مؤمنین خدمت‌کاران یکدیگرند، ولی چه خدمتی؟

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، مقام معظم رهبری شخصیتی نادر و برجسته است که بهره‌مندی از دانش و حکمت ایشان برای رهروان انقلابی بسیار کارگشاست.

 

کلاس‌های درس خارج فقه ایشان به‌طور مرتب ساعت هفت صبح برگزار می‌شود و ایشان قبل از درس چند دقیقه‌ای بحث اخلاقی دارند که در این سلسله نوشتارها به بیان این نکات می‌پردازیم.
 
از امتیازات درس مقام معظم رهبری آن است که اجازه می‎دهند شاگردان بدون هیچ ترس و یا احساس ابهتی به راحتی سوالاتشان را بپرسند و ایشان نیز با صبوری پاسخ می‌دهند و همچنین در این کلاس حضور و غیاب جدی وجود دارد.
 
شروط اصلی پذیرش طلاب در درس خارج رهبر انقلاب، صلاحیت علمی و اخلاقی است.
 
مقام معظم رهبری در این جلسه به شرح حدیثی از امام صادق (ع) پرداختند.

‫عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع): قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ الْمُؤْمِنُونَ خَدَمٌ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ قُیل وَ كَيْفَ يَكُونُونَ خَدَماً بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ قَالَ يُفِيدُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً... ؛ شنیدم امام صادق (ع) می‌فرمودند: مؤمنین خدمتگزار یکدیگرند. گفتم: چگونه خدمتکار یکدیگرند؟ فرمود: برای هم سودمندند. (1)

فى الكافى، عن الصّادق (عليه‌السّلام): «المؤمنون خدم بعضهم لبعض»؛ حضرت امام صادق علیه‌السلام فرمودند: مؤمنين، خدمتکاران يكديگرند.

«خدم» جمع خادم است به يعنى خدمتکاران. در فارسى ما براى كلمه خدم مي‌گوييم خدمتکار؛ كه محترمانه‌اش كلمه خدمتکار است، و غيرمحترمانه‌اش كلمه «نوكر» است، نه خدمتگزار. تعبير خدمتگزار، يك تعبير ديگرى است و در فارسى يك معناى عرفىِ ديگرى دارد، كه متفاوت است با معناى خدمتکار.

فايده رساندن مؤمنين به يكديگر، خدمتکارى به آنهاست

خادم به همان معناى خدمتکار است. مي‌گويد: مؤمنين خدمتکارهاى همديگرند. [خب مستمعین]، تعجب كردند: چطور؟ همه خدمتکار همديگر هستند؟ يا به تعبير عرفى‌تر، همه نوكر همند؟

«قيل و كيف يكونون خدما بعضهم لبعض»؛ چه جور مي‌شود كه بعضى، بعضى ديگر را خدمتکار باشند؟ يعنى مثلاً بروند خانه‌هاى همديگر، خدمتگارى كنند؟ فرمود: «يفيد بعضهم بعضا»؛ [یعنی] به هم فايده برسانند؛ پس فايده رساندن مؤمنين به يكديگر، خدمتکارى به آنهاست؛ [و در آن] منّتى وجود ندارد؛ نكته اين است.

 

اگر چنانچه ما به هم خدمتى كرديم و به يكديگر فايده‌اى رسانديم، چه در عرضِ هم باشيم - مثل ما مردم معمولى كوچه و بازار كه به حسب شأن اجتماعى، در عرض يكديگر قرار داريم - چه آن كسى كه به حسب موقعيت اجتماعى، شأن بالاترى دارد؛ مثلاً رئيس يك تشكيلاتى است، ديگر نبايد سر يكديگر منّتى داشته باشيم.

به نظر ما نكته اين حديث، تنها اين نيست كه افراد بايد به هم نفع برسانند، بلكه اين هم هست كه اين نفع رساندن موجب منّت نباشد، تا اين خدمتى را كه مي‌كنند، با منّت گذاشتن باطل نكنند.

 

پی‌نوشت:
1- اصول كافى، ج 2، ص 167