پای مد به محرم هم رسید!
فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، در آخرین به روز رسانی وبلاگ «راه روشن» چنین آمده است: قرنهاست در فرهنگ ایرانی، اسلامی ما، نام حماسه آفرینان عاشورا و اشعار حماسی واقعه کربلا جلوه خاصی به مراسم سوگواری سالار شهیدان می‌بخشد. اما با فرا رسیدن ایام محرم امسال، برخی از افراد سودجو با نوشتن شعارهای مخصوص این ماه بر روی تی شرت‌های تنگ و چسبان آن‌ها را با نام «مد محرم» در سایت‌های اینترنتی به فروش می‌رسانند. هر چند به عقیده جامعه‌شناسان مدگرایی در نفس خود پدیده‌ای ناهنجار نیست و در مواردی می‌تواند موجب حرکت و پویایی جامعه نیز باشد اما به نظر می‌رسد با گسترش وسایل ارتباط جمعی و فناوری‌های جدید، موقعیت جوانان امروز در شناخت الگو‌ها و هنجارهای مطلوب دچار چالش شده است؛ زیرا بیشتر مدهای رایج در بین جوانان برگرفته از الگوهای غیرخودی و بیگانه است
مد پرستی در حالی در میان جوانان بشدت طرفدار دارد که برخی از فروشگاه‌ها و موسسات از این میل مردم به مد پرستی سوء استفاده کرده و در مراسم‌های مختلف مثل محرم سعی می‌کنند افراد را به خرید مد مرتبط با محرم تشویق کنند.
در جدید‌ترین مد برخی اقدام به فروش تی‌شرت‌ها و شال‌هایی بنام لباس محرم و روز عاشورا می‌کنند و در تبلیغات خود اعلام می‌دارند که این لباس‌ها فوق العاده شیک، زیبا و منحصر به فرد برای آقایان خوش سلیقه و عزاداران واقعی! است و ما آن را به عاشقان سید الشهدا تقدیم می‌کنیم.
خانم‌ها هم اگر بخواهند از این مد‌ها بهره بگیرند می‌توانند فقط شال‌ها را بخرند که جلوه بسیار زیبایی هم در مراسم عزاداری دارد و نشان می‌دهد که شما از مد محرم تبعیت می‌کنید. اگر هم تصمیم به خرید دارید سریع‌تر اقدام کنید!
در برخی از روایات ذکر شده که دست زدن بدون وضو به نام ائمه جایز نیست و این مساله‌ای است که در منقش کردن نام ائمه اطهار (ع) بر روی لباس‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد
مد محرم، بی‌احترامی است
معاون فرهنگی دفتر تبلیغات اسلامی استان قم با انتقاد از منقش کردن نام ائمه بر روی لباس تاکید می‌کند: پیام این کار به لحاظ ظاهر این است که اهل بیت (ع) را پشت سر خود قرار داده‌ایم، در صورتی که ما باید ائمه را امام و پیش روی خود قرار دهیم و به آن‌ها اقتدا کنیم.
حجت الاسلام والمسملین محمود نجاریان‌زاده با بیان اینکه این کارنوعی بی‌احترامی به ائمه اطهار (ع) تلقی می‌شود، خاطرنشان می‌کند: مهم این است که نام ائمه بر صفحه دل و ذهن و ایمان انسان حکاکی شود در غیر این صورت ظاهرسازی است.
مد محرم
سینه زنی و مشکی پوشیدن در عزاداری یک نماد است، مشکی نماد عزاداری است، اما منقوش کردن نام ائمه بر روی پیراهن درست نیست.
در برخی از روایات ذکر شده که دست زدن بدون وضو به نام ائمه جایز نیست و این مساله‌ای است که در منقش کردن نام ائمه اطهار (ع) بر روی لباس‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد.
بهتر است نام ائمه به این صورت بر روی لباس‌ها منقش نشود، باید به جای این اقدام، نمادهای دیگری درست کنیم که قابل انعطاف باشد، اما حک کردن نام ائمه بر روی لباس، نادرست است.
«نظارت بر عملکرد هیأتهای مذهبی از جمله وظایف سازمان تبلیغات اسلامی است، اما آیا نظارت و جلوگیری از توزیع و یا استفاده کردن از لباسهایی که نام ائمه بر روی آن منقش شده از شمول وظایف این سازمان است؟» حجت الاسلام والمسلمین نجاریان‌زاده در پاسخ به این پرسش تصریح می‌کند: ما باید امر به معروف کنیم، اینکه ما سکوت کنیم جایز نیست، این کار‌شناس مذهبی می‌افزاید: مبلغان ما قطعا برخورد امر به معروفی و نهی از منکری می‌کنند وگرنه اکراه و اجباری نمی‌تواند در کار باشد مهم این است که فرهنگ سازی کنیم.
مد محرم؛ قابل احترام است!
اما در بخش دیگری از این گزارش بجاست از ابعاد فرهنگی نیز این مساله را مورد کنکاش قرار دهیم، مدیر مرکز مطالعات اجتماعی حجت الاسلام والمسلمین پوریانی، با اشاره به لایه‌های مختلف فرهنگ مشترک تصریح می‌کند: اگر فرهنگ را معرفت مشترک تعریف کنیم، این فرهنگ مشترک لایه‌های متفاوتی دارد، یک رو ساخت آن، جهان بینی و لایه دیگر ارزشهای اجتماعی و دینی است، اما رو ساخت این فرهنگ مشترک، الگوهای رفتاری و نماد‌ها و سمبل هاست که بخشی از این نماد‌ها کلامی و بخشی دیگر غیرکلامی است، مثل نقاشی‌ها و معماری‌ها که معنای خاصی را هم می‌سازند.
جامعه شیعی برای لباس مشکی عزاداری امام حسین (ع) ارزش دینی و اجتماعی قایل است، این لباس اگر متناوب با یک مد و گرایش خاصی نباشد و ارزشهای محرم و عزاداری امام حسین (ع) را نشان دهد، قابل احترام و توجه است
حجت الاسلام والمسلمین پوریانی با تاکید بر اینکه پوشش و لباس، یک فرهنگ عام اما خاص هر جامعه‌ای است، اظهار می‌دارد: جامعه شیعی برای لباس مشکی عزاداری امام حسین (ع) ارزش دینی و اجتماعی قایل است، این لباس اگر متناوب با یک مد و گرایش خاصی نباشد و ارزشهای محرم و عزاداری امام حسین (ع) را نشان دهد، قابل احترام و توجه است.
وی با اشاره به اینکه شبیه سازی فرهنگ لباس اگر بدن نما و مستهجن نباشد، قابل پذیرش همگان است، می‌گوید: اگر شور حسینی همراه با شعور حسینی باشد باید تقویت شود، برخی محتوا‌ها هستند که تمدن ساز و ارزش ساز نیستند، بلکه خطرساز و مفسده آور هستند.
اما لباس عزاداری امام حسین (ع) باید ویژگی‌های مختص به خود داشته باشدهر گونه لباسی که روحیه ایثارگری و فداکاری را افزایش دهد مثبت است، زیرا تاثیر معنوی و همدلی و روحیه عاطفه‌گری را در جامعه افزایش می‌دهد و باورهای اعتقادی را تقویت می‌کند.
مد محرم
نوشته‌های بسیاری از لباس‌ها، شیشه ماشین‌ها، دفتر دانش آموزان یا سردرب منازل که در راستای منویات و حرکت امام حسین (ع) باشد، ظرفیتهایی است که پیام نهضت سیدالشهدا را زنده نگه می‌دارد و در قالبهای متنوع با مقتضیات زمان و مکان اثرگذار است و این نهضت را آبیاری می‌کند.
امروزه آنچه به نام مد محرم وارد بازار شده، در واقع مد نیست بلکه طرح وارده‌ای است که فعلا ارایه شده است هر چند متناسب با ارزشهای ما نیست و لطافت خاصی هم به عزاداری نمی‌دهد شاید بیشتر حس چشم و هم چشمی است اگر این مدل‌ها بیاید و در محرم امسال توسط طیف وسیعی مورد استفاده قرار بگیرد آن موقع می‌توان گفت تبدیل به مد شده است.
باتوجه به اینکه ماه محرم فرصت مناسبی برای فرهنگ سازی است اگر پیام‌ها در قالبهای جدید و نو ریخته شده و احیا شود کارساز است و می‌تواند فرهنگ و ارزشهای دینی را ایجاد کند، بنابر این نماد‌ها که روساخت فرهنگ هستند، امروزه اگر با وسایل ارتباط جمعی و رسانه‌های دیگر زمینه سازی کنند، می‌تواند جایگزین مد و مدگرایی‌هایی باشد که سکولار است و یا معنا و مفهوم خاصی دارد و با بستر فرهنگی خاصی شکل می‌گیرد.
