بررسی رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی در کشور؛
گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»، رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی رشته ای میان رشته ای است که از سال 87 در مقطع دکتری در دانشگاه تربیت مدرس راه اندازی شده و تا کنون این رشته چندین دوره پذیرش دانشجو داشته، اما با توجه به جدید بودن این رشته در کشور در حال حاضر بسیاری از تئوری های در حال تدریس این رشته وامدار غرب است. خبرگزاري دانشجو طي هفته هاي گذشته در خصوص موضوعات مطرح شده در زمينه مديريت علم و تكنلوژي در اسناد بالا دستي و اسناد راهبردي كشور و نهادهاي مجري در زمينه مديريت علم و فناوري گزارش هايي را ارائه كرده است كه در اين گرازش قصد دارد رشته سياستگذاري علم و تكنولوژي را معرفي كند.
رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی اکنون تنها در دانشگاه تربیت مدرس در مقطع دکتری تدریس می شود که محتوای دروس آن کاملا وارد شده از غرب مي باشد و دانشجویان این رشته مهم و تاثیرگذار بر روند علم و فناوری کشور، محتوای دروسی را می خوانند که وارداتی است.
سيد سپهر قاضي نوري، استاديار دانشگاه تربيت مدرس در خصوص وضعيت رشته سياستگذاري علم و تكنولوژي مي گويد: رشته سياستگذاري علم و تكنولوژي از سال 87 در دانشگاه تربيت مدرس در مقطع دكتري راه اندازي شده است كه تا كنون اين رشته داراي فارغ التحصيل نبوده و تنها دانشگاهي كه در كشور اين رشته را دارد دانشگاه تربيت مدرس است.
وي با بيان اينكه رشته سياستگذاري علم و تكنولوژي درحال حاضر داراي اساتيد با دارا بودن تجارب علمي وعملي نيست مي افزايد: اين رشته نيز مانند ديگر رشته هاي موجود در كشور برگرفته از تجربيات غرب است.
رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی کاملا وارداتی است
یکی از دانشجویان این رشته می گوید: رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی رشته با اهمیتی است، اما محتوای دروس آن کاملا وارداتی است و در بیشتر موارد سیلابس های مشخصی ندارد که اساتید آنها را در کلاس تدریس کنند.
وی با اشاره به میان رشته ای بودن رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی می افزاید: این رشته دارای اهمیت زیادی است و اما سابقه حضور و تدریس آن در کشور بسیار کوتاه است و این امر باعث شده که اساتید حاضر که در این رشته تدریس می کنند صرفا تحصیل کرده این رشته نباشند و سابقه تدریس آنان در دیگر رشته ها است.
اهمیت این رشته نشان می دهد که اساتید و آموزش عالی کشور باید به تربیت نیروی انسانی در این رشته مهم توجه کنند تا مشکل فعلی دانشجویان این رشته که عدم ارتباط رشته اساتید با رشته سیاستگذاری که مشغول به تحصیل آن هستند، برطرف شود.
سيد سپهر قاضي نوري، استاديار دانشگاه تربيت مدرس مي گويد: مهم ترين خدمتي كه وزارت علوم مي تواند به رشته سياستگذاري علم و تكنولوژي كند تشكيل كميته تخصصي مستقل است كه افراد صاحب نظر اين رشته بتوانند براي تعيين سرفصل هاي اين رشته فعاليت تخصصي انجام دهند.
وي تصريح مي كند: در صورتي كه كميته تخصصي براي اين رشته تعيين شود بازنگري سرفصل هاي اين رشته براساس نيازهاي بومي و تخصصي كشور امكان پذير خواهد بود.
اين دانشيار دانشگاه مي گويد: با توجه به اينكه تعداد دانشجويان اين رشته طي سال هاي آينده افزايش خواهد يافت لازم است توجه به ايجاد گرايش هاي مختلف در اين رشته مورد توجه قرار گيرد.
قاضي نوري مي افزايد: فارغ التحصيلان اين رشته با برنامه درسي موجود رشته سياستگذاري علم و تكنلوژي نمي توانند به اهداف و دستاوردهاي اين رشته دست يابند.
لزوم تدوین رشته‌های مرتبط با سیاستگذاری علم و تکنولوژی در مقطع ارشد
با توجه به اینکه دانشجويان از رشته هاي مختلف وارد اين دوره مي شوند، به منظور هم تراز کردن معلومات آنها، دانشجويان متناسب با پيشينه تحصيلي خود ملزم خواهند بود حداقل شش واحد و حداکثر 10 واحد دروس پيشنياز را از ميان دروس تئوري هاي سازمان و مديريت، مباني نظري و عملي اقتصاد (خرد، کلان و توسعه)، تحليل آماري، روش تحقيق، فناوري اطلاعات و دانش، خط مشي گذاري عمومي و مديريت رفتار سازماني پيشرفته را بگذرانند.
یکی ديگر از دانشجویان رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی می گوید: با توجه به اینکه این رشته یک رشته میان رشته ای است باید دانشجویانی در مقاطع ارشد در رشته های مشابه ای مانند جامعه شناسی با گرایش علم که در حال حاضر در کشور وجود ندارد، تحصیل کنند تا از این طریق با ورود به رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی بتوانند دارای پیش زمینه و اطلاعات مناسب باشند.
وی تصریح می کند: در حال حاضر با توجه به میان رشته ای بودن این رشته دانشجویان از رشته های مختلف می توانند وارد این رشته شوند و تحصیل کنند.
دانشجویان برای تحصیل در رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی لازم است دروس اصلي شامل 12 واحد علم، فناوري و جامعه، فلسفه علم و فناوري، مديريت استراتژيک علم و فناوري، روش تحقيق در سياستگذاري علم و فناوري، نظام نوآوري و توسعه فناوري و مدل هاي سياست گذاري علم و فناوري را بگذرانند.
رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی رشته جدیدی است که در کشور راه اندازی شده و در حال حاضر این رشته تنها در دانشگاه تربیت مدرس تدریس می شود، اما این رشته به طور مشابه در دانشگاه صنعتی شریف نیز چند سال گذشته به صورت دوره مشترک با کشور انگلیس راه اندازی شد که اکنون این رشته در دانشگاه شریف منحل شده است.
برای رسیدن به جامعه پیشرفته لازم است علوم و فناوری های موجود در آن کشور مدیریت شود که راه اندازی رشته هایی چون سیاستگذاری علم و تکنولوژی و مدیریت تکنولوژی می تواند ما در این مسیر مهم راهنمایی کند، اما لازم است مسئولان اجرایی کشور به بومی سازی و اسلامی سازی این رشته های مهم و تاثیرگذار توجه کنند؛ زیرا زمانی می توان مدیریت علم و فناوری موفقی داشت که رشته های دانشگاهی متناسب با نیازهای جامعه اسلامی ایران تعریف شده باشد.
واحدهاي درسي انتخابي دانشجویان رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی در راستاي موضوع رساله دکتري دانشجو از بین دروس انتخابی با موضوعات مباحث منتخب در سياستگذاري علم و فناوري، قلمروهاي جديد در علم و فناوري، مباني حقوقي علم و فناوري، مباحث اخلاقي در حوزه علم و فناوري، نهادهاي موثر در توسعه علم و فناوري، انتقال علم و فناوري، نظريه هاي سيستمي سياست گذاري علم و فناوري، مديريت دانش و فناوري اطلاعات، اقتصاد نوآوري و تحولات فناورانه، ارزيابي سرمايه گذاري و مديريت ريسک فناوري و شاخص هاي علم و فناوري انتخاب و از سوي استاد راهنما تنظيم شده و به تصويب شوراي گروه مي رسد که اين دورس به صورت فوق برنامه بوده و بدون احتساب واحد خواهد بود.
با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری بر توجه به مدیریت علم و فناوری کشور لازم رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی کمک بسیاری می تواند در رسیدن به تاکیدات مقام معظم رهبری و دستیابی به مدیریت صحیح علم و فناوری قدم برداشت.
این رشته اهدافی چون جستجوی راهکارهای علمی و عملی مسائل علم و فناوری کشور، آگاه سازی و آموزش در حوزه های سیاست گذاری علم و فناوری، ایجاد شبکه همکاری و همفکری میان متخصصین و صاحب نظران رشته های مختلف در توسعه علم و فناوری، بررسی رابطه بین نوآوری، رشد اقتصادی و رقابت پذیری بین المللی، آینده پژوهی در حوزه علم و فناوری، توسعه پایگاه دانش برای ارتقاي نوآوری و سیاست گذاری علم و فناوری مناسب ایران، بررسی نقش فناوری اطلاعات و دانش در توسعه ملی، تمرکز بر تحلیل خط مشی های علم و فناوری، ارزیابی اثرات فنی- اجتماعی علم و فناوری و ارائه مشاوره به نهادها و سازمان های دولتی و خصوصی در زمینه های مربوط به مدیریت فناوری، درک بهتر از نوآوری و پژوهش در سیستم های اجتماعی، بررسی مباحث مرتبط با توسعه پایدار با رویکرد علم و فناوری، ایده پردازی در حوزه فناوری های نو و پیشرفته، پژوهش در زمینه توسعه علمی کشور و فراهم آوردن پشتیبانی علمی برای سیاست گذاران کشور در حوزه علم و فناوری را دنبال می کند.
رشته مدیریت علم و تکنولوژی کمک کننده به رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی
رشته های مرتبط با مدریت علم و تکنولوژی در کشور دارای گستردگی زیادی نیستند که علاوه بر رشته سیاستگذاری علم و فناوری می توان به رشته مدیریت تکنولوژی که در حال حاضر در مقطع کارشناسی ارشد در کشور تدریس می شود، اشاره کرد که این رشته نیز با هدف پرورش کادر متخصص در یکپارچه سازی علوم پایه و مهندسی و دانش و روش های مدیریت راه اندازی شده است.
رشته مدیریت تکنولوژی نیز یک رشته میان رشته ای است که بین علوم مختلف از جمله علوم طبیعی، اجتماعی، تجزیه صنعتی، تئوری کسب و کار و مهندسی ارتباط برقرار می کند.
این رشته هم در ابعاد ملی و هم در ابعاد سازمانی و فردی می باشد و مواردی از قبیل سیاست علم و تکنولوژی، فرآیند نوآوری تکنولوژی، مدیریت تحقیقات، زیرساختار و تغییرات تکنولوژیک، تحقیقات و کارآفرینی تکنولوژیک و سرمایه گذاری های جدید، چرخه عمر محصول و چرخه عمر فرآیند، برنامه ریزی و پیش بینی تکنولوژی و موارد زیادی از این عناوین جزو دانش این رشته می باشد
رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی اکنون تنها در دانشگاه تربیت مدرس در مقطع دکتری تدریس می شود که محتوای دروس آن کاملا وارد شده از غرب مي باشد و دانشجویان این رشته مهم و تاثیرگذار بر روند علم و فناوری کشور، محتوای دروسی را می خوانند که وارداتی است.
سيد سپهر قاضي نوري، استاديار دانشگاه تربيت مدرس در خصوص وضعيت رشته سياستگذاري علم و تكنولوژي مي گويد: رشته سياستگذاري علم و تكنولوژي از سال 87 در دانشگاه تربيت مدرس در مقطع دكتري راه اندازي شده است كه تا كنون اين رشته داراي فارغ التحصيل نبوده و تنها دانشگاهي كه در كشور اين رشته را دارد دانشگاه تربيت مدرس است.
وي با بيان اينكه رشته سياستگذاري علم و تكنولوژي درحال حاضر داراي اساتيد با دارا بودن تجارب علمي وعملي نيست مي افزايد: اين رشته نيز مانند ديگر رشته هاي موجود در كشور برگرفته از تجربيات غرب است.
رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی کاملا وارداتی است
یکی از دانشجویان این رشته می گوید: رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی رشته با اهمیتی است، اما محتوای دروس آن کاملا وارداتی است و در بیشتر موارد سیلابس های مشخصی ندارد که اساتید آنها را در کلاس تدریس کنند.
وی با اشاره به میان رشته ای بودن رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی می افزاید: این رشته دارای اهمیت زیادی است و اما سابقه حضور و تدریس آن در کشور بسیار کوتاه است و این امر باعث شده که اساتید حاضر که در این رشته تدریس می کنند صرفا تحصیل کرده این رشته نباشند و سابقه تدریس آنان در دیگر رشته ها است.
اهمیت این رشته نشان می دهد که اساتید و آموزش عالی کشور باید به تربیت نیروی انسانی در این رشته مهم توجه کنند تا مشکل فعلی دانشجویان این رشته که عدم ارتباط رشته اساتید با رشته سیاستگذاری که مشغول به تحصیل آن هستند، برطرف شود.
سيد سپهر قاضي نوري، استاديار دانشگاه تربيت مدرس مي گويد: مهم ترين خدمتي كه وزارت علوم مي تواند به رشته سياستگذاري علم و تكنولوژي كند تشكيل كميته تخصصي مستقل است كه افراد صاحب نظر اين رشته بتوانند براي تعيين سرفصل هاي اين رشته فعاليت تخصصي انجام دهند.
وي تصريح مي كند: در صورتي كه كميته تخصصي براي اين رشته تعيين شود بازنگري سرفصل هاي اين رشته براساس نيازهاي بومي و تخصصي كشور امكان پذير خواهد بود.
اين دانشيار دانشگاه مي گويد: با توجه به اينكه تعداد دانشجويان اين رشته طي سال هاي آينده افزايش خواهد يافت لازم است توجه به ايجاد گرايش هاي مختلف در اين رشته مورد توجه قرار گيرد.
قاضي نوري مي افزايد: فارغ التحصيلان اين رشته با برنامه درسي موجود رشته سياستگذاري علم و تكنلوژي نمي توانند به اهداف و دستاوردهاي اين رشته دست يابند.
لزوم تدوین رشته‌های مرتبط با سیاستگذاری علم و تکنولوژی در مقطع ارشد
با توجه به اینکه دانشجويان از رشته هاي مختلف وارد اين دوره مي شوند، به منظور هم تراز کردن معلومات آنها، دانشجويان متناسب با پيشينه تحصيلي خود ملزم خواهند بود حداقل شش واحد و حداکثر 10 واحد دروس پيشنياز را از ميان دروس تئوري هاي سازمان و مديريت، مباني نظري و عملي اقتصاد (خرد، کلان و توسعه)، تحليل آماري، روش تحقيق، فناوري اطلاعات و دانش، خط مشي گذاري عمومي و مديريت رفتار سازماني پيشرفته را بگذرانند.
یکی ديگر از دانشجویان رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی می گوید: با توجه به اینکه این رشته یک رشته میان رشته ای است باید دانشجویانی در مقاطع ارشد در رشته های مشابه ای مانند جامعه شناسی با گرایش علم که در حال حاضر در کشور وجود ندارد، تحصیل کنند تا از این طریق با ورود به رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی بتوانند دارای پیش زمینه و اطلاعات مناسب باشند.
وی تصریح می کند: در حال حاضر با توجه به میان رشته ای بودن این رشته دانشجویان از رشته های مختلف می توانند وارد این رشته شوند و تحصیل کنند.
دانشجویان برای تحصیل در رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی لازم است دروس اصلي شامل 12 واحد علم، فناوري و جامعه، فلسفه علم و فناوري، مديريت استراتژيک علم و فناوري، روش تحقيق در سياستگذاري علم و فناوري، نظام نوآوري و توسعه فناوري و مدل هاي سياست گذاري علم و فناوري را بگذرانند.
رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی رشته جدیدی است که در کشور راه اندازی شده و در حال حاضر این رشته تنها در دانشگاه تربیت مدرس تدریس می شود، اما این رشته به طور مشابه در دانشگاه صنعتی شریف نیز چند سال گذشته به صورت دوره مشترک با کشور انگلیس راه اندازی شد که اکنون این رشته در دانشگاه شریف منحل شده است.
برای رسیدن به جامعه پیشرفته لازم است علوم و فناوری های موجود در آن کشور مدیریت شود که راه اندازی رشته هایی چون سیاستگذاری علم و تکنولوژی و مدیریت تکنولوژی می تواند ما در این مسیر مهم راهنمایی کند، اما لازم است مسئولان اجرایی کشور به بومی سازی و اسلامی سازی این رشته های مهم و تاثیرگذار توجه کنند؛ زیرا زمانی می توان مدیریت علم و فناوری موفقی داشت که رشته های دانشگاهی متناسب با نیازهای جامعه اسلامی ایران تعریف شده باشد.
واحدهاي درسي انتخابي دانشجویان رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی در راستاي موضوع رساله دکتري دانشجو از بین دروس انتخابی با موضوعات مباحث منتخب در سياستگذاري علم و فناوري، قلمروهاي جديد در علم و فناوري، مباني حقوقي علم و فناوري، مباحث اخلاقي در حوزه علم و فناوري، نهادهاي موثر در توسعه علم و فناوري، انتقال علم و فناوري، نظريه هاي سيستمي سياست گذاري علم و فناوري، مديريت دانش و فناوري اطلاعات، اقتصاد نوآوري و تحولات فناورانه، ارزيابي سرمايه گذاري و مديريت ريسک فناوري و شاخص هاي علم و فناوري انتخاب و از سوي استاد راهنما تنظيم شده و به تصويب شوراي گروه مي رسد که اين دورس به صورت فوق برنامه بوده و بدون احتساب واحد خواهد بود.
با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری بر توجه به مدیریت علم و فناوری کشور لازم رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی کمک بسیاری می تواند در رسیدن به تاکیدات مقام معظم رهبری و دستیابی به مدیریت صحیح علم و فناوری قدم برداشت.
این رشته اهدافی چون جستجوی راهکارهای علمی و عملی مسائل علم و فناوری کشور، آگاه سازی و آموزش در حوزه های سیاست گذاری علم و فناوری، ایجاد شبکه همکاری و همفکری میان متخصصین و صاحب نظران رشته های مختلف در توسعه علم و فناوری، بررسی رابطه بین نوآوری، رشد اقتصادی و رقابت پذیری بین المللی، آینده پژوهی در حوزه علم و فناوری، توسعه پایگاه دانش برای ارتقاي نوآوری و سیاست گذاری علم و فناوری مناسب ایران، بررسی نقش فناوری اطلاعات و دانش در توسعه ملی، تمرکز بر تحلیل خط مشی های علم و فناوری، ارزیابی اثرات فنی- اجتماعی علم و فناوری و ارائه مشاوره به نهادها و سازمان های دولتی و خصوصی در زمینه های مربوط به مدیریت فناوری، درک بهتر از نوآوری و پژوهش در سیستم های اجتماعی، بررسی مباحث مرتبط با توسعه پایدار با رویکرد علم و فناوری، ایده پردازی در حوزه فناوری های نو و پیشرفته، پژوهش در زمینه توسعه علمی کشور و فراهم آوردن پشتیبانی علمی برای سیاست گذاران کشور در حوزه علم و فناوری را دنبال می کند.
رشته مدیریت علم و تکنولوژی کمک کننده به رشته سیاستگذاری علم و تکنولوژی
رشته های مرتبط با مدریت علم و تکنولوژی در کشور دارای گستردگی زیادی نیستند که علاوه بر رشته سیاستگذاری علم و فناوری می توان به رشته مدیریت تکنولوژی که در حال حاضر در مقطع کارشناسی ارشد در کشور تدریس می شود، اشاره کرد که این رشته نیز با هدف پرورش کادر متخصص در یکپارچه سازی علوم پایه و مهندسی و دانش و روش های مدیریت راه اندازی شده است.
رشته مدیریت تکنولوژی نیز یک رشته میان رشته ای است که بین علوم مختلف از جمله علوم طبیعی، اجتماعی، تجزیه صنعتی، تئوری کسب و کار و مهندسی ارتباط برقرار می کند.
این رشته هم در ابعاد ملی و هم در ابعاد سازمانی و فردی می باشد و مواردی از قبیل سیاست علم و تکنولوژی، فرآیند نوآوری تکنولوژی، مدیریت تحقیقات، زیرساختار و تغییرات تکنولوژیک، تحقیقات و کارآفرینی تکنولوژیک و سرمایه گذاری های جدید، چرخه عمر محصول و چرخه عمر فرآیند، برنامه ریزی و پیش بینی تکنولوژی و موارد زیادی از این عناوین جزو دانش این رشته می باشد
ارسال نظرات