عارفانه‌های اویس قرني در کنار علی (ع) معنا شد

گروه دين و انيشه «خبرگزاري دانشجو»، زينب صارم، اویس قرنی از اصحاب خاص امیرالومنین (ع) است که  به دست معاویه در جنگ صفین به شهادت رسید. تاریخ اسلام از اویس به عنوان یکی از بزرگترین عرفا و زهاد زمان، نام برده است.

زندگانی اویس سرشار از مفاهیم اخلافی ناب است که نشان از بصیرت دینی وی دارد. اویس قرنی در یمن متولد شد و به علت آن که مادر پیری داشت که اجازه سفر کردن به وی نمی داد موفق به دیدار پیامبر نشد اما از مسلمانان پاک نهاد بود تا آن جا که پیامبر در مورد مقام و منزلت وی سخناني ايراد فرموده اند.

احادیث پیامبر پيرامون شخصيت اويس از آن جهت بسیار تامل بر انگیز است که اویس با  این که در زمان حیات پیامبر می زیسته و به علت کهولت و عدم رضایت مادرش قادر به زیارت رسول الله نشده اما محبت و توجه رسول الله را به خود جلب کرده است.

یاران و صحابه بسیاری در کنار رسول الله صبح را به شام می رساندند اما نه تنها مورد محبت و علاقه ایشان واقع نمی شدند بلکه نوع تفکر و منش زندگی آنان پیامبر را نا خرسند می کرد. زندگانی اویس و علاقه قلبی پیامبر به او به تمام مسلمانان می آموزد که با رفتار و منش خویش سعی در جلب رضایت حضرت پروردگار و خاندان رسالت داشته باشند.

پیامبر اکرم (ص) درباره اویس می فرماید:« إني لأجد نَفَسَ‏ ربكم من قِبَلِ اليمنِ»؛ من رايحه ملكوتى را از طرف يمن استشمام مى‏كنم. مورخین در کتب مختلف نقل کرده اند که توصیف پیامبر در رابطه با اویس قرنی بوده است. همچنین رسول خدا درباره آینده اویس اخباری را به امیر المومنین (ع) فرموده بودند.

اولین آشنایی و دیدار اویس با امیر المومنین (ع) در جنگ صفین رخ داده است. در ارشاد شیخ مفید از ابن عباس نقل شده است که امام علی (ع) در اوایل جنگ صفین فرمود: «از سمت كوفه هزار مرد بدون كم و زياد مى‏آيند و به شرط جان با من بيعت كنند.» ابن عباس گويد: «من از اين سخن بيتاب شدم و ترسيدم مبادا اين مردم كه از كوفه مى‏آيند از اين شماره كمتر باشند يا زيادتر شوند آنگاه كار بر ما تباه گردد و همچنان در شماره آنان اندوهناك بودم تا اينكه جلوداران ايشان در رسيدند و من شماره مي كردم و چون نهصد و نود و نه نفر تمام شمردم دنباله ايشان بريد و ديگر كسى نيامد، من گفتم: «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ‏» چه چيز على را وادار كرد بر آنچه گفت؟»

ابن عباس ادامه داد: «همين طور كه من در اين انديشه بودم ناگهان شخصى را ديدم كه مى‏آيد تا اينكه نزديك شد، ديدم مردى است كه جامه پشمين در بر دارد و شمشير و سپر ... همراه او است، پس نزديك امير المؤمنين (ع) رفته به وى عرض كرد: دست خود را دراز كن تا با تو بيعت كنم، امير المؤمنين (ع) فرمود: «بر چه چيز با من بيعت كنى؟»

عرض كرد: بر شنيدن سخنانت و پيروى از دستوراتت و جنگيدن در ركاب تو تا مرگم فرا رسد يا اينكه خداوند فتح و پيروزى نصيبت گرداند، حضرت به او فرمود: «نامت چيست؟» عرض كرد: اويس، فرمود: «تو اويس‏ قرنى‏ هستى؟» عرض كرد: آرى، فرمود: «اللَّه اكبر حبيب من رسول خدا (ص) بمن خبر داد كه مردى از امت او را درك خواهم نمود و او را اويس‏ قرنى‏ مي گويند، و او از حزب خدا و رسول اوست مرگش به شهادت خواهد بود و گروه بسيارى مانند دو قبيله ربيعه و مضر در شفاعت او در روز رستاخيز در آيند»

ابن عباس گويد: بخدا با آمدن اويس و تكميل شدن عدد هزار، كه مولا فرموده بود اندوه من برطرف شد. اویس در جنگ صفین در رکاب امیر المومنین (ع) زخم برداشت و به مقام شهادت در راه ولایت رسید.

از اويس‏ قرنى‏ پرسیدند: چگونه است حالات شما؟ گفت: «چگونه مى‏شود حال آن كسى كه صبح مى‏كند نمى‏داند كه آيا به شام خواهد رسيد يا نه! و چون وارد شب مى‏شود نمى‏فهمد كه آيا به صبح وارد خواهد شد يا نه!»

اویس اکثر ایام عمر خویش را به عبادت پروردگار گذارنید و نکته قابل تامل درباره عبادت های وی این است که اکثر اوقات در تفکر و عبرت گیری مشغول بود، چنان چه از مادر وی پرسیدند: فرزند تو اين حالت‏ بزرگ را از كجا آموخت، كه پيغمبر (ص) با اينكه او را نديده، چنان ستايشى از وى نموده، كه هيچ يك از اصحاب را آنچنان مدحى نكرده؟گفت: «از هنگام بلوغ گوشه‏نشين شد و همواره در تفكّر و گرفتن عبرت بود.»

ارزش تفکر در احادیث اهل بیت بسیار والا است و درباره آن روایات بسیاری ذکر شده از جمله آن که امام صادق (ع) فرمودند: «بهترين عبادت همواره انديشيدن در باره خدا و قدرت اوست.» رسول اكرم (ص) نیز فرمودند: «تفكر يك ساعت بهتر از عبادت يك ساله است.»

امام علی (ع) از پیامبر اسلام چند ادعیه خاص به اویس قرنی آموختند که برای آن فواید بسیاری از جانب پیامبر ذکر شده است از جمله آن که فرمودند: «قسم به كسى كه مرا به راستى به پيغمبرى فرستاده است هركس اين دعا را بخواند، خداى تعالى همه حاجت‏هاى او را بر مى‏آورد و اگر اين دعا را چهل شب جمعه بخواند خداى تعالى مى‏آمرزد از براى او هر گناهى را كه ميان او و ميان خداى تعالى باشد ... »

 

ادعیه های آموخته شده به اویس قرنی در کتاب مهج الدعوات ترجمه طبسی به طور کامل نقل شده است.
 

ادامه دارد...