امام رضا (ع) در مورد امام جواد (ع) میفرمایند: «اين فرزندى است كه در اسلام با بركتتر از اين فرزند متولد نشده»، لذا جای این سوال مطرح است که وجود مبارک ایشان چه نقشی در تاریخ سیاسی و عقیدتی شیعه داشته که ثامنالحجج چنین گفتهاند.
گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»- زینب صارم؛ ولادت امام جواد (ع) نهمین امام شیعیان از چندین وجه متمایز و متفاوت با دیگر ائمه طاهرین است. این وجوه تمایز از جهت تاریخ سیاسی شیعه بیانکننده و روشنگر مسائل جدی و مهمی است که میتوان ادعا کرد تا کنون در سرنوشت و تاریخ تشیع تاثیرگذار بوده است.
به جهت تبیین این وجوه تمایز لازم است اشاره مختصر و کوتاهی به شرایط و اوضاع سیاسی اجتماعی دوران قبل از ولادت آن حضرت بشود.
زمان امامت حضرت ثامن الجج علی ابن موسی الرضا (ع) را میتوان اوج فعالیتها و اقدامات فرق انحرافی منشعب شده از جریان شیعی اصیل دانست که از مهمترین آنها میتوان زیدیه، صوفیه، غلات و واقفیه را نام برد.
در کنار این فرق انشعابی منحرفه که خطرات عقیدتی و سیاسی بسیاری را برای شیعه به همراه داشتند میتوان اقدامات سیاسی مامون را نیز اضافه کرد.
زیدیه و واقفیه خطری بزرگ برای عالم تشیع
به عنوان نمونه برای اشاره به تهدیدات و تفکرات مسموم این فرق میتوان به زیدیه یا واقفیه اشاره کرد. گروه واقفیه منکر وجود داشتن جانشین برای امام موسی کاظم (ع) شدند و به دروغ و کذب ادعا کردند حضرت موسی بن کاظم (ع) به شهادت نرسیده، بلکه زنده است و درباره آن جناب ادعای مهدویت کردند.
به هر تقدیر، زمان امام رضا (ع) فرقههای واقفیه فعالیتهای مسموم کننده زیادی داشتند و ادعا میکردند امام رضا (ع) جانشین موسی کاظم (ع) نیست و جریان امامت متوقف شده است. یکی از عواملی که باعث میشد به این شک و شبههها دامن زده شود آن بود که امام رضا (ع) تا مدتی طولانی دارای فرزند ذکوری نبود تا وی را به عنوان جانشین معرفی کند و به همین سبب از طرف اذهان مردم مورد سوال و شبهه بود که جریان امامت بعد از علی ابن موسی الرضا (ع) چه خواهد شد؟ و آیا واقعا امامت بعد از موسی کاظم (ع) ادامه یافته است یا خیر؟
خداوند شیعیان را با ولادت جوادالائمه نصرت بخشید
در چنین شرایط و اوضاعی که اجتماع شیعی منتظر یاری خداوند بود و دشمنان تشیع و فرقههای انحرافی بدین وسیله تفکرات مردم را مسموم میکردند، حجت نهم خداوند در روز جمعه در تاریخ ده رجب سال صد و نود و پنج متولد شد و دلیل و مؤیدی محکم و کوبنده بر امامت و جانشینی امام رضا (ع) در مقابل فرقههای زیدیه و علی الخصوص واقفیه شد.
پس از ولادت امام جواد (ع)، ثامن الجج بارها در سخنان و احادیث خود به این موضوع صریحا اشاره کردند که «هذا المولود الذى لم يولد فيالاسلام اعظم بركة منه؛ اين فرزندى است كه در اسلام بابركتتر از اين فرزند متولد نشده»
امام رضا (ع): «اين فرزندى است كه در اسلام با بركتتر از اين فرزند متولد نشده»
سخن امام رضا (ع) در بیان و تاکید بر این موضوع که در اسلام مولودی بابرکتتر این فرزند متولد نشده دارای ابعاد و حکمتهای بسیاری است تا آن جا که در تبیین و توضیح این موضوع که چرا امام جواد (ع) با برکتترین مولود در اسلام خوانده شده سری از اسرار الهی است، اما میتوان برای فهم و درک بهتر این بیان به دیگر گفتار و روایات اهل بیت مراجعه کرد تا بدین وسیله گوشهای از اسرار وجودی، وجود مبارک جواد الائمه روشن شود.
امامت محمد ابن علی(ع) را میتوان با توجه به احادیث اهل بیت مانند حلقه و نقطه اتصال جریان امامت شیعی به جریان امامان عسگریین و مهدویت دانست.
رسول خدا فرمود : «پدرم به فدای فرزند بهترین کنیزان نوبه»
شکفته شدن جریان امامت در تشیع را میتوان در ظهور و حضور مهدویت دانست، لذا سه امام آخر شیعه قبل از امام زمان (ع) از جایگاه ویژه و بسیار حساسی برخوردار هستند. اهمیت این موضوع را میتوان به دفعات در سخنان اهل بیت و مژدههایی که میدادند متوجه شد.
امام رضا (ع) نقل حدیث از پدر بزرگوار خود کردند و فرمودند:
پيغمبر اكرم فرموده است: «بابى ابن خيرةالاماء النوبية الطيبه يكون من ولده الطريد الشريد الموتور بابيه وجده و صاحب الغيبه في قال مات او هلك او اى واد سلك؛
پدرم فداى فرزند بهترين كنيزان پاك نوبه كه از نسل و نژاد اوست آن پيشوائى كه آواره و دور از اجتماع زندگى ميكند؛ پدر و جدش را سخت مورد ستم قرار ميدهند. او را غيبتى است باندازهاى طولانى كه بعضى گويند مرده است يا از بين رفته معلوم نيست به كجا رفته من گفتم صحيح ميفرمائى فدايت شوم.»
مهدویت از نسل امام نهم
در حقیقت شروع این اهمیت خاص و بسیار بنیادین را میتوان در امامت جواد الائمه دانست. به بیان دیگر شروع و سر آغاز جدی و پر رنگ شدن جریان مهدویت را میتوان از زمان امام جواد (ع) به طور خاص و جدی دانست تا آن جا که پیامبر اسلام به این موضوع نیز تصریح کرده و امام جواد (ع) را صاحب نسل و نژادی دانسته که مهدویت از آن سرچشمه می گیرد.
لازم به ذکر است که این تحلیل و نگاه خاص دلیل بر آن نیست که جریان مهدویت در زمان سایر ائمه جدی و حیاتی نبوده، بلکه دیگر ائمه نیز به مسئله مهدویت و ولادت حضرت مهدی توجه خاص داشته اند، اما تاکید و سفارش بیشتر بدان جهت است که در زمان امام جواد (ع) امام هادی (ع) و امام حسن عسگری (ع) موضوع مهدویت در حال شکل گیری و پایه گذاری است.
در حقیقت این سه امام بزرگوار را میتوان پایه های اساسی و جدی مهدویت دانست هم از جهت تفکری و هم از لحاظ شکل دادن به اوضاع سیاسی اجتماعی خاص آن دوران.
قیام و قعود شیعه با نگاه به مهدویت شکل میگیرد
با توجه و عنایت به این موضوع که جریان مهدویت سر گل شکفته کل جریان شیعی است تا آن جا که در هر قیام و قعودی از حرکات سیاسی شیعه اعم از جنبشهای مسلحانه و نهضتهای علمی و اجتماعی، امید به مهدویت مانند خون تازهای بود که در رگهای شیعه جریان مییافت و ادامه پیدا می کرد.
غفلت زدگی محبین نسبت به امام نهم
با توجه به این جایگاه خاص که میتوان امام جواد (ع) و ائمه عسگریین را پایههای اساسی تفکر مهدویت دانست متاسفانه بیشترین غفلت و کم توجهی شیعیان به این سه ائمه بزرگوار است.
این حقیقت تلخ و گزنده تا آن جا آزاردهنده است و در جامعه ریشه دوانده که متاسفانه و صد افسوس حتی دوستداران آن حضرت گاه این که امام جواد (ع) معصوم چندم هستند را فراموش میکنند!
این بیتوجهی و عدم شناخت خود بزرگترین ظلمی است که از طرف محبین بر آن حضرات روا شده تا آن جا که چه کسی میتواند پیشبینی کند اگر این جریان با همین شدت ادامه پیدا کند بر سر تفکرات عقیدتی فرزندان آینده شیعه چه خواهد آمد؟
هرچند نقش رسانههای عمومی مانند رادیو و تلویزیون در شکلگیری این غفلت و بیتوجهی قابل بررسی است، اما اکنون محبین از نظر شناخت امامان آخرین شیعه در شرایطی بحرانی قرار گرفتهاند و در چنین فضایی لازم و واجب شرعی بر هر محب و دوستدار اهل بیت است که خود در شناخت بیشتر از آن بزرگواران گام بردارد و خود را ملزم بکند تا از زندگانی و حیات تفکری و احادیث آن جنابان اطلاع بیشتری بیابد.
بصیرت و غیرت دینی به فریاد اعتقادات نسل آینده برسد
اکنون زمان آن فرا رسیده است تا محبین و دوستداران اهل بیت به خود بیایند و کمر همت ببندند تا جریان شناخت و دفاع از پایه های اساسی مهدویت در جامعه عمومی بشود.
باشد که یاورانی با بصیرت و غیرت دینی برای حمایت از امام زمان (عج) باشیم.