به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از اصفهان، حسن بلخاری در آیین اختتامیه دومین همایش ملی شهر اسلامی اظهار داشت: در حوزه معماری، شهرسازی و هنر اسلامی دو نظریه تاسیسی و تاخیری وجود دارد.
وی در مورد نظریه های تاخیری بیان داشت: نظریه های تاخیری در آفرینش های هنری و معماری موثر هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: برخی نظریه ها مقدم بر آفرینش آثار و برخی دیگر موخر بر آن هستند.
بلخاری افزود: در شهر اسلامی ما به کدامیک از این نظریه ها پرداخته می شود؟ به عنوان مثال، چرا هنر اسلامی بر خلاف تمدن مسیحی، هندی و بودایی که به ساختن صورت می پردازد، شمایل گریز است؟
وی در رابطه با نظریه تاسیسی در بین مسیحیان تصریح کرد: نظریه تاسیسی در بین مسیحیان، مستند به منبع و معیار است و ما معتقد هستیم خداوند در قرآن صورتی از خود ارائه نکرده تا زمانی که یکی از محبوب ترین پیامبرانش از او طلب کرد؛ رخ بنما تا تو را نظاره کنم، جواب آمد امکان این کار وجود ندارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در مورد نظریه تاخیری عنوان کرد: نظریه تاخیری معتقد است فلسفه شمایل گریزی به دلیل گفته شده، امری مطلق است، اما در مسیحیت امروزی این امر وجود ندارد.
بلخاری اظهار داشت: نظریه های تاخیری به کارآمدی، سودمندی، قابلیت و زیبایی می پردازد؛ این نظریه ها در شهر اسلامی در بحث هنر به هر دو مقوله می پردازد و در مورد شهر ما، هر دو نظریه در آثار وجود دارد.
وی با بیان اینکه شهرسازی های پیش از اسلام را نباید نادیده گرفت، بیان داشت: برخی از این شهرها بر مبنای آیین زرتشت شکل گرفته است و بیشتر ایرانیان باستان معتقد به آیین توحیدی زرتشت بودند و از دیدگاه فقه شیعه، اهل کتاب محسوب می شدند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: مسلمانان شهرهایی را ایجاد کردند که تبیین این شهرها به ظهور نظریه های اسلامی منتهی شده است.
بلخاری با اشاره به اینکه قبل از مقلد بودن از غرب مبنا این است که فرم را از معنا استخراج کنیم، ادامه داد: در نظریه تاسیسی حقیقت این است که قرآن را وارد فرم کنیم؛ مانند سوره هود، آیه 37، که در آن گفته شده: ای نوح در مقابل چشمان ما صنعت گری کن و کشتی را بساز.
وی گفت: اثر چنین نگاهی به قرآن توانسته است امکان وجود نظریه ها را تا حدی محقق سازد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: مسلمانان 1400 سال از این موضوع غفلت کردند و مسکن، شهرسازی و معماری دغدغه آنان نبود.
بلخاری اظهار داشت: باید این ایده ها را به دست معماران و شهرسازان خود بدهیم و برای ظهور شهر اسلامی از آن استفاده کنیم.