حمایت مردمی است. 

 

حكيمه بی ریا با اشاره به کتاب روابط خارجی ایالات متحده گفت: توجه به اين كتاب نشان می دهد که پروژه سرنگونی مصدق در زمان دولت «ترومن» کلید خورده و در زمان «آیزن هاور» به بهره برداری رسیده است.

دانشجوي دکتری مطالعات آمریکا ادامه داد: اين واقعیت نشان می دهد سیاست هایی همچون کودتای 28 مرداد منحصر به جمهوری خواهان نیست و گفتمان رهبران سیاسی آمریکا حاکی از استمرار سیاست هایی است که در گذشته منجر به وقایعی همچون کودتای 28 مرداد شده است.  

بررسی ریشه جنبش های دانشجویی با تاکید بر 16 آذر 1332

 

مهدي حلال‌خور، ديگر دانشجو دوره دکتری مطالعات آمریکا در گزارشي با عنوان « بررسی ریشه جنبش های دانشجویی با تاکید بر 16 آذر 1332» با تاکید بر اينكه همواره دانشجویان ایرانی به عنوان ذهن بیدار جامعه ایران در مقابله با استبداد غرب و دست نشانده های ایشان عمل کرده اند، گفت: در سال 1332، به عنوان نقطه عطف این جنبشها، سرنگونی اولین دولت منتخب مردم، حمایت آمریکا از عوامل کودتای 28 مرداد، اخبار محاکه مصدق، زمزمه واگذاری امتیاز نفتی به آمریکا پس از ملی شدن صنعت نفت و نهایتا حضور نیکسون در دانشگاه تهران در کنار تاریخ کهن فعالیتهای استعمار در ایران باعث واکنش غیرتمندانه دانشجویان شد.

دانشجوي دکتری مطالعات آمریکا ادامه داد: حركت دانشجويان در حالی است که بازاری ها نیز اعتراضاتی داشتند که پیش از آن سرکوب شده بود و با ارجاع به مدارک منتشر شده از سوی مرکز مطالعات و اسناد انقلاب اسلامی، خاطرات شهید دکتر چمران و مقایسه آن با آرشیو موجود از روزنامه های پرخواننده آمریکایی قابل دسترسی در فضای مجازی به این نتیجه رسید که روایت مقاوت دانشجویان در 16 آذر هم در ایران و هم در منابع آمریکایی عمدتا مورد بایکوت خبری و سکوت قرار گرفته بوده است.

کتاب خاطرات ویلیام سالیوان، آخرین سفیر آمریکا در ایران

 

زهره خوارزمی، دانشجوي دوره دكتري مطالعات آمريكا كه آخرين سخنران اين سمينار بود به روايت و نقد کتاب خاطرات ویلیام سالیوان، آخرین سفیر آمریکا در ایران، تحت عنوان «مأموریت در ایران» پرداخت و پس از تأکید بر اهمیت روایت به عنوان بازنمایی وقایع و منبع تولید قدرت، به جریان گفتمان قدرت در کتاب مذکور اشاره کرد که چگونه استثناء گرایی و نگاه امپریالیستی آمریکایی در سراسر روایت آن به چشم می خورد.

خوارزمي با اشاره به عدم دانش کافی سالیوان نسبت به تمدن، باورها و سبک زندگی در ایران گفت: ارزیابی همواره له / علیه بودن افراد و وقایع نسبت به منافع آمریکا نشان از مفروضاتی است که همچنان در دیپلماسی آمریکا نسبت به دیگر ملل به خصوص در تقابل با مسلمانان و در قبال جمهوری اسلامی ایران به چشم می خورد.

دانشجوي دكتري مطالعات آمريكا در نهایت با بررسي روایت سالیوان از وقایع سرنوشت ساز مانند وقوع انقلاب اسلامی و تسخیر لانه جاسوسی توسط دانشجویان بر ضرورت تولید ادبیات بومی و روایت صحیح از این وقایع از منظر ایرانیان به خصوص به زبانهای دیگر برای مخاطبان غیر فارسی زبان تأکید كرد.