سبک زندگی؛ نافذترين ابزار در استراتژي امنيت ملي آمریکا

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ هم‌انديشي بررسي ابعاد سبك زندگي اسلامي – ايراني با حضور اساتید و صاحب نظران حوزوي و دانشگاهي دیروز صبح در محل دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي برگزار شد.

 

محمدرضا مخبر دزفولي در ابتدای این هم‌انديشي به بررسی ضرورت‌ها و الزامات الگوی سبک زندگی اسلامی ایرانی پرداخت.

 

محمدرضا مخبر دزفولي در ابتداي اين هم‌انديشي با تأکید بر اینکه این جلسه مقدماتی بوده و جلسات تخصصی دیگری در رابطه با این موضوع برگزار خواهد شد، گفت: سبک زندگی در سلوک جامعه ما نقش اساسی ایفا می کند.

 

وي افزود: بايد كارشناسان حوزوي و دانشگاهي كشور پيرامون موضوع سبك زندگي اسلامي – ايراني بحث و تبادل نظر كنند.

 

 

دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي درخصوص علت پرداختن اين موضوع توسط شوراي عالي انقلاب فرهنگي گفت: در پيوست حكم مقام معظم رهبري براي اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در دوره جديد موضوع تدوين سبك زندگي اسلامي – ايراني در مقابل تهاجم گسترده دشمن و تحميل سبك زندگي غربي به جوامع مختلف از جمله ايران اشاره شده است، و اين موضوع از اولويت‌هاي اصلي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در مقطع كنوني است.

 

مخبر دزفولي افزود: از مهمترين دلايل و اركان حفظ نظام سلطه غرب تحميل سبك زندگي خود به جوامع ديگر است.

 

 

عضو هيئت علمي دانشگاه تهران با اشاره به انتشار استراتژي امنيت ملي آمريكا تصريح كرد: در اين استراتژي آنها نافذترين ابزار خود براي قوام امنيت ملي آمريكا را تحميل سبك زندگي آمريكايي به جوامع مختلف حتي اروپايي دانسته‌اند.

 

وی افزود: آنها در اين استراتژي علاوه بر طرح و دسته‌بندي تئوري‌هاي مختلف نظير روش‌هاي نظامي، ديپلماتيك ‌و... براي نفوذ سلطه خود نافذترين نوع نگاه سلطه به ديگر كشورها را تحميل سبك زندگي آمريكايي دانسته‌اند.

 

مخبر دزفولی ادامه داد: آمريكايي‌ها در اين سند قيد كرده‌اند كه نبايد سبك زندگي اروپايي تبليغ شود و هدف خود را ترويج سبك زندگي آمريكايي كه همراه با توحش، جاهليت و لعاب مدرنيته است در نظر گرفته‌اند.

 

 

مخبر دزفولي با اشاره به اينكه آمريكايي‌ها خود را صاحب همه چيز مي‌دانند گفت: به‌عنوان مثال زمانيكه دانشمندان كشور ما در كنگره‌هاي علمي حضور پيدا مي‌كنند مشاهده مي‌كنند كه آمريكايي‌ها به‌ هيچ‌وجه آداب كنگره‌ها و مجامع علمي بين‌المللي را رعايت نمي‌كنند.

 

وی گفت: آنها هر حركتي كه از خودشان سر مي‌زند را درست مي‌دانند و در آن تشكيك نمي‌كنند و خود را در تمام ابعاد مستثني مي‌دانند.

 

دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي افزود: همين رفتار را در نوع خوراك، لباس پوشيدن، رفتار اجتماعي، آموزش و... آنها مي‌توانيم مشاهده كنيم و راهبردهاي ترسيم شده آنها را در صحنه عمل در هزاره سوم مي‌بينيم.

 

مخبر دزفولي گفت: امروز مي‌بينيم در كشورهايي كه موج بيداري اسلامي در آنها فراگير شده است آنها حاضر نيستند اجازه دهند كه مردم آن كشورها خودشان در مورد كشورشان تصميم‌گيري كنند و به دنبال تحميل نگاه خود به مردم آن كشورها هستند.

 

وی اظهار داشت: مشاهده مي‌كنيم كه آمريكايي‌ها به خواسته‌هاي مردم جهان اعتنايي ندارند و از كشورهايي كه هيچ‌گونه آزادي براي مردم وجود ندارد به‌دليل منافع خود حمايت مي‌كنند.

 

 

دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي در ادامه با اشاره به دستور مقام معظم رهبري براي طراحي سبك زندگي اسلامي – ايراني، گفت: اين خواسته مقام معظم رهبري كاملا آگاهانه در تقابل رخدادي است كه از سوي كشورهاي سلطه‌گر در جهان براي القاي سبك زندگي خود در حال وقوع است مي‌باشد.

 

وي تصريح كرد: اين اتفاق با هدف ترويج نگاه ارزشي جمهوري اسلامي ايران به مقوله سبك زندگي اسلامي-ايراني است و اگر بتوانيم اين الگو را در جامعه خود به‌ خوبي معرفي كنيم و ارزش‌هاي موجود را تقويت كنيم هر فرهنگي با هر آداب و جغرافيايي مي‌تواند از اين ارزش‌ها به‌عنوان الگو استفاده كرده و آن را هضم كند.

 

 

مخبر دزفولي با بيان ابعاد گسترده معرفي سبك زندگي در فرهنگ اسلامي گفت: اسلام در بعد فردي و اجتماعي براي تعقل، آموزش و يادگيري از گهواره تا گور، نكوهش تنبلي و تاكيد بر كار و تلاش، بهداشت فردي، نرساندن ضرر به ديگران و مفيد بدن، روش خوردن و آشاميدن، لباس پوشيدن، آداب آراستگي و... برنامه دارد.

 

وی افزود: انتخاب محل زندگي، امكانات لازم براي زندگي، مسافرت، كيفيت خوابيدن و بيدار شدن و بسياري از نكات ديگر در احاديث و روايات ما وجود دارند كه در هيچ مكتبي تا اين مقدار به جزئيات سبك زندگي اشاره نشده است.

 

عضو هيئت علمي دانشگاه تهران گفت: پرداختن به ابعادي نظير صله رحم، احترام به پدر و مادر، همسايه، تكريم اقشار مختلف، عيادت بيماران، مهمان‌نوازي، تكريم جهادگران و ايثارگران، تكريم علما، توجه به كودكان و تربيت فرزندان، رازداري، حفظ آبرو و... كه در فرهنگ ما جايگاه ويژه دارند و در سبك زندگي غربي اين ارزش‌ها ترك شده است، اجزاي شكل‌دهنده سبك زندگي اسلامي – ايراني هستند كه بايد مورد توجه قرار گيرند.

 

 

مخبر دزفولی گفت: در فرهنگ اسلامي و ايراني خود دائره‌المعارفي از اين ارزش‌ها را در سلوك فردي و اجتماعي داريم كه بايد با استخراج آنها نگذاريم كه اين گنجينه غني و ارزشمند در جامعه مورد كم‌توجهي قرار گيرند و به‌جاي آن الگوهاي غربي كه در تقابل با اين ارزش‌ها هستند در جامعه ما ديده شوند.

 

 

دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي تاكيد كرد: بايد الگوي سبك زنگي اسلامي – ايراني با مشاركت فرهيختگان و نخبگان حوزه و دانشگاه تدوين شود و در آينده نه چندان دور الگويي مناسب به مسلمانان جهان ارائه دهيم كه بدانند يك ايراني مسلمان داراي چه ارزش‌هايي براي رفتارهاي فردي و اجتماعي خود است.

 

محمد حسين رامشت در هم‌انديشي بررسي سبك زندگي اسلامي - ايراني به معرفي برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده در خصوص تدوين الگوي سبك زندگي اسلامي - ايراني پرداخت.

 

وي با بيان اينكه تدوين اين الگو دو بخش سندي و فراسندي را شامل مي‌شود، گفت: براي به اجرا درآمدن اين طرح بايد دو فاز گفتمان نخبگان و اقدامات عملي را پيگيري كنيم و اقدامات عملي نياز به دبيرخانه‌اي به صورت دائمي دارد.

 

رئيس دانشگاه اصفهان با بيان اينكه اگر پشتوانه علمي وجود نداشته باشد، اين برنامه فقط در حد سند باقي خواهد ماند، گفت: ايجاد رشته‌هاي تحصيلي خاص در زمينه سبك زندگي تا سطح دكترا براي تربيت افرادي كه بايد به اين موضوع آشنا باشند، نياز است.

 

رامشت در ادامه گفت: در اقدامات عملي بايد كاري تدوين كرد كه مراكزي تحت عنوان كلينيك، سبك زندگي و سلامت تاسيس شوند و در اصفهان هم يك مركز به اين شكل تاسيس شده كه مراجعان زيادي دارد.

 

وي تاكيد كرد: مراجعان به اين مراكز بايد با اصول سبك زندگي ايراني - اسلامي راهنمايي شوند.

 

رئيس دانشگاه اصفهان خاطرنشان كرد: ‌مركز رشد علوم انساني را بايد تقويت كرد و كساني كه در اين زمينه داراي ايجاد جسارت هستند، بايد شرايطي فراهم كرد تا به منصه‌ظهور برسند.

 

 

ميلاد دخانچي در این هم‌انديشي به بررسي تاثير مدرنيته در سبك زندگي پرداخت.

 

وي آويني را فردي دانست كه براي اولين بار مفهوم مدرنيته را متوجه شد و گفت: پديده عجيب مدرنيته تقابل اسلام و غرب نيست، وقتي ما از تقابل اسلام و غرب صحبت مي‌كنيم يعني عده‌اي بچه مسلمان وجود دارند و يك غرب بدي هم وجود دارد كه مي‌خواهد به ما تهاجم كند و ما را از بين ببرد؛ ما هم مي‌خواهيم از خودمان دفاع كنيم و سبك زندگي اسلامي را مي‌سازيم.

اين مستندساز ادامه داد: تقابل سنت و مدرنيته قضيه را پيچيده مي‌كند، آنچه با اسلام تناقض دارد مدرنيته است. اگر اين را بفهميم متوجه مي‌شويم خيلي از اقتضائات مدرنيته كه الان در كشور رخ مي‌دهد خودساخته و خودپرداخته است و ربطي به فضاي غرب و تهاجم فرهنگي ندارد.

 

 

دخانچي با بيان اينكه واژه سبك زندگي اولين بار توسط حسن عباسي وارد ادبيات ما شد، گفت: ما در حال حاضر درباره روش زندگي حرف مي‌زنيم؛ اسلام سبك زندگي ارائه نمي‌دهد، اسلام روش زندگي را بيان مي‌كند روش زندگي مفهوم پيچيده و بنيادي‌تري است.

 

وي علت اهميت بحث روش زندگي را بعد امنيت ملي دانست و گفت: يك بعد اهميت سبك زندگي براي ما بحث فرهنگي است، اما مهم‌تر از آن حوزه استراتژيك است. يك حكومت با مقوله فرديت رابطه نزديكي دارد براي اينكه يك حكومت بتواند قدرت‌ورزي خود را پيش ببرد احتياج به هويت‌هايي دارد كه بتواند اقتضائات قدرت‌ورزي او را محقق كند.

 

اين فعال رسانه اي در حوزه سبك زندگي دليل تنها ماندن حضرت علي(ع) در صدر اسلام را همين هويت‌هاي فردي دانست و گفت: انسان‌هايي كه در آن زمان بودند از جنس فرديتي بودند كه ولايت‌پذير نبودند.

 

دخانچي ادامه داد: ‌فرديت وقتي به وجود بيايد يك نوع سبك زندگي است، جمهوري اسلامي به مثابه يك قدرت بايد تعريف كند كه به چه هويت‌هايي نياز دارد؟ آيا فقط به مسلمان نياز دارد، خير افراد مسلماني هستند كه تيشه به ريشه جمهوري اسلامي مي‌زنند پس فقط مذهبي بودن كافي نيست.

 

وي تاكيد كرد: ما هنوز در اين باره نظريه‌پردازي نكرديم كه براي پيشبرد حكومت زير سايه ولايت‌فقيه به چه نوع هويت‌هايي احتياج داريم؟ با تناسب به اين موضوع مي‌توان روش زندگي را تئوريزه كرد. من به عنوان يك جوان تاكنون نظريه‌پردازي‌اي كه بشود از آن ايده رسانه‌اي در آورد، نديدم.

اين مستندساز درباره اهميت بحث سبك زندگي براي شوراي عالي انقلاب فرهنگي گفت: شوراي عالي انقلاب فرهنگي نهاد قدرتمندي است و روش زندگي هم در دل فرهنگ خوابيده، بنابراين اين موضوع براي اين شورا مهم مي‌شود.

 

دخانچي موفقيت شوراي عالي انقلاب فرهنگي را نمود كارهاي آن در زندگي جوانان دانست و گفت: موفقيت شوراي عالي انقلاب فرهنگي در گزارشات پيچيده نيست، ما در مفهوم فرهنگ دچار مشكل بوديم بنابراين در اين 30 سال نتوانستيم كار زيادي انجام دهيم.

 

وي درباره واژه فرهنگ گفت: اين واژه 110 سال است در ادبيات غرب وارد شده زماني كه دين از صحنه زندگي مردم حذف شد و اقتضائات سياست و اقتصاد همه زندگي مردم را فرا گرفت غربي‌ها به فضايي نيازمند شدند كه‌ آلوده به سياست و اقتصاد نباشد اين مقوله همان فرهنگ بود كه مي‌تواند به جنگ با قدرت و سياست برود هر قدرتي كه به وجود مي‌آيد مي‌گويد اولين دغدغه من فرهنگ است و بايد آن را كنترل كنيم.

 

 

اين فعال رسانه اي در حوزه سبك زندگي ادامه داد: اعتقاد ماركسيست‌ها براي ليبراليست‌ها اصلا مهم نبود؛ آنچه انجام بدهند براي‌ آنها مهم مي‌شود. در اينجاست كه كم‌كم سبك زندگي موضوعيت پيدا مي‌كند. نگاه به جنبش‌هاي ضداستعماري نشان مي‌دهد وقتي مسلمان‌ها شريعت يعني راه را دنبال كردند آنها فهميدند ما چيزي داريم كه باعث از بين رفتن آنها مي‌شود و آن روش زندگي است روش زندگي يك آدم محصول ساختارهاي مدرن است آنچه مردم فكر مي‌كنند مهم نيست، آنچه عمل مي‌كنند مهم است.

 

دخانچي با بيان اينكه برنامه‌ريزي عليه جمهوري اسلامي را كتمان نمي‌كنيم، گفت: اين نگاه مفهوم كلاسيك جنگ نرم را به آن صورتي كه ما به كار مي‌بريم زيرسوال مي‌برد. مفهوم جنگ نرم مي‌گويد يكسري آدم بد نشسته‌اند و عليه ما تبليغ مي‌كنند؛ در صورتي كه اين تبليغات براي موثر شدن بايد بستر داشته باشد و اين بسترها را خود جمهوري اسلامي توليد مي‌كند.

 

وي راه‌حل اين مشكل را تعريف فرديت‌ها دانست و گفت: جمهوري اسلامي بايد بداند به چه نوع آدم‌هايي نياز دارد. ما به فرديت‌ها و هویت هایی چون آويني‌وار و چمران ‌وار احتياج داريم، توليد آويني و چمران كار سختي است؛ یعنی در وهله اول بايد اين نتيجه برسيم كه روش زندگي محصول بردارهاي قدرت است.

 

 

حجت‌الاسلام محمد قيصريان در هم‌انديشي بررسي سبك زندگي اسلامي – ايراني كه صبح ديروز در دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي برگزار شد، به بررسي الگوي سبك زندگي اسلامي – ايراني از منظر اسلام پرداخت.

 

دانشجوي مقطع كارشناسي ارشد رشته تبليغ و ارتباطات با بيان اينكه نبايد در اين الگو از عوام جامعه غافل شد، گفت: ‌در مقدمه كتاب «داستان راستان» شهيد مطهري نقل شده، اگر ما به دنبال تغيير هستيم بايد بدانيم كه تغيير از پايين به بالا حركت مي‌كند و فساد از بالا به پايين.

 

وي وجود دغدغه را براي مطرح كردن مباحث اسلامي كافي ندانست و گفت: بايد در خروجي دقت كنيم؛ مثلاً اگر بخواهيم روان‌شناسي اسلامي را مطرح كنيم، لازم است متخصص دين هم حضور داشته باشد؛ اين در حالي است كه همه دغدغه دين را دارند، اما متاسفانه از متخصص ديني استفاده نمي‌شود.

 

قيصريان در تعريف سبك زندگي گفت: سبك زندگي مجموعه‌ رفتارهايي است كه فرد آنها را به كار مي‌گيرد و روايت خاصي را كه وي براي زندگي شخصي خود در برابر ديگران برگزيده است، مجسم مي‌كند.

 

دانشجوي مقطع كارشناسي ارشد رشته تبليغ و ارتباطات ادامه داد:‌ وقتي بحث سبك زندگي اسلامي – ايراني مطرح مي‌شود با دو مقوله مواجهيم؛ يكي بحث زندگي كه نبايد از هيچ بعد آن غافل شد و ديگري بحث انسان كه نبايد جنبه‌هاي غيرمادي و غيرمصرفي او مغفول بماند.

 

وي براي پرداختن به اين موضوع چهار سوال را مهم شمرد و گفت: اينكه سبك زندگي مي‌تواند مرتبط و يا متاثر از دين يا فرهنگ باشد، دين چه تاثيري بر سبك زندگي مي‌گذارد، دين طي چه برآيندي با سبك زندگي مرتبط مي‌شود و چگونه مي‌توان رابطه سبك زندگي و دين را مطالعه كرد، از سوالات مطرح در اين زمينه است.

 

قيصريان حوزه‌هاي مورد مطالعه در اين بحث را ارتباط سبك زندگي با راهنماشناسي، معادشناسي، مسائل اخلاقي و اجتماعي و غيره دانست و گفت: سبك زندگي غربي توانسته در زواياي مختلف زندگي مردم ايران نفوذ كند؛ اين سبك خيلي از فضاهاي كشور را در بر گرفته و غرب تحت عنوان هجمه فرهنگي به دنبال همين موضوع است، بنابراين ضرورت دارد ما دنبال سبك زندگي اسلامي – ايراني باشيم.

 

دانشجوي مقطع كارشناسي ارشد رشته تبليغ و ارتباطات نقطه شروع كار را مفهوم‌شناسي سبك زندگي براي رسيدن به يك تعريف مشترك بيان كرد و گفت: بايد جايگاه دين را در شكل‌گيري باورها، گرايش‌ها، روابط و ساختارهاي اجتماعي و همچنين رابطه دين به عنوان جوهر فرهنگ با سبك زندگي، بررسي نظريات بزرگان دين پيرامون سبك زندگي، بررسي موضوعي آيات و روايات، مقايسه ديدگاه اسلام و ساير اديان نسبت به انسان مورد مطالعه قرار دهيم.

 

وي گفت: ‌مطالعات تفصيلي آيات و روايات،‌ بررسي زندگي روزمره، نگاهي به ديدگاه موجود در سبك زندگي، امتيازات سبك زندگي اسلامي و غيره بايد به عنوان سرفصل‌ها، مورد بررسي قرار گيرند؛ چرا كه اگر مردم ببينيد اين سبك همان چيزي كه مي‌خواهند، ديگر نياز به نهاد سياست‌گذاري نيست و خودشان به دنبال آن خواهند رفت.

 

بخشی: باید در عرصه نقد نظام‌های منسوب به سرمایه‌داری تمام‌قد و کاملا حرفه‌ای وارد شویم
  
رسول بخشی، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه یزد در هم اندیشی بررسی الگو سبک زندگی اسلامی-ایرانی به بررسی نقش اقتصاد در سبک زندگی پرداخت.
  
وی با اشاره به جمله هر آنچه برای خود می‌خواهی برای دیگران هم بخواه گفت: این جمله به ظاهر اخلاقی را یک اقتصاد دان یهود به کار برد و برای آن جایزه نوبل گرفت.
  
رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه یزد ضمن بیان اینکه نظریاتی را که اسلام چندین قرن پیش مطرح کرده امروز در ادبیات اقتصاد دانان در حال به کارگیری است گفت: نظریه حرمت ربا برای به تعادل رسیدن جامعه و عدم تورم و بی کاری یا فلسفه خمس و نظریه روزی حلال را اقتصاددانان غربی با تعابیر و زعم خودشان مطرح می‌کنند.
  
وی ادامه داد: ما افتخار می‌کنیم که اسلام 1400سال پیش این نظریات را مطرح کرده است. همچنین در مدل‌های پیشرفت اقتصاد غربی بر رشد جمعیت تاکید شده و اسلام هم به امتداد جمعیت سفارش کرده است.
  
بخشی تاکید کرد: برای کشف الگو زندگی مورد تایید در اقتصاد اسلامی به دانش مبتنی بر اسلام و قرآن و سیره پیامبر اکرم و روش زندگی ائمه نیازمندیم. یکی از نکات مهم در سبک زندگی اسلامی، تلقی متفاوت از پول و جمعیت در اسلام است.
  
وی موضوع جمعیت را در این الگو حائز اهمیت دانست و گفت: موضوع ترويج كاهش جمعيت امروز به‌عنوان يك تهديد، روند رشد اقتصادي ما را تهديد مي‌كند.‌ درحالي‌كه امروز ما هيچ الگوي توسعه اقتصادي را سراغ نداريم كه در آن موضوع رشد جمعيت به‌عنوان يك عامل مساعد مد نظر نباشد.
  
رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه یزد اولین گام در طراحی این الگو را تظام شناسی نقادانه در حوزه اقتصاد سرمایه داری دانست و گفت: باید در عرصه نقد نظام‌های منسوب به سرمایه‌داری تمام قد و کاملا حرفه‌ای وارد شویم.
 

 

دكتر ابراهيم حاجياني در این هم‌انديشي به بيان چگونگي طراحي الگوي سبك زندگي اسلامي – ايراني پرداخت.

 

وي ضمن بيان اينكه شوراي عالي انقلاب فرهنگي تجربه لازم را براي اين دست از سياست‌گذاري‌هاي كلان دارد، گفت: تجلي و نمود تمام سياست‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي كشور مي‌تواند در سبك زندگي خودش را نشان دهد، در واقع سبك زندگي تركيبي از مهم‌ترين سياست‌‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي فرهنگي يك كشور است.

 

عضو هيئت علمي دانشگاه اصفهان با بيان اينكه سبك زندگي ابعاد مختلفي را شامل مي‌شود، گفت:‌ اعتقاد داريم ابعاد فراغتي و فرهنگ فراغت، ‌رفتار مصرفي و اقتصادي، هويت خودابرازي و خودآگاهي، سليقه‌ها، ارزش‌ها و مرجع‌‌هاي اقتصادي،‌ زيباشناختي و مذهبي، نحوه مديريت بدن، پوشش و آرايش، مصرف رسانه‌اي، انتخاب‌ها، تعامل در فضاي مجازي، چارچوب‌هاي اخلاقي ذيل سبك زندگي است.

 

 

حاجياني گام اول را واكاوي الگوي مطلوب در ادبيات بومي و ديني دانست و گفت: اين ادبيات در بين متفكران شيعي و سنت پيامبر ريشه دارد که بعد از تشكيل نظام اسلامي در ایران مورد توجه و بررسي قرار گرفته است که از بین متفکرین در این زمینه ديدگاه علامه مصباح يزدي، آقاي جواد آملي، آيت‌الله مهدوي كني و شهيد مطهري در قالب حيات طبيه؛ و يا ملكيان در معنويت؛ يا سيدحسين نصر در انديشه تجدد و بسياري ديگر از متفكرين در اين زمينه مورد توجه بوده است.

 

وي تاكيد كرد:‌ مفهوم حيات طبيه به آنچه ما مي‌خواهيم نزديك‌تر است و با روش تحليل محتوا و تغيير گفتمان و بيان وضع موجود در جامعه و تحولاتي كه كشور پشت سر گذاشته تاكنون پژوهش‌هاي مختلفي انجام شده است.

 

عضو هيئت علمي دانشگاه اصفهان فاز سوم را مربوط به بحث‌هاي آينده‌پژوهي دانست و گفت: در دو دهه آينده اعم از اينكه مداخله در اين مسئله داشته باشيم و يا نداشته باشيم بايد از تكنيك‌ها براي پيش‌بيني اتفاقاتي كه درآينده رخ خواهد داد، استفاده كرد.

 

حاجياني ادامه داد: بايد با نگاهي نقادانه تجربيات گذشته خودمان را بررسي و سياست‌ها و از تاملات ساير كشورهايي مانند ژاپن، چين و هند كه در اين حوزه كارهايي انجام داده‌اند استفاده كنيم.

 

وي با بيان اينكه اين دغدغه قدر مشتركي دارد، گفت: اين مسئله در اين كشورها و كشور ما تفاوت ماهيتي دارد، اما با رعايت اصول پژوهشي مي‌توان براي تدوين پيش‌نويس اين مسئله كه ابعاد مختلفي دارد، اقدام كنيم.

 

 

عضو هيئت علمي دانشگاه اصفهان نقطه ثقل سياست‌گذاري‌ و واكاوي‌ها را تلقي و شفاف‌سازي از الگوي مطلوب سبك زندگي اسلامي – ايراني دانست و گفت: براي اينكه همه سندها پوشش داده شود بايد به يك پيشنهاد واحد رسيد؛ با توجه به اينكه سياست‌هاي متمركز و يا كاملا آزاد نمي‌تواند موفق باشد و جاي خودش را باز كند بايد بخش‌هايي از الگوي مورد نظر را آزاد گذاشت و بر روي بخش‌هايي نيز تاكيد ويژه كرد.

 

محسن بهرامي در هم‌انديشي بررسي سبك زندگي اسلامي - ايراني كه دیروز در دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي برگزار شد، به بررسي نقش فرهنگ در الگوي سبك زندگي اسلامي- ايراني پرداخت.

 

وي عصر جديد را عصر تحولات خواند و با بيان اينكه شكل ارتباطات جوامع در حال تغيير است و مرزها معناي خود را از دست داده‌اند، گفت: براي تعامل نياز به سفر به ساير كشورها نيست، بلكه براي كساني كه داعيه دار حكومت بر جهان هستند، داشتن فرهنگي واحد بهتر و راحت‌تر است.

 

عضو هيئت علمي دانشگاه اميركبير در ادامه تصريح كرد: كشورهايي مانند مصر، ايران و چين كه موجوديتي به نام فرهنگ دارند را تجسم كنيد كه 60 سال ديگر هويت خودشان را چگونه ابراز خواهند كرد؛ فرهنگ چيزي نيست كه ما برايش سند بنويسيم، بلكه راه خودش را مي‌رود و وقتي از فرهنگ صحبت مي‌كنيم از بقاي خودمان حرف مي‌زنيم.

 

بهرامي با بيان اينكه ايران اسلامي يك مفهوم متضاد نيست، گفت:‌ بعد از آمدن ايران به اسلام يك الگو شكل گرفت كه كسي به آن توجه نكرد، اما خودش اين توان را داشت كه راهش را ادامه دهد و اكنون بقاي ما در فرهنگ اسلامي است؛ نمي‌توان ايرانيت را از اسلام جدا كرد، اصلا فرقي ندارد بگوييم ايران يا بگوييم اسلام آنقدر در هم تنيده شده‌اند كه از هم جدا نمي‌شوند.

 

وي با اشاره به وظيفه شوراي عالي انقلاب فرهنگي در طراحي سند، يادآور شد: اقشار جامعه نيز بايد به بقاي خودشان فكر كنند ما نمي‌توانيم همه را توجيه كنيم، اما مي‌توانيم آنها را به حفظ بقاي خودشان رهنمود كنيم.

 

عضو كميسيون آينده‌نگاري تحولات علمي و فرهنگي شوراي عالي انقلاب فرهنگي ادامه داد: نمي‌توان به افراد گفت چه بپوشيد و چه ببينيد، اما مي‌توان اتحاديه پوشاك و سينما را توجيه كرد كه وظيفه دارند به حفظ بقاي فرهنگ كمك كنند.

بهرامي مردم را صفوف لشكر جامعه خواند و گفت: وقتي فرمانده، فرمان بدهد اما كسي فرمان نبرد، اتفاقي نمي‌افتد؛ ما بايد لشكر فرهنگي را متوجه اين موضوع كنيم كه بقاي فرهنگي وظيفه اوست.

 

 

مهرداد كلانتري در این هم‌انديشي به بررسي سبك زندگي از ديدگاه اسلام و روانشناسي پرداخت.

 

وي با بيان اينكه روانشناس مسلمان بايد به زندگي مردم وارد شود تا ببيند چه مشكلي دارند و آن را اصلاح كند، گفت: ما نيازمند كلينيك سبك زندگي هستيم، اما متاسفانه نظام روانشناسي ما غافل است و ناخواسته مردم را به سبك زندگي غربي هدايت مي‌كند.

 

عضو هيئت علمي دانشگاه اصفهان سبك زندگي را يك جريان عادتي دانست و گفت: بايد از رويكرد روان‌شناختي استفاده كرد و عادات غلط را برداشت.

 

كلانتري ادامه داد: ما براي اولين بار كارشناسي ارشد روانشناسي اسلامي را در دانشگاه اصفهان و متعاقب آن كارشناسي ارشد سبك زندگي را ايجاد خواهيم كرد كه در هيچ جاي دنيا گرايش سبك زندگي وجود ندارد.

 

وي شتاب‌زدگي و كندي بيش از حد را دو آسيب در راه تبيين اين الگو دانست و گفت:‌ اوايل انقلاب گفته مي‌شد روانشناسي، روانشناسي اسلامي و غيراسلامي ندارد كه با اين انديشه 30 سال عقب افتاده ايم.

 

عضو هيئت علمي دانشگاه اصفهان ادامه داد:‌ كشورهاي اسلامي از ما انتظار بيشتري دارند؛ چرا كه واقعا كشور ما جايگاه ويژه‌اي در جهان دارد.

 

كلانتري با اشاره به محدوديت حجاب در ميان دانشجويان غربي تصريح كرد: وقتي روي چيزي حساسيت ويژه‌اي وجود دارد، نشان دهنده اهميت آن است و حتما چيزي پشت آن است كه حساسيت ويژه‌اي روي حجاب دارند.

 

وي انجام كارهاي مقايسه‌اي بين سبك زندگي اساتيد حوزه و دانشگاه را موثر دانست و گفت: اگر چنين بررسي صورت گيرد، مسلما مشخص خواهد شد كه طول عمر اساتيد حوزه بيشتر است؛ چرا كه سبك زندگي اسلامي از ظرايفي خاصي برخوردار است و اگر بتوانيم اين مسائل را از طريق گفت‌وگو و تعامل با جوانان مطرح كنيم، آنها حتما خواهند پذيرفت و مسلما وقتي با امر و نهي بگوييم مقابل آن جبهه مي گيرند.

 

عضو هيئت علمي دانشگاه اصفهان يادآور شد: من اسلام‌شناس نيستم، اما دغدغه روانشناسي اسلامي را دارم، بنابراين بايد شروع كنيم تا به رسالت تاريخي خود در برابر ملت و بنيانگذار و رهبر انقلاب عمل كنيم.

 

كلانتري نظريه‌پردازي صرف را از آفت‌هايي دانست كه كشور به آن دچار است و ادامه داد: ما الگوي تئوريكي لازم داريم كه در عمل جواب داده و اثرگذار باشد، بنابراين بايد بين نظر و عمل رابطه مثبتي وجود داشته باشد.

 

وي اضافه كرد: بايد كلينيك سبك زندگي تاسيس كنيم، البته نبايد در آن با سبك زندگي غربي مردم را راهنمايي كنيم؛ اتفاقي كه متاسفانه در كشور ما وجود دارد و نظارتي هم بر آن نيست.

 

عضو هيئت علمي دانشگاه اصفهان يكي از كاركردهاي روانشناسي در بحث سبك زندگي را ارزيابي سبك موجود در جامعه دانست و گفت: با رويكردهاي روانشناسانه بايد بفهميم چه اشكالاتي در سبك زندگي فعلي وجود دارد بعد از آن بر اساس اسلام سبك زندگي مطلوب را تعريف كنيم بايد انواع سبك زندگي اسلامي را در سطوح مختلف و براي لايه‌هاي مختلف جامعه داشته باشيم.

 

 

محمدحسین ايماني خوشخو صبح امروز در هم‌انديشي بررسي سبك زندگي اسلامي – ايراني در دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي به بررسي نقش هنر در سبك زندگي اسلامي – ايراني پرداخت.

 

وي با بيان اينكه در بحث سبك زندگي اسلامي چيز جديدي خلق نمي‌شود، گفت: سبك زندگي اسلامي وجود دارد ما فقط مي‌خواهيم آن را بشناسيم و بناي آن را كه در طول زمان دچار آسيب شده مرمت كنيم و ببينيم چگونه بايد اين سبك را در برابر سبك وارداتي غربي حفظ و به جوانان معرفي نماييم.

 

رئيس كميسيون هنر و معماري شوراي عالي انقلاب فرهنگي نقش هنر را در سبك زندگي اسلامي حائز اهميت دانست و گفت: در گذشته نوع زندگي و پوشش، زواياي مختلف زندگي هنر را در خود تجلي مي‌كرد آثار هنري جز لاينفك زندگي افراد محسوب مي‌شد و مي شد هنر را در متن زندگي افراد مشاهده كرد.

 

ايماني هنر را زبان بيان پديده‌ها دانست و گفت: سبك وارداتي به سرعت جاي خود را پيدا كرد چون از زبان هنر استفاده كرد اين در حالي است كه براي انتقال سبك زندگي اسلامي به جوانان بايد از هنر در فيلم و تئاتر و مدارس استفاده شود.

 

وي ادامه داد:‌ در آموزش و پرورش ما هنر هيچ جايگاهي ندارد در حالي كه در غرب از كودكستان تا سال آخر، هنر نقش محوري ايفا مي‌كند و براي جذابيت معرفي سبك زندگي بايد از هنر استفاده شود.

 

رئيس كميسيون هنر و معماري شوراي عالي انقلاب فرهنگي تاكيد كرد:‌ بدون به كارگيري هنر در معرفي سبك زندگي اسلامي كمترين توفيقي نخواهيم يافت، هنر بايد در متن زندگي و بيان جذابيت سبك زندگي اسلامي و همچنين در اوقات فراغت مطرح شود.

 

احمد فضائلي در هم‌انديشي بررسي سبك زندگي اسلامي - ايراني كه صبح امروز در دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي برگزار شد، به بررسي نقش هنر در سبك زندگي اسلامي- ايراني پرداخت.

 

وي تفاوت عمده سند سبك الگوي زندگي اسلامي- ايراني را با ساير سندهاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در نوع مخاطب دانست و گفت: مخاطب ساير سندهاي تحول بنيادي سازمان هاي رسمي هستند، ولي وقتي سبك زندگي مطرح مي‌شود، تمام جامعه و آحاد مردم را مورد خطاب خودش قرار مي‌دهد.

 

مدير مطالعات راهبردي شوراي عالي انقلاب فرهنگي ادامه داد: براي سازمان‌هاي رسمي مي‌توان مطلبي را ديكته كرد و آنها هم موظف به انجام آن هستند، اما در موضوع سبك زندگي اسلامي كه دنبال ترويج آن هستيم در چگونگي نشر آن هيچگونه اجبار و نفي اختياري نبايد وجود داشته باشد و اين دشواري كار را چند برابر مي‌كند.

 

فضائلي به استفاده غرب از فيلم و كارتون براي القاي سبك زندگي‌ خود اشاره كرد و گفت: دنياي غرب با استفاده از ظرفيت هنر در ظرف اختيار انسان‌ها نفوذ كرده كه مجموعه فيلم‌هايي كه بيش از 50 سال براي ترويج فرهنگ غربي ارائه مي‌شوند و كم هم نيست از نمونه بارز آن است.

وي ادامه داد: همچنين كارتون‌هايي كه در سطح زندگي مردم پخش مي‌شود و اثر مي‌گذارد به عبارتي شيوه زندگي غربي را از بچگي به آنها تلقين مي‌كنند و آنها همين كار را با استفاده از اسباب‌بازي‌ها و فيلم‌هاي كمدي خودشان توسط مجموعه‌هاي فرهنگي وسيع و غير رسمي انجام مي‌دهند.

 

مدير مطالعات راهبردي شوراي عالي انقلاب فرهنگي تاكيد كرد: ما سبك زندگي اسلامي و ايراني را داريم و فقط بايد آن را با خلاقيت و ابتكار خودمان تبيين كنيم تا با روز منطبق شود.

 

كبري خزعلي، رئيس شوراي فرهنگي اجتماعي زنان و خانواده شوراي عالي انقلاب فرهنگي در این همایش گفت: يكي از تأكيدات مؤكد مقام معظم رهبري  توجه به سبك زندگي است و در مقدمة علمي آن توليد علم و ايجاد نهضت نرم افزاري بود و در پي آن تدوين پيوست فرهنگي براي كليه فعاليت ها و در نهايت توليد نقشه جامع علمي و مهندسي فرهنگي زمينه ساز ضروري براي ارائه سبك زندگي اسلامي در مقابل غرب است.

وی گفت: حيات بشر صحنه تقابل حق و باطل است كه در لحظه لحظه آن نيازمند ولايت تامه الهي هستيم.

باید به تولید مفاهیم مختلف و ايجاد ادبيات مبتني بر سبك زندگي اسلامي بپردازیم
 

رئيس شوراي فرهنگي اجتماعي زنان وخانواده گفت: اگر ما معتقد به دین حداكثري هستیم و نمی خواهیم كه در هیچ عرصه اي از زندگی خود به كفر یا شرك مبتلا شویم، باید به تولید مفاهیم مختلف و ايجاد ادبيات مبتني بر سبك زندگي اسلامي در راستای تعبد به وحی بپردازیم.

 

وي اضافه كرد: پرستش خداوند علاوه بر علوم انسانی باید به علوم پایه و علوم نظری محض نیز تسری پیدا كند و در آن فضاها نیز نفس پرستی و انسان پرستی مطرود گردد و از این منظر تدوين الگوي سبك زندگي به مثابه حركتی در طریق تكامل ضرورتی انكارنشدنی پیدا می‌كند.

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي در ادامه گفت: در حال حاضر علوم غربی كه سازوكار پرستش مادی لذت‌گرايي، خودپرستي و اومانيسم و فرديت و خودمحوري هستند و متكی بر فلسفه های حسی می باشند، از مرزهای جوامع اسلامی گذر كرده و زندگی مسلمانان را تحت تاثیر قرارداده و به تدریج می رود تا آنها را به كام تمدن غرب فرو بفرستد.

 

وي افزود:  برای اینكه مسلمانان، از سایه سنگین تمدن ضد دینی غرب رهایی يابند باید با تدوين سبك زندگي جامع و فراگير مبتني بر آموزه های قدسی اسلام آن را در عینیت زندگي جاری ساخته و مدل اداره جدیدی برای بشر تعریف شود.

موازنه قدرت در جهان با توجه به بيداري اسلامي به نفع مذهب دگرگون خواهد شد

خزعلي تصريح كرد: چنانچه ما معادلات كاربردی ارایه دهیم كه بتواند كیفیت را بر پایه فرهنگ اسلامی به كمیت تبدیل نماید، بدون تردید نظام اسلامی از اتهام ناكارآمدی در كنترل عینیت مبرا گشته و همچنین موازنه قدرت در جهان با توجه به بيداري اسلامي به نفع مذهب بیش از پیش دگرگون خواهد شد.

وي گفت: براي برنامه ريزي در سبك زندگي به تعامل سه حوزه و هماهنگي و همكاري براي دستيابي به هدف نيازمنديم كه اين سه حوزه شامل: معرفت ديني بر پايه حجيت، معرفت كاربردي بر پايه اسلاميت، معرفت اجرايي بر پايه قواعد و شرعيات است.

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي گفت: با توجه به موارد فوق به شبكه برنامه ريزي برمبناي پژوهش و تحقيقات نياز است تا نگرش‌ها، گمانه ها، گزينش ها، و پردازش ها و روش هاي اجتماعي را هدايت نمايد و اين جلسه به اين منظور است.

خزعلي اظهار داشت: ظهور و بازگشت به فطرت الهي و عدالت‌خواهي، با وجود تفاوت¬هاي فرهنگي در كشورهاي مختلف جهان كه اوج آن را در بيداري اسلامي در ميان كشورهاي اسلامي شاهد هستيم نمادي از مقاومت بشريت و جامعه جهاني در مقابل سبك زندگي غربي است.

سبك زندگي جهان مادي قادر به يكسان سازي فرهنگ ها نيست

وي افزود: اين رخدادها نشان مي دهد كه نه تنها سبك زندگي جهان مادي قادر به يكسان سازي فرهنگ ها و ايجاد دهكده جهاني مبتني بر ديدگاه سكولار و ليبرال دمكراسي نبوده است كه صحنه هاي غيرقابل انكار تقابل ايدئولوژيك و ارزش هاي كشورهاي جهان به‌ويژه منطقه بيدراي اسلامي در دفاع از ارزش ها و بازگشت از مدرنيته و توجه به اصول اسلامي كاملاً مشهود است.

رئيس شوراي فرهنگي اجتماعي زنان و خانواده گفت: با توجه به حضور نيروهاي انقلابي، متعهد، صالح و منتظر مصلح و ظرفيت بالاي تعلقات ديني و ارزش مداري در خانواده‌هاي مسلمان با مهندسي هوشمند و مديريت نيروي انساني توانمند موجود، مي توان با استفاده از حلقه هاي معرفتي و تلفيق فلسفه، علم و هنر و فن‌آوري در تبديل نظامات فكري و نظري به برنامه ها، راهكارها و الگوهاي علمي، اجرايي و قابل ارزشيابي زمينه تحقق عيني سبك زندگي با رويكرد اسلامي را فراهم نمود و در مقابله با سبك زندگي دنياي مادي به توفيق بالاتري دست يافت.

وي افزود: مي دانيم كه تقابل ميان نظام سرمايه داري و نظام اسلامي، به آخرين مراحل تاريخي خود رسيده است؛ مرحله-اي كه صحنه تقابل دو نظام، نه فقط عرصه سياسي و اعتقادي، بلكه تمامي عرصه ها، به ويژه متن زندگي روزمره است.

خزعلي گفت: از يك طرف نظام سرمايه داري مي كوشد تا با نظام معنايي و عقلانيت جديد و خودساخته الگويي براي تحليل جهان و ارزش گذاري ها و رفتارها ارائه كند و عقلانيت مدرن و انسان محور را تنها مسير موفقيت آميز معرفي نمايد از طرف ديگر طرح ديدگاه هاي ارزشي براي رسيدن به زندگي سعادتمند و مبتني بر سبك زندگي با رويكرد اسلامي نيازمند مطالعات و تحقيقات اصولي براي ارائه سبك زندگي نوين مبتني بر سعادت بشر است.

تربيت ديني مردم،  نيازمند اصلاح الگوهاي سبك زندگي است

رئيس شوراي فرهنگي اجتماعي زنان و خانواده گفت: اين مطالعات مي تواند نشان دهد كه حوزه مباحات كه نسبت به مديريت آن غفلت مي كنيم، به‌گونه اي از سوي رقباي ما، مديريت مي شود كه ذائقه عمومي را از خداپرستي به دنياپرستي، متحول و زمينه را براي ارزش هاي اخلاقي و الزامات شرعي، تنگ مي‌سازد.

وي افزود: بنابراين، تربيت ديني مردم، در مقياس اجتماعي و كلان، نيازمند اصلاح الگوهاي سبك زندگي و سامان دهي كنش ها در زندگي روزمره است.

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي در ادامه اظهار داشت: نبايد تربيت ديني را صرفاً در مقياس فردي، در چهارچوب هاي شناخته شده واجبات و محرمات،‌ محدود كرد؛ بلكه لازم است به تأثير ساختارهاي اجتماعي بر فرايند تربيت، چگونگي شكل گيري ارزش هاي جديدي در بستر اجتماع و همچنين قواعد اجتماعي زيست اخلاقي، توجهي خاص مبذول نمود.

وي افزود: اگر نظام سلطه، به‌منظور مديريت جهاني خود و تربيت انسان متناسب با جامعه جهاني، به نظريه هاي علوم اجتماعي و نظريه هاي تاريخي تكيه مي كند.

نظام اسلامي بدون طراحي الگوهاي سبك زندگي متدينانه، جاي پايي مطمئن داشته باشد

خزعلي گفت: نظام اسلامي بدون برخوداري از نظريه¬هاي اجتماعي و تاريخي و طراحي الگوهاي سبك زندگي متدينانه، نمي‌تواند در اين عرصه، جاي پايي مطمئن داشته باشد.

وی در انتهاي سخنان خود پيشنهادات و راهكارهاي ذيل را عنوان كرد:

-نظريه پردازي و توليد علم بر مبناي ديدگاه الهي اسلام و ترسيم عقلانيت اسلامي سعادت محور و تكامل گرا در مقابل عقلانيت مدرن

-مفهوم سازي و بازتوليد مفاهيمي از جامعه، جهان و انسان بر مبناي علم و فلسفه و هنر اسلامي

-برنامه ريزي و طراحي سيستم جامع و هماهنگ تبديل مفاهيم نظري به برنامه ها و الگوهاي عملي از آنجا كه برنامه هاي توسعه ما با الگوي ترويج رويكرد مادي غرب بود، آثارش را در پذيرش تهاجم فرهنگي بدحجابي و حتي لغزش هاي مادي و معنوي جامعه شاهديم.

-ساختارسازي براي نظام مند كردن رويه ها و هماهنگ كردن برنامه ها

-     اصلاح نظام تربيتي، تعليمي، تبليغي و ترويجي

-     توجه به اصالت حفظ و تحكيم نهاد خانواده به عنوان ركن بنيادي نظام تمدن اسلامي و زمينه سازي تحول انسان ها و ترجيح آن بر ارزش فعاليت هاي اجتماعي در زمينه تعارض مسئوليت ها

-     توجه به مراحل و عوامل تربيت و دوره هاي آن به ويژه كودكي و نقش زن و خانواده در تعالي آن

-     تغيير سبك زندگي از طريق اصلاح نظام تربيت ديني، خانوادگي و آموزش رسمي رسانه اي و فرهنگ عمومي

-     هماهنگي عملكرد رسانه¬ها و پيشگيري از القاي تعارض بين نظام هاي تربيتي رسمي،‌ خانواده و رسانه ها

-     گفتمان سازي و ايجاد سبك زندگي از طريق گسترش فعاليت هاي مردمي و سازمان هاي مردم نهاد حامي خانواده مانند هيئت ها، انجمن ها، كانون ها و مراكز قدرت مردمي و دولتي.