پژوهشگران گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس طی تحقیقی موفق به ساخت و ارزیابی شبیه ساز متحرک در تعیین فرسایش بادی و سرعت اصطکاکی در شرایط مختلف رطوبتی خاک شدند.
به گزارش گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ پژوهشگران گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس طی تحقیقی موفق به ساخت و ارزیابی شبیه ساز متحرک در تعیین فرسایش بادی و سرعت اصطکاکی در شرایط مختلف رطوبتی خاک شدند. نتایج این پژوهش نشان داد خاکهای مناطق مورد مطالعه (خوزستان) به شدت تحت تاثیر رطوبت بوده و با افزایش رطوبت تا حدود 2 درصد، میزان ریزگردهای تولیدی به شدت کاهش مییابد.
بر اساس این گزارش طوفانهای ریزگرد از تبعات فرسایش بادی محسوب میشوند که یکی از مهمترین دلایل آلودگی هوا در مناطق دارای چشمههای گرد و غبار و مناطق مجاور آنها محسوب میشوند. کنترل و مهار این پدیده تنها به شرط شناخت دقیق و اندازهگیری کمی عوامل موثر بر تولید آن امکانپذیر خواهد بود.
دکتر مهدی نورزاده حداد ضمن بیان مطلب فوق همچنین افزود: نبود ایستگاههای مناسب و کافی جهت اندازهگیری پارامترهای این پدیده از یکسو و پراکندگی مکانی زیاد مناطق مستعد این پدیده از سوی دیگر ، نیاز به یک سیستم کمیساز دقیق، پیشرفته، متحرک و کارآمد ویژه شرایط ایران را نمایان میسازد.
وی در ادامه به ضرورت شبیهسازی شرایط طوفان ریزگرد اشاره کرد و گفت: در بسیاری موارد اندازهگیری ویژگیهای یک طوفان ریزگرد در شرایط طبیعی امکانپذیر نیست و تنها راه بررسی دقیق آنها، شبیهسازی شرایط وقوع این طوفانها است.
دکتر نورزاده در تشریح پژوهش خود اظهار داشت: در این تحقیق ابتدا یک شبیهساز آزمایشگاهی-صحرایی طراحی، ساخته و کالیبره شد و سپس سرعت آستانه فرسایش بادی، غلظت گرد و غبار و نرخ افقی رسوبات در شرایط مختلف رطوبتی اندازهگیری گردید. پس از ساخت شبیهساز و انتقال به مناطق مستعد فرسایش بادی (41 نقطه از استان خوزستان) اندازهگیریهای مذکور صورت گرفت.شبیهساز ساخته شده قابلیت تولید طوفان با سرعت 1 تا 25 متربرثانیه را داشته و میتواند غلظت ریزگرد تولیدی، نرخ افقی-عمودی رسوبات، سرعت آستانه فرسایش، پروفیل سرعت باد و رسوب را اندازهگیری کند.
وی در خصوص نتایج این تحقیق گفت: خاکهای مناطق مورد مطالعه از نوع آهکی و شور بودهاند. نتایج مطالعات صحرایی نشان داد که با افزایش رطوبت در خاک سطحی (0-3 سانتیمتر) از صفر تا 3حدود درصد، میزان سرعت آستانه افزایش و نرخ افقی رسوبات و غلظت ریزگرد تولیدی کاهش مییابد. به طوری که در رطوبت 8/2 درصد، غلظت ریزگرد تقریبا به صفر میرسد.
دکتر نورزاده در پایان تاکید کرد: به طور کلی میتوان نتیجه گرفت که خاکهای مناطق مورد مطالعه به شدت تحت تاثیر رطوبت بوده و با افزایش رطوبت تا حدود 2 درصد، میزان ریزگردهای تولیدی به شدت کاهش مییابد. علاوه بر این ذرات کوچکتر از 100 میکرومتر بیشترین تاثیر را بر فرسایشپذیری خاکها داشتهاند.
لازم به ذکر است این پژوهش با راهنمایی دکتر حسینعلی بهرامی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد.