به گزارش خبرنگار دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو» نشست گفتمان تمدن‌سازی امیر المومنین علی (ع) عصر امروز در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با سخنرانی دکتر محمدعلی آذرشب عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی برگزار شد.
پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی در رابطه با مسئله «تذکر» گفت: «تذکر» به زبان فارسی جنبه منفی دارد در صورتی که بزرگ‌ترین واژه قرآن می‌باشد. ما بسیار به مجالس علمی اهمیت می‌دهیم ولی روش بزرگان ما این بود که همراه مطالب علمی، مطالب آگاه کننده که همان ذکر است را داشته‌‌اند.
وی افزود: انسان فقط به اطلاعات و آموزش نیاز ندارد، بلکه به تذکر و یادآوری نیز نیازمند است.
مهم‌ترین مسئله‌ای را که باید در محافل علمی یادآوری شود تمدن‌سازی است
آذرشب مهم‌ترین مسئله‌ای را که باید در محافل علمی یادآوری شود تمدن‌سازی دانست و خاطرنشان کرد: خود اسلام تمدن‌سازی است تمدن‌سازی بالاترین برنامه اسلام است و از همین جا ضرورت تفکر در مورد آن مشخص می‌شود.
آذرشب در خصوص مسئله تفکر گفت: متأسفانه ما چندان به تفکر اهمیت نمی‌دهیم به خصوص در آموزش‌های دانشجویی به دانشجویان فکر کردن را یاد نمی‌دهیم در صورتی که تفکر مسئله‌ای بسیار مهمی است تفکر نوع‌آوری ایجاد می‌کند و باید راه و روش دانشجویان و دانش‌آموزان ما باشد.
عضو کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران مهم‌ترین مسئله‌ای را که باید ذهن ما را مشغول کند تمدن‌سازی دانست و تصریح کرد: دانشگاه‌های ما رشته فرهنگ و تمدن دارند، اما این رشته‌ها غالبا از تاریخ فرهنگ و تمدن صحبت می‌کنند، امروز که ما داعیه اسلام را داریم اگر این مسئله را در چارچوب تمدن مطرح نکنیم جایگاهی در دنیا نخواهیم داشت.
آذرشب شروع جریان تمدن‌سازی اسلامی را با پیامبر، قرآن و علی (ع) دانست و خاطرنشان کرد: تمدن‌سازی در بستر مکتب اهل بیت (ع) رواج و حرکت پیدا کرده است و در واقع تمدن‌سازی کشف واقعیت مکتب اهل بیت است.
آذر شب تصریح کرد: وقتی به متن قرآن و نهج‌البلاغه با دید تمدن‌سازی نگاه کنیم دیدگاه ما متفاوت از زمانی خواهد بود، که این متون را بدون داشتن دید تمدن‌سازی مطالعه نماییم.
وی افزود: دید تمدن‌سازی یعنی احیا‌گری و احیا انسان مرده تا زنده شود و حرکت کند.
وی با اشاره به اینکه تمدن‌سازی می‌تواند داعیه وحدت امت اسلامی باشد تاکید کرد: اگر در جمهوری اسلامی گفتمان تمدن‌سازی را محور حرف خود قرار دهیم می‌توانیم جهان اسلام را به سمت خود سوق دهیم و به این ترتیب وحدت ایجاد می‌شود.
آذرشب در ادامه گفت: گفتمان ما باید یک گفتمان جهانی، انسانی و فرادینی باشد، چون گفتمان احیاگران بزرگ جهانی و انسانی است.
عضو مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تحقق وحدت امت اسلامی را در سایه تمدن‌سازی دانست و تاکید کرد: اگر جهان اسلام به حیات خود بازگردد اعضای پراکنده آن به هم می‌پیوندد، طبیعت حیات ایجاد ارتباط اورگانیک بین اعضاست و این وحدت اورگانیک در سایه شکوفایی تمدن ایجاد می‌شود.
آذرشب با اشاره به رابطه فرهنگ و تمدن گفت: برای فرهنگ و تمدن تعاریف زیادی ذکر شده، اما ما باید تعریفی داشته باشیم که متناسب با تز اسلامی باشد.
وی فرهنگ را مجموعه‌ای از تمایلات، عادات، آداب و رسوم تعریف کرد و در ادامه گفت: همه افراد حتی کسانی که در بدوی‌ترین جوامع و جنگل‌ها هم زندگی می‌کنند، فرهنگ دارند، اما همه تمدن ندارند در واقع مولفه‌های در فرهنگ وجود دارد که اگر فعال شوند منجر به تمدن‌سازی خواهند شد.
آذرشب با طرح این سوال که آیا اسلام مولفه‌های فرهنگی تمدن‌سازی دارد یا خیر تصریح کرد: توجه کنید که وقتی اسلام ظهور کرد مردم قبیله‌ای عقب‌مانده جزیره‌العرب را در عرض یک قرن به کجا رساند، اما الان اثری از این تمدن نمی‌بینیم زیرا عوامل تمدن ساز فرهنگ اسلامی تضعیف شد.
امیرالمومنین (ع) به‌عنوان شاگرد پیامبر مولفه‌های تمدن‌سازی را فعال و تقویت کرد
پژوهشگر زبان و ادبیات عربی گفت: امیرالمومنین (ع) به‌عنوان شاگرد پیامبر مولفه‌های تمدن‌سازی را فعال و تقویت کرد پس از وفات پیامبر شرایط به‌گونه‌ای بود که جامعه به انحطاط کشیده می‌شد ولی حضرت علی مولفه‌های تمدن‌ساز فرهنگی را احیا کرد.
وی در ادامه گفت: مهم‌ترین کار امیرالمومنین علی (ع) در دوران خلافت این بود که شرایط احیا تمدن را فراهم کرد و حیات امت اسلامی را حفظ نمود.
آذرشب در ادامه گفت: مولفه‌های تمدن‌سازی که علی (ع) بر روی آن تأکید کرد همان مولفه‌های تمدن‌ساز قرآن و پیامبر بود.
اولین مولفه تمدن‌سازی اسلام عزت است
عضو مجمع تقریب مذاهب اسلامی اولین مولفه تمدن‌سازی اسلام را عزت عنوان کرد و گفت: عزت اصل اصول اسلام است که حیات را در پی دارد.
وی افزود: ولات بنی‌امیه با ایرانی‌ها رفتاری کردند که ایرانی‌ها احساس ذلت نمودند به همین جهت حضرت علی (ع) ترجیح داد پایتخت خود را از مدینه به کوفه منتقل کند تا نزدیک ایرانی‌ها باشد ایرانی‌ها هم که نوع حکومت علی (ع) را دیدند مرتد نشدند و به همین دلیل اغلب جنبش‌های که در ایران به وجود آمد علوی بود.
آذرشب یکی دیگر از مولفه‌های تمدن‌سازی را تعارف دانست و گفت: در قرآن و فرهنگ اسلامی تعارف بسیار معنای بزرگی دارد و معنای آن مبادله معرفتی می‌باشد، یعنی منش انسان مسلمان این است که من هرچه دارم به شما می‌دهم و شما هرچه دارید به من می‌دهید که متأسفانه ما به این مسئله توجه چندانی نداریم.
آرمان بزرگ یکی از مولفه‌های تمدن‌سازی است
وی با تأکید بر مولفه دیگر تمدن‌سازی خاطرنشان کرد: آرمان بزرگ یکی از مولفه‌های تمدن‌سازی است انسان‌ها به اندازه‌ای حرکت می‌کنند و پیشرفت می‌کنند که آرمانشان بزرگ باشد.
آذرشب رهایی از منیت و یا همان گلی که انسان از آن خلق شده را مولفه دیگر تمدن‌سازی دانست و یادآور شد: رهایی از منیت حرف کل عرفاست و عرفان به این معناست که انسان از منیت خود خارج شود تا حرکت او به سمت تکامل ادامه پیدا کند.
وی افزود: نهج‌البلاغه مالامال از دعوت برای خروج از منیت است دعوت علی (ع) برای ترک دنیا نه به معنای خروج از صحنه زندگیست بلکه برای این است که انسان سوار دنیا باشد نه اینکه دنیا سوار انسان باشد.
پژوهشگر زبان و ادبیات عربی عزم و اراده را نیز از مولفه‌های تمدن‌سازی عنوان کرد و همچنین گفت: مولفه دیگر ارزش کار است کار در فرهنگ جاهلیت ننگ و آر بود در حالی که ارزش کار در نهج‌البلاغ فوق‌العاده بالا در نظر گرفته شده است.